Сауда кәсіпорындарын басқару стратегиясы

Жоспар
Кіріспе

Кіріспе
1. Басқару стратегиясының маңызы және стратегия түсінігі
1.1. Стратегия түсінігі және мәні
1.2. Басқару теориясының дамуы мен басқару стратегиясының маңызы

2. Сауда кәсіпорындарын басқару стратегиясы
2.1. Басқару стратегиясының түрлері және олардың негізгі қызметі
2.2. Стратегиялық басқару процесі және оның жүзеге асырылуы
2.3. Сауданы ұйымдастыру мақсаты мен даму стратегиясы
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер

Бізде де шетелде де стратегиялық басқару проблемалары бойынша жүргізілген зерттеулер аз емес. Экоомиканың нарықтық қатынастарда өтуі көбінесе кез-келген бір жоспарлаудан мүлем бас тартуға байланысты. Мұның бір есебі әкімшілдік - әміршілдік жүйе жағдайындағы ортлықтандырылған басқарудың қанағат тұтартлық еместігі болуы мүмкін, себебі ол кезде макроэкономикғалық көрсеткіштерден бастап , ғимарта соғуға қажетті шегелердің саны мен бағасына дейін барлығы жоспарланады. Алайда нарықтық жүйені іс-әрекеттері тек сұранс пен ұсыныс арқылы реттелетін жекелеген тауар өндірушілердің шиеленіскен қозғалыстры ретінде қабылау біздің көзқарсымыз бойынша қате түсінік. Оның үстінесоңғы он жылдықтарда дамыған нарықтық экономикасы бар елдерде стратегиялық басқруға көп көңіл бөлінуде.

Пән: Экономика
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 25 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

Кіріспе

1. Басқару стратегиясының маңызы және стратегия түсінігі

1.1. Стратегия түсінігі және мәні

1.2. Басқару теориясының дамуы мен басқару стратегиясының маңызы

2. Сауда кәсіпорындарын басқару стратегиясы

2.1. Басқару стратегиясының түрлері және олардың негізгі қызметі

2.2. Стратегиялық басқару процесі және оның жүзеге асырылуы

2.3. Сауданы ұйымдастыру мақсаты мен даму стратегиясы

Қорытынды

Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе

Бізде де шетелде де стратегиялық басқару проблемалары бойынша
жүргізілген зерттеулер аз емес. Экоомиканың нарықтық қатынастарда өтуі
көбінесе кез-келген бір жоспарлаудан мүлем бас тартуға байланысты. Мұның
бір есебі әкімшілдік - әміршілдік жүйе жағдайындағы ортлықтандырылған
басқарудың қанағат тұтартлық еместігі болуы мүмкін, себебі ол кезде
макроэкономикғалық көрсеткіштерден бастап , ғимарта соғуға қажетті
шегелердің саны мен бағасына дейін барлығы жоспарланады. Алайда нарықтық
жүйені іс-әрекеттері тек сұранс пен ұсыныс арқылы реттелетін жекелеген
тауар өндірушілердің шиеленіскен қозғалыстры ретінде қабылау біздің
көзқарсымыз бойынша қате түсінік. Оның үстінесоңғы он жылдықтарда дамыған
нарықтық экономикасы бар елдерде стратегиялық басқруға көп көңіл бөлінуде.

Қазіргі заманғы бизнес қыйын және тез өзгермелі ортада жұмыс істеуде,
сондықтан кез келген кәсіпорын ішкі және сыртқы ортдаа талдау жүргізу
негізінде өз қызычметінің стратегиясын дайындау қажет.Түйсік пен ағымдағы
проблема негізінде көзді жұма жұмыс істейтін заман өтті.Соңғы жылдарда шет
ел ғылымында кәсіпорынның корпорация деңгейіне сондай-ақ жеке бизнес
деңгейінде даму старегиясын дайындау үшін ашылған тәсілдер мен әдістемелер
аз емес, жақсы дамыған түсінгі мол аппараттарда бар. Бұл тәжірибелерің
барлығы біздің жаңа кәсіпорын құруға алғашқы қадамын жасап отырған
кәсіпкерлігіміз үшін сай келмейтіндігіне сөз жоқ, бірақ негізге алуға
болатын теориялық және тәжірибелік білімдерін, дамыған нарықтық экономикаға
өту процесін жылдамдату мақсатында қолдануға болады. Қазақстандық
кәсіпкерлер мұндай білімдерге деген өткір жетімеушілікті сезінуде, себебі
бизнес ортамын талдайдың жаңа заманғы құралдары әзірге қолдарында жоқ. Бұл
стратегиялық менеджменттің шет елдік тәжірибесін талдап ,қорыту
мүмкіндігінің бірі болып табылды. Негізгі стратегиялық басқарудың негізгі
кезеңдері жатыр, олардың призмасы арқылы бизнестің ішкі және сыртқы ортасы
талдау және салалық бәсеке деңгейіне әсер ететән факторлар сиақты мәселелер
қарастырылады.Басқару стратегиялық тәсілдерінің классификацияы мен
сипаттамасы,баламлалардың дайындалуы және шешімдердің қабылдануы
келтірілген. Стратегиялық менеджменттегі түсінігі мол аппарат жөнінде сөз
қозғаған кезде стратегияның анықтамасы алғашқы мәселепдің бірі
болмақ.Басқару стратегиясы ұзақ мерзімді мақсаттарды белгілеуді және қолда
бар ресурстар негізінде қойылған мақсаттарға қол жеткізу бойынша
бағадрламалық шараларды дайындауды білдіреді.

1. Басқару стратегиясының маңызы және стратегия түсінігі

1.1. Стратегия түсінігі және мәні

Көп жылдан бері әскери басшылар стратегия терминін қолданып келеді.
Стратегия гректің - генерал өнері деген сөзінен шыққан. Стратегия
термині осы уақытқа дейін жарыс, бәсеке мағынасында қолданып келгенмен,
қазіргі кезде бұл атау кәсіпорын қызметінің жалпы концепциясын білдіреді.

Стратегия дегеніміз ұйымның міндетті ісін орындауы және мақсатына
жетуді қамтамассыз ететін жан – жақты жоспар жиынтығы болып табылады.

Стратегия — бұл кәсіпорынның негізгі ұзақ мерзімді мақсаттары мен
міндеттерін тандау, ісәрекеттер бағыттарын анықтап бекіту және мақсаттарға
жетуге қажет ресурстарды бөліп орналастыру.

Стратегия екі типке бөлінеді:

• қорғаныстық;

• шабуылдық

Қорғаныстық стратегиясының екі бағыты болады:

1. Имитаңиялық (еліктеу) стратегиясында бәсекелестердін ғылыми-
техникалық жетістіктерін пайдалану арқылы жаңалықтар енгізуден туатын
қауіпқатерліктерді азайтуға назар аударылады. Кәсіпорын нарықты үнемі
байқап отырады, жаңа онім пайда болуын күтіп отырады және ресурстарын үқсас
онім, немесе, оның прототипін (түп түлға) өндіруге жұмылдырады.

2. Куту стратегиясы. Кәсіпорынлар осы стратегияны өзінің үйғарымы
бойынша осы нарықтан кетуді жоспарлағанда, немесе, басқа бәсекелес осы
нарықта қолайлырақ орналасқаңца, оз ендірісін жүргізу арқылы колданады.

Шабуылдық стратегияның төрт бағыты болады:

1. Рационализациялау стратегиясы. Бұл жаңалықтар енгізу үшін
ресурстардың өсуін талап етеді. Жаңа технологияға сынақ жүргізуге
пайдаланатын балалық және венчурлік компанияларға қаржымен қолдау
көрсетіледі.

2. Квотаны (шыгаратын өнімнің санын) дифференциациялау стратегиясы.
Бүның максаты — жоғары пайданы сақтап, кәсіпорын үшін нарықтың елеулі
белігін қамту. Жоғары пайданың негізін тұрақты инвестициялар қүрайды.
Осының көмегімен кәсіпорын ез енімінің бағасын төмендетіп, оған түтынулық
сүранысты осіруді коздейді.

3. Инновациялық стратегия өнім мен қызметтердің жаңалануын, сонымен
бірге негізгі қорлар өндірісінің жаңалануын жөне инновацияларды жаңа
өнімдер мен технологияға енгізуді тілейді. Инновациялар өнімдік және
технологиялық болып бөлінеді.

Өнімдік инновация жаңа енім бағасын көтеру арқылы фирмаға өз пайдасын
барынша көбейтуге мүмкіндік береді.

Технологиялық инновациялар өндірілген өнімнің өзіндік қүнын төмендету
арқылы және өнімнің сапасы өскенде, оның өзіндік қүнының артық осуіне жол
бермей, пайданы барынша көбейтуге комектеседі.

4. Нарықтық қуыстарды меңгеріп оларды толтыру стратегиясы. Бұл
бағытгы жұзеге асыру ғылымизертгеу жұмыстарын жүргізумен, елеулі шығындар
жасаумен және іскерлік тәуекелдікпен байланысты. Тэуекелдік — болжаумен
және жоспармен қарастырылған шығындардың немесе табыс түспеуінің
ықтимаддығы. Тәуекелдіктің маңызды түрлері:

• өндірістік;

• коммерциялық;

• қаржылық;

• несиелік;

• проценттік.

Коммерциялыц қатер ~ кәсіпкер сатып алған тауарлар мен қызметтерді
өткізумен байланысты процестерде туады.

Қаржылық қауіпқатер — қарызға алынған қаражаттар мен көсіпорынның
барлық қаржыларының арасындағы өзара байланыстан пайда болады.

Несиелік қауіп — қарыз алушының оны қайтара алмайтын мүмкіндіктің
болуымен байланысты.

Проценттік қауіпқатер — процент нормасының өсуіне байланысты, құнды
кағаздың бағасының төмендеп кетуінің мүмкіндігімен байланысты болады.

Әдетте мынадай пікір калыптасқан: қауіп-қатер болу мүмкіндігінің
дәрежесі, осы ісәрекеттерге қатынасатын адамдар санына керісінше
пропорционадды болады.

Қауіп-қатерден сақтандыру келісімін жасағанда, сақтандыру компаниясы
кәсіпкерге тәуекелге бел байлағаны үшін сыйлық төлейді. Мүның көлемі мүмкін
болатын шығындар келеміне тең бола алады. Сондықтан осындай тәуекелдіктің
жөні бар деуге болады. Сақтандырылмаған қауіпқатер (төуекелдік) —
фьючерстік келісім жасау арқылы, хеджирлендірумен (жеткізуші, немесе сатып
алушы бағалардың үнамсыз езгерістерге үшырау мүмкіндігінен сақтандырылады)
және нарыклық операциялардың басқа да тұрлерімен сақтандырылуға жатады.

Фьючерстік контракт деп тауарды кейін (болашақта) жеткізу туралы
келісімді айтады. Келісімді жасаған мерзімде екі жақ жеткізілетін тауар
бағасы туралы келіседі. Фьючерстік келісімдер көбінесе хеджирленуді мақсат
етеді — жеткізуші, немесе, сатып алушы, бағаның үнамсыз озгеруі мүмкін
болуынан сақтандырылады.

Кәсіпорынның қаржылары мен ресурстарын үнемдеуде кауіпкатер факторының
болуы өте зор стимул болып табьшады.

Қауіпқатерді елшеуге болады. Оны өлшеу үлгілерінің статистикалық,
эксперттік, есептеуаналитикалық тұрлері болады.

Статистикалық әдісте кәсіпкерліктің осы тұрінде бүрын болған шығындар
статистикасы зерттеледі, шығындардың болып тұруының жиілігі есепке алынады,
сөйтіп, осы деректерге сүйене отырып, қауіпқатердің ықтимаддығы
жорамалданады. Статистикалық әдіс мәліметтердің кеп болуын талап етеді.

Кәсіпорынлардың көбінде кауіп-қатерлік мәселелерімен айналасатын
менеджер болады. Ол кәсіпорын қызметтерінің барысында қауіпқатерлердің
болып қалу мүмкіндігін зерттеп анықтайды, осы жағдайдағы оның салдарын
бағалап, сақтандырудың және өзінөзі сақтандырудың тұрін тандайды.

Өзін-өзі сақтандыру ерекше резервтік қордың қүрылуын талап етеді.
Сақтандырылатын барлық заттың қүны кәсіпорынның барлық затгық жөне қаржылық
көлемімен салыстырғанда, оның колемі шағын болса, онда сақтандыру келісімін
жасасудың жөні бар.

Басқару стратегиясынның бағыттары. Менджменттің басқару
стратегиясынның тұтас нарықтық эканомиканы және іші нара кәсіпорындарды
басқарудың тұрақты тетіктерінің болғанын қалайды. Бұл арада менджменттің өз
стратегиялық бағыты болу керек. Бұл бағыттардың схемасы нарықтық
эканомиканы, менджментті дайындауды, ұйымдық қатынастағы басқаруды қайта
құруды, шетелдік тәжірибені және компьтерлік техниканы зерделеп пайдалануды
қамтиды.

Басқару стратегиясын дайындау мыналарды қамтиды:

Басқарушылық және эканомикалық білімдердің философиясын

Дайындау сапасын

Технологиялық білімді

Дайындау формаларын

Дайындау әдістерін

Стратегияның басты бағыты ретінде болатын компаненттері бар меншік
түрлері:

Бәсекелестік

Монополиясыздандыру

Банк – кредит жүйелерін дамыту

Басқару ісін қайта құру мына бағыттарды қамтиды:

Басқаруды орталықсыздандыру

Басқарудың жаңа түрін құқықтық тұрғыдан қамтамасыз ету

Экономикалық басқаруды демократияландыру

Басқарудың икемділігі

Басқаруды кәсібилендіру

Әр түрлі басқару жүйесіндегі менджменттің орын ауыстыруын анықтау үшін
типолгия деп аталатын басқару, яғни құбылыстарды жіктеудің ерекше түрі
қарастырылады. Ол бір үлгідегі критерилердің шектеулі шеңберін пайдалануды
ұйғарады.

Басқарудағы нарықтық ролі белгілі бір дәрежедегі назар аударуға
тұрады. Дерективтік басқару өз - өзін ақтаудан қалған, көнерген кретерий.
Маркетинг тиіпіндегі басқару ұсыныс пен сұраныстың ара қатынасын ескеретін
және тауарды еарықта жылжытатын менджмент қызыметін білдіреді.

Мақсатты басқару – бұл нарықытық басқаруды жоққа шығармайтын мақсаттар
бойынша басқару болу табылады. Басқарудың мұндай типі адами құндылықтар мен
мүдденнің өз тірегіне айналдырады.

Мақсаттық бағдарламаны басқару – даму бағдарламаларын пайдаланатын
мақсатты басқарудан гөрі ұйымдастырылуы әлде қайда қатай болатын басқару.

Тұжырымдамалық тұрғыдан стратегиялық басқару ғылыми негізделген
ережелерін тұтас жиынтығын білдіреді, жүйе осы тұтас жиынтыққа сәйкес
дамиды.

1.2. Басқару теориясының дамуы мен басқару стратегиясының маңызы

Нарықтық экономикада менеджмент фирманы басқарудың негізгі формасы
болады. Менеджмент (ағылшынша managment — басқару) шешімдер
кдбылдагқоларды орындауға бағытталған жүйе. Материалдық, еңбек және қаржы
ресурстарын пайдалану варианттарының мүмкіндігінше ең жақсы оптималдығын
жүзеге асыру көзделеді.

Менеджменттің пайда болуы корпоративтік косіпкерліктің дамуымен
байланысты. Осы болмыста, фирманың мүліктерін басқару қызметі меншік
иесінің окіліне — менеджерлерге кошеді.

Менеджер деп акционерлердің пайда алуын мақсат ететін, ақы алып фирма
кызметтерін үйымдастыратын жалдама жұмысшылар аталады.

Менеджмент XX ғ. басында қалыптасқан. Осының негізін қалаушылар
американдық инженер Тэйлор және франциялық А.Файоль.

Өндірістің тиімділігін жоғарылатуға мүмкіндік тудырған еңбекті
рационаддау мен оньщ қарқындылығын арттыру шарттарын ашқан Тэйлор болды.
Бүның пікірі бойынша, осы мақсаткд жету үшін басқару саласында торт кызмет
орындалуы керек: мақсатты тандап белгілеу, мақсатқа жету қүралдарды тандау,
қүралдарды дайындау, нэтижелерді бақылау. А.Файоль бойынша, менеджердің
міндеті: болжау, үйымдастыру, жарлық ету (жүргізу), келістіру, бақылау.

Осы заманда менеджменттің төрт қызметі аталады: жоспарлау,
уйымдастыру, мотивациялау, бақылау.

1. Жоспарлау фирманың ісорекеттерінід мақсаттарын, оларға жетудің
басты бағыттары мен қүралдарын анықтауды (белгілеуді) тілейді. Бизнесжоспар
— жоспарлаудың негізгі элементі. Есеп беру қүжаты жоне инвестициялардың
басты дәлелі болатын осы бизнесжоспар, фирма дамуының кешендік жоспарын
жасаудың максаты — басқарушыларға фирманың жағдайы туралы толык, мәлімдеме
беру болады.

Бизнес-жоспарды жанжақты дөлелдеп жасау инвесторлар жағынан олардың
инвестицияларының түрақты болатындығына және компанияның басқарушыларына
сенімділік тудыруды коздейді. Бизнесжоспар 3—5 жылға жасалады. Ол мына
бөлімдерден түрады:

• нарыққа талдау жүргізу және маркетингтік стратегия;

• өнімдік стратегия;

• өндірістік стратегия;

• фирманы басқару жүйесінің және меншіктің дамуы;

• қаржылық (экономикалық) стратегия.

Өздерінің даму дорежесіне байланысты, әрбір жеке фирмалар жоспардың
жекеленген бөлімдеріне бірдей маңыз бермейді. Жұмысқа жаңадан кіріскен
фирмалар қаржылық стратегияға назарын кебірек аударады.

Дамыған, қалыптасқан фирмалар кобінесе өнімдік және өндірістік
стратегияның қамын ойлайды. Копшілік үшін бизнесжоспар қысқаша рефератпен
толықтырылады.

2. Ұйымдастыруга фирманың қүрылымын күру және көзделген мақсаттарға
жету үшін оның болімдерінің озара әсері мен үйлесімдігін қамтамасыз ету
жатады.

3. Мотивацияга жұмыскерлердің еңбекке деген ішкі ынтасын оятып
жандандыру жатады. Осы болімде экономикалық ғана емес, психологиялық аспект
орын алады.

4. Бақылауга жоспарланған нотижелер мен нақты қол жеткен нәтижелердің
сәйкестігін анықтау және фирма қызметтеріне түзету енгізу жатады.

Басқарулық шешімдер қабыддау үшін фирманың экономикалык
ісәрекеттерінің көрсеткіштеріне талдау жасаудың маңызы зор болады.

Көрсеткіштер жүйесінен мыналарды бөліп атауға болады:

• экономикалык, потенциалдың корсеткіштері;

• шаруашылық қызметгер нәтижесінің кердеткіштері;

• фирманың төлем қабілетін сипаттайтын қаржы болмысының корсеткіштері.

Соңғысымен танысайық. Талдаумен маманаудиторлар айналысады. Кейде
фирманың оз қүрамында аудиторлар болады, бірақ кобінесе олар сыртган
шақырылады.

Олардың кызметі — фирманың нарықтык. позицияларының мықтылығы
(сенімділігі, түракдылығы) туралы ресми корытынды жасау.

Осы туралы мәлімет алуды қалаушылар:

• банктер — фирманың несиені өтеу кабілетін айқын білу үшін;

• партнерлер — фирманың ондірістіксауда операцияларының түрақтылығын
айқындау мақсатымен;

• фирманың акцияларын сатып алушылар капитал нарығындағы фирманьщ
күнделік (ағымды) және болашақ (перспектива) жағдайы туралы ақиқат мәлімет
алу үшін.

Фирманың қаржы коркеткіштерінің аса маңыздылары:

• қызметтегі капиталдың молшері. Бұл айналым капиталы мен ағымды
қарыздар сомасының айырмасына тен, болады және фирманың несие берушілермен
қатынасуға мықтылығын сипаттайды;

• акцияларды отеу коэффициенті. Бұл фирманың құнды қағаздарына ақша
салымының сенімділігін, түрақтылығын сипаттайды. Коэффициент жоғары болған
сайын фирма облигацияларын сатып алу қауіпі төмен болады;

• облигациялардан түсетін проценттік табыстың өтелу коэффициенті. Бұл
облигацияларды үстаушыларға уәде бойынша осы облигациялардан түсетін жылдық
табыс жиынтығы мен осы табысты қамтамасыз ететін түсімдердің арасындағы
еселік қатынас. Бұл фирма облигацияларының сенімділігін көрсетеді;

• акция әперетін табыс пен оның нарықтық бағасы арасындағы сәйкестік;

• дивиденттер төлеу коэффициенті;

• меншікті капиталдың рентабльдігі.

Фирманы басқару оның қүрылымының жасалуын талап етеді.

Қурылым деген басқарудың ор түрлі дорежелері мен фирмалардың
белімшелері арасындағы түрақты байланыстар. Баскарудың әр дөрежесінде
өздеріне тән сүрақтар кешендері шешіліп отырады. Осы замандағы ірі
фирмаларда басқару жүйесі төрт сатыдан түрады:

• директорлар кеңесі;

• президент, вицепрезидент, басқа басқарушылар;

• функционалдық штабтар мен қызметтер;

• орындаушылар.

Директорлар кеңесі бас орган. Ол фирманың жалпы саясатын белгілейді.
Оны кұрайтын 1020 адам акционерлер жиналысында сайланады.

Директорлар кенесі мүшелерінің фирманың экономикалық, қаржылық және
құқықтық қызметгері үшін индивидуалдық және үжымдық жауапкершілігі болады.

Менеджмент қүрылымы үш бөлімнен түрады:

• өндірістік менеджмент;

• қаржы менджменті;

• нарықтық (откізу) менеджмент, немесе, маркетинг.

Өндірістік менеджмент белгілі колемде, белгіленген сапада, келісімді
мерзімде және шығындарды барынша томен жұмсап, тауарлар өндірумен
айналасатын басқарушы қосалқы жүйе болып табылады.

2. Сауда кәсіпорындарын басқару стратегиясы

2.1. Басқару стратегиясының түрлері және олардың негізгі қызметі

Нарықтық қатынастар жағдайында қоршаған ортадағы өзгерістер
жылдамдығы, сондай-ақ осы өзгерістерден туатын қосымша мүмкіндіктер
тұрақты өседі. Сондықтан, кәсіпорынның стратегиясы осы өзгерісртерден
артықшылықтар алу мүмкіндігін шаруашылықты жүргізу үшін барлық қосымша
мүмкіндіктерді қамтитындай болуы керек.

Кәсіпорынның мақсаты оның қызметінің соңында қандай нәтежиені
көздейтінін көрсетсе, стратегиясы осы нәтежиеге жету жолдарын, бағыттарын
анықтайды. Әр бір кәсіпорынның стратегиясы өзгеріп отырған нарық жағдайын
ескеріп кәсіпорынға жаңа шешімдер қабылдауға еркіндік береді.

Кәсіорынның сратегиясы оның нақты жағдайына қызмет ету ерекшеліктеріне
тікелей байланысты. Бірақ барлық кәсіпорындар стратегиясын анықтау
барысында мынадай мәселелерді шешкен жөн:

Қандай өндірісті тоқтату керек?

Қандай өндірісті жалғастыра беру керек?

Алдағы уақытта қандай өндіріске көшу қажет?

Кәсіпоыннаң нарықтағы іс әрекетінің негізгі үш бағыты бар:

Өндіріс шығындарын барынша азайту. Өндіріс шығындары кәсіпорынның неғұрлым
аз болған сайын кәсіпорын өз өнімінің бағасын бәсекеелестерге қарағанда
төмендете алады. Соның нәтежиесінде бұл өнімнің нарықтағы үлесі артады. Ол
үшін кәсіпорын басқару стратегиясын өндірісті және жабтықтауды жақсарту
шараларын жаңа технологияны игеруді өнімнің өзіндік құнын арзандату
жолдарын қарастырады.

Өнім өндіруде мамандандыруды жоғарлату. Бұл бағыттың негізгі мақсаты –
өнімнің сапасын жақсарту, тұтынушылар бағасы жоғары болсада сапалы өнімді
таңдайды. Сондықтанда бұл бағытты таңдаған кәсіпорындар қалайда өз өнімінің
сапасын жоғарлатуды көздейді. Бұл үшін жақсы дизайнерлер, жақсы дамыған
маркетинг жүйесі болуы керек.

Кәсіпорын өз қызметін нарықтағы белгілі бір бөлігіне ғана арнайды бұл
бағытты таңдаған нарықтағы бір өнім түріне деген сұранысты зерттеп, соған
сай өндірісті ұйымдастырады яғни осы өнімнің өзіндік құнын төмендету
немесе осы өнім өндіруіне жеке мамандану саясатын жүзеге асырады.
Кәсіпорын бүкіл нарыққа ғана емес, тек оның бір бөлігіне нақты
тұтынушыға, оның сұранысына қызмет етеді.

Қазіргі нарықтық жағдайда іс жүзінде басты бағытты көздейтін басты
стратегиялар этанолдық стратегиялар деп аталады. Ол үш топқа болінеді.

Бірінші топтағы стратегиялар:

Өндіретін өнімнің сапасын жақсарту.

Жаңа өнім өндіруді бастау.

Нарықта өзінің артықшылығын көрсету.

Екінші топқа – стратегияның интеграциялық дамуы, яғни жаңа құрылымды
қосу арқылы кәсіпорынның өсу жолдары жатады. Кәсіпорын қосымша бөлімшелер
ашуы мүмкін, жабдықтаужыларын өз қармағына енгізіп алу, өндірілген өнімді
тұтынушыларға жеткізетін жаңа құрылымдар ашу.

Үшінші топқа – бұл мақсаттылық пен қысқарту стратегиясы. Егер
кәсіпорының өндірісі ұзақ уақыт бойы өсіп келіп, ең соңғы кезде құлдырай
бастаса, нарықтағы өзгерістерге қарай пайда әкелмесе, онда кәсіпорын
нысаналы түрде жоспарға өз өндірісін қысқартуға мәжбүр болады.

а) жою стратегиясы - егерде кәсіпорын ары қарай өндірісін
жүргізе алмайтын болса, онда өз қызметін түпкілікті тоқтатады;

ә) ұзақ мерзімді көзқарас ұзақ мерзімде пайда алуды көздемей,
қысқа мерзімде, қысқа уақытта барынша пайда алуды мақсат тетеді.

б) қысқарту стратегиясы - кәсіпорын өзінің бірбөлімшесін
жабады немесе сатады. Егер бұл бөлімше басқа бөлімшелерге қарағанда
пайданы аз табатын болса, оған жұмсалаытын қаржы басқа басқа бөлімшелерді
дамытуға жұмсалады.

Стратегиялық басқару проблемасына арналған қазіргі экономикалық
әдебиеттерде стратегиялардың үш деңгейі бөліп көрсетіледі:

корпарациялық стратегия

бизнес стратегия

функционалдық сратегия

Корпарациялық сратегия әртүрлі салада немесе өткізу нарығында
бизнестің бірнеше түрін басқарудың нәтежиесінде бәсекелестік артықшылыққа
қол жеткізу мақсатында пайдаланылады. Қазіргі заман корпарациясы әртүрлі
саладағы бизнес бөлімшелері қызметтернің жиынтығы болып табылады.

Бизнес стратегия тұтынушылардың қажеттіліктерін қанағаттандыру мен
өндіріс нәтежиесінде бәсекелестік артықшылыққа қол жеткізу немесе
жекелеген ерекше тауар немесе қызмет түрін өткізу мақсатында дайындалады.
Бизнес стратегияны дайындау кезінде нақты бір салада немесе нарықтың
белгілі бір сегментінде бәсекелестік артықшылыққа қалай қол жеткізу керек
екендігіне ерекше көңіл бөлінеді.

Функционалдық стратегия ресурстарды пайдалану тиімділігін барынша
көбейту мақсатында дайндалады. Барлық стратегиялар айырмашылықтарына
қармастан фирманың біріңғай сртатегиясы ретінде бірлескен түрде
дайыендалуы керек. Сонымен қатар фунционалдық сратегия бизнес
стратегиясымен анықталады, ал өол өз кезнгінде копарациялық стратегиямен
айқындалады.

Бизнес стратегияны қалыптастыру бизнес стратегияның ішкі және сыртқы
факторларын зеттеуден тыс жүзеге асырылмайды. Бірақ сратегияны
дайындаудағы шешуші фактор тұтынушылардың қажеттіліктері болып табылады.
Тұтынушылардың стратегиялық мәнге ие болуына байланысты фирма
қажеттіліктерді қандай түрде қанағаттандыратындығын анықталып алуы керек,
яғни тұтынушылардың қажеттілігін қанағаттандыру үшін оған қандай
стратегияны пайдаланған жөн. Жалпы стратегияның келесідей түрлері бар:

төменгі баға стратегиясы

дифференциалданған стратегия

фокусталған төменгі баға стратегиясы

фокусталған дифференциалданған стратегия

интеграциялық стратегия.

Төменгі баға стратегиясы тауар ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.