Табиғатты пайдалану құқығының тәртібі
1. КІРІСПЕ
2. НЕГІЗГІ БӨЛІМ
2.1. Табиғат пайдалану құқығының түсінігі және қағидалары
2.2. Табиғат пайдалану құқығының түрлері, объектілері және субъектілері.
2.3. Табиғатты жалпы және арнайы пайдалану. Табиғат пайдаланушылардың негізгі құқықтары мен міндеттері.
2.4. Табиғат пайдалану құқығының пайда болу, өзгертілу және тоқтатылу негіздері. Табиғи ресурстарды табиғат пайдалануға беру негіздері.
3. ҚОРЫТЫНДЫ
4. ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
2. НЕГІЗГІ БӨЛІМ
2.1. Табиғат пайдалану құқығының түсінігі және қағидалары
2.2. Табиғат пайдалану құқығының түрлері, объектілері және субъектілері.
2.3. Табиғатты жалпы және арнайы пайдалану. Табиғат пайдаланушылардың негізгі құқықтары мен міндеттері.
2.4. Табиғат пайдалану құқығының пайда болу, өзгертілу және тоқтатылу негіздері. Табиғи ресурстарды табиғат пайдалануға беру негіздері.
3. ҚОРЫТЫНДЫ
4. ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
Қазақстан Республикасының мемлекеттік табиғи қорларды пайдалануы заңда көрсетілген реттерде пайдаланғаны үшін ақы алу және басқа нысандарда жузеге асырады.
Табиғи қорларды пайдаланғаны үшін төленетін ақының нормативтерін тиісті табиғи қорлардың кадастрлық бағалары негізінде, олардың аралуын, жаңғыртылуын, мүмкіндіктерін, оңайлылығын, кешенділігі, өнімділігін, орналасқан жерін және басқа факторларды ескере отырып ҚР-ның Үкіметі мен жергілікті атқарушы органдар белгілейді. Кадастрлық бағалар болмаған жағдайда нормативтер шарт негізінде белгіленеді.
Жер иемдену мен жер пайдалануға төленетін ақы жер учаскесінің сапасына, орналасуына және оның су мен қамтамасыз етілуіне қарай белгіленетін жер салығы немесе жалдау ақысы арқылы алынады.
Табиғи қорларды пайдаланғаны үшін төленетін ақының нормативтерін тиісті табиғи қорлардың кадастрлық бағалары негізінде, олардың аралуын, жаңғыртылуын, мүмкіндіктерін, оңайлылығын, кешенділігі, өнімділігін, орналасқан жерін және басқа факторларды ескере отырып ҚР-ның Үкіметі мен жергілікті атқарушы органдар белгілейді. Кадастрлық бағалар болмаған жағдайда нормативтер шарт негізінде белгіленеді.
Жер иемдену мен жер пайдалануға төленетін ақы жер учаскесінің сапасына, орналасуына және оның су мен қамтамасыз етілуіне қарай белгіленетін жер салығы немесе жалдау ақысы арқылы алынады.
1. Байдельдинов Д.Л. Қазақстан Республикасының экологиялық құқығы. – Алматы, 2005.
2. Стамқұлұлы Ә. Қазақстан Республикасының экология құқығы. Оқу құралы. – Алматы: Жеті Жарғы, 1995.
3. Оспанова Г. С. Экология: оқулық/ Г. С. Оспанова, Г. Т. Бозшатаева. - Алматы: Экономика, 2002
4. Қазақстан Республикасының экологиялық кодексі. 9.01.2007 ж. // "Егемен Қазақстан", 2007 жылғы 19 қаңтар, N 12-13.
5. Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексі. Жалпы бөлім. 27.12.1994 ж.
2. Стамқұлұлы Ә. Қазақстан Республикасының экология құқығы. Оқу құралы. – Алматы: Жеті Жарғы, 1995.
3. Оспанова Г. С. Экология: оқулық/ Г. С. Оспанова, Г. Т. Бозшатаева. - Алматы: Экономика, 2002
4. Қазақстан Республикасының экологиялық кодексі. 9.01.2007 ж. // "Егемен Қазақстан", 2007 жылғы 19 қаңтар, N 12-13.
5. Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексі. Жалпы бөлім. 27.12.1994 ж.
Пән: Экология, Қоршаған ортаны қорғау
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 19 бет
Таңдаулыға:
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 19 бет
Таңдаулыға:
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
ӘЛ-ФАРАБИ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
СӨЖ
Тақырыбы: Табиғатты пайдалану құқығының тәртібі
Орындаған: Иргебекова Ф.Б.
Тексерген: Шуланбекова Г.К.
Алматы 2015ж.
Мазмұны:
1. КІРІСПЕ
2. НЕГІЗГІ БӨЛІМ
2.1. Табиғат пайдалану құқығының түсінігі және қағидалары
2.2. Табиғат пайдалану құқығының түрлері, объектілері және субъектілері.
2.3. Табиғатты жалпы және арнайы пайдалану. Табиғат пайдаланушылардың негізгі құқықтары мен міндеттері.
2.4. Табиғат пайдалану құқығының пайда болу, өзгертілу және тоқтатылу негіздері. Табиғи ресурстарды табиғат пайдалануға беру негіздері.
3. ҚОРЫТЫНДЫ
4. ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
КІРІСПЕ
Қазақстан Республикасының мемлекеттік табиғи қорларды пайдалануы заңда көрсетілген реттерде пайдаланғаны үшін ақы алу және басқа нысандарда жузеге асырады.
Табиғи қорларды пайдаланғаны үшін төленетін ақының нормативтерін тиісті табиғи қорлардың кадастрлық бағалары негізінде, олардың аралуын, жаңғыртылуын, мүмкіндіктерін, оңайлылығын, кешенділігі, өнімділігін, орналасқан жерін және басқа факторларды ескере отырып ҚР-ның Үкіметі мен жергілікті атқарушы органдар белгілейді. Кадастрлық бағалар болмаған жағдайда нормативтер шарт негізінде белгіленеді.
Жер иемдену мен жер пайдалануға төленетін ақы жер учаскесінің сапасына, орналасуына және оның су мен қамтамасыз етілуіне қарай белгіленетін жер салығы немесе жалдау ақысы арқылы алынады.
Табиғи қорларды пайдалануға байланысты белгіленген жарналар мен төлемдер айналадағы табиғи ортаны қорғау жөніндегі шараларды қосымша қаржыландыру үшін алынып, республиканың, жергілікті және қоғамдық табиғат қорғау қорларына жұмсалады.
Жер үшін алынатын төлемдер жердің тиімді пайдалануын экономикалық әдістермен қамтамасыз етуге және жерге орналастыруға, жердің құнарлылығын арттырып,оны қорғау жөніндегі шараларды жүзеге асыруға, сондай-ақ аймақты әлеуметтік - мәдени дамытуға жұмсалады.
Мемлекеттік табиғи ресурстарды мемлекеттік құрылымдар арқылы да пайдаланады. Ондай реттерде мемлекеттік кәсіпорындарды, ұйымдарды, ауылшаруашылық тәжірибе, ғылыми мекемелерді және басқа да мемлекеттік құрылымдарды құрып, оларға табиғи ресурстарды атқаратын қызметіне қарай мақсатты пайдалануға береді. Олар өнеркәсіп, ауыл шаруашылығы, орман немесе басқа да салалар өнімдерін өндіруді, сондай-ақ халықтың әлеуметтік - мәдени қажеттерін қанағаттандыруды қамтамасыз етеді.
2.1. Табиғат пайдалану құқығының түсінігі
Экологиялық құқықтың аса күрделі және көпжақты институттарының бірі табиғат пайдалану құқығының институты болып табылады. Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңына сәйкес меншік күқығы тек жер қорына ғана қолданылады; жер қойнауы, су, орман, жануарлар дүниесі, атмосфералық ауа тек пайдалану құқығында ғана беріледі. Сондықган экологиялық. қатынастардың аса көп мөлшері табиғат пайдалану институтына қатысады.
Жалпы мағынасында табиғат пайдалану деп адамның өзінің әралуан өмірлік қажеттерін (экономикалық, экологиялық, рухани, мәдени-сауықтыру, имандылық - эстетикалық қажеттерін) қана-. ғаттандырумен итермелейтін адамның табиғатпен өзара әрекеті ұғынылады. Мысалы, ҚР "Қоршаған ортаны қорғау туралы" За- ңына сәйкес табиғат пайдалану -- адамның шаруашылық және өзге де қызметінде табиғи ресурстарды пайдалану.
Табиғат пайдалану ұғымын экологияны пайдалану ұғымынан айыра білу керек. Егер табиғат пайдалану адамның әр алуан өмірлік қажеттерін қанағаттандыру үшін табиғи ресурстардың тәртібі ретінде ұғынылатын болса, онда экологияны пайдалануда ең алдымен қоршаған ортаны және тұтастай алғанда экологиялық жүйені барынша сақтау мүддесі үстем болады.
Табиғат пайдалану құқығы объективтік мағынасында -- табиғат объектілерін пайдалану мен қоршаған ортаны қорғау жөніндегі қатынастарды реттейтін құқықтық нормалардың жиынтығы болып табылады.
Субъективтік мағынасында табиғат пайдалану -- бұл адамның әр алуан өмірлік қажеттерін қанағаттандыру үшін табиғат объектілерін пайдалану жөніндегі табиғат пайдаланушылардың заңмен белгіленген құқықгары мен міндеттерінің жиынтығы.
Сөйтіп, тұтастай алғанда табиғаттың пайдалы қасиеттерін немесе жекелеген табиғи ресустарды қолданыстағы заңмен белгіленген шектерде және шарттарда өздерінің кэжеттерін кднағаттандыру үшін пайдалану құқығы деген анықгама беруге болады.
Барлық уақытта да мынаны ескерген жөн: табиғат пайдалану тек адамның өмірлік қажеттерін қанағаттандыру құралы қызмет атқарып қоймай, сонымен бір мезгілде қоршаған ортаға теріс ықпал етуі де мүмкін.
Табиғат пайдалану құқығын беру негіздерінің бірі -- бүл табиғи ресурстарды пайдалануға берілетін лицензия және қоршаған ортаны қорғау саласындағы қызмепің жекелеген түрлерін жүзеге асыру.
Қоршаған ортаны қорғау мен табиғи ресурстарды пайдалану саласыңда мына төменде аталған шаруашылық қызметінің эко- логиялық жағынан қауіпті түрлері міндетті түрде лицензиялауға жатады:
Улы, радиоактивтік және басқа да қауіпті зиянды заттармен ластанған жерлерді техникалық қалпына келтіру;
Су объектілерін ластануға және бітеліп қалуға жеткізетін аса қауіпті химиялық және биологиялық заттар мен радиоактивтік материаддарды өндірістік мақсаттарға пайдаланатын кәсіпорыңдар мен құрылыстарды су жинайтын алаңдарда салу мен орналастыру;
1-3 -топтағы қауіптілігі бар өндірістің қауіпті қалдықгарын жағу, химиялық өндеуден өткізу, сақгау мен көму, Кдзақстан Республика- сының қауіпті қалдықтарды трансшекаралық тасымалы мен оларды жоюды бақылау туралы Базель конвенциясы бойынша міңдеттемелерін орыңдаумен байланысты трансшекаралық тасымал;
Қоршаған ортаға зиянды ықпал ететін техногендік минералдық түзілістерді сақтау; Каспий теңізінің солтүстік бөлігінде мемлекеттік қорық аймағы шегіндегі кәсіпорындарды, құрылыстарды және өзге де объекгілерді орналастыру, салу мен қайта құру; Қоршаған ортаға зиянды ықпал ететін химиялықжәне биологиялық заттарды өндіру.
Сондай-ақ, қоршаған ортаны қорғау мен табиғи ресурстарды пайдалану саласында экологиялық аудиторлық қызмет, сонымен бірге табиғат қорғау жобалауы, нормалау және экологиялық сараптама саласындағы жұмыс міндетті түрде лицензиялануға тиіс.
Лицензиядан басқа табиғи ресурстар табиғат пайдалануға об- лыстың жергілікті атқарушы органдарының (республикалық маңызы бар қалалардың -- Алматы, астана -- Астана қалаларының әкімдіктерінің) табиғи ресурстарды пайдалануға беру туралы шешімдерінің негізінде, сондай-ақ табиғат пайдалануға жасалған шарттар (келісім шарттар) негізіңде берілуі мүмкін.
Қазіргі уақытта табиғат пайдалану құқығы көптеген табиғи ресурстарға лимиттеледі және квотталады. Бұл мынадан туындап отыр: көптеген табиғи ресурстар сарқылатын ресурстарға жатады немесе жалпы жаңартылмайтын ресурстар болып табылады. ҚР-ның "Қоршаған ортаны қорғау туралы" Заңына сәйкес қоршаған ортаның ластануына лимиттер және табиғи ресурстарды альш қоюға лимитгер, сондай-ақ табиғи ресурстардың ластануына және оларды алып қоюға квота бар.
Қоршаған ортаны ластау лимиттері -- бұл ластайтын заттардың, өндіріс пен тұтыну қалдықрының жалпы көлемінің түсу шекгері, сондай-ақ қолайлы қоршаған орта сақталатын деңгейлердегі қоршаған ортаға шудың, тербелістің, магнитті өрістердің және өзге де зиянды физикалық ықпалдардың әсері;
Табиғи ресурстарды алып қою лимиттері -- бұл табиғи ресурстарды ықтимал мөлшерде пайдалану шектері, бұл жағдайда био- логиялық ресурстарды табиғи молайту бүзылмайды және пайда- лы қазыңцыларды ұтымды пайдалануға кепілдік беріледі; Ластануға берілетін квота -- бұл белгілі бір мерзімге нақгы таби- ғат пайдаланушыға берілетін ластануға арналған лимиттің бір бөлігі; Табиғи ресурстарды алып қою квотасы -- бұл белгілі бір мерзімге нақты табиғат пайдаланушыға берілетін алып қою лимитінің бір бөлігі; Қоршаған ортаның ластануына берілетін лимиттер мен квота- ларды жергілікті өкілді органдар (мәслихатгар) және облыстардың әкімдіктері (Астана және Алматы қ. әкімдіктері) Қазақстан Респуб- ликасының Үкіметі облыстар (республикалықмаңызы бар қалалар, астана) үшін белгілейтін, ал табиғи ресурстарды альш қоюға - Қазақстан Республикасының Қоршаған ортаны қорғау министрлігі белгілейтін лимиттер мен квоталар шектеріңде анықгалады.
Табиғат пайдалану құқығының принциптері деп табиғи ресурстарды пайдалану жөніндегі құқық қатынастарын реттеудің негізгі бастаулары мен негізгі қағидаттары ұғыньшады. Табиғат пайдалану құқығының негізгі принциптеріне мыналар жатады:
Адамның өмірі мен денсаулығын қорғаудың басымдығы халықтың өмірі, еңбегі мен демалысы үшін қолайлы қоршаған ортаны сақтау және қалпына келтіру. Бүл табиғат пайдалану кезінде бірінші кезекте адамның экологиялық мүдделері және әрбір адамның өмірі, еңбегі мен демалысы үшін қолайлы қоршаған ортаға құқығы ескерілуге тиіс дегенді білдіреді;
Табиғи ресурстарды ұтымды пайдалану мен ұдайы молайту. Табиғатты ұтымды пайдалану сонымен бір мезгілде адамның экологиялық, экономикалық, әлеуметгік және өзге де мүдделерін ескеру дегеңді білдіреді, онда табиғат пайдалану ақылға қонымды, ойластырылған, үнемді және өтемді болуға тиіс. Тек осындай көзқа- рас қана бүгінгі үрпақгың қажеттерін қанағаттандырып қана қоймай, сонымен бірге болашақ ұрпақгар үшін табиғи ресурстарды сақтай алады.
Табиғатты арнайы пайдаланғаны үшін кезең-кезеңмен ақы төлеуді енгізу жөне қоршаған ортаны қорғауды экономикалық ынталандыруды енгізу. Табиғатты жалпы пайдаланған кезде әрбір адамның қолайлы қоршаған ортаға табиғи құқығы жүзеге асады және өтеусіз болады. Табиғатты арнайы пайдаланғаны үшін ақы төлеуді енгізумен байланысты қолайлы экологиялық жүйеге қолдау жасағаны үшін және табиғи ресурстарды қалпына келтіруге жауап береді.
Табиғи ресурстарды пайдаланудың мақсатты сипаты. Осы мақсат үшін жер учаскесі беріледі, жер қойнауының учаскесі, су ресурстары, орман ресурстары учаскені пайдалануға беру туралы шешімде, жер қойнауын пайдалануға жасасылған келісім шарттарда, суды пайдалануға берілген рұқсатқа, орман билетіңде міндетті түрде белгіленеді. Табиғат объектілерін нысаналы мақсатында пайдаланбаған жағдайда бұл заңды бұзу ретінде қарастырылады және жауапкершілікке тартуға әкеп соқтырады.
Қолайсыз экологиялық ахуалы бар аумақгарда экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету және бұзылған табиғи экологиялық жүйелерді қалпына келтіру;
Ерекше экологиялық, ғылыми және мәдени маңызы бар био- логиялық алуан түрлілікті және қоршаған ортаның объектілерін сақгауды қамтамасыз ету;
Мемлекеттік ретгеу және мемлекеттік бақылау, қоршаған ортаны қорғау туралы заңды бүзғаны үшін жауапкершіліктің ымыра- сыздығы;
Қоршаған ортаға нұқсан келтіруді болдырмау, қоршаған ортаға ықтимал ықпалды бағалау.
2.2. Табиғат пайдалану құқығының түрлері, объектілері және субъектілері
Табиғат пайдалану құқығының субъектілері ретінде мемлекет, жеке және заңды тұлғалар қатысады. Табиғат пайдаланушылар жеке және занды түлғалар, мемлекеттік және мемлекеттік емес, үлттық және шетелдік табиғат пайдаланушылар болып бөлінеді. Ұлтгық табиғат пайдаланушыларға Қазақстан Республикасының азаматтары мен қазақстандық заңды тұлғалар, соның ішінде шетелдің қатысуымен, ал шетелдік табиғат пайдаланушыларға -- шетел азаматтары, шетелдік заңды тұлғалар, шет мемлекеттер, халықаралық бірлестіктер мен ұйымдар жатады.
Табиғат пайдаланушылар:
Тұрақты (табиғат пайдалану құқығы мерзімі шектелмейтін си- патта болады) және уақытша (табиғат пайдалану құқығы белғілі бір мерзіммен шектелғен);
Бастапқы табиғат пайдаланушылар (табиғат пайдалану құқығы мемлекеттен не басқа да бастапқы табиғат пайдаланушылардан сол құқықган айыру тәртібімен алынған) және қайталама табиғат пайдаланушылар (табиғатты уақытша пайдалану құқығы бұл мәртебені өзінде сақгап қалатын бастапқы табиғат пайдаланушыдан шарт неғізінде алынған) болуы мүмкін.
Табиғат объектілеріне қарай табиғат пайдалану құқығы мынадай түрлерге бөлінеді:
-- жер пайдалану құқығы;
-- су пайдалану құқығы;
-- орман пайдалану құқығы;
-- жер қойнауын пайдалану құқығы;
-- жануарлар дүниесін пайдалану құқығы;
-- атмосфералық ауаны пайдалану немесе атмосфералық ауаны ластағыш заттардың шығарындылары үшін пайдалану құқығы.
Өзінің нысаналы мақсатына қарай табиғат пайдаланудың жо- ғарыда көрсетілген түрлерінің өзі топтастырылуы мүмкін.
Мысалы, жер пайдалануда былайша бөлінеді:
1) ауыл шруашылығы мақсатындағы жер;
2) елді мекендер (қалалардың, поселкелердің және селолықелді мекендердің) жері;
3) өнеркәсіп, көлік, байланыс, қорғаныс жері және ауыл ша- руашылығынан өзге мақсатқа арналған жер;
4) ерекше қорғалатын табиғи аумақгардың жері, сауықгыру, рекреациялықжәне тарихи-мәдени мақсаттағы жер;
5) орман қорының жері; су қорының жері;
6) босалқы жер.
ҚР Су Кодексіне сәйкес су объектілері мыналар үшін пайдала- нылуы мүмкін:
1) ауыз сумен және шаруашылық-түрмыстық сумен жабдықгау;
2) сауықгыру және рекреациялық мақсаттарүшін;
3) ауыл шаруашылығының мүқгаждары үшін;
4) өнеркәсіп пен жылу энергетикасы мүқгаждары үшін;
5) көлік, ағаш ағызу, өртке қарсы мүқхаждар үшін;
6) балықжәне аңшылық шаруашылықгарын жүргізу үшін;
Орман Кодексінің 88-бабы мемлекетгік орман қорында орман
пайдаланудың мынадай түрлері жүзеге асырылуы мүмкін екенін көрсетеді:
1) сүрек дайындау;
2) шайыр, ағаш шырындарын дайындау;
3) қосалқы сүрек ресурстарын (қабықгар, бұтақгар, түбірлер, тамырлар, жапырақгар, бүршікгер) дайындау;
4) жанама орман пайдалану (шөп шабу, мал жаю, марал шаруа- шылығы, аң шаруашылығы, ара ұялары мен омарта орналастыру, бау-бақша шаруашылығы және өзге де ауыл шаруашылығы дақылдарын өсіру, дәрілік шөптер мен техникалық шикізаттар, жабайы өсетін жемістер, жаңғақтар, саңырауқүлақтар, жидектер мен басқа да тағамдық өнімдер, мүк, орман жамылғысы мен түскен жапырақгар, қамыс дайындау);
5) мемлекеттік орман қоры учаскелерін аңшылық шаруашылы- ғының қажеті үшін пайдалану;
6) мемлекеттік орман қоры учаскелерін ғылыми-зерттеу мақса- ты үшін пайдалану;
7) мемлекеттік орман қоры учаскелерін мәдени-сауықгыру, рек- реациялық, туристік және спорт мақсаттары үшін пайдалану түрлері жүзеге асырылуы мүмкін.
ҚР-ның "Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы" Заңының 10-бабына сәйкес жер пайдалану құқығы мына операцияларды жүргізу үшін беріледі:
1) жер қойнауың мемлекеттік геологияльщ зерттеу;
2) барлау;
3) өндіру;
4) барлау мен өндіруді қоса атқару;
5) барлаумен және (немесе) өндірумен байланысгы емес жерасты қүрылыстарын салужәне (немесе) пайдалану.
ҚР-ның "Жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану туралы" Заңының 24-бабында жануарлар дүниесін пайдаланудың мынадай түрлеріңе жол беріледі:
1) аң аулау;
2) судағы омыртқасыз жануарлар мен теңіз суқоректілерін қоса
алғанда, балық аулау;
3) аң аулау мен балық аулау объектілеріне жатпайтын жануар- ларды шаруашылықмақсатгарда пайдалану;
4) жануарларды ғылыми, мәдени-ағарту, тәрбиелік және
эстетикалық мақсатгарда пайдалану;
5) жануарлардың пайдалы қасиеттерін және тіршілік ету
өнімдерін пайдалану.
Атмосфералық ауаны пайдалану туралы айта отырып, әңгіме атмосфералық ауаны пайдалануды реттеу туралы болып отырған жоқ, бүл арада бәрінен бүрын атмосфералық ауаны әр түрлі лас- танудан қорғау туралы айтылып отыр. Атмосфералықауаны пай- даланудың түрі зиянды және ластаушы заттардың атмосфераға шығарындылары болып табылады, осымен байланысты бүл құқық қатынастарын реттейтін заң -- "Атмосфералық ауаны қорғау ту- ралы" заңдеп аталады.
2.3. Табиғатты жалпы және арнайы пайдалану. Табиғат пайдаланушылардың негізгі құқықтары мен міндеттері
Табиғат пайдалану ұғымы және оның түрлерi
1. Адамның күнделiктi өмiрiнде, жеке және заңды тұлғалардың шаруашылық және өзге де қызметiнде табиғи ресурстарды пайдалануы және (немесе) қоршаған ортаға әсер етуi табиғат пайдалану болып табылады.
2. Табиғат пайдалану жалпы және арнайы болып бөлiнедi.
3. Жалпы табиғат пайдалану тұрақты болып табылады және халықтың өмiрлiк қажеттi сұраныстарын қанағаттандыру үшiн және табиғи ресурстар пайдалануға берiлмей, тегiн жүзеге асырылады.
Егер Қазақстан Республикасының заңдарында көзделсе, табиғатты жалпы пайдалануды шектеуге жол берiледi.
4. Арнайы табиғат пайдалану - осы Кодексте және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында белгiленген тәртiппен табиғи ресурстарды ақылы негiзде пайдалануды және (немесе) қоршаған ортаға эмиссияларды жүзеге асыратын жеке және (немесе) заңды тұлғаның қызметi.
5. Табиғат пайдалану түрлерiне:
1) жердi пайдалану;
2) суды пайдалану;
3) орманды пайдалану;
4) жер қойнауын пайдалану;
5) жануарлар дүниесiн пайдалану;
6) өсiмдiктер дүниесiн пайдалану;
7) қоршаған ортаға эмиссиялар;
8) Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленетiн өзге де табиғат пайдалану түрлерi жатады.
6. Табиғат пайдалану түрлерi бойынша арнайы табиғат пайдалану құқығының туындау ерекшелiктерi Қазақстан Республикасының заңдарында айқындалады.
7. Арнайы табиғат пайдалану табиғат пайдаланудың бiр түрiн не олардың бiрнеше түрiнiң жиынтығын қамтуы мүмкiн.
Табиғат пайдаланушылар
1. Қазақстан Республикасының аумағында тұрақты немесе уақытша тұратын жеке және заңды тұлғалар табиғат пайдаланушылар болуы мүмкiн.
2. Табиғат пайдаланушылар:
1) тұрақты (табиғат пайдалану құқығы мерзiмi шектелмейтiн сипатта болады) және уақытша (табиғат пайдалану құқығы белгiлi бiр мерзiммен шектелген);
2) бастапқы (табиғат пайдалану құқығы мемлекеттен не басқа да бастапқы табиғат пайдаланушылардан сол құқықтан айыру немесе әмбебап құқық мирасқорлығы тәртiбiмен алынған) және кейiнгi (табиғатты уақытша пайдалану құқығы бұл мәртебенi өзiнде сақтап қалатын бастапқы табиғат пайдаланушыдан шарт негiзiнде алынған) болуы мүмкiн.
3. Табиғат пайдаланушылар осы Кодексте және Қазақстан Республикасының өзге де нормативтiк құқықтық актiлерiнде белгiленген талаптарды сақтауға мiндеттi.
Арнайы табиғат пайдалану құқығының туындау негiздерi және оны жүзеге асыру шарттары
1. Арнайы табиғат пайдалану ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
ӘЛ-ФАРАБИ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
СӨЖ
Тақырыбы: Табиғатты пайдалану құқығының тәртібі
Орындаған: Иргебекова Ф.Б.
Тексерген: Шуланбекова Г.К.
Алматы 2015ж.
Мазмұны:
1. КІРІСПЕ
2. НЕГІЗГІ БӨЛІМ
2.1. Табиғат пайдалану құқығының түсінігі және қағидалары
2.2. Табиғат пайдалану құқығының түрлері, объектілері және субъектілері.
2.3. Табиғатты жалпы және арнайы пайдалану. Табиғат пайдаланушылардың негізгі құқықтары мен міндеттері.
2.4. Табиғат пайдалану құқығының пайда болу, өзгертілу және тоқтатылу негіздері. Табиғи ресурстарды табиғат пайдалануға беру негіздері.
3. ҚОРЫТЫНДЫ
4. ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
КІРІСПЕ
Қазақстан Республикасының мемлекеттік табиғи қорларды пайдалануы заңда көрсетілген реттерде пайдаланғаны үшін ақы алу және басқа нысандарда жузеге асырады.
Табиғи қорларды пайдаланғаны үшін төленетін ақының нормативтерін тиісті табиғи қорлардың кадастрлық бағалары негізінде, олардың аралуын, жаңғыртылуын, мүмкіндіктерін, оңайлылығын, кешенділігі, өнімділігін, орналасқан жерін және басқа факторларды ескере отырып ҚР-ның Үкіметі мен жергілікті атқарушы органдар белгілейді. Кадастрлық бағалар болмаған жағдайда нормативтер шарт негізінде белгіленеді.
Жер иемдену мен жер пайдалануға төленетін ақы жер учаскесінің сапасына, орналасуына және оның су мен қамтамасыз етілуіне қарай белгіленетін жер салығы немесе жалдау ақысы арқылы алынады.
Табиғи қорларды пайдалануға байланысты белгіленген жарналар мен төлемдер айналадағы табиғи ортаны қорғау жөніндегі шараларды қосымша қаржыландыру үшін алынып, республиканың, жергілікті және қоғамдық табиғат қорғау қорларына жұмсалады.
Жер үшін алынатын төлемдер жердің тиімді пайдалануын экономикалық әдістермен қамтамасыз етуге және жерге орналастыруға, жердің құнарлылығын арттырып,оны қорғау жөніндегі шараларды жүзеге асыруға, сондай-ақ аймақты әлеуметтік - мәдени дамытуға жұмсалады.
Мемлекеттік табиғи ресурстарды мемлекеттік құрылымдар арқылы да пайдаланады. Ондай реттерде мемлекеттік кәсіпорындарды, ұйымдарды, ауылшаруашылық тәжірибе, ғылыми мекемелерді және басқа да мемлекеттік құрылымдарды құрып, оларға табиғи ресурстарды атқаратын қызметіне қарай мақсатты пайдалануға береді. Олар өнеркәсіп, ауыл шаруашылығы, орман немесе басқа да салалар өнімдерін өндіруді, сондай-ақ халықтың әлеуметтік - мәдени қажеттерін қанағаттандыруды қамтамасыз етеді.
2.1. Табиғат пайдалану құқығының түсінігі
Экологиялық құқықтың аса күрделі және көпжақты институттарының бірі табиғат пайдалану құқығының институты болып табылады. Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңына сәйкес меншік күқығы тек жер қорына ғана қолданылады; жер қойнауы, су, орман, жануарлар дүниесі, атмосфералық ауа тек пайдалану құқығында ғана беріледі. Сондықган экологиялық. қатынастардың аса көп мөлшері табиғат пайдалану институтына қатысады.
Жалпы мағынасында табиғат пайдалану деп адамның өзінің әралуан өмірлік қажеттерін (экономикалық, экологиялық, рухани, мәдени-сауықтыру, имандылық - эстетикалық қажеттерін) қана-. ғаттандырумен итермелейтін адамның табиғатпен өзара әрекеті ұғынылады. Мысалы, ҚР "Қоршаған ортаны қорғау туралы" За- ңына сәйкес табиғат пайдалану -- адамның шаруашылық және өзге де қызметінде табиғи ресурстарды пайдалану.
Табиғат пайдалану ұғымын экологияны пайдалану ұғымынан айыра білу керек. Егер табиғат пайдалану адамның әр алуан өмірлік қажеттерін қанағаттандыру үшін табиғи ресурстардың тәртібі ретінде ұғынылатын болса, онда экологияны пайдалануда ең алдымен қоршаған ортаны және тұтастай алғанда экологиялық жүйені барынша сақтау мүддесі үстем болады.
Табиғат пайдалану құқығы объективтік мағынасында -- табиғат объектілерін пайдалану мен қоршаған ортаны қорғау жөніндегі қатынастарды реттейтін құқықтық нормалардың жиынтығы болып табылады.
Субъективтік мағынасында табиғат пайдалану -- бұл адамның әр алуан өмірлік қажеттерін қанағаттандыру үшін табиғат объектілерін пайдалану жөніндегі табиғат пайдаланушылардың заңмен белгіленген құқықгары мен міндеттерінің жиынтығы.
Сөйтіп, тұтастай алғанда табиғаттың пайдалы қасиеттерін немесе жекелеген табиғи ресустарды қолданыстағы заңмен белгіленген шектерде және шарттарда өздерінің кэжеттерін кднағаттандыру үшін пайдалану құқығы деген анықгама беруге болады.
Барлық уақытта да мынаны ескерген жөн: табиғат пайдалану тек адамның өмірлік қажеттерін қанағаттандыру құралы қызмет атқарып қоймай, сонымен бір мезгілде қоршаған ортаға теріс ықпал етуі де мүмкін.
Табиғат пайдалану құқығын беру негіздерінің бірі -- бүл табиғи ресурстарды пайдалануға берілетін лицензия және қоршаған ортаны қорғау саласындағы қызмепің жекелеген түрлерін жүзеге асыру.
Қоршаған ортаны қорғау мен табиғи ресурстарды пайдалану саласыңда мына төменде аталған шаруашылық қызметінің эко- логиялық жағынан қауіпті түрлері міндетті түрде лицензиялауға жатады:
Улы, радиоактивтік және басқа да қауіпті зиянды заттармен ластанған жерлерді техникалық қалпына келтіру;
Су объектілерін ластануға және бітеліп қалуға жеткізетін аса қауіпті химиялық және биологиялық заттар мен радиоактивтік материаддарды өндірістік мақсаттарға пайдаланатын кәсіпорыңдар мен құрылыстарды су жинайтын алаңдарда салу мен орналастыру;
1-3 -топтағы қауіптілігі бар өндірістің қауіпті қалдықгарын жағу, химиялық өндеуден өткізу, сақгау мен көму, Кдзақстан Республика- сының қауіпті қалдықтарды трансшекаралық тасымалы мен оларды жоюды бақылау туралы Базель конвенциясы бойынша міңдеттемелерін орыңдаумен байланысты трансшекаралық тасымал;
Қоршаған ортаға зиянды ықпал ететін техногендік минералдық түзілістерді сақтау; Каспий теңізінің солтүстік бөлігінде мемлекеттік қорық аймағы шегіндегі кәсіпорындарды, құрылыстарды және өзге де объекгілерді орналастыру, салу мен қайта құру; Қоршаған ортаға зиянды ықпал ететін химиялықжәне биологиялық заттарды өндіру.
Сондай-ақ, қоршаған ортаны қорғау мен табиғи ресурстарды пайдалану саласында экологиялық аудиторлық қызмет, сонымен бірге табиғат қорғау жобалауы, нормалау және экологиялық сараптама саласындағы жұмыс міндетті түрде лицензиялануға тиіс.
Лицензиядан басқа табиғи ресурстар табиғат пайдалануға об- лыстың жергілікті атқарушы органдарының (республикалық маңызы бар қалалардың -- Алматы, астана -- Астана қалаларының әкімдіктерінің) табиғи ресурстарды пайдалануға беру туралы шешімдерінің негізінде, сондай-ақ табиғат пайдалануға жасалған шарттар (келісім шарттар) негізіңде берілуі мүмкін.
Қазіргі уақытта табиғат пайдалану құқығы көптеген табиғи ресурстарға лимиттеледі және квотталады. Бұл мынадан туындап отыр: көптеген табиғи ресурстар сарқылатын ресурстарға жатады немесе жалпы жаңартылмайтын ресурстар болып табылады. ҚР-ның "Қоршаған ортаны қорғау туралы" Заңына сәйкес қоршаған ортаның ластануына лимиттер және табиғи ресурстарды альш қоюға лимитгер, сондай-ақ табиғи ресурстардың ластануына және оларды алып қоюға квота бар.
Қоршаған ортаны ластау лимиттері -- бұл ластайтын заттардың, өндіріс пен тұтыну қалдықрының жалпы көлемінің түсу шекгері, сондай-ақ қолайлы қоршаған орта сақталатын деңгейлердегі қоршаған ортаға шудың, тербелістің, магнитті өрістердің және өзге де зиянды физикалық ықпалдардың әсері;
Табиғи ресурстарды алып қою лимиттері -- бұл табиғи ресурстарды ықтимал мөлшерде пайдалану шектері, бұл жағдайда био- логиялық ресурстарды табиғи молайту бүзылмайды және пайда- лы қазыңцыларды ұтымды пайдалануға кепілдік беріледі; Ластануға берілетін квота -- бұл белгілі бір мерзімге нақгы таби- ғат пайдаланушыға берілетін ластануға арналған лимиттің бір бөлігі; Табиғи ресурстарды алып қою квотасы -- бұл белгілі бір мерзімге нақты табиғат пайдаланушыға берілетін алып қою лимитінің бір бөлігі; Қоршаған ортаның ластануына берілетін лимиттер мен квота- ларды жергілікті өкілді органдар (мәслихатгар) және облыстардың әкімдіктері (Астана және Алматы қ. әкімдіктері) Қазақстан Респуб- ликасының Үкіметі облыстар (республикалықмаңызы бар қалалар, астана) үшін белгілейтін, ал табиғи ресурстарды альш қоюға - Қазақстан Республикасының Қоршаған ортаны қорғау министрлігі белгілейтін лимиттер мен квоталар шектеріңде анықгалады.
Табиғат пайдалану құқығының принциптері деп табиғи ресурстарды пайдалану жөніндегі құқық қатынастарын реттеудің негізгі бастаулары мен негізгі қағидаттары ұғыньшады. Табиғат пайдалану құқығының негізгі принциптеріне мыналар жатады:
Адамның өмірі мен денсаулығын қорғаудың басымдығы халықтың өмірі, еңбегі мен демалысы үшін қолайлы қоршаған ортаны сақтау және қалпына келтіру. Бүл табиғат пайдалану кезінде бірінші кезекте адамның экологиялық мүдделері және әрбір адамның өмірі, еңбегі мен демалысы үшін қолайлы қоршаған ортаға құқығы ескерілуге тиіс дегенді білдіреді;
Табиғи ресурстарды ұтымды пайдалану мен ұдайы молайту. Табиғатты ұтымды пайдалану сонымен бір мезгілде адамның экологиялық, экономикалық, әлеуметгік және өзге де мүдделерін ескеру дегеңді білдіреді, онда табиғат пайдалану ақылға қонымды, ойластырылған, үнемді және өтемді болуға тиіс. Тек осындай көзқа- рас қана бүгінгі үрпақгың қажеттерін қанағаттандырып қана қоймай, сонымен бірге болашақ ұрпақгар үшін табиғи ресурстарды сақтай алады.
Табиғатты арнайы пайдаланғаны үшін кезең-кезеңмен ақы төлеуді енгізу жөне қоршаған ортаны қорғауды экономикалық ынталандыруды енгізу. Табиғатты жалпы пайдаланған кезде әрбір адамның қолайлы қоршаған ортаға табиғи құқығы жүзеге асады және өтеусіз болады. Табиғатты арнайы пайдаланғаны үшін ақы төлеуді енгізумен байланысты қолайлы экологиялық жүйеге қолдау жасағаны үшін және табиғи ресурстарды қалпына келтіруге жауап береді.
Табиғи ресурстарды пайдаланудың мақсатты сипаты. Осы мақсат үшін жер учаскесі беріледі, жер қойнауының учаскесі, су ресурстары, орман ресурстары учаскені пайдалануға беру туралы шешімде, жер қойнауын пайдалануға жасасылған келісім шарттарда, суды пайдалануға берілген рұқсатқа, орман билетіңде міндетті түрде белгіленеді. Табиғат объектілерін нысаналы мақсатында пайдаланбаған жағдайда бұл заңды бұзу ретінде қарастырылады және жауапкершілікке тартуға әкеп соқтырады.
Қолайсыз экологиялық ахуалы бар аумақгарда экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету және бұзылған табиғи экологиялық жүйелерді қалпына келтіру;
Ерекше экологиялық, ғылыми және мәдени маңызы бар био- логиялық алуан түрлілікті және қоршаған ортаның объектілерін сақгауды қамтамасыз ету;
Мемлекеттік ретгеу және мемлекеттік бақылау, қоршаған ортаны қорғау туралы заңды бүзғаны үшін жауапкершіліктің ымыра- сыздығы;
Қоршаған ортаға нұқсан келтіруді болдырмау, қоршаған ортаға ықтимал ықпалды бағалау.
2.2. Табиғат пайдалану құқығының түрлері, объектілері және субъектілері
Табиғат пайдалану құқығының субъектілері ретінде мемлекет, жеке және заңды тұлғалар қатысады. Табиғат пайдаланушылар жеке және занды түлғалар, мемлекеттік және мемлекеттік емес, үлттық және шетелдік табиғат пайдаланушылар болып бөлінеді. Ұлтгық табиғат пайдаланушыларға Қазақстан Республикасының азаматтары мен қазақстандық заңды тұлғалар, соның ішінде шетелдің қатысуымен, ал шетелдік табиғат пайдаланушыларға -- шетел азаматтары, шетелдік заңды тұлғалар, шет мемлекеттер, халықаралық бірлестіктер мен ұйымдар жатады.
Табиғат пайдаланушылар:
Тұрақты (табиғат пайдалану құқығы мерзімі шектелмейтін си- патта болады) және уақытша (табиғат пайдалану құқығы белғілі бір мерзіммен шектелғен);
Бастапқы табиғат пайдаланушылар (табиғат пайдалану құқығы мемлекеттен не басқа да бастапқы табиғат пайдаланушылардан сол құқықган айыру тәртібімен алынған) және қайталама табиғат пайдаланушылар (табиғатты уақытша пайдалану құқығы бұл мәртебені өзінде сақгап қалатын бастапқы табиғат пайдаланушыдан шарт неғізінде алынған) болуы мүмкін.
Табиғат объектілеріне қарай табиғат пайдалану құқығы мынадай түрлерге бөлінеді:
-- жер пайдалану құқығы;
-- су пайдалану құқығы;
-- орман пайдалану құқығы;
-- жер қойнауын пайдалану құқығы;
-- жануарлар дүниесін пайдалану құқығы;
-- атмосфералық ауаны пайдалану немесе атмосфералық ауаны ластағыш заттардың шығарындылары үшін пайдалану құқығы.
Өзінің нысаналы мақсатына қарай табиғат пайдаланудың жо- ғарыда көрсетілген түрлерінің өзі топтастырылуы мүмкін.
Мысалы, жер пайдалануда былайша бөлінеді:
1) ауыл шруашылығы мақсатындағы жер;
2) елді мекендер (қалалардың, поселкелердің және селолықелді мекендердің) жері;
3) өнеркәсіп, көлік, байланыс, қорғаныс жері және ауыл ша- руашылығынан өзге мақсатқа арналған жер;
4) ерекше қорғалатын табиғи аумақгардың жері, сауықгыру, рекреациялықжәне тарихи-мәдени мақсаттағы жер;
5) орман қорының жері; су қорының жері;
6) босалқы жер.
ҚР Су Кодексіне сәйкес су объектілері мыналар үшін пайдала- нылуы мүмкін:
1) ауыз сумен және шаруашылық-түрмыстық сумен жабдықгау;
2) сауықгыру және рекреациялық мақсаттарүшін;
3) ауыл шаруашылығының мүқгаждары үшін;
4) өнеркәсіп пен жылу энергетикасы мүқгаждары үшін;
5) көлік, ағаш ағызу, өртке қарсы мүқхаждар үшін;
6) балықжәне аңшылық шаруашылықгарын жүргізу үшін;
Орман Кодексінің 88-бабы мемлекетгік орман қорында орман
пайдаланудың мынадай түрлері жүзеге асырылуы мүмкін екенін көрсетеді:
1) сүрек дайындау;
2) шайыр, ағаш шырындарын дайындау;
3) қосалқы сүрек ресурстарын (қабықгар, бұтақгар, түбірлер, тамырлар, жапырақгар, бүршікгер) дайындау;
4) жанама орман пайдалану (шөп шабу, мал жаю, марал шаруа- шылығы, аң шаруашылығы, ара ұялары мен омарта орналастыру, бау-бақша шаруашылығы және өзге де ауыл шаруашылығы дақылдарын өсіру, дәрілік шөптер мен техникалық шикізаттар, жабайы өсетін жемістер, жаңғақтар, саңырауқүлақтар, жидектер мен басқа да тағамдық өнімдер, мүк, орман жамылғысы мен түскен жапырақгар, қамыс дайындау);
5) мемлекеттік орман қоры учаскелерін аңшылық шаруашылы- ғының қажеті үшін пайдалану;
6) мемлекеттік орман қоры учаскелерін ғылыми-зерттеу мақса- ты үшін пайдалану;
7) мемлекеттік орман қоры учаскелерін мәдени-сауықгыру, рек- реациялық, туристік және спорт мақсаттары үшін пайдалану түрлері жүзеге асырылуы мүмкін.
ҚР-ның "Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы" Заңының 10-бабына сәйкес жер пайдалану құқығы мына операцияларды жүргізу үшін беріледі:
1) жер қойнауың мемлекеттік геологияльщ зерттеу;
2) барлау;
3) өндіру;
4) барлау мен өндіруді қоса атқару;
5) барлаумен және (немесе) өндірумен байланысгы емес жерасты қүрылыстарын салужәне (немесе) пайдалану.
ҚР-ның "Жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану туралы" Заңының 24-бабында жануарлар дүниесін пайдаланудың мынадай түрлеріңе жол беріледі:
1) аң аулау;
2) судағы омыртқасыз жануарлар мен теңіз суқоректілерін қоса
алғанда, балық аулау;
3) аң аулау мен балық аулау объектілеріне жатпайтын жануар- ларды шаруашылықмақсатгарда пайдалану;
4) жануарларды ғылыми, мәдени-ағарту, тәрбиелік және
эстетикалық мақсатгарда пайдалану;
5) жануарлардың пайдалы қасиеттерін және тіршілік ету
өнімдерін пайдалану.
Атмосфералық ауаны пайдалану туралы айта отырып, әңгіме атмосфералық ауаны пайдалануды реттеу туралы болып отырған жоқ, бүл арада бәрінен бүрын атмосфералық ауаны әр түрлі лас- танудан қорғау туралы айтылып отыр. Атмосфералықауаны пай- даланудың түрі зиянды және ластаушы заттардың атмосфераға шығарындылары болып табылады, осымен байланысты бүл құқық қатынастарын реттейтін заң -- "Атмосфералық ауаны қорғау ту- ралы" заңдеп аталады.
2.3. Табиғатты жалпы және арнайы пайдалану. Табиғат пайдаланушылардың негізгі құқықтары мен міндеттері
Табиғат пайдалану ұғымы және оның түрлерi
1. Адамның күнделiктi өмiрiнде, жеке және заңды тұлғалардың шаруашылық және өзге де қызметiнде табиғи ресурстарды пайдалануы және (немесе) қоршаған ортаға әсер етуi табиғат пайдалану болып табылады.
2. Табиғат пайдалану жалпы және арнайы болып бөлiнедi.
3. Жалпы табиғат пайдалану тұрақты болып табылады және халықтың өмiрлiк қажеттi сұраныстарын қанағаттандыру үшiн және табиғи ресурстар пайдалануға берiлмей, тегiн жүзеге асырылады.
Егер Қазақстан Республикасының заңдарында көзделсе, табиғатты жалпы пайдалануды шектеуге жол берiледi.
4. Арнайы табиғат пайдалану - осы Кодексте және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында белгiленген тәртiппен табиғи ресурстарды ақылы негiзде пайдалануды және (немесе) қоршаған ортаға эмиссияларды жүзеге асыратын жеке және (немесе) заңды тұлғаның қызметi.
5. Табиғат пайдалану түрлерiне:
1) жердi пайдалану;
2) суды пайдалану;
3) орманды пайдалану;
4) жер қойнауын пайдалану;
5) жануарлар дүниесiн пайдалану;
6) өсiмдiктер дүниесiн пайдалану;
7) қоршаған ортаға эмиссиялар;
8) Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленетiн өзге де табиғат пайдалану түрлерi жатады.
6. Табиғат пайдалану түрлерi бойынша арнайы табиғат пайдалану құқығының туындау ерекшелiктерi Қазақстан Республикасының заңдарында айқындалады.
7. Арнайы табиғат пайдалану табиғат пайдаланудың бiр түрiн не олардың бiрнеше түрiнiң жиынтығын қамтуы мүмкiн.
Табиғат пайдаланушылар
1. Қазақстан Республикасының аумағында тұрақты немесе уақытша тұратын жеке және заңды тұлғалар табиғат пайдаланушылар болуы мүмкiн.
2. Табиғат пайдаланушылар:
1) тұрақты (табиғат пайдалану құқығы мерзiмi шектелмейтiн сипатта болады) және уақытша (табиғат пайдалану құқығы белгiлi бiр мерзiммен шектелген);
2) бастапқы (табиғат пайдалану құқығы мемлекеттен не басқа да бастапқы табиғат пайдаланушылардан сол құқықтан айыру немесе әмбебап құқық мирасқорлығы тәртiбiмен алынған) және кейiнгi (табиғатты уақытша пайдалану құқығы бұл мәртебенi өзiнде сақтап қалатын бастапқы табиғат пайдаланушыдан шарт негiзiнде алынған) болуы мүмкiн.
3. Табиғат пайдаланушылар осы Кодексте және Қазақстан Республикасының өзге де нормативтiк құқықтық актiлерiнде белгiленген талаптарды сақтауға мiндеттi.
Арнайы табиғат пайдалану құқығының туындау негiздерi және оны жүзеге асыру шарттары
1. Арнайы табиғат пайдалану ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz