Биологиялық әралуандылық

Кіріспе
1.Биологиялық әралуандылық

Негізгі бөлім
2.
3.Биологиялық алуантүрліліктің кемуі
4.Биологиялық алуантүрлілікті сақтау
5.Биологиялық әралуандылықты сақтау проблемалары

Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттер

Техносфераның биосфераға жасайтын қысымның ең маңызды көрінісі – табиғи экожүйелердің кедейленуі, яғни биоалуантүрліліктің кемуі болып табылады.
Биологиялық әралуандылық — түрлердің белгілі бір аумақта, экожүйеде немесе тіпті планета бетіндегі әралуандылығы
Биоәралуандылық тек маңызды шаруашылық ресурсы ғана емес, ол биосфераның тіршілік етуінің шарты болып табылады.
Қазіргі кезде әлемде 2,5 млн-дай түр белгілі, оның 74%-ы тропиктік белдеуде, 24%-ы қоңыржай аймақта болса, тек 2%-ы полярлық белдеуде тараған. Дегенмен, ғалымдардың болжауынша, бұл деректер әлі толық емес. Себебі майда жәндіктер түрлері әлі толық анықталмаған. Түрлердің ішіндегі ең көп тарағаны — жәндіктер, олардың түрлері 1 млн-нан астам. Дегенмен соңғы жылдардағы әлемдік ғылыми-техникалық үдеудің нөтижесінде адам қоғамының табиғатқа зиянды әсерлерінің көбеюінен түрлер саны жыл сайын азаюда. Қазір дүние жүзінде жыл сайын 1-ден 10-ға дейінгі жануарлар түрі жойылады екен. Ескеретін жағдай, өсімдіктің бір түрінің жойылуы майда жәндіктердің бірнеше түрлерінің жойылуына апарып соғады. Бұл жағдай әлемдегі биологиялық тепе-теңдікті бұзып, көптеген экологиялық келеңсіздікке әкелуі мүмкін. Осыған орай бүкіл әлем қауымдастығы алаңдауда.
1992 жылы Рио-де-Жанейро қаласында БҰҰ-ның "Қоршаған орта және даму" конференциясында биологиялық әралуандылық туралы әлемдік Конвенция қабылданды. Конвенцияның негізгі мақсаты биологиялық алуантүрлілікті сақтау мен оның элементтерін тұрақты қорғау болып табылады.

1. Оспанова Г.С, Бозштаева Г.Т Экология / Алматы, 2009.
2. Молдахметов З.М., Ғазалиев А.М. Экология негіздері / Оқулық. Қарағанды: ҚРУ баспасы, 2002-255бет.
3. Экология негіздері. Шакиров Б.С., Сатаев М.И., Баешов А., Сарбасов А.С., Сатаева Л.М., Токсеитова Г.М. Электрондық кітап, Шымкент, 2005.

Пән: Экология, Қоршаған ортаны қорғау
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Кіріспе
1.Биологиялық әралуандылық

Негізгі бөлім
2.
3.Биологиялық алуантүрліліктің кемуі
4.Биологиялық алуантүрлілікті сақтау
5.Биологиялық әралуандылықты сақтау проблемалары

Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттер

Техносфераның биосфераға жасайтын қысымның ең маңызды көрінісі – табиғи
экожүйелердің кедейленуі, яғни биоалуантүрліліктің кемуі болып табылады.
Биологиялық әралуандылық — түрлердің белгілі бір аумақта, экожүйеде
немесе тіпті планета бетіндегі әралуандылығы
Биоәралуандылық тек маңызды шаруашылық ресурсы ғана емес, ол
биосфераның тіршілік етуінің шарты болып табылады.
Қазіргі кезде әлемде 2,5 млн-дай түр белгілі, оның 74%-ы тропиктік
белдеуде, 24%-ы қоңыржай аймақта болса, тек 2%-ы полярлық белдеуде тараған.
Дегенмен, ғалымдардың болжауынша, бұл деректер әлі толық емес. Себебі майда
жәндіктер түрлері әлі толық анықталмаған. Түрлердің ішіндегі ең көп
тарағаны — жәндіктер, олардың түрлері 1 млн-нан астам. Дегенмен соңғы
жылдардағы әлемдік ғылыми-техникалық үдеудің нөтижесінде адам қоғамының
табиғатқа зиянды әсерлерінің көбеюінен түрлер саны жыл сайын азаюда. Қазір
дүние жүзінде жыл сайын 1-ден 10-ға дейінгі жануарлар түрі жойылады екен.
Ескеретін жағдай, өсімдіктің бір түрінің жойылуы майда жәндіктердің бірнеше
түрлерінің жойылуына апарып соғады. Бұл жағдай әлемдегі биологиялық тепе-
теңдікті бұзып, көптеген экологиялық келеңсіздікке әкелуі мүмкін. Осыған
орай бүкіл әлем қауымдастығы алаңдауда.
1992 жылы Рио-де-Жанейро қаласында БҰҰ-ның "Қоршаған орта және даму"
конференциясында биологиялық әралуандылық туралы әлемдік Конвенция
қабылданды. Конвенцияның негізгі мақсаты биологиялық алуантүрлілікті сақтау
мен оның элементтерін тұрақты қорғау болып табылады.
Биоалуантүрлілік – адамзатты шексіз ұзақ уақыт энергетикалық,
техникалық және басқа ресурстармен қамтамасыз етудің жалғыз көзі.
Биоалуантүрлілік экожүйелердегі байланыстардың толық болуының шарты
және негізгі факторы бола отырып, оның ең маңызды қаситі – тұрақтылықты
қамтамасыз етеді. Неғұрлым экожүйенің деңгейі жоғары болса, соғұрлым оны
құрайтын элементтердің көршілігі олардың алуан түрлілігін қамтамасыз етеді.
Элементарлық іс жүзінде бөлінбейтін экожүйелердің көптүрлілігі ең алдымен
олардың түрлік құрамымен анықталады, ал ірі экожүйелер үшін алуан
түрліліктің артуында оларға кіретін кіші деңгейдегі экожүйелердің маңызы
артады.
Мысалы, ғаламдық экожүйе ретінде биосфераның алуантүрлілігі, олай болса
оның тұрақтылығы және т.б қасиеттері түрлердің, популяциялар мен
экожүйелердің санына ғана емес, тіршілік ету орталарына, рельеф
формаларына, климаттың типіне, табиғат белдеулеріне, геохимиялық аймақтар,
ландшафттар және басқа да құрылымдық бірліктердің ерекшіліктеріне де
байланысты.
Қарапайым жүйелердің тіршілігін сақтау үшін көп энергия жұмсау қажет.
Мысалы қышқылдық жаңбырлардың әсерінен тіршілігі жойылған су қоймасы
сырттан табиғи күйге келтіретін энергия жұмсалмаса қалдықтардың қоймасына
айналды.

П. Ревелль мен Ч. Ревелльдің 1994 болжамы бойынша алдағы 20 жылда
миллионға жуық түрлер жойылып кетуі мүмкін, олардың көпшілігі тропиктік
ормандарды мекендеушілер.
Түрлердің санының күрт төмендеуі мен түрлердің жойылу себептері алуан
түрлі. Көбінесе олар мекен ету ортасының өзгеруі немесе бұзылуымен
байланысты. Омыртқалы жануарларға қатысты алсақ бұл факторға түрлердің
жойылуының 60% жағдайлары сәйкес келеді. Екінші орында шектен тыс пайдалану
30-35%, солан кейінгі орында азық қорының кемуі 4%, зиянкестерді жою 3%
және кездейсоқ жемтік 2% тұр.
Түрлердің алуантүрлігінің кемуінің әсіресе екі салдары ерекше назар
аударуды қажет етеді.
Біріншіден, бір түрдің жойылуы, әдетте онымен қоректік немесе басқа да
байланыстармен тығыз байланысты, бірнеше түрдің тіршілік әрекетін бұзуға
әкеліп соқтырады.
Екіншіден, қандай да бір түрді толық жоюдың қажеті жоқ. Олардың саны
белгілі бір шамадан төмендеп кетсе, олар қайта қалпына келе алмайды. Ірі
омыртқалы жануарлар үшін шекті деңгей 500-100 дара, ұсақ омыртқасыздар үшін
бірнеше шамамен 50 мың дара, өсімдіктер үшін бірнеше мың дара.
Адамның барлық ірі ауқымды іс-әрекеті биологиялық алуантүрліліктің
кемуіне әкеледі. Осының нәтижесінде бүкіл табиғи белдеулердің де жойылу
фактілері белгілі. Адам рельефті, өзен арналарын өзгертеді, батпақтарды
құрғатады, белгілі бір өзіне қажетті ағаш түрлерінен тұратын бағалы
ормандарды ғана өсіреді.
Түрлердің толық жойылуының нәтижелері өте ауыр. Жекелеген экожүйелердің
түрлік алуантүрлілігінің кемуін басқа экожүйелерден әкелу арқылы қалпына
келтіруге мүмкіндік болса, ал толық жойылған түр жүйе ретінде биосфера үшін
қайтымсыз.

Экологиялық мәселерді және биологиялық алуантүрлілікті сақтаудың бір
жолы – Қызыл кітап. Табиғат ресурстары мен табиғатты қорғаудың Халықаралық
одағы (МСОП) бүкіл планетаның Қызыл кітабын құрастырған.
Қызыл кітапқа сирек және жойылу қаупі төніп отырған ағзалар енгізілген.
Қызыл кітап – қауіптің жаршысы. Қызыл кітапқа енген түрдің шамамен санының
кему себебі,таралу территориясы қорғау үшін орындалатын іс-шаралар және
т.б. мәліметтер көрсетіледі. Қызыл кітапқа енген барлық түрлерді бірнеше
категорияларға бөледі:
1.жойылу қаупі төніп тұрған түрлер (арнайы қорғау шаралары қажет),
2.кеміп келе жатқан (тіршілігін сақтау үшін саны жеткілікті, бірақ жылдам
кеміп келе жатқан),
3.сирек (жойылу қаупі жоқ, бірақ саны аз немесе шектелген ерриторияларда
ғанаткездеседі),
4.анықалмаған (қамқорлыққа алуға негіз бар, бірақ олар туралы мәлімет аз).
Қызыл кітаптағы түрлердің тізімі үнемі өзгеріп отырады. Қалпына келтірілген
түрлер тізімнен шыарылады. Ал тізім басқа тіршілік күйі нашарлаған
түрлермен толықтырылады.
Қазақстанның қызыл кітабы. Өркениеттің дамуы жердің табиғат
байлықтарының кемуін шекті дәрежеге дейін кемітеді. 1948 жылы Халықаралық
табиғат қорғау және табиғат ресурстарының Одағының (ХТҚО) құрылуына
әкеледі. Бұл одақтың мәліметтері бойынша 1600 жылдан 1973 жыл аралығында
жер бетінен сүтқоректілердің 63 түрі және құстардың 94 түрі жойылып кеткен.
ХТҚО-ның ұсынысымен қызыл кітап ұйымдастырылды. Қызыл кітапқа енгізілген
түр территориясында мекендейтің әрбәр мемлекет адамзат алдында оны сақтап
қалуға жауапты.
Қазақ ССР-нің Қызыл кітабының бірінші томы 1978 жылы жарық көрді. Оған
республика территориясында мекендейтін сирек және жойылып бара жатқан
жануарлар кірді. 1981 жылы өсімдіктер туралы екінші томы жарық көрді.
Бірінші томға сүтқоректілердің 24 түрі мен 7 түр тармағы, 43 құстардың,
бауырымен жорғалаушылардың 8 түрі, қос мекенділердің 1 түрі және
балықтардың 4 түрі енгізіліп, толық сипатталған. 1984 жылдың соңына қарай
омыртқалы жануарлардың 15 түрі енгізген.
Сирек және жойылып бара жатқан жануарларды сақтап ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.