Ежелгі және ортағасырлық қылмыстық құқықта талионды қолдану тәжірибесі
1. КІРІСПЕ
2. НЕГІЗГІ БӨЛІМ
2.1. Қылмыстық құқықтың классикалық мектебі. Қылмыстық құқықтың антропологиялық.социологиялық мектебі;
2.2. Антропологиялық мектептің, оның шет елдер қылмыстық заңнамасына әсер етуі;
2.3. АҚШ қылмыстық құқығы;
2.4. Жапония қылмыстық құқығы;
2.5. ГФР қылмыстық құқығы;
2.6. Франция қылмыстық кодексі;
3. ҚОРЫТЫНДЫ
4. ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
2. НЕГІЗГІ БӨЛІМ
2.1. Қылмыстық құқықтың классикалық мектебі. Қылмыстық құқықтың антропологиялық.социологиялық мектебі;
2.2. Антропологиялық мектептің, оның шет елдер қылмыстық заңнамасына әсер етуі;
2.3. АҚШ қылмыстық құқығы;
2.4. Жапония қылмыстық құқығы;
2.5. ГФР қылмыстық құқығы;
2.6. Франция қылмыстық кодексі;
3. ҚОРЫТЫНДЫ
4. ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
Шет елдердің қылмыстық құқығын білу тек ой-өрістің кеңейюіне ықпал етіп ғана қоймайды. Бұл әркімге өте пайдалы, ал тиісті жағдайларда ғылыми-зерттеу жұмыстарында қажетті болуы мүмкін. Бұл пәнді оқыту көптеген жоғары оқу орындарының оқу бағдарламаларымен қарастырылған, мысалы, Ресей халықтар достығы университетінде – негізгі пән ретінде, ал М.В.Ломоносов атындағы ММУ-де – арнайы курс ретінде оқытылады.
Шет мемлекеттердің қылмыстық құқығын білу Қазақстан Республикасының қазіргі күшіндегі қылмыстық заңнамасын дайындауда да өз септігін тигізген. Кодексті дайындауда сыннан өткен Батыс Еуропа, атап айтқанда, Германия және Франция елдерінің тәжірибесі ескерілген.
Шет мемлекеттердің қылмыстық құқығын білу Қазақстан Республикасының қазіргі күшіндегі қылмыстық заңнамасын дайындауда да өз септігін тигізген. Кодексті дайындауда сыннан өткен Батыс Еуропа, атап айтқанда, Германия және Франция елдерінің тәжірибесі ескерілген.
1. Әмірбеков Ш. Мемлекет және құқықтың жалпы тарихы. Өркениет, 2000;
2. Мұхтарова А.К. Шетелдердің мемлекет және құқық тарихы. Алматы, 1999.;
3. Булгакова Д.А., Истаев А.Ж., Всеобщая история государства и права. Алматы, 1999.;
4. Галанза П.Н. История государства и права зарубежных стран
2. Мұхтарова А.К. Шетелдердің мемлекет және құқық тарихы. Алматы, 1999.;
3. Булгакова Д.А., Истаев А.Ж., Всеобщая история государства и права. Алматы, 1999.;
4. Галанза П.Н. История государства и права зарубежных стран
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
ӘЛ-ФАРАБИ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
СОӨЖ
Тақырыбы: Ежелгі және ортағасырлық қылмыстық құқықта талионды қолдану тәжірибесіне сипаттама беріңіз
Орындаған: Иргебекова Ф. Б.
Тексерген: Турсынкулова Д. А.
Алматы 2016ж.
Жоспары:
1. КІРІСПЕ
2. НЕГІЗГІ БӨЛІМ
2.1. Қылмыстық құқықтың классикалық мектебі. Қылмыстық құқықтың антропологиялық-социологиялық мектебі;
2.2. Антропологиялық мектептің, оның шет елдер қылмыстық заңнамасына әсер етуі;
2.3. АҚШ қылмыстық құқығы;
2.4. Жапония қылмыстық құқығы;
2.5. ГФР қылмыстық құқығы;
2.6. Франция қылмыстық кодексі;
3. ҚОРЫТЫНДЫ
4. ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
КІРІСПЕ
Шет елдердің қылмыстық құқығын білу тек ой-өрістің кеңейюіне ықпал етіп ғана қоймайды. Бұл әркімге өте пайдалы, ал тиісті жағдайларда ғылыми-зерттеу жұмыстарында қажетті болуы мүмкін. Бұл пәнді оқыту көптеген жоғары оқу орындарының оқу бағдарламаларымен қарастырылған, мысалы, Ресей халықтар достығы университетінде - негізгі пән ретінде, ал М.В.Ломоносов атындағы ММУ-де - арнайы курс ретінде оқытылады.
Шет мемлекеттердің қылмыстық құқығын білу Қазақстан Республикасының қазіргі күшіндегі қылмыстық заңнамасын дайындауда да өз септігін тигізген. Кодексті дайындауда сыннан өткен Батыс Еуропа, атап айтқанда, Германия және Франция елдерінің тәжірибесі ескерілген.
Испанияның 1995 ж. жаңа қолданыстағы Қылмыстық Кодексін емес, Италияның қылмыстық құқығы Жалпы бөлімінің материалын енгізу екі себеппен түсіндіріледі. Біріншіден, қазіргі күшіндегі Италияның 1930 ж. қолданыстағы Қылмыстық Кодексінде Жалпы бөлімнің көптеген мәселелері (мысалы, саяси қылмыстардың, кінәнің, қылмыстық жауаптылық негіздерінің, себепті байланыстың және т.б.) реттелген, бұлар басқа мемлекеттердің континенталдық жүйе, итальяндық қылмыстық құқық көптеген латино-американдық елдердің заңнамасына елеулі әсерін тигізді.
Мемлекеттің қылмыстық құқығы үшін сол немесе басқа мәселенің маңыздылығы немесе өзектілігіне байланысты оларды қарастыруға аз немесе көп көңіл бөлінген немесе кейбір мәселелер мүлдем қарастырылмаған. Мысалы, Францияның Қылмыстық Кодексіне арналған бөлімде өлім жазасы туралы мәселе мүлдем қозғалмайды, бұл заңды, өйткені ол онда 1981 ж. алынып тасталды. Және керісінше, АҚШ Қылмыстық құқығы тарауында бұл мәселе нақтырақ және жан-жақты зерттелеген, өйткені өлім жазасы федералдық және көптеген штаттардың заңнамасымен қарастырылған және кеңінен қолданылады.
2.1. Қылмыстық құқықтың классикалық мектебі. Қылмыстық құқықтың антропологиялық-социологиялық мектебі.
1789 ж. Француз революциясынан кейін пайда болған қылмыстық құқықтың классикалық мектебі көбінесе ағартушылық-гуманистік теориясы мен неміс классикалық философиясына негізделген. Бұл мектептің классикалық деп аталуының себебі, оның төңірегінде алғашқы рет қылмыстық-құқықтық догмалардың жүйесі қалыптасты.
А.Фейербах осы мектептің белді өкілі болып табылады. Беккария идеяларына сүйене отырып, ол қылмыстық құқықтың маңызды қағидаларын (оларды латынша формулаларда мазмұндап) құрастырды:
- nulla poena sine lege - заңсыз жаза жоқ;
- nulla poena sine crime - қылмыссыз жаза жоқ;
- nullum crimen sine poena legali - заңды жазасыз қылмыс жоқ.
Сонымен қатар, А.Фейрбахпен қылмыс құрамы, кінә, оқталу, қылмысқа қатысу сияқты қылмыстық құқықтың институттары құрастырылған.
Жазаларды ғалым екі топқа бөліп қарастырған: қорқытушы жазалар және зиян келтіруші жазалар. Біріншілердің мақсаты - қорқу салдарынан қылмыстан жеркену, екіншілерінің мақсаты - заңның күшін жариялау.
И.Бентам классикалық мектептің қалыптасуына елеулі үлес қосты. Заң ғылымының дамуына оның Қылмыстық кодекстің негізгі бастаулары және Азаматтық және қылмыстық заң ережелері туралы пікірлер атты еңбектері үлкен септігін тигізді. Утилитаризм философиясының өкілі бола тұрып, ол заңнама арқылы адамдардың мінез-құлқын оларды бақытты ететіндей етіп реттеуге болады деп санаған. Философтың көзқарасына сәйкес, кез келген адам ең күшті қанағаттанушылық алуға және аз қайғы шегуге ұмтыла отырып, заң бұзушылықтың оң және теріс зардаптарын саралайды. Заңға қайшы мінез-құлыққа пайдакүнемдікпен келе отырып, қылмыскер қылмыстан пайда алуға тырысады. Сондықтан да қылмыстық заң қылмысты (пайда әкелмейтіндей) тартымсыз ететіндей жаза қарастыруға тиіс. Бентамның пікірінше, жазаның зияны қылмыстан келетін пайдадан жоғары болу керек.
Неміс классикалық философиясы классикалық мектептің теориялық негізі болды. И.Кантпен және Г.Гегельмен қалыптасқан ерік бостандығының, қылмыстылық пен жазаланушылықтың құқықтық құрылымы қылмыстық құқыққа да елеулі әсерін тигізді.
И.Кант теориясына сәйкес, адамның ерік бостандығы, яғни өзінің мінез-құлқының шеңберін саналы және кедергісіз таңдау мүмкіндігі философпен жауаптылықтың негізі ретінде қарастырылған.
Қылмыс жасаған адам, Кант іліміне сәйкес, талион қағидасына сәйкес жазалануға тиіс болған. Кант пікіріне сәйкес, жаза мақсаты жасалған қылмысқа бара-бар азап шектіру.
Г.Гегель өзінің қылмыстық-құқықтық ілімін Құқық философиясы еңбегінде көрсетті. Қылмыс, Гегельдің пікірінше, оның нақты мағынасында бостандықтың нақты болмысының бұзылуы. Құқықты бұзу меншіктің қандай болмасын туріне немесе мүлікке жамандық жасауды, зиян келтіруді білдіреді.
2.2. Антропологиялық мектептің, оның шет елдер қылмыстық заңнамасына әсер етуі.
Ағылшын қылмыстық құқығының қайнар қөздеріне сипаттама.
Жалпы құқық. Қазіргі Англияда құқықтың негізгі қайнар қөздеріне, оның ішінде ағылшын қылмыстық құқықығының қайнар көздеріне статуттар (парламенттік заңдар) мен сот прецеденттері жатады. Дегенмен, қазіргі кезеңде Жалпы бөлімің кейбір маңызды мәселелері өзінің заңдық шешімін тапты. Сөгіте тұра, олардың анағұрлым бөлігі бүгінгі күнге дейін сот прецеденттерінде көрсетілген түрінде өмир сүруде.
Ағылшын қылмыстық кодексің болмауы ағылшын құқығының барлық тарихи дамуы барысынан келіп шығатын қылмыстық құқықтың арнаулы ерекшелігі болып тыбылады. Былайша айтқанда, сот практикасы ағылшын құқығының анағұрлым ежелгі қайнар көзі болып табылады.
Заң шығарушылық актілерге дейін, ХІІ ғ. - дан бастап, Вестлинтерде отырған соттардағы каральдық судьялар және графтықтардың кошпелі саттары істі қарай отырып, кейіннен Ағылшын қылмыстық құқығының негізіне айналған ережелер жасады.
Сөйтіп, ХІІ - ХІІІ ғғ. каральдық орындық соттарының судьялары анағұрлым ауыр қылмысы үшін жауапкершілік туралы - фелонии, ал ХІV ғ. ауырлығы орташа қылмыс үшін - мисдилинар ережесін жасады.
Кейінірек қылмыстық құқықтың қалып - тасуына өзіндік әсер еткен жұлдызды палатаның соты болды.
Қазіргі кезде кейбір қылмыс үшін жауыпкершілік жалпы құқық бойынша белгіленеді. Яғни бұл, оның анықтамасын парламенттік актіден емес, сот шешімдерінен табуға болады. Бұл жағдайда әңгіме, тек қылмысты анықтау туралы ғана емес, содай-ақ айыптыға жаза белгілеу туралы да болып отыр. Кейбір статуттарда қылмысы үшін жаза жалпы құқық бойынша белгіленеді. Мысалы, ауыр және жай адам олтіру жалпы құқық бойынша қылмыс болып табылады. Бұл қылмыстардың анықтамасын бірде-бір статутта кездестіру мүлекін емес, дегенмен олар үшін жаза 1861 жылғы жеке адамға қарсы қылмыс туралы заңда және басқа да заң актілірінде қарастырылған.
Сонымен бірге мынаны естен шығармауымыз қанет, саттар қандай да бір жаңа іс әрекет үшін қылмыстық жауапкершілікті белгілеуге немесе болып жатқан қылмыстың құрамын қенейтүге құқыт болмады. Бұл 1972 ж. Соттырдың мұңдай өкілеттілігінің болын бекітуден бас тартқан лордтар палатасында Кпиllerr ltd. V DPP - ici бойынша шешімінде бекітіді.
Соттағы тараптардың дауларын және сондай-ақ Вестминистерлік соттардағы істерді қараүшы соттардың шешімін суреттеу қашан және кімнің бастағаны туралы әртүрлі пікірлер қалыптасқан. Кейбір ағылшын тарихшыларының айтуынша алғашқы жазбаларды сот клерктегі бастады десе, ал кейбіреулері оларды алғашында студент-заңгерлердің конспектілері болды деп көрсетеді.
Қылмыс субьектілері. Ағылшын құқығында қылмыс субъектілерінің ішінен заңды тулғаларды бекерден-бекер алып тастамады. Корпорация жеке тұлғаны жазалау үшін айып төлеуі мумкін, бірақ жасалған әрекет үшін жауапқа тартылмайды. Заңмен белгіленген қандай да бір міндетті билік окілеттілігін пайдалана отырып бұзса немесе ешқандай әрекет жасамаса немесе келтірілген залал үшін айып төлеуі мүмкін. Дегенмен заңды тұлғаларды қылмыстық жауаптылыққа тартудың өлшемдері әлі ағылшын құқығында белгіленбеген.
Қоғамдағы орны мен қызметіне қарай қылмыстылық жауаптылыққа тартылмайтындар:
1. кароль, қылмыс жасауы мүмкін емес не болмаса әділетсіздік жасауға оның еркі өте жағары.
2. елшілер немесе шетел мемлекеттерінің елшілігіндегі қызметшілер қөрамына кіретін тұлғалар. Егерде дипломатиялық өкілдік қызметінен босаған кезден бастап, оның қылмыстық әрекетіне жауапсыздық жеңілдігі бірден күшін жояры.
Қылмыс субъктісі туралы ілімнің негізгі мәселесі - жеке тулғаның қабілетсіз холде қылмыс жасауы. Ағылшын құқығында қабілетсіз халде қылмыс жасау (қатарына жас ерекшелігіне байланысты, есі ауысқа), мас күйінде жасаған іс-әрекеттері жатады.
Жас ерекшелігі бойынша ессіздін жасы кәмелетке толмағандардың үш тобының біреуіне жатса
1. 10 жасқа дейінгі жас балалар (1963 ж. заның 16-бабы) қылмыстық жауапкершіліктен босатылады, себебі олардың әрекеттеріне, жауап беру қабілітсіздігіне бултартпаитын презумпция әрекет етеді.
2. 10 жастан 14 жас аралығындағы жас балалар үшін ессіздік презумпциясын жоққа шығаруға болады. Римдік құқықта жамон оймен істеліген іс жастың кемістігін толтырады деп көрсетеді.
3. 14 жас пен 21 жас аралығындағы жасы кәмелетке толмағандар толық көлемде жауапкершілікке не, олардын жасы жазаны жеңілдетуі мүмкін немесе жасөспірімдер үшін ерекше мекемен жіберуі мүмкін.
1957 жылғы кісі қптіру туралы заң бойынша қылмысжасаған кезде 18 жасқа толмағандадарды белгілі-бір мерзімдерге ғана бас бастандығынан айырады. Оларды өлім жасына кесуге, не болмасы өмір бойы бас бостандығы айыруға болмайды.
1948 ж. қылмыстық істер бойынша әділеттілік туралы заңның 17-бабында 21 жасқа дейінгі жасы пәнмелетке толмағандар үшін түрмеге қамау, тек басқа ешқандай жағдайда нәтиже бермейді деп сот таныған кезде іске асырылады.
2.3. АҚШ қылмыстық құқығы.
Американдық федерамезмнің ерекшелігіне баиланысты, АҚШ-тың жалпы ұлтық біртутас қылмыстық - құқықтық жүнесі жоқ. Мемлекетті өз бетінше 53 жүйе әрекет етуде - ғқ штат федералды, астана орналысқан Колумбия округі нәне ерікті түрді қосылған мемлекеттер Пуэрто-Рико. Бұл АҚШ-қа тән құқықтық дуамумді алып келді, яғни әрбір штаттың аумағында сол штаттың өз құқығы әрекет етеді, ал нақты жағдайларда - федералды құқық пайдаланылады.
АҚШ қылмыстық құқығының негізгі қайнар көздері жалпы немесе прецеденттік құқық және статуттық құқық, яәни заңдар.
Сондықтан қазіргі кезеңде тек жалпы құқық нормаларына сүйенген, статуттық құқықты бірде-бір қоснылша болған штат жоқ, барлық штаттар статусттық құқықты, жалпыны қамтитын етуге умтылуда, осыған байланысты заңдарғы қылмыстық құқықтың қайнар коздерін қарауды бастау.
Федералды қылмыстық заңдардың қайнар көздеріне мыналар жатады: 1787 ж. АҚШ конституциясы, Конгрусс актилері, заң негізіндегі актілері, сондай-ақ халықаралық қылмыстық құқық нормалары аз дәрежеде - үндістер тайпасының нормалары. АҚШ конституциясы қылмыстық заңдар көлемінде федерация мен штаттардың өкілеттігіне анық шектеуге жол бермейді.
8-бөлімнің 1-бабында Конгрестің құқықтарының шешім шығара алатын мәселелерінен кейін,(әсіресе жаза белгілеу, теңіздегі қарақшылықты анықтау және жаза тағайындау және т.ы). сондай-ақ Конституция белгілеген АҚШ-тың үкіметіне, оның Департаментіне және лауазымды тулғаларына берілген жоғарт құқықтарымен қатар, басқа да құқықтарды жүзеге асару үшін барлық заңдарды қабылдауға құқығы бар.
Бұл конституциялық жаәдай федералдық қылмыстық заңдардың тез дамуы үшін негіз болды: алғашқыда федералдық дәренеде тек бірнеше қылмыстық заңдар болды, оның негізгі бөлігі штаторда қабылданды. АҚШ Конституциясы текелей қылмыстық - құқықтың көтеген еренелерден, неболмаса қылмыстық құқыққа қатысы бар еренелерден турады. Олордың арасында кері күші бар заңдар шығаруәя тиым салынған, қапал және жеке меншіктен заңсыз айырәя тиым салынған еренелер бар. Конституцияда (3-бөлім, 111-бап) сондай-ақ мынадай қылмысқа, яәни опасыздыққа анықтама бекітілген.
АҚШ-та көпшілік мақұлдаған федералды қылмыстың кодекс жоқ. 1948 ж. 25 маусымдағы. Конгресс актісінде бурынғы әрекет еткен қаралған, кодекстеген заңдар, АҚШ заңдар жинағының қылмыс және қылмыстың процесс делінген 18-бөлімінде заң түрінде енгізілген. Бұл бөлімнен 1-бөлгі соңғы нөшірі 123 болғаны мен 86-бөлімнен тұрады, қалғандары түсип қалған. Жалған турде ол жалпы және ерекше түрі жоқ. Шындығында 1-бөлімі Жалпы еренелер - бұл кішірек - жалпы бөлім, өгіткені ол 22-ақ болтан тұрады, оның көрсетілген бөлімдегі пайдаланылатын уғымдардан турады, 3-бабы (пр.2,3,4) қылмысқа қатысу институты нан турады, ал біреуі (пр.17) қабілетсіз халде қылмыс жасау. Қалған бөлімдері алфавит бойынша орналасқан. Сондықтан, алғашқысы аңдар мен өсімдіктерге озбырлық жасауға жауапкешілік үшін бап (3-бөлім) ортасында - адам өлтіру (51-бөліп), соңында терроризм үшин жауапкершілік туралы (113В-бөлім), сатқындық (115 бөлім) және әскери қылмыстар (118-бөлім). Дегенмен, барлық қылмыстық - құқықтық нормалар, жалпы сипатта болсын заңдар жинағының 18-бөлімінің 1-бөлігінде де қарастырылған. Жаза (айып және түрмен жабу - 227-бөлім, сондай-ақ өлім жадасы - 228-бөлім) қалған барлық АҚШ заңдар жинағының 49 бөлімінде шашылып кеткен. Олардың жолпы көлемі 3000-дай. Осыншама көп қылшыстық - құқықтық ережерлердің саны казуистиканың нәтижесі, нормалардың сипаты ескірген және сондай-ақ архаикалық ережелердің болуы заңдардың тәртіпке салынбағандығы.
Сөйтіп, мысалы, 130 баптан көпшілігі танау және алааяқтыққа арналған, 90-ға жуығы қолдан жасауәя және арамдық жасауәя және т.б. арналғом.
70-тен астам ұғымдар қылмыстық субъективтік жағын сипаттауға арналған, осы кемшіліктердің барлығы американдык ғылым ө дарды сынға (критика) алуға алып келді.
Біреулері (Браун және Шварц) түсініксіз былық жағдайда, басқалары (Зиглер) шындығында пайдалану үшін жарамсыз, бұл сөз жоқ - әділетсіз деп көрсетеді. Сондықтан, заңдардың мұндай жағдайы биліктегілерді уайымдатады.
Бірнешә рет оны реформалауға әрекет еткенімен, ештене шықпады. Дегенмен, кадамдар жасалынды. 1948 ж. Р. Рейган әкімшілігі конгресс арқылы қылмысқа бақылау туралы кешенді заңды өткәздә. Қатал Қылмыстық саясатта қауіпті қылмыскерлер мен рецидивистер қарсы күрес шараларын және реттейтік басқа да мәселелерді қарастырды.
Осы заңның бір бөлігі - жазалау реформасы туралы заң бойынша жазалауға комисске құрылды. Ол жазаны тағайындаудың негізгі бағыттарын жасады, ол Басшылык түрінде жарияланды. Мұнда федералды қылмыс үшін жаза тағайындаудың әртүрлілігін жоюға арналды.
1994 ж. зорлық қылмысқа қарсы күрес туралы заң қабылданды.
Нью-Йорк Таймс газеті сипаттағандай АҚШ-тың қазіргі тарихындағы ең ауыр жазалау туралы заң болды. Ол өлім жазасын қолданудың 60 түрін бекітті.
Федералды дәрежеде қылмыстық - құқықтық қатынастарды реттеуде үлкен ролб атқаратын Президенит, министрліктер және федералды Үкіметтің заң негізіндегі актілері. Ол актілер федералды заңдардың нормаларын нақтылап, бөлектеп көрсетеді.
Кей жағдайларда олардың өздері де кейбір іс әрекеттер үшін қылмыстың жауапкершілікке тартады.
Сөйтіп, 1986 ж. президент Р.Рейганның әкімшілік буйрығы бойынша Ливиға қарсы экономикалық санкцияның шеңберінде қабылданған, бұл көрсетілген уақыт ішінде тастап кетпеген американдықтар үшін, 10 жыл мерзімде бас бостандығынан айырма, түрмеге жабу және 50 мыңға дейінгі доллар көлемінде айып тағу көрсетілді.
Американдық профессорлар Прайсжәне Битнер былай деп көрсетеді: заң негізіндегі актілер (федералды және штаттық) коллегиялық түрге қабылданған заңдардан да гөрі қоғамдық өміре тікелей әсер етеді.
Федералды қылмыстық заңдардың жері мектеулі болып келеді.
2.4. Жапония қылмыстық құқығы.
Жазылған құқыққа дейін, енелгі Жапонияда (шамамен б.д.д. 250 жылдан б.д. VII ғ. Басына дейін) адамгершілік нормаларынан діни көзқарастар және т.б. бөлінбеді. Дегенмен, сол уақыттағы сипаттамалардан кейінірек жазылған тарихи шығармалар кодзики(712) және Нихон секи-ден (720) - қылмыстық әрекетке қатысты турақты көзқарастарды көруге болады. Ежелгі Жапонияда (VII ғ. Басы - X ғ. II жартысы) қылмыстық құқықтың алғашқы жазылған қайнар көздеріне, сол кездегі мемлекетке әсер еткен қытайлық құқықтың әсерінен қалыптасқан қытайлық түрдегі құқыққа, бірақ мазмұны жағынан жапондық шындыққа бағытталған заң актілері рицуре (рицу және ре), олардың арасындағы қазіргі қылмыстық - құқықтың заңнама мүсінігіне жақын рицу актілері жатты. Осы заңдардың бірі Тайхо рицу (VIII ғ.) заңының мәтіні орыс тілінде жарияланды. Ортағасырлық феодалдық Жапонияның құқығы (Х ғ. Екінші жартысы - XV ғ. Екінші жартысы) тарихи дәүірде өмір сүрді. Бурынғы куеңдегі Мемлекеттік орталықтандыру, жергілікті феодалдардың күшімен жойылып, орталықта - биліксіз императордың өмір сүруімен және шындығында мемлекетті билеуші сегун мен оның үкіметі биледі немесе далалық бакуфу болды. Былайша айтқанда үш құқықтық жүйе қалыптасты - императорлық, сегундық және жергілікті.
Сол екздегі құқықтың үлгісі ретінде 1232 ж. император тусындағы регент қабылдаған (орысша жарияланған) Госәйбай сикимоку заңының қылмыстық - құқықтың қаулысын айтуға болады, (бұл заң сол дәуірге тән болды, әртүриі салаға қатысты нормалардан турды). Қытайланған құқықтық жуйе бұл кезде өз маңызын жойған болатын Феодалдық Жапонияның жаңа уақытқы өтуі (XV ғ. 2-жартысы - XIX ғ. 2-жартысы) феодалдық өзара тартыстармен сипатталады. Сол дәуірдегі қылмыстық құқықтың қайнар қөздерінің бірі анағурлым атақты Кудзиката асадамэгати (1742 ж.) болды. Бұл кезеңде ешқандай қытайлық құқықтың ықпалы сезілмеді. Мэйдзи қайта құрылуларынан кейін (сегунат институты жойылып, билім басына император Мэйдзи келді) 1868 ж. жапонияда 1945 ж. Жапонияның ІІ дүние жүзілік соәжтағы жеңілісіне дейін созылған, жапон тарихшыларының атаған жаңа уақыт дәуірі келді. Жапония белсенді турде капиталистік дашу жолына түсті. Феодалдың құқықтық жүйені жою процей жүрді.
Қылмыстық құқықтық салаға келетін бомақ, алғашында Карикэйрицу (1868 ж.), Синирицу-коре (1871 ж.) және Кайтэйрицурэй (1874 ж.) қылмыстың заңдары қабылданды да, бұл кейбір феодалдық дәстүрлерден кейбір феодалдық дәстүрлерден кетіп, бурынға қитайланған қылмыстық құқықтық қайнар көздері жазбаларының жалғасы болды.
Дегенмен, қоғамның қайта құрылуына байланысты, буржуазиялық бағытқа түсуге байланысты және жаңа биліктің сыртқы саяси міндеті ыңғайлы қылмыстық заңнама жасауда қажет етті. Бұл жерде екінші рецепцияның бағытты дамыды (баяғы бір кездей қытайлық үлгісін пайдалану), яғни дайын басты заңнамаларды алды.
1880 ж. Француз қылмыстық кодекстің бастамаларынан алынған, европаланған қылмыстық кодекс қабылданды.
ХІХ ғ. Соңында Жапония буржуазиялық құқық жүйесі толық қалыптасты. Басталған жаңа құқықтық жүйені нығайту барысында, германдық құқықтық мектептердің ықпалы күшейіп, пайда болды. 1880 ж. Ескі қылмыстық кодекстің орнына 1907 ж. Қылмыстық кодекс (1908 ж. Күшіне енді) келді. Оны дайындауда үлкен ықпал еткен 1871 ж. Герман қылмыстық кодексі болды. Мемлекетті милитаризациялаудың басында және билік етуші топтардың ішкі қайшылықтарының күшеюінің түсында қылмыстың құқықтың қайнар көздерінің жүйесі жаңа арнаулы қылмыстық заңдармен және қылмыстық емес зацнамаларының қылмыстық - құқықтық нормаларымен толықтырылды. Бұл агрессияның қаруына қылмыстық құқықты ... жалғасы
ӘЛ-ФАРАБИ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
СОӨЖ
Тақырыбы: Ежелгі және ортағасырлық қылмыстық құқықта талионды қолдану тәжірибесіне сипаттама беріңіз
Орындаған: Иргебекова Ф. Б.
Тексерген: Турсынкулова Д. А.
Алматы 2016ж.
Жоспары:
1. КІРІСПЕ
2. НЕГІЗГІ БӨЛІМ
2.1. Қылмыстық құқықтың классикалық мектебі. Қылмыстық құқықтың антропологиялық-социологиялық мектебі;
2.2. Антропологиялық мектептің, оның шет елдер қылмыстық заңнамасына әсер етуі;
2.3. АҚШ қылмыстық құқығы;
2.4. Жапония қылмыстық құқығы;
2.5. ГФР қылмыстық құқығы;
2.6. Франция қылмыстық кодексі;
3. ҚОРЫТЫНДЫ
4. ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
КІРІСПЕ
Шет елдердің қылмыстық құқығын білу тек ой-өрістің кеңейюіне ықпал етіп ғана қоймайды. Бұл әркімге өте пайдалы, ал тиісті жағдайларда ғылыми-зерттеу жұмыстарында қажетті болуы мүмкін. Бұл пәнді оқыту көптеген жоғары оқу орындарының оқу бағдарламаларымен қарастырылған, мысалы, Ресей халықтар достығы университетінде - негізгі пән ретінде, ал М.В.Ломоносов атындағы ММУ-де - арнайы курс ретінде оқытылады.
Шет мемлекеттердің қылмыстық құқығын білу Қазақстан Республикасының қазіргі күшіндегі қылмыстық заңнамасын дайындауда да өз септігін тигізген. Кодексті дайындауда сыннан өткен Батыс Еуропа, атап айтқанда, Германия және Франция елдерінің тәжірибесі ескерілген.
Испанияның 1995 ж. жаңа қолданыстағы Қылмыстық Кодексін емес, Италияның қылмыстық құқығы Жалпы бөлімінің материалын енгізу екі себеппен түсіндіріледі. Біріншіден, қазіргі күшіндегі Италияның 1930 ж. қолданыстағы Қылмыстық Кодексінде Жалпы бөлімнің көптеген мәселелері (мысалы, саяси қылмыстардың, кінәнің, қылмыстық жауаптылық негіздерінің, себепті байланыстың және т.б.) реттелген, бұлар басқа мемлекеттердің континенталдық жүйе, итальяндық қылмыстық құқық көптеген латино-американдық елдердің заңнамасына елеулі әсерін тигізді.
Мемлекеттің қылмыстық құқығы үшін сол немесе басқа мәселенің маңыздылығы немесе өзектілігіне байланысты оларды қарастыруға аз немесе көп көңіл бөлінген немесе кейбір мәселелер мүлдем қарастырылмаған. Мысалы, Францияның Қылмыстық Кодексіне арналған бөлімде өлім жазасы туралы мәселе мүлдем қозғалмайды, бұл заңды, өйткені ол онда 1981 ж. алынып тасталды. Және керісінше, АҚШ Қылмыстық құқығы тарауында бұл мәселе нақтырақ және жан-жақты зерттелеген, өйткені өлім жазасы федералдық және көптеген штаттардың заңнамасымен қарастырылған және кеңінен қолданылады.
2.1. Қылмыстық құқықтың классикалық мектебі. Қылмыстық құқықтың антропологиялық-социологиялық мектебі.
1789 ж. Француз революциясынан кейін пайда болған қылмыстық құқықтың классикалық мектебі көбінесе ағартушылық-гуманистік теориясы мен неміс классикалық философиясына негізделген. Бұл мектептің классикалық деп аталуының себебі, оның төңірегінде алғашқы рет қылмыстық-құқықтық догмалардың жүйесі қалыптасты.
А.Фейербах осы мектептің белді өкілі болып табылады. Беккария идеяларына сүйене отырып, ол қылмыстық құқықтың маңызды қағидаларын (оларды латынша формулаларда мазмұндап) құрастырды:
- nulla poena sine lege - заңсыз жаза жоқ;
- nulla poena sine crime - қылмыссыз жаза жоқ;
- nullum crimen sine poena legali - заңды жазасыз қылмыс жоқ.
Сонымен қатар, А.Фейрбахпен қылмыс құрамы, кінә, оқталу, қылмысқа қатысу сияқты қылмыстық құқықтың институттары құрастырылған.
Жазаларды ғалым екі топқа бөліп қарастырған: қорқытушы жазалар және зиян келтіруші жазалар. Біріншілердің мақсаты - қорқу салдарынан қылмыстан жеркену, екіншілерінің мақсаты - заңның күшін жариялау.
И.Бентам классикалық мектептің қалыптасуына елеулі үлес қосты. Заң ғылымының дамуына оның Қылмыстық кодекстің негізгі бастаулары және Азаматтық және қылмыстық заң ережелері туралы пікірлер атты еңбектері үлкен септігін тигізді. Утилитаризм философиясының өкілі бола тұрып, ол заңнама арқылы адамдардың мінез-құлқын оларды бақытты ететіндей етіп реттеуге болады деп санаған. Философтың көзқарасына сәйкес, кез келген адам ең күшті қанағаттанушылық алуға және аз қайғы шегуге ұмтыла отырып, заң бұзушылықтың оң және теріс зардаптарын саралайды. Заңға қайшы мінез-құлыққа пайдакүнемдікпен келе отырып, қылмыскер қылмыстан пайда алуға тырысады. Сондықтан да қылмыстық заң қылмысты (пайда әкелмейтіндей) тартымсыз ететіндей жаза қарастыруға тиіс. Бентамның пікірінше, жазаның зияны қылмыстан келетін пайдадан жоғары болу керек.
Неміс классикалық философиясы классикалық мектептің теориялық негізі болды. И.Кантпен және Г.Гегельмен қалыптасқан ерік бостандығының, қылмыстылық пен жазаланушылықтың құқықтық құрылымы қылмыстық құқыққа да елеулі әсерін тигізді.
И.Кант теориясына сәйкес, адамның ерік бостандығы, яғни өзінің мінез-құлқының шеңберін саналы және кедергісіз таңдау мүмкіндігі философпен жауаптылықтың негізі ретінде қарастырылған.
Қылмыс жасаған адам, Кант іліміне сәйкес, талион қағидасына сәйкес жазалануға тиіс болған. Кант пікіріне сәйкес, жаза мақсаты жасалған қылмысқа бара-бар азап шектіру.
Г.Гегель өзінің қылмыстық-құқықтық ілімін Құқық философиясы еңбегінде көрсетті. Қылмыс, Гегельдің пікірінше, оның нақты мағынасында бостандықтың нақты болмысының бұзылуы. Құқықты бұзу меншіктің қандай болмасын туріне немесе мүлікке жамандық жасауды, зиян келтіруді білдіреді.
2.2. Антропологиялық мектептің, оның шет елдер қылмыстық заңнамасына әсер етуі.
Ағылшын қылмыстық құқығының қайнар қөздеріне сипаттама.
Жалпы құқық. Қазіргі Англияда құқықтың негізгі қайнар қөздеріне, оның ішінде ағылшын қылмыстық құқықығының қайнар көздеріне статуттар (парламенттік заңдар) мен сот прецеденттері жатады. Дегенмен, қазіргі кезеңде Жалпы бөлімің кейбір маңызды мәселелері өзінің заңдық шешімін тапты. Сөгіте тұра, олардың анағұрлым бөлігі бүгінгі күнге дейін сот прецеденттерінде көрсетілген түрінде өмир сүруде.
Ағылшын қылмыстық кодексің болмауы ағылшын құқығының барлық тарихи дамуы барысынан келіп шығатын қылмыстық құқықтың арнаулы ерекшелігі болып тыбылады. Былайша айтқанда, сот практикасы ағылшын құқығының анағұрлым ежелгі қайнар көзі болып табылады.
Заң шығарушылық актілерге дейін, ХІІ ғ. - дан бастап, Вестлинтерде отырған соттардағы каральдық судьялар және графтықтардың кошпелі саттары істі қарай отырып, кейіннен Ағылшын қылмыстық құқығының негізіне айналған ережелер жасады.
Сөйтіп, ХІІ - ХІІІ ғғ. каральдық орындық соттарының судьялары анағұрлым ауыр қылмысы үшін жауапкершілік туралы - фелонии, ал ХІV ғ. ауырлығы орташа қылмыс үшін - мисдилинар ережесін жасады.
Кейінірек қылмыстық құқықтың қалып - тасуына өзіндік әсер еткен жұлдызды палатаның соты болды.
Қазіргі кезде кейбір қылмыс үшін жауыпкершілік жалпы құқық бойынша белгіленеді. Яғни бұл, оның анықтамасын парламенттік актіден емес, сот шешімдерінен табуға болады. Бұл жағдайда әңгіме, тек қылмысты анықтау туралы ғана емес, содай-ақ айыптыға жаза белгілеу туралы да болып отыр. Кейбір статуттарда қылмысы үшін жаза жалпы құқық бойынша белгіленеді. Мысалы, ауыр және жай адам олтіру жалпы құқық бойынша қылмыс болып табылады. Бұл қылмыстардың анықтамасын бірде-бір статутта кездестіру мүлекін емес, дегенмен олар үшін жаза 1861 жылғы жеке адамға қарсы қылмыс туралы заңда және басқа да заң актілірінде қарастырылған.
Сонымен бірге мынаны естен шығармауымыз қанет, саттар қандай да бір жаңа іс әрекет үшін қылмыстық жауапкершілікті белгілеуге немесе болып жатқан қылмыстың құрамын қенейтүге құқыт болмады. Бұл 1972 ж. Соттырдың мұңдай өкілеттілігінің болын бекітуден бас тартқан лордтар палатасында Кпиllerr ltd. V DPP - ici бойынша шешімінде бекітіді.
Соттағы тараптардың дауларын және сондай-ақ Вестминистерлік соттардағы істерді қараүшы соттардың шешімін суреттеу қашан және кімнің бастағаны туралы әртүрлі пікірлер қалыптасқан. Кейбір ағылшын тарихшыларының айтуынша алғашқы жазбаларды сот клерктегі бастады десе, ал кейбіреулері оларды алғашында студент-заңгерлердің конспектілері болды деп көрсетеді.
Қылмыс субьектілері. Ағылшын құқығында қылмыс субъектілерінің ішінен заңды тулғаларды бекерден-бекер алып тастамады. Корпорация жеке тұлғаны жазалау үшін айып төлеуі мумкін, бірақ жасалған әрекет үшін жауапқа тартылмайды. Заңмен белгіленген қандай да бір міндетті билік окілеттілігін пайдалана отырып бұзса немесе ешқандай әрекет жасамаса немесе келтірілген залал үшін айып төлеуі мүмкін. Дегенмен заңды тұлғаларды қылмыстық жауаптылыққа тартудың өлшемдері әлі ағылшын құқығында белгіленбеген.
Қоғамдағы орны мен қызметіне қарай қылмыстылық жауаптылыққа тартылмайтындар:
1. кароль, қылмыс жасауы мүмкін емес не болмаса әділетсіздік жасауға оның еркі өте жағары.
2. елшілер немесе шетел мемлекеттерінің елшілігіндегі қызметшілер қөрамына кіретін тұлғалар. Егерде дипломатиялық өкілдік қызметінен босаған кезден бастап, оның қылмыстық әрекетіне жауапсыздық жеңілдігі бірден күшін жояры.
Қылмыс субъктісі туралы ілімнің негізгі мәселесі - жеке тулғаның қабілетсіз холде қылмыс жасауы. Ағылшын құқығында қабілетсіз халде қылмыс жасау (қатарына жас ерекшелігіне байланысты, есі ауысқа), мас күйінде жасаған іс-әрекеттері жатады.
Жас ерекшелігі бойынша ессіздін жасы кәмелетке толмағандардың үш тобының біреуіне жатса
1. 10 жасқа дейінгі жас балалар (1963 ж. заның 16-бабы) қылмыстық жауапкершіліктен босатылады, себебі олардың әрекеттеріне, жауап беру қабілітсіздігіне бултартпаитын презумпция әрекет етеді.
2. 10 жастан 14 жас аралығындағы жас балалар үшін ессіздік презумпциясын жоққа шығаруға болады. Римдік құқықта жамон оймен істеліген іс жастың кемістігін толтырады деп көрсетеді.
3. 14 жас пен 21 жас аралығындағы жасы кәмелетке толмағандар толық көлемде жауапкершілікке не, олардын жасы жазаны жеңілдетуі мүмкін немесе жасөспірімдер үшін ерекше мекемен жіберуі мүмкін.
1957 жылғы кісі қптіру туралы заң бойынша қылмысжасаған кезде 18 жасқа толмағандадарды белгілі-бір мерзімдерге ғана бас бастандығынан айырады. Оларды өлім жасына кесуге, не болмасы өмір бойы бас бостандығы айыруға болмайды.
1948 ж. қылмыстық істер бойынша әділеттілік туралы заңның 17-бабында 21 жасқа дейінгі жасы пәнмелетке толмағандар үшін түрмеге қамау, тек басқа ешқандай жағдайда нәтиже бермейді деп сот таныған кезде іске асырылады.
2.3. АҚШ қылмыстық құқығы.
Американдық федерамезмнің ерекшелігіне баиланысты, АҚШ-тың жалпы ұлтық біртутас қылмыстық - құқықтық жүнесі жоқ. Мемлекетті өз бетінше 53 жүйе әрекет етуде - ғқ штат федералды, астана орналысқан Колумбия округі нәне ерікті түрді қосылған мемлекеттер Пуэрто-Рико. Бұл АҚШ-қа тән құқықтық дуамумді алып келді, яғни әрбір штаттың аумағында сол штаттың өз құқығы әрекет етеді, ал нақты жағдайларда - федералды құқық пайдаланылады.
АҚШ қылмыстық құқығының негізгі қайнар көздері жалпы немесе прецеденттік құқық және статуттық құқық, яәни заңдар.
Сондықтан қазіргі кезеңде тек жалпы құқық нормаларына сүйенген, статуттық құқықты бірде-бір қоснылша болған штат жоқ, барлық штаттар статусттық құқықты, жалпыны қамтитын етуге умтылуда, осыған байланысты заңдарғы қылмыстық құқықтың қайнар коздерін қарауды бастау.
Федералды қылмыстық заңдардың қайнар көздеріне мыналар жатады: 1787 ж. АҚШ конституциясы, Конгрусс актилері, заң негізіндегі актілері, сондай-ақ халықаралық қылмыстық құқық нормалары аз дәрежеде - үндістер тайпасының нормалары. АҚШ конституциясы қылмыстық заңдар көлемінде федерация мен штаттардың өкілеттігіне анық шектеуге жол бермейді.
8-бөлімнің 1-бабында Конгрестің құқықтарының шешім шығара алатын мәселелерінен кейін,(әсіресе жаза белгілеу, теңіздегі қарақшылықты анықтау және жаза тағайындау және т.ы). сондай-ақ Конституция белгілеген АҚШ-тың үкіметіне, оның Департаментіне және лауазымды тулғаларына берілген жоғарт құқықтарымен қатар, басқа да құқықтарды жүзеге асару үшін барлық заңдарды қабылдауға құқығы бар.
Бұл конституциялық жаәдай федералдық қылмыстық заңдардың тез дамуы үшін негіз болды: алғашқыда федералдық дәренеде тек бірнеше қылмыстық заңдар болды, оның негізгі бөлігі штаторда қабылданды. АҚШ Конституциясы текелей қылмыстық - құқықтың көтеген еренелерден, неболмаса қылмыстық құқыққа қатысы бар еренелерден турады. Олордың арасында кері күші бар заңдар шығаруәя тиым салынған, қапал және жеке меншіктен заңсыз айырәя тиым салынған еренелер бар. Конституцияда (3-бөлім, 111-бап) сондай-ақ мынадай қылмысқа, яәни опасыздыққа анықтама бекітілген.
АҚШ-та көпшілік мақұлдаған федералды қылмыстың кодекс жоқ. 1948 ж. 25 маусымдағы. Конгресс актісінде бурынғы әрекет еткен қаралған, кодекстеген заңдар, АҚШ заңдар жинағының қылмыс және қылмыстың процесс делінген 18-бөлімінде заң түрінде енгізілген. Бұл бөлімнен 1-бөлгі соңғы нөшірі 123 болғаны мен 86-бөлімнен тұрады, қалғандары түсип қалған. Жалған турде ол жалпы және ерекше түрі жоқ. Шындығында 1-бөлімі Жалпы еренелер - бұл кішірек - жалпы бөлім, өгіткені ол 22-ақ болтан тұрады, оның көрсетілген бөлімдегі пайдаланылатын уғымдардан турады, 3-бабы (пр.2,3,4) қылмысқа қатысу институты нан турады, ал біреуі (пр.17) қабілетсіз халде қылмыс жасау. Қалған бөлімдері алфавит бойынша орналасқан. Сондықтан, алғашқысы аңдар мен өсімдіктерге озбырлық жасауға жауапкешілік үшін бап (3-бөлім) ортасында - адам өлтіру (51-бөліп), соңында терроризм үшин жауапкершілік туралы (113В-бөлім), сатқындық (115 бөлім) және әскери қылмыстар (118-бөлім). Дегенмен, барлық қылмыстық - құқықтық нормалар, жалпы сипатта болсын заңдар жинағының 18-бөлімінің 1-бөлігінде де қарастырылған. Жаза (айып және түрмен жабу - 227-бөлім, сондай-ақ өлім жадасы - 228-бөлім) қалған барлық АҚШ заңдар жинағының 49 бөлімінде шашылып кеткен. Олардың жолпы көлемі 3000-дай. Осыншама көп қылшыстық - құқықтық ережерлердің саны казуистиканың нәтижесі, нормалардың сипаты ескірген және сондай-ақ архаикалық ережелердің болуы заңдардың тәртіпке салынбағандығы.
Сөйтіп, мысалы, 130 баптан көпшілігі танау және алааяқтыққа арналған, 90-ға жуығы қолдан жасауәя және арамдық жасауәя және т.б. арналғом.
70-тен астам ұғымдар қылмыстық субъективтік жағын сипаттауға арналған, осы кемшіліктердің барлығы американдык ғылым ө дарды сынға (критика) алуға алып келді.
Біреулері (Браун және Шварц) түсініксіз былық жағдайда, басқалары (Зиглер) шындығында пайдалану үшін жарамсыз, бұл сөз жоқ - әділетсіз деп көрсетеді. Сондықтан, заңдардың мұндай жағдайы биліктегілерді уайымдатады.
Бірнешә рет оны реформалауға әрекет еткенімен, ештене шықпады. Дегенмен, кадамдар жасалынды. 1948 ж. Р. Рейган әкімшілігі конгресс арқылы қылмысқа бақылау туралы кешенді заңды өткәздә. Қатал Қылмыстық саясатта қауіпті қылмыскерлер мен рецидивистер қарсы күрес шараларын және реттейтік басқа да мәселелерді қарастырды.
Осы заңның бір бөлігі - жазалау реформасы туралы заң бойынша жазалауға комисске құрылды. Ол жазаны тағайындаудың негізгі бағыттарын жасады, ол Басшылык түрінде жарияланды. Мұнда федералды қылмыс үшін жаза тағайындаудың әртүрлілігін жоюға арналды.
1994 ж. зорлық қылмысқа қарсы күрес туралы заң қабылданды.
Нью-Йорк Таймс газеті сипаттағандай АҚШ-тың қазіргі тарихындағы ең ауыр жазалау туралы заң болды. Ол өлім жазасын қолданудың 60 түрін бекітті.
Федералды дәрежеде қылмыстық - құқықтық қатынастарды реттеуде үлкен ролб атқаратын Президенит, министрліктер және федералды Үкіметтің заң негізіндегі актілері. Ол актілер федералды заңдардың нормаларын нақтылап, бөлектеп көрсетеді.
Кей жағдайларда олардың өздері де кейбір іс әрекеттер үшін қылмыстың жауапкершілікке тартады.
Сөйтіп, 1986 ж. президент Р.Рейганның әкімшілік буйрығы бойынша Ливиға қарсы экономикалық санкцияның шеңберінде қабылданған, бұл көрсетілген уақыт ішінде тастап кетпеген американдықтар үшін, 10 жыл мерзімде бас бостандығынан айырма, түрмеге жабу және 50 мыңға дейінгі доллар көлемінде айып тағу көрсетілді.
Американдық профессорлар Прайсжәне Битнер былай деп көрсетеді: заң негізіндегі актілер (федералды және штаттық) коллегиялық түрге қабылданған заңдардан да гөрі қоғамдық өміре тікелей әсер етеді.
Федералды қылмыстық заңдардың жері мектеулі болып келеді.
2.4. Жапония қылмыстық құқығы.
Жазылған құқыққа дейін, енелгі Жапонияда (шамамен б.д.д. 250 жылдан б.д. VII ғ. Басына дейін) адамгершілік нормаларынан діни көзқарастар және т.б. бөлінбеді. Дегенмен, сол уақыттағы сипаттамалардан кейінірек жазылған тарихи шығармалар кодзики(712) және Нихон секи-ден (720) - қылмыстық әрекетке қатысты турақты көзқарастарды көруге болады. Ежелгі Жапонияда (VII ғ. Басы - X ғ. II жартысы) қылмыстық құқықтың алғашқы жазылған қайнар көздеріне, сол кездегі мемлекетке әсер еткен қытайлық құқықтың әсерінен қалыптасқан қытайлық түрдегі құқыққа, бірақ мазмұны жағынан жапондық шындыққа бағытталған заң актілері рицуре (рицу және ре), олардың арасындағы қазіргі қылмыстық - құқықтың заңнама мүсінігіне жақын рицу актілері жатты. Осы заңдардың бірі Тайхо рицу (VIII ғ.) заңының мәтіні орыс тілінде жарияланды. Ортағасырлық феодалдық Жапонияның құқығы (Х ғ. Екінші жартысы - XV ғ. Екінші жартысы) тарихи дәүірде өмір сүрді. Бурынғы куеңдегі Мемлекеттік орталықтандыру, жергілікті феодалдардың күшімен жойылып, орталықта - биліксіз императордың өмір сүруімен және шындығында мемлекетті билеуші сегун мен оның үкіметі биледі немесе далалық бакуфу болды. Былайша айтқанда үш құқықтық жүйе қалыптасты - императорлық, сегундық және жергілікті.
Сол екздегі құқықтың үлгісі ретінде 1232 ж. император тусындағы регент қабылдаған (орысша жарияланған) Госәйбай сикимоку заңының қылмыстық - құқықтың қаулысын айтуға болады, (бұл заң сол дәуірге тән болды, әртүриі салаға қатысты нормалардан турды). Қытайланған құқықтық жуйе бұл кезде өз маңызын жойған болатын Феодалдық Жапонияның жаңа уақытқы өтуі (XV ғ. 2-жартысы - XIX ғ. 2-жартысы) феодалдық өзара тартыстармен сипатталады. Сол дәуірдегі қылмыстық құқықтың қайнар қөздерінің бірі анағурлым атақты Кудзиката асадамэгати (1742 ж.) болды. Бұл кезеңде ешқандай қытайлық құқықтың ықпалы сезілмеді. Мэйдзи қайта құрылуларынан кейін (сегунат институты жойылып, билім басына император Мэйдзи келді) 1868 ж. жапонияда 1945 ж. Жапонияның ІІ дүние жүзілік соәжтағы жеңілісіне дейін созылған, жапон тарихшыларының атаған жаңа уақыт дәуірі келді. Жапония белсенді турде капиталистік дашу жолына түсті. Феодалдың құқықтық жүйені жою процей жүрді.
Қылмыстық құқықтық салаға келетін бомақ, алғашында Карикэйрицу (1868 ж.), Синирицу-коре (1871 ж.) және Кайтэйрицурэй (1874 ж.) қылмыстың заңдары қабылданды да, бұл кейбір феодалдық дәстүрлерден кейбір феодалдық дәстүрлерден кетіп, бурынға қитайланған қылмыстық құқықтық қайнар көздері жазбаларының жалғасы болды.
Дегенмен, қоғамның қайта құрылуына байланысты, буржуазиялық бағытқа түсуге байланысты және жаңа биліктің сыртқы саяси міндеті ыңғайлы қылмыстық заңнама жасауда қажет етті. Бұл жерде екінші рецепцияның бағытты дамыды (баяғы бір кездей қытайлық үлгісін пайдалану), яғни дайын басты заңнамаларды алды.
1880 ж. Француз қылмыстық кодекстің бастамаларынан алынған, европаланған қылмыстық кодекс қабылданды.
ХІХ ғ. Соңында Жапония буржуазиялық құқық жүйесі толық қалыптасты. Басталған жаңа құқықтық жүйені нығайту барысында, германдық құқықтық мектептердің ықпалы күшейіп, пайда болды. 1880 ж. Ескі қылмыстық кодекстің орнына 1907 ж. Қылмыстық кодекс (1908 ж. Күшіне енді) келді. Оны дайындауда үлкен ықпал еткен 1871 ж. Герман қылмыстық кодексі болды. Мемлекетті милитаризациялаудың басында және билік етуші топтардың ішкі қайшылықтарының күшеюінің түсында қылмыстың құқықтың қайнар көздерінің жүйесі жаңа арнаулы қылмыстық заңдармен және қылмыстық емес зацнамаларының қылмыстық - құқықтық нормаларымен толықтырылды. Бұл агрессияның қаруына қылмыстық құқықты ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz