Өндірістік жарақаттануды сараптау әдістері
1.Өндірістік жарақаттануды сараптау әдістері. Кәсіби аурулар себебтері
2. Өндіріс орындарын желдету әдістері
3. Желдетуді есептеу тәсілдері
2. Өндіріс орындарын желдету әдістері
3. Желдетуді есептеу тәсілдері
Жазатайым оқиғаларды талдау үшін оның себептері бойынша классификацияланады. Қазіргі кезде ортақ қабылданған өндірістік жарақаттанудың себептерінің классификациясы жоқ, бірақ көптеген авторлар бірнеше топтарға бөлген.
Техникалық себептер – еңбектің өндірістегі ұйымдастырылу дәрежесіне тәуелесіз деп сипаттауға болатын себептер.
Өндірістік жарақаттанудың себептері
Атап айтқанда:
-құрал-жабдықтардың, аспаптардың, тетіктердің конструктивті жетіспеушілігі, технологиялық процестердің жетілмегендігі;
-механикалық ауыр жұмыстардың жетілмегендігі; қоршаулардың, сақтану құрылғыларының, дабыл қағу жүйелерінің және блокировкалау шектеу құралдарының жетілмегендігі;материалдардың ақаулары;
Техникалық себептер – еңбектің өндірістегі ұйымдастырылу дәрежесіне тәуелесіз деп сипаттауға болатын себептер.
Өндірістік жарақаттанудың себептері
Атап айтқанда:
-құрал-жабдықтардың, аспаптардың, тетіктердің конструктивті жетіспеушілігі, технологиялық процестердің жетілмегендігі;
-механикалық ауыр жұмыстардың жетілмегендігі; қоршаулардың, сақтану құрылғыларының, дабыл қағу жүйелерінің және блокировкалау шектеу құралдарының жетілмегендігі;материалдардың ақаулары;
Пән: ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности), Защита труда
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:
Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым министрлігі
Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті
Экология және қоршаған ортаны қорғау кафедрасы
СӨЖ
Тақырыбы: 1.Өндірістік жарақаттануды сараптау әдістері. Кәсіби аурулар себебтері. 2. Өндіріс орындарын желдету әдістері. 3. Желдетуді есептеу тәсілдері
Орындаған: Құрманғажы Е.М.
Тобы: БЖ-215
Тексерген: Бейсебаев Ш.Т.
Семей-2015
Жоспар:
1.Өндірістік жарақаттануды сараптау әдістері. Кәсіби аурулар себебтері
2. Өндіріс орындарын желдету әдістері
3. Желдетуді есептеу тәсілдері
Жазатайым оқиғаларды талдау үшін оның себептері бойынша классификацияланады. Қазіргі кезде ортақ қабылданған өндірістік жарақаттанудың себептерінің классификациясы жоқ, бірақ көптеген авторлар бірнеше топтарға бөлген.
Техникалық себептер - еңбектің өндірістегі ұйымдастырылу дәрежесіне тәуелесіз деп сипаттауға болатын себептер.
Өндірістік жарақаттанудың себептері
Атап айтқанда:
-құрал-жабдықтардың, аспаптардың, тетіктердің конструктивті жетіспеушілігі, технологиялық процестердің жетілмегендігі;
-механикалық ауыр жұмыстардың жетілмегендігі; қоршаулардың, сақтану құрылғыларының, дабыл қағу жүйелерінің және блокировкалау шектеу құралдарының жетілмегендігі;материалдардың ақаулары;
-өңдеу ортасының бұрын белгісіз болған қауіпті қасиеттері және т.с.с. бұл себептер кейде инженерлік немесе конструкторлы себептер деп аталады.
Ұйымдастырушылық себептер - өндірістегі еңбекті ұйымдастыру дәрежесіне толығымен тәуелді болатын себептер. Оған жататындар, мысалы:
-территорияда өтетін жолдар мен өткелдердің жетіспеушілігі;
-құрылғылардың, аспаптардың, көлік құралдарының пайдалану( экплуатация) ережелерінің бұзылуы;
-жұмыс аймақтарын ұйымдастырудағы жетіспеушіліктер;
-техникалық регламенттердің бұзылуы; бұйымдар мен материалдарды тиеу, қоймалау мен сақтау кезіндегі нормалар мен ережелердің бұзылуы;
-жұмысшыларды еңбек етудің қауіпсіз әдістерімен оқытудағы кемшіліктер;
-топтық жұмыстарды ұйымдастырудағы жетіспеушіліктер; қауіпті жұмыстарды техникалық қадағалаудың тиянақсыздығы;
-жұмыс аймақтарындағы қоршаулардың жоқтығы немесе жетіңкіремеуі;
-жеке қорғаныс құралдарының жоқтығы, бүлінгендігі немесе қолданбаушылығы және т.с.с.
Санитарлық-гигиеналық себептерге жатқызуға болатындар:
-жоғары мөлшердегі (ШРК-дан жоғары) зиянды заттардың жұмыс аймағындағы ауада болуы;
-жарықтандыруды дұрыс ұйымдастырмау немесе жетіспеушілігі;
-діріл, шудың жоғары деңгейлері; қолайсыз метеорологиялық жағдайлар;
-әр түрлі сәуле түрлерінің жоғары мөлшерде болуы;
-жеке гигиена ережеленің орындалауы және т.с.с.
Психофизиологиялық себептерге жұмысшының физикалық және жүйкелік-психикалық шамадан атрық жүктемесін шартты түрде жатқызуға болады.
Адам, үлкен физикалық (статикалық және динамикалық) жүктеме, жұмыстың бір сарындылығы, (көру, есту, жанасу) анализаторларларының жүктемесі, стресс ахуалдары, қажу салдарынан қате әрекет етуі мүмкін. Ағзаның анатомиялық-физиологиялық және психологиялық ерекшеліктерінің орындалатын жұмысқа сәйкессіздігі өндірістік жарақаттануға әкеп соқтыруы
әбден мүмкін. Заманауи күрделі техникалық жүйелерде, көлік конструкцияларында, құралдар мен басқару жүйелерінде адамның физиологиялық, психологиялық, антропометриялық ерекшеліктері мен мүмкіндіктері жеткілікті түрде ескерілмейді.
Кәсіптік уланулар жоғарыда аталған себептерге , ал кәсіптік аурулар жиі санитарлық-гигиеналық және психофизиологиялық себептермен байланысты.
Статистикалық (салыстырмалы) сараптау әдісі мекемелердің, шаруашылықтардың жазатайым оқиға жөнінде берген есеп, ақпараттарын аудан, облыс, республика, министерство көлемінде сараптауға мүмкіндік береді. Бұл әдістің негізгі көрсеткіштері - жарақаттанудың жиілік және ауырлық коэффициенттері - кәсіпорындағы, аудан, облыстағы жазатайым оқиғалардың сандық және сапалық көрсеткіштері болып саналады.
Жиілік коэффициенті (Кж)- кәсіпорындағы есеп беру мерзімі кезінде 1000 адамға шаққандағы жазатайым оқиға санын көрсетеді.
Кж=HР*1000
мұндағы, Н- есеп беру кезеңіндегі, үш күннен артық жұмыс күнін жоғалтуға әкелген жазатайым оқиғалар саны; Р- кәсіпорындағы жұмысшылардың орташа тізім саны;
Ауырлық коэффициенті (Ка)- кәсіпорындағы, есеп беру кезіндегі әр жазатайым оқиғаға келетін жоғалтылған жұмыс күндері саны.
Кж=ДН
мұндағы Д- жазатайым оқиғалар нәтижесінде жоғалтылған жұмыс күндерінің жалпы саны;Н- есеп беру кезеңіндегі жазатайым оқиға саны;
Аталған екі коэффициенттің көбейтіндісін пайдаланып жұмыс күнінің жоғалу коэффициентін Кк.ж табуға болады.
Кк.ж= Кж*Ка= ДН*1000
мұндағы Кж- жарақат, ауру нәтижесін 1000 адамға шаққандағы есеп мерзіміндегі жоғалған жұмыс күндері.
Жарақаттануды талдаудың әдістері. Жарақаттануды талдаудың мақсаты жазатайым оқиғаларды алдын - алу шараларын өңдеу үшін болып табылады. Ол үшін оның туу себептерін жүйелі түрде талдап және жалпыландырып отыру керек. Жарақаттануды талдау әдістерінің ең көп тараған, бір-бірін өзара толықтырып отыратын, түрлері мыналар: статистикалық және монографиялық. Қазіргі таңда ең көп назар аудартып отырған экономикалық және эргономикалық әдістер.
Статистикалық әдіс - саладағы немесе өнеркәсіптегі жарақаттану бойынша бірнеше жылдар бойына жинақталған статистикалық материалдардың талдамасына негізделген әдіс. Бұл талдау үшін бастапқы мәліметтер Н-1 формадағы актілерде, сонымен қатар 7-т, 8-т, 9-т формаларындағы өнеркәсіп есептемелерінде болады. Статистикалық материалдардың талдау қорытындысын кестелер, диаграмма, графиктер ретінде береді. Өнеркәсіптің жарақаттанумен күресу туралы қорытындылау жұмыстарын қарастыру барысында көбінесе жарақаттанудың уақыт озуымен жиілік және ауырлық динамикасын талдайды. Осы цехтардың, бөлімшелердің, өнеркәсіптің көрсеткіштерін салыстыра отырып, жарақаттанудың алдын-алу шараларын ерекше назар аударуды қажет ететін тұстарын бөліп көрсетуге болады.
Статистикалық әдістің әр түрлілігі топтық және топографиялық әдістер болып табылады. Топтық әдісте жарақаттар бөлек бірыңғай белгілермен топталынады: жарақаттану уақыты; жас ерекшеліктері; жәбірленушінің мамандығы мен квалификациясы; жұмыс түрлері; жазатайым оқиғаның себептері және т.б. Осы белгілер жұмыстың ұйымдастырылуының, еңбек шарттары және аспаптары жағдайдың қолайсыз тұстарын барынша анықтауға мүмкіндік береді.
Топографиялық әдісте барлық жазатайым оқиғаларды жүйелі түрде құрылғылардың цехтарда, бөлімшелерде орналасу жоспарларында шартты белгілермен көрсетеді. Осындай белгілердің қандай да бір құрылғыда немесе жұмыс аймағында жинақталуы жоғары қауіптілігін сипаттайды және сәйкесінше алдын-алу шараларын қабылдауға көмектеседі.
Жарақаттануды талдаудың монографиялық әдісі (моно) өнеркәсіп бөлімшесінің, құрылғының, технологиялық процестің бір түріне ғана сай келетін, қауіпті және зиянды өндірістік факторлардың талдамасын көрсетеді. Осы әдіс бойынша жазатайым оқиғаның мән-жайы толығымен қарастырылады, қажет болған жағдайда сәйкесінше зерттеулер мен сынамалар өткізіледі. Осындай талдамаларды ұқсас өнеркәсіпте жүргізу өте маңызды болып табылды. Бұл әдіс тек өтіп кеткен жазатайым оқиғалардың талдамасы үшін ғана емес, сондай-ақ зерттеу бөлімшесіндегі потенциалды қауіптіліктерді айқындау үшін де қолданады. Мұны жаңадан жобаланып жатқан өнеркәсіп үшін еңбек қорғау шараларын өңдеуге қолдануға да болады.
Экономикалық әдіс еңбек қорғау шараларын өңдеу мен ендіруге кеткен шығындардың экономикалық тиімділігін анықтау үшін, жарақаттанудың экономикалық залалын анықтауда тұжырымдалады. Бірақ бұл әдіс жарақаттанудың себептерін анықтауға мүмкіндік бермейді, сондықтан қосымша ретінде қолданылады. Экономикалық әдіспен - өндірісте болған жазатайым оқиғалардың шығынын есептеуден бастап, еңбекті қорғауға жұмсалған қаржылардың тиімділігін есептеп шығару арқылы жүргізіледі.
Шб=Σ Шж+ Σ Шк.а; (2.4)
мұндағы Шб - барлық шығын; Σ Шж - есеп мерзіміндегі жарақаттан келген барлық шығын;Σ Шк.а - есеп мерзіміндегі кәсіби аурулардан келген барлық шығын.
Эргономикалық әдіс адам-машина(техника)-өндірістік орта кешенді оқыту жүйесіне негізделген, сол себепті де жан-жақты қарастырылады.
Әр қызметтің түріне нақты адамның физиологиялық, психофизиологиялық және психологиялық (жеке) қасиеттері мен оның антропометриялық сипаттамалары сәйкес келу керек екені мәлім. Адамның осы аталған қасиеттері нақты бір еңбек ету түріне кешенді түрде сәйкес болғанда ... жалғасы
Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті
Экология және қоршаған ортаны қорғау кафедрасы
СӨЖ
Тақырыбы: 1.Өндірістік жарақаттануды сараптау әдістері. Кәсіби аурулар себебтері. 2. Өндіріс орындарын желдету әдістері. 3. Желдетуді есептеу тәсілдері
Орындаған: Құрманғажы Е.М.
Тобы: БЖ-215
Тексерген: Бейсебаев Ш.Т.
Семей-2015
Жоспар:
1.Өндірістік жарақаттануды сараптау әдістері. Кәсіби аурулар себебтері
2. Өндіріс орындарын желдету әдістері
3. Желдетуді есептеу тәсілдері
Жазатайым оқиғаларды талдау үшін оның себептері бойынша классификацияланады. Қазіргі кезде ортақ қабылданған өндірістік жарақаттанудың себептерінің классификациясы жоқ, бірақ көптеген авторлар бірнеше топтарға бөлген.
Техникалық себептер - еңбектің өндірістегі ұйымдастырылу дәрежесіне тәуелесіз деп сипаттауға болатын себептер.
Өндірістік жарақаттанудың себептері
Атап айтқанда:
-құрал-жабдықтардың, аспаптардың, тетіктердің конструктивті жетіспеушілігі, технологиялық процестердің жетілмегендігі;
-механикалық ауыр жұмыстардың жетілмегендігі; қоршаулардың, сақтану құрылғыларының, дабыл қағу жүйелерінің және блокировкалау шектеу құралдарының жетілмегендігі;материалдардың ақаулары;
-өңдеу ортасының бұрын белгісіз болған қауіпті қасиеттері және т.с.с. бұл себептер кейде инженерлік немесе конструкторлы себептер деп аталады.
Ұйымдастырушылық себептер - өндірістегі еңбекті ұйымдастыру дәрежесіне толығымен тәуелді болатын себептер. Оған жататындар, мысалы:
-территорияда өтетін жолдар мен өткелдердің жетіспеушілігі;
-құрылғылардың, аспаптардың, көлік құралдарының пайдалану( экплуатация) ережелерінің бұзылуы;
-жұмыс аймақтарын ұйымдастырудағы жетіспеушіліктер;
-техникалық регламенттердің бұзылуы; бұйымдар мен материалдарды тиеу, қоймалау мен сақтау кезіндегі нормалар мен ережелердің бұзылуы;
-жұмысшыларды еңбек етудің қауіпсіз әдістерімен оқытудағы кемшіліктер;
-топтық жұмыстарды ұйымдастырудағы жетіспеушіліктер; қауіпті жұмыстарды техникалық қадағалаудың тиянақсыздығы;
-жұмыс аймақтарындағы қоршаулардың жоқтығы немесе жетіңкіремеуі;
-жеке қорғаныс құралдарының жоқтығы, бүлінгендігі немесе қолданбаушылығы және т.с.с.
Санитарлық-гигиеналық себептерге жатқызуға болатындар:
-жоғары мөлшердегі (ШРК-дан жоғары) зиянды заттардың жұмыс аймағындағы ауада болуы;
-жарықтандыруды дұрыс ұйымдастырмау немесе жетіспеушілігі;
-діріл, шудың жоғары деңгейлері; қолайсыз метеорологиялық жағдайлар;
-әр түрлі сәуле түрлерінің жоғары мөлшерде болуы;
-жеке гигиена ережеленің орындалауы және т.с.с.
Психофизиологиялық себептерге жұмысшының физикалық және жүйкелік-психикалық шамадан атрық жүктемесін шартты түрде жатқызуға болады.
Адам, үлкен физикалық (статикалық және динамикалық) жүктеме, жұмыстың бір сарындылығы, (көру, есту, жанасу) анализаторларларының жүктемесі, стресс ахуалдары, қажу салдарынан қате әрекет етуі мүмкін. Ағзаның анатомиялық-физиологиялық және психологиялық ерекшеліктерінің орындалатын жұмысқа сәйкессіздігі өндірістік жарақаттануға әкеп соқтыруы
әбден мүмкін. Заманауи күрделі техникалық жүйелерде, көлік конструкцияларында, құралдар мен басқару жүйелерінде адамның физиологиялық, психологиялық, антропометриялық ерекшеліктері мен мүмкіндіктері жеткілікті түрде ескерілмейді.
Кәсіптік уланулар жоғарыда аталған себептерге , ал кәсіптік аурулар жиі санитарлық-гигиеналық және психофизиологиялық себептермен байланысты.
Статистикалық (салыстырмалы) сараптау әдісі мекемелердің, шаруашылықтардың жазатайым оқиға жөнінде берген есеп, ақпараттарын аудан, облыс, республика, министерство көлемінде сараптауға мүмкіндік береді. Бұл әдістің негізгі көрсеткіштері - жарақаттанудың жиілік және ауырлық коэффициенттері - кәсіпорындағы, аудан, облыстағы жазатайым оқиғалардың сандық және сапалық көрсеткіштері болып саналады.
Жиілік коэффициенті (Кж)- кәсіпорындағы есеп беру мерзімі кезінде 1000 адамға шаққандағы жазатайым оқиға санын көрсетеді.
Кж=HР*1000
мұндағы, Н- есеп беру кезеңіндегі, үш күннен артық жұмыс күнін жоғалтуға әкелген жазатайым оқиғалар саны; Р- кәсіпорындағы жұмысшылардың орташа тізім саны;
Ауырлық коэффициенті (Ка)- кәсіпорындағы, есеп беру кезіндегі әр жазатайым оқиғаға келетін жоғалтылған жұмыс күндері саны.
Кж=ДН
мұндағы Д- жазатайым оқиғалар нәтижесінде жоғалтылған жұмыс күндерінің жалпы саны;Н- есеп беру кезеңіндегі жазатайым оқиға саны;
Аталған екі коэффициенттің көбейтіндісін пайдаланып жұмыс күнінің жоғалу коэффициентін Кк.ж табуға болады.
Кк.ж= Кж*Ка= ДН*1000
мұндағы Кж- жарақат, ауру нәтижесін 1000 адамға шаққандағы есеп мерзіміндегі жоғалған жұмыс күндері.
Жарақаттануды талдаудың әдістері. Жарақаттануды талдаудың мақсаты жазатайым оқиғаларды алдын - алу шараларын өңдеу үшін болып табылады. Ол үшін оның туу себептерін жүйелі түрде талдап және жалпыландырып отыру керек. Жарақаттануды талдау әдістерінің ең көп тараған, бір-бірін өзара толықтырып отыратын, түрлері мыналар: статистикалық және монографиялық. Қазіргі таңда ең көп назар аудартып отырған экономикалық және эргономикалық әдістер.
Статистикалық әдіс - саладағы немесе өнеркәсіптегі жарақаттану бойынша бірнеше жылдар бойына жинақталған статистикалық материалдардың талдамасына негізделген әдіс. Бұл талдау үшін бастапқы мәліметтер Н-1 формадағы актілерде, сонымен қатар 7-т, 8-т, 9-т формаларындағы өнеркәсіп есептемелерінде болады. Статистикалық материалдардың талдау қорытындысын кестелер, диаграмма, графиктер ретінде береді. Өнеркәсіптің жарақаттанумен күресу туралы қорытындылау жұмыстарын қарастыру барысында көбінесе жарақаттанудың уақыт озуымен жиілік және ауырлық динамикасын талдайды. Осы цехтардың, бөлімшелердің, өнеркәсіптің көрсеткіштерін салыстыра отырып, жарақаттанудың алдын-алу шараларын ерекше назар аударуды қажет ететін тұстарын бөліп көрсетуге болады.
Статистикалық әдістің әр түрлілігі топтық және топографиялық әдістер болып табылады. Топтық әдісте жарақаттар бөлек бірыңғай белгілермен топталынады: жарақаттану уақыты; жас ерекшеліктері; жәбірленушінің мамандығы мен квалификациясы; жұмыс түрлері; жазатайым оқиғаның себептері және т.б. Осы белгілер жұмыстың ұйымдастырылуының, еңбек шарттары және аспаптары жағдайдың қолайсыз тұстарын барынша анықтауға мүмкіндік береді.
Топографиялық әдісте барлық жазатайым оқиғаларды жүйелі түрде құрылғылардың цехтарда, бөлімшелерде орналасу жоспарларында шартты белгілермен көрсетеді. Осындай белгілердің қандай да бір құрылғыда немесе жұмыс аймағында жинақталуы жоғары қауіптілігін сипаттайды және сәйкесінше алдын-алу шараларын қабылдауға көмектеседі.
Жарақаттануды талдаудың монографиялық әдісі (моно) өнеркәсіп бөлімшесінің, құрылғының, технологиялық процестің бір түріне ғана сай келетін, қауіпті және зиянды өндірістік факторлардың талдамасын көрсетеді. Осы әдіс бойынша жазатайым оқиғаның мән-жайы толығымен қарастырылады, қажет болған жағдайда сәйкесінше зерттеулер мен сынамалар өткізіледі. Осындай талдамаларды ұқсас өнеркәсіпте жүргізу өте маңызды болып табылды. Бұл әдіс тек өтіп кеткен жазатайым оқиғалардың талдамасы үшін ғана емес, сондай-ақ зерттеу бөлімшесіндегі потенциалды қауіптіліктерді айқындау үшін де қолданады. Мұны жаңадан жобаланып жатқан өнеркәсіп үшін еңбек қорғау шараларын өңдеуге қолдануға да болады.
Экономикалық әдіс еңбек қорғау шараларын өңдеу мен ендіруге кеткен шығындардың экономикалық тиімділігін анықтау үшін, жарақаттанудың экономикалық залалын анықтауда тұжырымдалады. Бірақ бұл әдіс жарақаттанудың себептерін анықтауға мүмкіндік бермейді, сондықтан қосымша ретінде қолданылады. Экономикалық әдіспен - өндірісте болған жазатайым оқиғалардың шығынын есептеуден бастап, еңбекті қорғауға жұмсалған қаржылардың тиімділігін есептеп шығару арқылы жүргізіледі.
Шб=Σ Шж+ Σ Шк.а; (2.4)
мұндағы Шб - барлық шығын; Σ Шж - есеп мерзіміндегі жарақаттан келген барлық шығын;Σ Шк.а - есеп мерзіміндегі кәсіби аурулардан келген барлық шығын.
Эргономикалық әдіс адам-машина(техника)-өндірістік орта кешенді оқыту жүйесіне негізделген, сол себепті де жан-жақты қарастырылады.
Әр қызметтің түріне нақты адамның физиологиялық, психофизиологиялық және психологиялық (жеке) қасиеттері мен оның антропометриялық сипаттамалары сәйкес келу керек екені мәлім. Адамның осы аталған қасиеттері нақты бір еңбек ету түріне кешенді түрде сәйкес болғанда ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz