Былғары және мех шикізатының тағайындалуы

I.Кіріспе
II.Негізгі бөлім
1.Былғары және мех шикізатының тағайындалуы
2.Жасанды былғары
3.Таза былғары
4.Мех өндірісі
5.Қайта өңдеу
III.Қорытынды
IV. Пайдаланылған әдебиеттер

Былғары - мал терілерін химимялық және механикалық әдістермен өңдеу арқылы алынатын материал.Одан аяқ-киім , сырт киім , айыл- тұрман,галантерея , техникалық бұйымдар т.б. жасалынады. Мал терісі 33 қабаттан – шелден , өзеңнен, қыртыстан тұрады.Былғары жасау үшін терінің жүні жидітіледі, шелі сылынып , қырптысы жазылады. Терінің өзеңін ( ортаңғы қабатын ) өңдей отырып былғары алынады. Өзең айқыш- ұйқыштанып тығыз байланысқан коллогенді талшықтардан құралады.Теріні жүннен арылту үшін сілті , яғни күл мен әк ерітіндісі және фермент жағылады, күкіртті натрий , әк ерітіндісі бүркіледі. Бірнеше сағаттан кейін қылшық пен босаң қыртыс арнаулы машина арқылы оңай ажыратылады.Мұнан соң шелдеу машинасымен терінің шелі сылынады. Осыдан шыққан шикізат көн деп аталады. Көндегі сілті мен басқа қосылыстар кетіріліп , әк сумен жуылып шайылады. Шикізат талқымен жұмсартылады.

1.Былғары және үлбір технологиясы (оқу құралы ) А.Рахметбай , Д. Ділдәбеков Тараз 2003 жыл
2.Былғарыдан жасалған бүйымдар материалдарын танудың зертханалық практикумы Мараджапов И.К Тараз 2001 жыл

Пән: Өнеркәсіп, Өндіріс
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым Министрлігі
Семей қаласының Шәкәрім атындағы Мемлекеттік Университеті

СӨЖ

Тақырыбы : Былғары және мех шикізатының тағайындалуы
Орындаған : ТК- 422 Омаргалиев В.
Тексерген : Муслимова Н. Р.

Семей 2015 ж

ЖОСПАРЫ

I.Кіріспе
II.Негізгі бөлім
1.Былғары және мех шикізатының тағайындалуы
2.Жасанды былғары
3.Таза былғары
4.Мех өндірісі
5.Қайта өңдеу
III.Қорытынды
IV. Пайдаланылған әдебиеттер

Былғары - мал терілерін химимялық және механикалық әдістермен өңдеу арқылы алынатын материал.Одан аяқ-киім , сырт киім , айыл- тұрман,галантерея , техникалық бұйымдар т.б. жасалынады. Мал терісі 33 қабаттан - шелден , өзеңнен, қыртыстан тұрады.Былғары жасау үшін терінің жүні жидітіледі, шелі сылынып , қырптысы жазылады. Терінің өзеңін ( ортаңғы қабатын ) өңдей отырып былғары алынады. Өзең айқыш- ұйқыштанып тығыз байланысқан коллогенді талшықтардан құралады.Теріні жүннен арылту үшін сілті , яғни күл мен әк ерітіндісі және фермент жағылады, күкіртті натрий , әк ерітіндісі бүркіледі. Бірнеше сағаттан кейін қылшық пен босаң қыртыс арнаулы машина арқылы оңай ажыратылады.Мұнан соң шелдеу машинасымен терінің шелі сылынады. Осыдан шыққан шикізат көн деп аталады. Көндегі сілті мен басқа қосылыстар кетіріліп , әк сумен жуылып шайылады. Шикізат талқымен жұмсартылады. Арнаулы машинамен ылғалдан арылтылған соң, қалыңдығы біртегіс болу үшін былғары сүртіледі де , қандай мақсатқа пайдаланатындығына және жағылатын бояу түсіне қарай сұрыпталады.Тікелей бояу , қышқылды бояу т.б. иәсілдермен боялған былғарының қатпарлары жазылып, керу машинасына жіберіледі.Керіліп кептірілген былғарының пұшпақтары кесіледі , сығылады және оған жылтыр өң беріледі. Пайдалану мақсатына қарай былғары 4 топқа бөлінеді: аяқ - киімдік былғары , қайыс немесе айыл- тұрмандық былғары , сырт киімдік және галантериялық былғары, техникалық былғары.

ЖАСАНДЫ БЫЛҒАРЫ ЖӘНЕ ТАЗА БЫЛҒАРЫЛАР

Жасанды былғарыны матаға , тоқыма емес немесе трикотаж негізге және жасанды мехқа полимерді немесе сол полимерлердің композициясын отырғызу арқылы алады. Алудың үш әдісі бар : тіке , тасымал және каландрлық.
Тікелей әдісте дисперсия немесе полимер ерітіндісі негізге тікелей отырғызылады. Бұл ең қарапайым әдіс, сондықтан да кең қолданылады .
Тасымал әдісте полимерді арнаулы жылжитын төсетекке жағады да , сонан соң негізбен біріктіреді ( қосарланады ). Тегіс, бедерлі немесе басылған төсетектерді пайдалану арқылы өң беті әртүрлі былғарылар алуға болады.
Каландрлық әдісте полимерді негізге жағу үшін арнаулы каландрлар қолданылады.
Жасанды былғарылардың ассортименті неше түрлі және ылғи молаюда.
Жұмсақ жасанды былғарылардың аттарын оңайлату үшін төмендегідей қысқартпалар алынған. Жабыл (жасанды былғары ) сөзінің алдында мыналар көрсетіледі : 1) жұмсалар мақсаты (киімдік , галантереялық және т.б. ); 2) негізгі жамылғысының түрі ( уақ тесікті , уақ тесікті тұтас және т.б. ) ; 3)отырғызылған жамылғының қысқартылған аты (поливинилхлоридті - винил , полиамидты - амид, полиуретанды - уретан, каучукты - эласто, нитроцеллюлозное - нитро жәцне т.б. ).

Атынан кейін сызықша қойылады да , негіздің әріптік белгісі түседі. (М- мата, ТР-трикотаж, ТЕП- тоқыма емес полотно ). Мысалы , киімдік кеуек тесікті винил уретан жабыл - М, киімдік уақ тесікті уретанжабыл Лакстрин - ТР.
Винилжабыл поливинилхлоридті мата, трикотаж немесе жасанды мехқа жағу арқылы алынады. Тікелей , тасымал жәнке каландрлық әдістері қолданылады . Былғары кеуек тесікті болу үшін поливинил хлорид екі рет жағылады. Қалыңдығы 0,5- 0,7 мм болатын бірінші қабаттың құрамында буқұрағыш бар. Ол кейін жылумен өңдеген кезде былғарының жамылғысында кеуектілік тудырады. Қалыңдығы 0,1- 0,15 мм кеуегі жоқ екінші қабат бірінші қабаттың үстінен түседі. Сонан соң өң беті лакпен өңделеді.
Винилжабылдың сырт көрінісі әдемі , жұмсақ , серпімді , драпталуы жақсы , жылуөткізгіштігі төмен , желге төзімділігі жақсы , үйкелу мен мыжығаннан қорықпайды, су өткізбейді , суыққа шыдамды ( - 20 градуска дейін ) ; ені 72-100 см, 1 квадрат метрінің массасы 672- 856 г , қалыңдығы 1 мм.

Винилжабылдың кемшілігі сол - бу , ауаны нашар өткізеді, де ойылып түседі. Бұларды моделбдер жасап, конструкциялағанда еске алу қажет. Сырып тігілетін тік пішілген киімдер пішіп, жотасында бу шығаратын иніш жасау қажет.

ТАЗА БЫЛҒАРЫ

Таза былғарыны қойдың , ешкінің , шошқаның , бұзаудың , бұғының, бұланның және басқа да жануарлардың терілерін өңдеу арқылы аламыз. Өңдеуге кіретін неше түрлі физикалық және физико- химиялық процестерінің арқасында былғары жұмсарады , иілгіштік , серпімділік қасиет алады , ылғал әсеріне төзімді болады .
Былғарыны өңдеудің негізгі процесі илеу . Иін келтіретін заттардың түрлеріне байланысты илеудің мынандай негізгі тәсілдері болады : хромдық (хром тұздарының судағы ерітінділерімен ); алюминийлік (алюминий тұздарының ерітінділерімен ); қызыл, яғни таниндік ( емен қабығының экстрактатымен ); майлық ( қышқылдары бар майлармен ) . Синтетикалық иінкелтіргіштер (синтандар ) немесе бірнеше иінкелтіргіш заттардың қоспасы да пайдаланылады. Хромдық әдіспен иленген былғарының кесіндісі көк- жасыл болады, қызылмен иленгендер қоңыр- қызыл түсті болады . Маймен илегенде созылғыш, жұмсақ былғары шығады.Ең жұқа , жұмсақ, созылғыш қолғаптық лайка былғарысын майлық илеумен алады.
Таза былғарының өң беті және бахтарма ( ішкі) қабаты болады.
Былғарының бет қабатындағы табиғи өрнегін мерей дейді. Мерейдің сипатына қарай мамандар былғарының қай малдан алнығанын біледі. Өңдеу әдісі мен алынған беттің сипатына қарай таза былғарылар бірнеше түрге бөлінеді: тегіс- табиғи мерейлі былғарылар ; кесілген - арнаулы қыздырылған тақталардың көмегімен былғарының бетіне кесілген мерей жасау; басылған - бедерлі әшекейі бар былғарылар ; түкті - беті түкті былғарылар ( велюр, күдері ). Қызыл иленген былғары - реңдеу әрі тиянақтылау .

МЕХ ӨНДІРІСІ

Жүнде майлы заттар көп болады. Мыс. , арқармеринос қойдың жүнінде 30%-ға дейін май мен шайыр бар. Осылардан арылту үшін жүн жуғыш машинаның арнаулы ыдысына су құйылып, оған көмір қышқыл сода, калийлі сабын және аммиак қосылып, әбден араластырылады. Бұл құрамның салмағы жуылатын жүн салмағынығ алты пайызына жетуге, ал судың темп. 550С тан аспауы тиіс. Мұнан жоғары болса, жүннің реңі кетуі мүмкін. Жүннің иісін кетіру үшін көмір қышқыл газбен өңделеді. Жүн өңдеу кәсіпорындарында экстрациялық әдіспен жұмыс істейтін жаңа машиналар қолданылады. Бұл әдістің ерекшелігі жүн жабық бөлме де хлорлы көмір қышқыл газбен өңделеді.
Осы процесс нәтижесінде жүндегі май мен шайырдың 70%-ы кетеді, жүн ажарланып, биязылығы артады. Жүннен алынған май техника мен медицинада кеңінен қолданылады. Жүн сорттау кезінде жүннің дайындау стандартына сәйкес сапасы бағаланады. Жүн сотттау процесі жүнді алғашқы өңдеу кәсіпорындарында атқарылады. Дайындау стандарты бойынша жүн қалыпты, шөпті, тікенек шөпті және ақаулы болып бөлінеді. Егер жүндегі шөп қалдықтары мен жүннің мөлшері жалпы жүннің он пайызынан аспаса, қалыпты жүн, егер бұл мөлшерден артса, шөпті не тікенекті ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.