Халықаралық еңбек бөлінісі туралы ақпарат
1. Халықаралық еңбек бөлінісі
2. Халықаралық интеграция
3. халықаралық сауда
4. халықаралық қаржылық валюталық ұйымдар
5. халықаралық жұмысшы күші миграциясы
2. Халықаралық интеграция
3. халықаралық сауда
4. халықаралық қаржылық валюталық ұйымдар
5. халықаралық жұмысшы күші миграциясы
Халықаралық экономикалық қатынастардың мәнін және мазмұнын анықтайтын категориялардың бірі – халықаралық еңбек бөлінісі. Қазіргі уақытта халықаралық еңбек бөлінісіне тартылмаған елдер жоқтың қасы. Өндіргіш күштердің ғылыми – техникалық прогресс әсерімен жедел дамуы халықаралық еңбек бөлінісі тереңдеуінің негізгі кепілі.
Халықаралық еңбек бөлінісі қатысушы елдер мен аймақтарға қосымша экономикалық тиімділік келтіріп, олардың өз қажеттіліктерін неғұрлым аз шығындармен қамтамасыз етуге жол ашады.
Халықаралық еңбек бөлінісі – ел ішіндегі және еларалық бөлінісінің қорытындысы. Халықаралық еңбек бөлінісінің мәні өндіріс процесін бөлшектеу мен біріктірудің диалектикалық бірлігінен көрінеді.
Өндірістік процестің ойдағыдай жүруі ондағы атқарылатын әртүрлі еңбек процестерінің бөлшектеніп мамандануына, содан соң кооперацияланып, өзара жарасымды іс-қимылдарға көшуіне байланысты.
Халықаралық еңбек бөлінісі қатысушы елдер мен аймақтарға қосымша экономикалық тиімділік келтіріп, олардың өз қажеттіліктерін неғұрлым аз шығындармен қамтамасыз етуге жол ашады.
Халықаралық еңбек бөлінісі – ел ішіндегі және еларалық бөлінісінің қорытындысы. Халықаралық еңбек бөлінісінің мәні өндіріс процесін бөлшектеу мен біріктірудің диалектикалық бірлігінен көрінеді.
Өндірістік процестің ойдағыдай жүруі ондағы атқарылатын әртүрлі еңбек процестерінің бөлшектеніп мамандануына, содан соң кооперацияланып, өзара жарасымды іс-қимылдарға көшуіне байланысты.
1. Алексей Киреев. Халықаралық экономика. Ч. 1. – М: халықаралық қатынастар, 1999.
2. И.Цапенко.э.н. «Экономикалық миграцияның ренессансы батыста. - экономиканың сұрақтары журнал. - №11 2002.
3. Л.А.Долгучиц. Иммигранттардың ғаламшары. – Жас гвардия М:сы, 1990. Р.Билсборроу, Г.Хьюго, А.Оберай, Х.злотник. Халықаралық миграцияның санақ. Мәлiметтердiң жиын жүйелерiнiң әбден жетiлдiруi бойынша ұсыныстар. – М: ILO, 1999
4. М.Б.Денисенко. Уақытша мiндетiн атқарушы миграция - 5 2001-шi Халықаралық миграция және қазiргi әлем, шығарылым журнал
5. Халықаралық халықтардың көшi-қон В.А.Ионцев: зерттеудi теория және тарих. М: 1999
2. И.Цапенко.э.н. «Экономикалық миграцияның ренессансы батыста. - экономиканың сұрақтары журнал. - №11 2002.
3. Л.А.Долгучиц. Иммигранттардың ғаламшары. – Жас гвардия М:сы, 1990. Р.Билсборроу, Г.Хьюго, А.Оберай, Х.злотник. Халықаралық миграцияның санақ. Мәлiметтердiң жиын жүйелерiнiң әбден жетiлдiруi бойынша ұсыныстар. – М: ILO, 1999
4. М.Б.Денисенко. Уақытша мiндетiн атқарушы миграция - 5 2001-шi Халықаралық миграция және қазiргi әлем, шығарылым журнал
5. Халықаралық халықтардың көшi-қон В.А.Ионцев: зерттеудi теория және тарих. М: 1999
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ СЕМЕЙ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
СТУДЕНТТІҢ ӨЗДІК ЖҰМЫСЫ
Тақырыбы: Халықаралық еңбек бөлінісі, Халықаралық интеграция, халықаралық
сауда, халықаралық қаржылық валюталық ұйымдар халықаралық жұмысшы күші
миграциясы
Орындаған: Сыдықанова А.
Тексерген: Габдуллина Л.Б.
Семей 2015
1. Халықаралық еңбек бөлінісі
2. Халықаралық интеграция
3. халықаралық сауда
4. халықаралық қаржылық валюталық ұйымдар
5. халықаралық жұмысшы күші миграциясы
Халықаралық экономикалық қатынастардың мәнін және мазмұнын анықтайтын
категориялардың бірі – халықаралық еңбек бөлінісі. Қазіргі уақытта
халықаралық еңбек бөлінісіне тартылмаған елдер жоқтың қасы. Өндіргіш
күштердің ғылыми – техникалық прогресс әсерімен жедел дамуы халықаралық
еңбек бөлінісі тереңдеуінің негізгі кепілі.
Халықаралық еңбек бөлінісі қатысушы елдер мен аймақтарға қосымша
экономикалық тиімділік келтіріп, олардың өз қажеттіліктерін неғұрлым аз
шығындармен қамтамасыз етуге жол ашады.
Халықаралық еңбек бөлінісі – ел ішіндегі және еларалық бөлінісінің
қорытындысы. Халықаралық еңбек бөлінісінің мәні өндіріс процесін бөлшектеу
мен біріктірудің диалектикалық бірлігінен көрінеді.
Өндірістік процестің ойдағыдай жүруі ондағы атқарылатын әртүрлі еңбек
процестерінің бөлшектеніп мамандануына, содан соң кооперацияланып, өзара
жарасымды іс-қимылдарға көшуіне байланысты.
Халықаралық еңбек бөлінісінің дамуына әсер етуші факторлар. Бұл
факторларға:
1. Елдің ішкі нарығының көлемі.
Нарығы дамыған ірі елдерде қажетті өндіріс факторлары мен тұтынушы
тауарларын табуға мүмкіндік жоғары. Сондықтан елдің халықаралық мамандану
мен тауар айырбасына қатысу қажеттілігі төмен болады. Сол кезде елдегі
жетілген нарықтық сұранс экспорттық мамандануды кеңейтумен орнын толтыра
отырып, импорттық сатып алуды кеңейтуге ынталандырады.
2. Ел экономикасының даму деңгейі.
Елдің экономикалық потенциалы неғұрлым төмен болса, соғұрлым елдің
халықарлық еңбек бөлінісіне қатысу қажеттілігі жоғары болады.
3. Елдің табиғи ресурстармен қамтамасыз етілуі.
Елдің моноресурстармен (мысалы, мұнаймен) жоғарғы дәрежеде қамтамасыз
етілуі елдің халықаралық еңбек бөлінісіне белсенді түрде қатысуына
қажеттілік тудырады.
4. Ел экономикасы құрылымындағы негізгі өнеркәсіп салаларының (энергетика,
металлургия, қағаз шығаратын сала) үлес салмағы.
Негізгі салалардың үлес салмағы неғұрлым жоғары болса, соғұрлым елдің
халықаралық еңбек бөлінісіне қатысу қажеттілігі төмен болады.
Осы аталған факторлар өзінің көрінуінде абсолютті емес екенін ескеру керек.
Олардың әсері мынадай жағдайда төмендеуі мүмкін, мысалы, жергілікті өнімнің
халықаралық бәсекелестік қабілеттілігінің өзгеруімен, экспорттық
шектелуімен.
Халықаралық еңбек бөлінісінің даму процесінде бастығы – бұл әрбір
қатысушының өзінің халықаралық еңбек бөлінісіне қатысуынан экономикалық
қызығушылық пен пайда іздеуі және табуы.
Халықаралық еңбек бөлінісінің артықшылықтарына экспортталатын тауарлардың
халықаралық және ішкі бағалары айырмашылығынан және тиімді импортты
ынталандырудан түсетін пайдаларды да қосуға болады.
Дүниежүзілік еңбек бөлінісіне белсенді түрде қатысу барлық мемлекеттер үшін
пайдалы. Себебі, олар өндіріс құнының ұлттық және интерұлттық
айырмашылықтарынан табысты болады. Сонымен, құн заңы дүниежүзілік еңбек
бөлінісінің қозғаушы күші.
Дүниежүзілік еңбек бөлінісіне қатысу адамзаттың бүкіл әлемдік проблемалары
- қоршаған ортаны қорғау, азық-түлікпен қамтамасыз ету, ғарышты, мұхиттарды
игеру т.с.с. жобаларды шешуге көмектеседі.
Мамандардың болжауы бойынша болашақта өнеркәсібі дамыған елдердің өндірісі
сыртқы тұтынушыға қарай бейімделеді де ішкі сұраныс импорт арқылы
қанағаттандырылатын болады.
Үстіміздегі ғасырдың соңғы онжылдығы дүние жүзіне орасан зор саяси
экономикалық, әлеуметтік өзгерістер әкелді. Олар халықаралық еңбек
бөлінісіне елеулі әсер етті. Бұл әсерлер халықаралық еңбек бөлінісінің
интеграциялық қуатын бұрынғыдан да арттырып отыр.
Өндірістің халықаралық мамандануы түрлеріне заттық (дайын өнім өндіру),
бөлшектік (өнімнің бір бөлігін жасау), технологиялық, яғни технологиялық
тізбектің жекелеген процестерін жүзеге асыру түрлері жатады.
Дүниежүзілік шаруашылық байланыста заттық мамандану түрлері ішінен ең кең
тарағаны – дайын өнім өндіруге мамандану. Дайын өнім өндіру бойынша
халықаралық мамандану – халықаралық еңбек бөлінісінің динамикалық нысаны.
50-60ж.ж. жетекші орында бастапқы сала деңгейінде (машина жасау, ұшақ
жасау, пластмасса өндіру, радиоаппараттар, подшипниктер және т.б. өндіру)
өндірістің халықаралық мамандануы алды. 70-80 ж.ж. ішкі салалық өндірістің
халықаралық мамандануы және әртүрлі тұтынушылық сипатқа ұқсас тауарлармен
айырбасы көзге түседі. ( мысалы, тері және резина аяқ киімі және т.б.)
Соңғы жылдары жекелеген өнімдерді өндіру бойынша мамандану дамуда.
Кәсіпорындардың жекелеген өнімдерді өндіруге мамандануы қазіргі ғылыми-
техникалық прогреске тікелей байланысты. Өндірістің технологиялық
құрылымының күрделенуі өнім өндіру үшін пайдаланатын бөлшектер мен
тетіктердің сандық мөлшерін көбейтіп жібереді. Мысалы: жеңіл автомобиль
шығаруға қажет бөлшектер мен тетіктердің саны 20 мыңға, прокат станында –
100 мыңға, электровозда – 250 мыңға жуықтады. “Вольво” шведтік автомобилін
шығаруға мамандану осыған мысал бола алады. Ресей тұтынушысы осы
автомобильді ала отырып, шын мәнінде шведтік таза өнімнің 13-н ғана
иемдене алады. Өнімнің 60% -ы Швециямен импортталған.
Технологиялық мамандану елдердің дайын өнімді бөлек операциялар орындау
арқылы шығаруы (яғни жеке технологиялық процестерде жүзеге асыру, мысалы,
құрастыру, пісіру, сырлау, бояу, құйма өндіру және т.с.с.), мысалы,
шетелден глинозем (топырақта болатын алюминий тотығы) және оның қорытпасын
жеткізу.
Ағылшын экономистердің айтуы бойынша халықаралық өндірістің көлемі 1970 ж.
4,5 %-н 1990 жылға дейін 7 %-ке дейін өсті. Өнеркәсіп өндірісінде
халықаралық өндірістің көлемі 15 %-ке жетті. ХХІ ғ. Басында халықаралық
өндірістің мәні айтарлықтай өсті. Мүмкін, келесі ғасырда оның көлемі әлі де
болса өседі. Бірақ оның ұлттық өндірістен артықшылығын айту әлі ерте.
Өйткені өнімнің негізгі көлемі ұлттық өндірушілермен өндіріледі.
ХХ ғ. Ортасында өрістеген халықаралық экономикалық қатынастарды
мемлекетаралық реттеу процесі халықаралық еңбек бөлінісін қозғай бастады.
Халықаралық еңбек бөлінісі жоспарланатын, басқарылатын процеске ауыса
бастады.
Халықаралық еңбек бөлінісі жоспарланатын, басқарылатын процеске ауыса
бастады. Халықаралық еңбек бөлінісінің теориясы және тәжірибесі 80 жылдан
бастап жетіле бастады, әсіресе дамыған және дамушы елдер арасында.
2 сұрақ бойынша
Соңғы уақытта әлемдік шаруашылықта күрделі өзгерістер байқалады. Олардың
ішінде ең маңыздысы – ұлттық шаруашылықтың жақындасуы мен өзара тығыз
байланысуы негізінде мемлекетаралық экономикалық бірлестіктердің құрылуы.
Елдің мұндай жақындасуы мен бірлесуін экономикалық интеграция деп атайды.
1.Интеграциялық бірлестіктің мәні мен типтер
1.Экономикалық бірігу – бұл мемлекетаралық келісімдер формасын алатын
шаруашылық механизмдерді жақындатуға әкелетін елдердің өзара ықпал ету
процесі.
Қазіргі экономикалық сөздік анықтамасы бойынша, интеграция (латын тілінен
integer — толық) – экономикалық тұлғалардың бірігуі,олардың өзара
әрекеттесуінің тереңдеуі, өзара байланыстардың дамуы. Экономикалық
интеграция жеке елдердің ұлттық шаруашылығы деңгейінде және де
кәсіпорындар, фирмалар, корпорациялар, компаниялар арасында да жүреді.
Экономикалық интеграция өндірістік–технологиялық байланыстарын кеңейту мен
тереңдетуді, ресурстарды бірлесе пайдалану, капиталдар бірігуі, сол сияқты,
бір-біріне қолайлы жағдай жасау арқылы экономикалық іс-әрекеттерге өзара
кедергілерді жою бағыттарында айқын көрінеді.
Тарихи интеграция эволюциялық дамитын бірнеше негізгі сатылардан тұрады
және оның әрқайсысы интеграцияның жетілу дәрежесінің көрсеткіші болып
есептеледі.
Бірінші деңгейде мемлекеттер өзара жақындасудың алғашқы қадамы ретінде
преференциалдық сауда келісімдерін жасайды. Бұл келісім жеке мемлекеттер
арасында екі жақтылық негізінде немесе қалыптасқан интеграциялық топ пен
мемлекет не мемлекеттер тобының арасында жасалуы мүмкін.
Келісімге сәйкес мемлекеттер бір-біріне үшінші мемлекеттерге қарағанда
қолайлырақ режим ұсынады. Бұл интеграцялық процестің дайындық кезеңі.
Интеграцияның екінші деңгейінде мемлекеттер екі жақты саудада кедендік
тарифтерді жай ғана қысқартуды емес, оны мүлдем алып тастауды көздейтін
еркін сауда аймағын (ЕСА) құруға көшеді, бірақ үшінші елдермен қатынаста
ұлттық кедендік тарифтер өзгертілмейді. Басым көпшілік жағдайда еркін сауда
аумағының шарттары ауыл шаруашылық өнімдерінен басқа барлық тауарларға
қолднылады.
Интеграцияның үшінші деңгейі кедендік одақ (КО) құруға негізделген. Бұл
ұлттық кедендік тарифтер тобын келісімді түрде алып тастап, үшінші
мемлекеттерге қатысты сауданы реттеуде ортақ кедендік тарифті енгізу және
біріңғай тарифтік емес жүйесін қолдану болып табылады.
Әдетте кедендік одақ үйлестірілген сыртқы сауда саясатын қалыптастыратын
мемлекетаралық органдардың дамыған жүйесін құруды талап етеді.
Интеграциялық процестің төртінші деңгейі –ортақ нарыққа жеткенде
интеграцияланатын мемлекеттер тек тауарлар мен қызметтердің ғана емес,
өндіріс факторларының – капитал және жұмыс күші – қозғалысының еркіндігі
туралы келісім жасайды. Бұл экономикалық саясатты үйлестіру кезеңі.
Ең жоғарғы бесінші деңгейде интеграция ортақ кедендік тариф және тауарлар
мен өндіріс факторлар қозғалысының еркіндігімен қатар, макроэкономикалық
саясатты, валюта, бюджет, ақша сияқты негізгі салаларда үйлестіруді, заң
шығарушылықты үйлестіруді көздейтін экономикалық одаққа айналады. Үкіметтер
келісілген түрде өз қызметтерінің біршама бөлігінен бас тартады, яғни
мемлекттік суверенитеттің бір бөлігін мемлекеттер үстіндегі органдар
пайдасына береді. Бұндай қызметтерге ие болған мемлекеттер үстіндегі
органдар бірлестікке қатысты мәселелерді мүше-мемлекеттер үкіметтерінің
келісімінсіз шешуге құқы бар. Мысалы, ЕО – ғы (Еуропа одағы) шеңберінде –
бұл ЕО комиссиясы.
Интеграцияның алтыншы деңгейінің де болуы мүмкін – бұл Саяси одақ (СО). Ол
ұлттық үкіметтердің үшінші елдермен қатынасын қамтитын қызметтерінің басым
көпшілігін мемлекеттер үстіндегі органдарға беруді көздейді. Іс жүзінде бұл
жеке мемлекеттердің егемендігін жоғалтып, халықаралық конфедерация құруды
талап етеді.
Бірақ интеграциялық топтардың бірде-біреуі дамудың бұл деңгейіне жеткен
жоқ, тіпті өз алдына бұндай мақсаттар қойған жоқ
3 сұрақ бойынша
Халықаралық сауда – еңбек бөлінісі негізінде әр түрлі елдердің тауар
өндірушілер арасында пайда болатын байланыстардың нысаны және олардың
экономикалық тәуелділігі.
Ғылыми-техникалық өрлеудің ықпалымен экономикада жүріп жатқан құрылымдық
өзгерістер, өнеркәсіп өндірісінің мамандануы мен кооперациялануы ұлттық
шаруашылықтардың қарым-қатынасын күшейтеді. Мұның өзі халықаралық сауданың
мейлінше дамуына мүмкіндіктер туғызады.
Халықаралық сауда дегеніміз: дүниежүзі елдері арасындағы төлемді, жиынтық
тауар айналысы.
Сыртқы сауда да фритретерствоны (еркін сауда), немесе протекционизмді
(өз тауар өндірушілерін қолдау) таңдап алудағы ымырасыздық өткен
уақыттардың еншісіне ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ СЕМЕЙ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
СТУДЕНТТІҢ ӨЗДІК ЖҰМЫСЫ
Тақырыбы: Халықаралық еңбек бөлінісі, Халықаралық интеграция, халықаралық
сауда, халықаралық қаржылық валюталық ұйымдар халықаралық жұмысшы күші
миграциясы
Орындаған: Сыдықанова А.
Тексерген: Габдуллина Л.Б.
Семей 2015
1. Халықаралық еңбек бөлінісі
2. Халықаралық интеграция
3. халықаралық сауда
4. халықаралық қаржылық валюталық ұйымдар
5. халықаралық жұмысшы күші миграциясы
Халықаралық экономикалық қатынастардың мәнін және мазмұнын анықтайтын
категориялардың бірі – халықаралық еңбек бөлінісі. Қазіргі уақытта
халықаралық еңбек бөлінісіне тартылмаған елдер жоқтың қасы. Өндіргіш
күштердің ғылыми – техникалық прогресс әсерімен жедел дамуы халықаралық
еңбек бөлінісі тереңдеуінің негізгі кепілі.
Халықаралық еңбек бөлінісі қатысушы елдер мен аймақтарға қосымша
экономикалық тиімділік келтіріп, олардың өз қажеттіліктерін неғұрлым аз
шығындармен қамтамасыз етуге жол ашады.
Халықаралық еңбек бөлінісі – ел ішіндегі және еларалық бөлінісінің
қорытындысы. Халықаралық еңбек бөлінісінің мәні өндіріс процесін бөлшектеу
мен біріктірудің диалектикалық бірлігінен көрінеді.
Өндірістік процестің ойдағыдай жүруі ондағы атқарылатын әртүрлі еңбек
процестерінің бөлшектеніп мамандануына, содан соң кооперацияланып, өзара
жарасымды іс-қимылдарға көшуіне байланысты.
Халықаралық еңбек бөлінісінің дамуына әсер етуші факторлар. Бұл
факторларға:
1. Елдің ішкі нарығының көлемі.
Нарығы дамыған ірі елдерде қажетті өндіріс факторлары мен тұтынушы
тауарларын табуға мүмкіндік жоғары. Сондықтан елдің халықаралық мамандану
мен тауар айырбасына қатысу қажеттілігі төмен болады. Сол кезде елдегі
жетілген нарықтық сұранс экспорттық мамандануды кеңейтумен орнын толтыра
отырып, импорттық сатып алуды кеңейтуге ынталандырады.
2. Ел экономикасының даму деңгейі.
Елдің экономикалық потенциалы неғұрлым төмен болса, соғұрлым елдің
халықарлық еңбек бөлінісіне қатысу қажеттілігі жоғары болады.
3. Елдің табиғи ресурстармен қамтамасыз етілуі.
Елдің моноресурстармен (мысалы, мұнаймен) жоғарғы дәрежеде қамтамасыз
етілуі елдің халықаралық еңбек бөлінісіне белсенді түрде қатысуына
қажеттілік тудырады.
4. Ел экономикасы құрылымындағы негізгі өнеркәсіп салаларының (энергетика,
металлургия, қағаз шығаратын сала) үлес салмағы.
Негізгі салалардың үлес салмағы неғұрлым жоғары болса, соғұрлым елдің
халықаралық еңбек бөлінісіне қатысу қажеттілігі төмен болады.
Осы аталған факторлар өзінің көрінуінде абсолютті емес екенін ескеру керек.
Олардың әсері мынадай жағдайда төмендеуі мүмкін, мысалы, жергілікті өнімнің
халықаралық бәсекелестік қабілеттілігінің өзгеруімен, экспорттық
шектелуімен.
Халықаралық еңбек бөлінісінің даму процесінде бастығы – бұл әрбір
қатысушының өзінің халықаралық еңбек бөлінісіне қатысуынан экономикалық
қызығушылық пен пайда іздеуі және табуы.
Халықаралық еңбек бөлінісінің артықшылықтарына экспортталатын тауарлардың
халықаралық және ішкі бағалары айырмашылығынан және тиімді импортты
ынталандырудан түсетін пайдаларды да қосуға болады.
Дүниежүзілік еңбек бөлінісіне белсенді түрде қатысу барлық мемлекеттер үшін
пайдалы. Себебі, олар өндіріс құнының ұлттық және интерұлттық
айырмашылықтарынан табысты болады. Сонымен, құн заңы дүниежүзілік еңбек
бөлінісінің қозғаушы күші.
Дүниежүзілік еңбек бөлінісіне қатысу адамзаттың бүкіл әлемдік проблемалары
- қоршаған ортаны қорғау, азық-түлікпен қамтамасыз ету, ғарышты, мұхиттарды
игеру т.с.с. жобаларды шешуге көмектеседі.
Мамандардың болжауы бойынша болашақта өнеркәсібі дамыған елдердің өндірісі
сыртқы тұтынушыға қарай бейімделеді де ішкі сұраныс импорт арқылы
қанағаттандырылатын болады.
Үстіміздегі ғасырдың соңғы онжылдығы дүние жүзіне орасан зор саяси
экономикалық, әлеуметтік өзгерістер әкелді. Олар халықаралық еңбек
бөлінісіне елеулі әсер етті. Бұл әсерлер халықаралық еңбек бөлінісінің
интеграциялық қуатын бұрынғыдан да арттырып отыр.
Өндірістің халықаралық мамандануы түрлеріне заттық (дайын өнім өндіру),
бөлшектік (өнімнің бір бөлігін жасау), технологиялық, яғни технологиялық
тізбектің жекелеген процестерін жүзеге асыру түрлері жатады.
Дүниежүзілік шаруашылық байланыста заттық мамандану түрлері ішінен ең кең
тарағаны – дайын өнім өндіруге мамандану. Дайын өнім өндіру бойынша
халықаралық мамандану – халықаралық еңбек бөлінісінің динамикалық нысаны.
50-60ж.ж. жетекші орында бастапқы сала деңгейінде (машина жасау, ұшақ
жасау, пластмасса өндіру, радиоаппараттар, подшипниктер және т.б. өндіру)
өндірістің халықаралық мамандануы алды. 70-80 ж.ж. ішкі салалық өндірістің
халықаралық мамандануы және әртүрлі тұтынушылық сипатқа ұқсас тауарлармен
айырбасы көзге түседі. ( мысалы, тері және резина аяқ киімі және т.б.)
Соңғы жылдары жекелеген өнімдерді өндіру бойынша мамандану дамуда.
Кәсіпорындардың жекелеген өнімдерді өндіруге мамандануы қазіргі ғылыми-
техникалық прогреске тікелей байланысты. Өндірістің технологиялық
құрылымының күрделенуі өнім өндіру үшін пайдаланатын бөлшектер мен
тетіктердің сандық мөлшерін көбейтіп жібереді. Мысалы: жеңіл автомобиль
шығаруға қажет бөлшектер мен тетіктердің саны 20 мыңға, прокат станында –
100 мыңға, электровозда – 250 мыңға жуықтады. “Вольво” шведтік автомобилін
шығаруға мамандану осыған мысал бола алады. Ресей тұтынушысы осы
автомобильді ала отырып, шын мәнінде шведтік таза өнімнің 13-н ғана
иемдене алады. Өнімнің 60% -ы Швециямен импортталған.
Технологиялық мамандану елдердің дайын өнімді бөлек операциялар орындау
арқылы шығаруы (яғни жеке технологиялық процестерде жүзеге асыру, мысалы,
құрастыру, пісіру, сырлау, бояу, құйма өндіру және т.с.с.), мысалы,
шетелден глинозем (топырақта болатын алюминий тотығы) және оның қорытпасын
жеткізу.
Ағылшын экономистердің айтуы бойынша халықаралық өндірістің көлемі 1970 ж.
4,5 %-н 1990 жылға дейін 7 %-ке дейін өсті. Өнеркәсіп өндірісінде
халықаралық өндірістің көлемі 15 %-ке жетті. ХХІ ғ. Басында халықаралық
өндірістің мәні айтарлықтай өсті. Мүмкін, келесі ғасырда оның көлемі әлі де
болса өседі. Бірақ оның ұлттық өндірістен артықшылығын айту әлі ерте.
Өйткені өнімнің негізгі көлемі ұлттық өндірушілермен өндіріледі.
ХХ ғ. Ортасында өрістеген халықаралық экономикалық қатынастарды
мемлекетаралық реттеу процесі халықаралық еңбек бөлінісін қозғай бастады.
Халықаралық еңбек бөлінісі жоспарланатын, басқарылатын процеске ауыса
бастады.
Халықаралық еңбек бөлінісі жоспарланатын, басқарылатын процеске ауыса
бастады. Халықаралық еңбек бөлінісінің теориясы және тәжірибесі 80 жылдан
бастап жетіле бастады, әсіресе дамыған және дамушы елдер арасында.
2 сұрақ бойынша
Соңғы уақытта әлемдік шаруашылықта күрделі өзгерістер байқалады. Олардың
ішінде ең маңыздысы – ұлттық шаруашылықтың жақындасуы мен өзара тығыз
байланысуы негізінде мемлекетаралық экономикалық бірлестіктердің құрылуы.
Елдің мұндай жақындасуы мен бірлесуін экономикалық интеграция деп атайды.
1.Интеграциялық бірлестіктің мәні мен типтер
1.Экономикалық бірігу – бұл мемлекетаралық келісімдер формасын алатын
шаруашылық механизмдерді жақындатуға әкелетін елдердің өзара ықпал ету
процесі.
Қазіргі экономикалық сөздік анықтамасы бойынша, интеграция (латын тілінен
integer — толық) – экономикалық тұлғалардың бірігуі,олардың өзара
әрекеттесуінің тереңдеуі, өзара байланыстардың дамуы. Экономикалық
интеграция жеке елдердің ұлттық шаруашылығы деңгейінде және де
кәсіпорындар, фирмалар, корпорациялар, компаниялар арасында да жүреді.
Экономикалық интеграция өндірістік–технологиялық байланыстарын кеңейту мен
тереңдетуді, ресурстарды бірлесе пайдалану, капиталдар бірігуі, сол сияқты,
бір-біріне қолайлы жағдай жасау арқылы экономикалық іс-әрекеттерге өзара
кедергілерді жою бағыттарында айқын көрінеді.
Тарихи интеграция эволюциялық дамитын бірнеше негізгі сатылардан тұрады
және оның әрқайсысы интеграцияның жетілу дәрежесінің көрсеткіші болып
есептеледі.
Бірінші деңгейде мемлекеттер өзара жақындасудың алғашқы қадамы ретінде
преференциалдық сауда келісімдерін жасайды. Бұл келісім жеке мемлекеттер
арасында екі жақтылық негізінде немесе қалыптасқан интеграциялық топ пен
мемлекет не мемлекеттер тобының арасында жасалуы мүмкін.
Келісімге сәйкес мемлекеттер бір-біріне үшінші мемлекеттерге қарағанда
қолайлырақ режим ұсынады. Бұл интеграцялық процестің дайындық кезеңі.
Интеграцияның екінші деңгейінде мемлекеттер екі жақты саудада кедендік
тарифтерді жай ғана қысқартуды емес, оны мүлдем алып тастауды көздейтін
еркін сауда аймағын (ЕСА) құруға көшеді, бірақ үшінші елдермен қатынаста
ұлттық кедендік тарифтер өзгертілмейді. Басым көпшілік жағдайда еркін сауда
аумағының шарттары ауыл шаруашылық өнімдерінен басқа барлық тауарларға
қолднылады.
Интеграцияның үшінші деңгейі кедендік одақ (КО) құруға негізделген. Бұл
ұлттық кедендік тарифтер тобын келісімді түрде алып тастап, үшінші
мемлекеттерге қатысты сауданы реттеуде ортақ кедендік тарифті енгізу және
біріңғай тарифтік емес жүйесін қолдану болып табылады.
Әдетте кедендік одақ үйлестірілген сыртқы сауда саясатын қалыптастыратын
мемлекетаралық органдардың дамыған жүйесін құруды талап етеді.
Интеграциялық процестің төртінші деңгейі –ортақ нарыққа жеткенде
интеграцияланатын мемлекеттер тек тауарлар мен қызметтердің ғана емес,
өндіріс факторларының – капитал және жұмыс күші – қозғалысының еркіндігі
туралы келісім жасайды. Бұл экономикалық саясатты үйлестіру кезеңі.
Ең жоғарғы бесінші деңгейде интеграция ортақ кедендік тариф және тауарлар
мен өндіріс факторлар қозғалысының еркіндігімен қатар, макроэкономикалық
саясатты, валюта, бюджет, ақша сияқты негізгі салаларда үйлестіруді, заң
шығарушылықты үйлестіруді көздейтін экономикалық одаққа айналады. Үкіметтер
келісілген түрде өз қызметтерінің біршама бөлігінен бас тартады, яғни
мемлекттік суверенитеттің бір бөлігін мемлекеттер үстіндегі органдар
пайдасына береді. Бұндай қызметтерге ие болған мемлекеттер үстіндегі
органдар бірлестікке қатысты мәселелерді мүше-мемлекеттер үкіметтерінің
келісімінсіз шешуге құқы бар. Мысалы, ЕО – ғы (Еуропа одағы) шеңберінде –
бұл ЕО комиссиясы.
Интеграцияның алтыншы деңгейінің де болуы мүмкін – бұл Саяси одақ (СО). Ол
ұлттық үкіметтердің үшінші елдермен қатынасын қамтитын қызметтерінің басым
көпшілігін мемлекеттер үстіндегі органдарға беруді көздейді. Іс жүзінде бұл
жеке мемлекеттердің егемендігін жоғалтып, халықаралық конфедерация құруды
талап етеді.
Бірақ интеграциялық топтардың бірде-біреуі дамудың бұл деңгейіне жеткен
жоқ, тіпті өз алдына бұндай мақсаттар қойған жоқ
3 сұрақ бойынша
Халықаралық сауда – еңбек бөлінісі негізінде әр түрлі елдердің тауар
өндірушілер арасында пайда болатын байланыстардың нысаны және олардың
экономикалық тәуелділігі.
Ғылыми-техникалық өрлеудің ықпалымен экономикада жүріп жатқан құрылымдық
өзгерістер, өнеркәсіп өндірісінің мамандануы мен кооперациялануы ұлттық
шаруашылықтардың қарым-қатынасын күшейтеді. Мұның өзі халықаралық сауданың
мейлінше дамуына мүмкіндіктер туғызады.
Халықаралық сауда дегеніміз: дүниежүзі елдері арасындағы төлемді, жиынтық
тауар айналысы.
Сыртқы сауда да фритретерствоны (еркін сауда), немесе протекционизмді
(өз тауар өндірушілерін қолдау) таңдап алудағы ымырасыздық өткен
уақыттардың еншісіне ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz