Пестицидтердің топырақтағы қасиеттері

1. Кіріспе
2. Негізгі бөлім
 Пестицидтердің қоршаған ортаға әсер етуі
 Ауадағы
 Судағы
 Топырақтағы
 Улы заттардың ағзада түрленуі
3. Қорытынды.

4. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

Пестицидтерді топыраққа ,топырақта мекендейтін зиянкестерді, нематодты,арамшөптерді бактериалды және саңырауқұлақты қоздырғыштарды жою үшін енгізеді.Олар, сондай-ақ топыраққа өсімдіктердің жер беті мүшелерін өңдегеннен кейін де түседі: жауған жаңбырлармен шайылады және желмен әкетіледі. Пестицидтер топыраққа өсімдік жапырақтарымен, тамырымен және т.б заттардың қалдықтары ретінде де түсуі мүмкін. Олар топырақ бетінде өзгеріссіз күйінде болуы мүмкін және біраз уақыт аралығында өзінің улылығын сақтап қалуы шарттарына тәуелді.Пестицидтердің физикалық, химиялық және биологиялық процестерінің (биохимиялық және микробиологиялық) ыдыратқыш әсеріне қарсы тұратын қасиеті олардың тұрақтылығын (персистенттілік) сипаттайды. Бірдей жағдайда зерттегенде (немесе бір қосылысты әртүрлі топырақта) әртүрлі қосылыстардың персистенттілігін Т0,5 көрсеткішімен (жартылай жоғалу периоды) сипаттау қабылданған, бұл көрсеткіш бастапқымен салыстырғанда топырақтағы пестицид мөлшерінің екі есеге төмендейтін уақыт аралығын білдіреді. Осы көрсеткішті есептеу үшін топырақ үлгілерін логарифмді еселік интервалдар динамикасы арқылы алады және анализдейді.

1. А.О.Сағитов, Г.Ж. Исенова, Г.О. Рвайдарова, Ө.С.Нұржанов, Т.Ж. Қалмақбаев «Өсімдікті химиялық қорғау».Алматы .2013ж.
2. Мельников Н.Н., Новожилов К.В., Белан С.Р., Пылова Т.Н. Химические средства защиты растений (справочник). Химия, 1985.
3. Мельников Н.Н. пестициды и окружающая среда.Агрохимия 1990ж

Пән: Экология, Қоршаған ортаны қорғау
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 12 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының Ғылым және Білім министрлігі
Семей қаласындағы Шәкәрім атындағы Мемлекеттік Университеті

Тақырыбы: Пестицидтердің топырақтағы қасиеттері

Орындаған:Ешенова Ж.Д
Тобы: АГ-313
Курс: 3
Тексерген:Байгазакова Ж.М

Семей - 2015 жыл

Мазмұны:

1. Кіріспе
2. Негізгі бөлім
Пестицидтердің қоршаған ортаға әсер етуі
Ауадағы
Судағы
Топырақтағы
Улы заттардың ағзада түрленуі
3. Қорытынды.

4. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

Пестицидтерді топыраққа ,топырақта мекендейтін зиянкестерді, нематодты,арамшөптерді бактериалды және саңырауқұлақты қоздырғыштарды жою үшін енгізеді.Олар, сондай-ақ топыраққа өсімдіктердің жер беті мүшелерін өңдегеннен кейін де түседі: жауған жаңбырлармен шайылады және желмен әкетіледі. Пестицидтер топыраққа өсімдік жапырақтарымен, тамырымен және т.б заттардың қалдықтары ретінде де түсуі мүмкін. Олар топырақ бетінде өзгеріссіз күйінде болуы мүмкін және біраз уақыт аралығында өзінің улылығын сақтап қалуы шарттарына тәуелді.Пестицидтердің физикалық, химиялық және биологиялық процестерінің (биохимиялық және микробиологиялық) ыдыратқыш әсеріне қарсы тұратын қасиеті олардың тұрақтылығын (персистенттілік) сипаттайды. Бірдей жағдайда зерттегенде (немесе бір қосылысты әртүрлі топырақта) әртүрлі қосылыстардың персистенттілігін Т0,5 көрсеткішімен (жартылай жоғалу периоды) сипаттау қабылданған, бұл көрсеткіш бастапқымен салыстырғанда топырақтағы пестицид мөлшерінің екі есеге төмендейтін уақыт аралығын білдіреді. Осы көрсеткішті есептеу үшін топырақ үлгілерін логарифмді еселік интервалдар динамикасы арқылы алады және анализдейді.
Түрдік өсімдіктердегі пестицидтердің қалдық мөлшері динамикасының осы мерзімдерін анықтай отырып, Т0,5 көрсеткішін және күту уақытын есептеуге болады. Топыраққа түскен препарат метаболиттер қатарына дейін ыдырауы мүмкін, олардың топырақтағы тұрақтылығын, фитоулылығын, өзгерісінің ерекшеліктерін бастапқы зат сияқты нақты зерттеу керек. Пестицидтердің топырақта сақталу ұзақтығы химиялық және физикалық қасиеттеріне, мөлшеріне, препараттың формасына (ұнтақ, сұйық), топырақ типіне, оның ылғалдылығына, температурасы мен физикалық қасиеттеріне, топырақты микрофлора құрамына, өніп шыққан өсімдіктің түріне - тұқымдық құрамына, топырақты өңдеу ерекшеліктеріне тәуелді. Пестицидтер топырақта ыдырау жылдамдығына байланысты келесі

4-кестеде көрсетілген топтарға бөлінеді:

Пестицидтер
Ыдырау мерзімі, ай
Хлорорганикалық инсектицидтер
18-ден көп
Триазин, мочевина және тордон туындылары
18-ге жуық
Бензой қышқылының туындысы және әртүрлі қышқылдардың амидтері
12-ге жуық
Феноксиалкилкарбон қышқылдары, нитрилдер, толуидин туындылары
6
Карбамин қышықылының туындылары
3-ке дейін
Фосфорорганикалық препараттар
3-тен аз

Көп жағдайда, топырақтың, әсіресе оның микрофлорасы- ның типі негізінен көптеген пестицидтердің ыдырау ұзақтығын анықтайды. Тіпті, ең персистентті заттар кейбір микроорганизмдер әсерінен молекуланың толықтай деструкциясымен тез ыдырап кетуі мүмкін.
Топыраққа түйіршік түрінде енгізілген заттар ұнтақ немесе сұйық түрлерге қарағанда топырақта ұзақ уақыт сақталады. Ереже бойынша, құрамында көп мөлшерде органикалық заттар мен лайлы фракция болса, препараттар топырақта тұрақтырақ болып келеді. Пестицидтердің топырақта қозғалуы. Пестицидтер мен олардың метаболиттері топырақта оның барлық үш фазасымен бірге тұрақсыз күйде болады және осыған байланысты топырақ профиль бойынша көлденең және тік бағыттарда орын ауыстырады.
Жаңбырдың және суландырудың жалғасымдылығы кезінде әлсіз адсорбцияланатын гидрофильді заттар сумен бірге топы-рақ профилі бойынша төменге қозғалады. Құрғақ ауа райының басталуымен жоғары булану кезінде пестицид ерітіндісі капиллярмен топырақ бетіне көтеріледі. Булану мен шайылу теңескен кезде, суда жақсы еритін пестицидтер төменге қарай қозғалады, ал нашар еритіндері топырақтың жоғарғы қаба-тында ұсталып қалады. Егер топырақты ерітіндіндідегі заттар-дың концентрациясы ыдыраудан, шаю немесе буланудан төмендейтін болса, онда оның топырақты коллоидпен адсорб-цияланған бір бөлігі десорбция салдарынан қайтадан топы-рақты ерітіндіге түсуі мүмкін. Зерттеулер нәтижесінде гексахлоранның топырақта болмашы ғана қозғалатындығы анықталды. Негізінен препарат топырақта оның механикалық өңделуі кезінде таралады.
Қара топырақты, боз орман, шымды-күлгiн топырақтарда севин 50-70 см тереңдікке енген, бұл оның топырақты коллоид-пен өте әлсіз адсорбциялануымен байланысты. Гербицидтердің ішінен ароматты карбон қышқылдарының туындылары қозғал-ғыш болып келсе, толуидин туындылары аз жылжитындар қатарына жатады. Топырақпен күшті адсорбцияланатын дипи-ридилді гербицидтер топырақты профиль бойынша мүлдем қозғалмайды. Тіпті құмда реглон 8 см-ден әрі тереңге енбейді.
Топырақпен әлсіз адсорбцияланатын және суда жақсы еритін фенилсірке және бензой қышқылы туындылары 3 м тереңдікке дейін қозғала алады.
Гербицидтер - 2,4-Д, 2М-4Х туындылары топырақтан әлсіз шайылады, өйткені топырақты коллоидпен байланысып жатыр. Сонымен қатар, 2,4-Д эфирлері тұздарына қарағанда топы-рақтан айтарлықтай тез шайылады. Сондай-ақ мочевина туындылары да топырақта әлсіз қозғалады. Триазинді герби-цидтер (симазин, атразин, прометрин, пропазин) суда әлсіз ерігіштігі мен топырақпен күшті адсорбциялануы арқасында онда шекті жылжиды.
Пестицидтердің топырақта ыдырауы. Пестицидтер физика-лық-химиялық процесс нәтижесінде, микробиологиялық ыды-рау, жоғары өсімдіктер мен топырақты фаунамен жұтылу нәтижесінде топырақта толығымен немесе түрін өзгертіп ыды-райды. Көптеген пестицидтердің детоксикациясы қарашірікпен немесе басқа да коллоидтармен адсорбциясы салдарынан немесе тұрақты кешендердің түзілуі нәтижесінде болады. Препараттарды топырақтан буға айналдыру, су буыменбуландыру, қабаттай шектерiнде орын ауыстырулар тамырда өмiр сүретiн қабат шектерінде қозғалуы нәтижелерінде, жаңбыр, еріген, суару жүйесінің, жер асты және топырақты сулармен шайылуы салдарынан жоғалтылады.
Пестицидтердің топырақтағы детоксикациясының негізгі критериі - олардың улы емес компоненттерге ыдырау жылдам-дығы мен толықтығы. Препараттардың инактивациясында жекеше процестердің анықтаушы рөлі олардың физикалық-химиялық қасиеттеріне ғана емес, сондай-ақ топырақтың ерекшеліктеріне, климаттық және экологиялық факторларға да тәуелді.
Пестицидтердің топырақтағы инактивациясындағы физика-лық факторлардың рөлі. Топыраққа енгізілген пестицидтер олардың топырақты коллоидпен адсорбциялануы арқасында активтілігін төмендетеді. Көптеген препараттардың адсорбция-лану дәрежесі, көбінесе топырақтағы гумус мөлшеріне тәуелді. Инсектицидтер мен топырақты гербицидтердің көбісі сазды және құмды топыраққа қарағанда шіріген топырақпен күштірек адсорбцияланады. Пестицидтердің адсорбциясы кезінде топы-рақтың адсорбциялық беті мен берілген пестицидпен ұқсастық дәрежесінің (беттік энергияның шамасы) үлкен маңызы бар. Мысалы, катионды алмасудың арқасында триазиннің туынды-лары теріс зарядталған топырақты коллоидпен оңай адсорб-цияланады. Топырақтың органикалық заттарының осы герби-цидтердің молекласымен ұқсастығы бейорганикалық сазды минералдарға қарағанда жоғары. Сонымен қатар, органикалық заттардың пайда болуының маңызы зор. Қарашіріктің кейбір фракцияларында - гуминде, гуминді қышқылда және фульво-қышқылдарда пестицид адсорбциясының сиымдылығы адсор-бенттердің тізімінің ретіне сәйкес төмендейді.
Кейбір пестицидтердің адсорбциясының топырақтың рН-на, рК-на және гидролитикалық қышқылдығына тәуелділігі орнатылды. Осылайша, линурон, тордон топырақтың рН-ң жоғарлауымен күштірек адсорбцияланады. Керісінше, 2,4-Д мен 2М-4Х адсорбциясы топырақты ерітіндінің рН-ы төмен-деген кезде жоғарылайды. Симазин топырақта гидролитикалық қышқылдылықтың жоғарылауымен күштірек адсорбцияланады. Құрамы мен топырақты гумустың қасиетінен басқа пестицид-тердің адсорбциясы дәрежесі үшін механикалық құрам, сазды және лайлы фракция мөлшері және әсіресе бөлшек бетінің көлемі мен кристалдық тор құрылысымен өзгешеленетін таби-ғаты мен сазды минералдардың пайдаболудың маңызы зор. Сондықтан да, пестицид молекуласының активті бөлшегінің анион немесе катион ба немесе амфолитті ме, электроней-тралды ма, және диссоциацияланбай ма, соған байланысты адсорбцияның сипаты әртүрлі болады. Осылайша, монтморил-лонит көптеген пестицидтерді жақсы адсорбциялайды, өйткені оның минералдың бетінде ғана емес, сондай-ақ интермолеку-лалық кеңістікте де молекулалар мен иондарды байланыс-тыратын қасиеті бар.
Пестицидтердің топырақпен адсорбциясы дәрежесі көбіне-се, оның ылғалдылығына тәуелді. Неғұрлым коллоидтар суды көп жұтса, соғұрлым препараттардың сорбцисорбциясына бос орын аз қалады.
Адсорбцияның сипаты пестицидтің химиялық құрылысына, негізгілігіне, оның функционалды топтарының сутектік және дипольды байланыс түзетін қасиетіне тәуелді. Гербицидтерде - триазин туындыларында топырақпен адсорбциясының дәрежесі келесі қатар бойынша жоғарылайды: пропазин, атразин, симазин, прометрин, мочевина туындыларынан - дихлоральмоче-вина, фенурон, монурон, диурон, линурон.
Кейбір пестицидтердің сазды минералдармен адсорбциясын зерттегенде минералдар минерал бетімен байланысқан карбок-сильді, метил- және метиленді топтар арасындағы сутектік байланыстың бар екендігі анықталды.
Топырақтағы пестицидтердің адсорбциясы оның темпера-турасына тәуелді. Бұның практикалық маңызы бар, себебі топыраққа енгізілген триазинді гербицидтер суық ауа-райында топырақтың жоғарғы қабатында адсорбцияланады, осыдан шайылу мен ыдыраудан аман қалады. Жылынған кезде десорбцияланып, олар қайтадан өздерінің активтіліктерін біл-діреді.
Жаңбыр мен температураның көтерілуі топырақпен жұтыл-ған пестицидтердің де сорбциясына әкеледі.
Су буымен бірге булану топырақта ГХЦГ сияқты инсекти-цидтердің улылықтарының жоғалуының бір факторы болып табылады. Полярлыға қарағанда, полярсыз препараттар көп мөлшерде буланатындығы анықталды. Топырақтағы ұшқыштығына байланысты жоғалулар негізі-нен эптам, тиллам, трефлан және т.б. сияқты жоғары тығыз-дықты буы бар пестицидтерге тән. Бұл препараттардың буға айналуы топырақтың ылғалдығына байланысты. Осылайша, эптаммен өңдегеннен кейін 15 мин. өткен соң құрғақ топы-рақтан оның буларының жоғалуы - 20%-ті, дымқылдан - 27 және сыздыдан - 44%-ті құрайды. Ұшқыш пестицидтер буының құрғақ топырақпен адсорбциясы ылғалдыға қарағанда айтарлықтай жоғары. Бұл топырақты ұшқыш пестицидтермен қандай да бір олардың тиімділіктерінің төмендеу қаупісінсіз өңдеуге мүмкіндік береді.
Осындай препараттарды 5-7 см. тереңдікте өңдегеннен кейін бірден олардың бу күйіндегі жоғалулары айтарлықтай төмендейді және ұшқыш топырақта гербицидтерді қолданғанда міндетті тәсіл болып табылады.
Пестицидтер, сондай-ақ жоғары температура әсерінен де ыдырауы мүмкін. Осылайша, жоғары температураның (40-82 0С) әсеріне ұшыраған топырақтағы атразиннің, симазиннің, диуронның активтіліктері 40-97 % -ке төмендейді. Топырақтың беттік қабатының осыған ұқсас жылынуын егіндікті жағдайда өте ыстық күндері байқауға болады.
Пестицидтердің топырақтағы физикалық-химиялық ыды-рауы. Пестицидтер күн сәулесінің әсерінен де ыдырауы мүмкін. Сонымен қатар, кейбір пестицидтердің фотототығу мен олардың метаболит процестері кезінде айтарлықтай рөлді күн радиациясының ультракүлгін сәулесі алады. Оның әсерінен көптеген гербицидтер өздерінің улылығын жоғалтады, әсіресе дипиридилді препараттар, мысалы реглон. Осы кезде алынған метаболиттер жылықандылар үшін улылығы аз болып келеді.
Көптеген пестицидтердің топырақта гидролитикалық өзге-рістері мен тотығуы олардың улылығын айтарлықтай төмен-детеді. Сонымен қатар, препараттың химиялық құрылысы мен қасиеті маңызды рөл ойнайды. Түрі, галоидтардың атомдар саны және олардың молекулада орналасуы пестицидтердің ыдырау жылдамдығына әсер етеді - галоидтуындылар мен ароматты карбон қышқылдарының туындылары. Алифаттықышқылдарда көміртек тізбегінің ұзындығы осындай пестицид-тердің тұрақтылығына да әсер етеді. Метаорынбасқан хлорфе-нилкарбаматтардың ыдырауы орто- және параорынбасқандарға қарағанда тезірек өтеді. Бензол сақинасында хлор атомының саны мен орналасуы сақинаның ыдырау жылдамдығына ғана емес, сондай-ақ бүйір ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.