Аралық станса

Мазмұны

КІРІСПЕ

Темір жол көлігі ауыл шаруашылығындағы жүк және жолаушылар тасымалының қажеттіліктерін қамтамасыз етеді. Темір жолдағы жолаушылар және жүк тасымалы жоспарының орындалуы көп жағдайда, техникалық және коммерциялық, жүк және жолаушылар операцияларын орындайтын станса жұмысына тәуелді. Тораптар мен стансалардың жолдарын және өндірістік - техникалық құрылыстары мен құрылғыларын дамыту құны темір жол құнының 30-40 %-ын құрайды. Стансалар мен тораптардың дамуына арналған күрделі салымның техника-экономикалық тиімділігі белгілі мөлшерде темір жол көлігінің дамуына кеткен шығындардың тиімділігіне әсерін тигізеді, осыған байланысты олардың жобалануына үлкен көңіл бөлінуі керек.

Жобада шешілуі тиіс негізгі міндет, белгіленген уақатқа жолаушы және жүк тасымалының, жергілікті және сұрыптау жұмыстарының, өткізу және өңдеу қабілетінің қажетті мөлшерін, сонымен қатар жолаушылар мен тұрғындарға қолайлы болатын және олардың қауіпсіздігін қамтамасыз ететін жаңа стансаны (торапты) салудың немесе жұмыс істеп тұрған стансаны (торапты) дамытудың экономикалық жағынан неғұрлым тиімді нұсқасын таңдау болып табылады. Сонымен қатар, стансаның немесе тораптың ары қарай дамуы міндетті түрде есепке алынуы керек.

Аралық стансаны жобалауда келесі негізгі талаптарды басшылыққа алу керек:

- пойыздар жүрісінің қауіпсіздігін және станса жұмысшылары мен жолаушылардың тіршілік қарекетін және жеке басының қауіпсіздігін қамтамасыз ету;

- қажетті өткізу қабілетін, жүктердің сақтығын, стансаның ең жақсы эксплуатациялық жұмысын қамтамасыз ету;

- темір жол стансалары мен тораптарын жобалау және салу кезінде талаптарды сақтау;

- стансаның ары қарай дамуына кедергі келмейтіндей мүмкіндікті қамтамасыз ету;

- жолаушыларға, жүк қабылдаушыларға және жүк жөнелтушілерге қолайлы жағдай жасау.

Станса мен тораптарды жобалауда, жұмыс істеп тұрған ғимараттарды, құрылыстарды және кәсіпорындарды техникалық қайта жабдықтау, қайта құру, дамыту, олардың жаңаларын салу жұмыстары жүзеге асырылатын, жобалар мен сметаларды келісуді және бекітуді анықтайтын, олардың құрамын, мазмұнын, өңдеу ретін белгілейтін жобаларды және сметаларды өңдеу бойынша қолданыстағы нұсқауларды, сонымен қатар темір жол уставындағы ережелерді, темір жолдардың техникалық пайдаланылу ережелерінің лауазымдық нұсқауларын, темір жол стансалары мен тораптарын жобалау бойынша нұсқауларды, техникалық нұсқауларды және т. б. басшылыққа алу қажет.

Курстық жобаны орындау алдында студент, оқулықтағы материалдарды және ұсынылған әдебиеттерді оқып білуі керек. Курстық жобаны орындаудың мақсаты аралық стансаны жобалау бойынша теориялық білімді бекіту және тәжірибелік машықтану болып табылады.

1 АРАЛЫҚ СТАНСАЛАРДЫҢ БЕЛГІЛЕНУІ ЖӘНЕ ЖІКТЕЛУІ

Аралық стансаның басты тағайындалуы поездарды өткізу, бірін-бірінен басып оздыру, қиылыстыру; жолаушыларды мінгізу - түсіру; тасымалдау құжаттарын рәсімдей отырып жүктерді тиеу, түсіру және сақтау; багажды алу, беру және сақтау; құрама пойыздардан вагондарды ағыту және оларға вагондарды тіркеу бойынша маневрлік жұмыстарды орындау; кәсіпорындардың кірме жолдарына қызмет көрсету; вагондарды өлшеу (ақтара тиелетін жүктер өлшемі көлемді болғанда) .

Аралық стансалар төмендегідей жіктеледі:

- темір жол тармағында орналасуына байланысты: жәй және тіректі (соңғысында тартым ауданының тұрғылықты пункттеріне қызмет көрсету бойынша жүк және коммерциялық жұмыстар шоғырланады) болып;

- бас жолдардың санына байланысты - бір-, екі- және көп жолды болып;

- қабылдау - жөнелту жолдарының орналасуына байланысты: созыла орналасқан, жартылай созыла орналасқан және қатар орналасқан түрдегі болып бөлінеді (2-қосымшаны қара) ;

- жүк ауданының (ауласының) орналасуына және кірме жолдар тоғысуының бар не жоқ екендігіне байланысты;

- тартым түріне байланысты (тепловозды, электровозды және аралас тартым түрі) .

2 АРАЛЫҚ СТАНСАЛАРДЫҢ ДАМУЫН ӨҢДЕУ ҮШІН БЕРІЛГЕН МӘЛІМЕТТЕРДІ ТАЛДАУ

Курстық жобаны өңдемес бұрын, студенттер жобалау үшін журналдағы реттік нөмірлері бойынша, бастапқы мәліметтер кестесінен мәндерді алады (3-қосымша) . Нұсқа нөміріне және кестеге сәйкес таңдалып, ксерокөшірмесі жасалған станса сұлбасын және жер жоспарының көлденеңінен (в горизонталях) пішінін тапсырма бланкісіне жабыстыру керек (2, 4-қосымша) . Содан кейін, тапсырмада берілген бастапқы мәліметтерді оқып біліп, талдау қажет (1-қосымша) . Бұл жерде, берілген жұмыстың көлеміне және сипатына, сонымен қатар жобаланатын стансаның техникалық жабдықталуын анықтайтын мәліметтерге аса үлкен мән беру қажет.

Аралық стансаларды жобалау бойынша негізгі теориялық материалдар және тәжірибелік нұсқаулықтар, жеке құрылыстар мен құрылғылардың нормалары оқулықтарда келтірілген.

3 СТАНСАНЫҢ ЖӘНЕ ТАРТЫМ АУДАНЫНЫҢ ТЕХНИКА - ЭКСПЛУАТАЦИЯЛЫҚ СИПАТТАМАСЫ

Берілген бөлімді орындау үшін, студент барлық бастапқы мәліметтермен және берілген жер жоспарының көлденең пішінімен толық танысуы қажет және кесте мәліметтері мен сурет бойынша мәтіндік сипаттама беруі керек. Бұл жерде станса алаңының орналасатын шегінде жер сипаты, стансаға тоғысулардың, поселкенің орналасатын орнының, жүктерді тасудың негізгі бағыттарының сипаттамалары, стансаның орындайтын жұмысының сипаты және көлемі туралы жазылады.

4 АРАЛЫҚ СТАНСАНЫҢ СҰЛБАСЫН ТАҢДАУ

Станса сұлбасын таңдаудағы шешімнің дұрыстығы аралық стансаның принципті сұлбаларын, олардың қолданылу шарттарын, сонымен қатар жобалауда аралық стансаларға қойылатын жалпы талаптарды білушілікке байланысты. Станса сұлбасын таңдауды келесі этаптарға бөлу ұсынылады.

4. 1 Аралық стансаның түрін таңдау.

4. 2 Жолаушылар ғимараты орналасатын жерді таңдау.

4. 3 Жүк ауласының орналасатынын жерін таңдау.

4. 4 Үйлесімді нұсқаны таңдау.

4. 1 Аралық стансаның түрін таңдау

Аралық стансаның түрі станса алаңының нақты ұзындығына , қабылдау-жөнелту жолдарының берілген пайдалы ұзындығына l _п , стансаға тоғысулардың пішініне (профиля) және желінің дәрежесіне байланысты анықталады. Аралық стансаларды көлденең алаңға орналастырады, ал кейбір жағдайларда оларды 1, 5‰ құламадан аспайтын еңісте орналастыруға болады. Станса алаңының ұзындығы тапсырмадан алынады. . Бірақ, берілген станса алаңы толығымен пайдаланылмайды. Бойлық пішіннің сынған жерлері, еңіс көрсеткіштерімен белгіленеді, осы шекте бас жолдарда бағыттама бұрмалады орналастыруға болмайтындықтан, тік қисықтар салынады. Сондықтан станса алаңының нақты ұзындығы

(1. 1)

мұндағы, - тік қисықтардың тангенстері; I дәрежелі желілерге үшін T _Т = 7, 5 · ∆ i және II мен III дәрежелі желілер үшін T _Т = 5, 5 · ∆ i (м) . Мұндағы, ∆ i - шектесетін еңістердің алгебралық айырмашылығы, ‰,

Тік қисықтар тангенстерін есептемегендегі, аралық стансалардың әр түрлі типтерінің станса алаңдарының минималды қажетті ұзындығы 1. 1 кестеде келтірілген.

1. 1-кесте

Аралық стансалардың станса алаңдарының минималды қажетті ұзындығы

Станса алаңның қажетті ұзындығын нақты ұзындықпен салыстыра отырып, аралық стансаның түрі таңдалады. Станса алаңының көрсетілген ұзындықтарын салыстыру созыла орналасқан түрден басталады. Егер станса алаңының нақты ұзындығы қажетті ұзындыққа тең немесе одан ұзын болса, станса түрі - созыла орналасқан болып табылады. Егер де, кестелік түрден кем болса, онда, жартылай созыла орналасқан түрге арналып, алаңдардың ұзындығы салыстырылады. Егер, жартылай созыла орналасқан түр үшін > , онда жартылай созыла орналасқан түрдегі сұлба таңдалады.

1-мысал. Қабылдау-жөнелту жолдарының пайдалы ұзындығы 1050 м болған кездегі, ІІ дәрежелі желінің бір жолды теліміндегі аралық стансаның түрін таңдау. Стансадағы және оған жақындаулардағы бас жолдың бойлық пішіні 1. 1-суретте келтірілген.

1. 1-сурет. Станса алаңының және жақындаулардың пішіні

‰

м

‰

м

м

Қабылау-жөнелту жолдарының пайдалы ұзындығы 1050 м болғанда, жолдары созыла орналасқан сұлба 2900 м алаңды қажет етеді, ал = 2261, 5 м, яғни мұндай станса берілген алаңға сыймайды. Жолдары жартылай cозыла орналасқан сұлбада = 2200 м, яғни нақты алаңның ұзындығынан кем. Қорытындылай келгенде, мұндай станса жобалауға алынады. Алаңның нақты ұзындығы жолдары қатар-қатар орналасқан түрдегі стансаны орналастыруға мүмкіндік береді. Жаңадан салынып жатқан І және ІІ дәрежелі бір жолды желідегі аралық стансалар ұзартылған пойыздардың қиылысуын ұйымдастыруды есепке ала отырып жобалануы керек. Бұл талапты нақты жобалауға алынатын, жартылай созыла орналасқан станса сұлбасы қанағаттандырады.

4. 2 Жолаушы ғимаратының орналасатын орнын таңдау

Жолаушылар ғимаратының орналасатын орнын таңдау кезінде, жобаға қойылатын талаптардың, стансада жолаушыларға қызмет көрсетуді жақсартуғы қатысты бөлімін ескеру қажет. Бұл кезде поселкенің орналасқан орны шешуші фактор болып табылады, ал ол жоқ болған жағдайда, таудың орналасқан жағына қарайды. Созыла орналасқан бағытта бас жол тассасына қатысты жолаушылар ғимараты қолайлы жерге және мүмкіндігінше жолаушылар платформасының ортасына қарама-қарсы орналастырылады. Басқа факторлар жоқ болған жағдайда, жолаушылар ғимараты негізгі маневрлік жұмыстар атқарылатын және жүк алаңы тоғысатын алқымға жақын орналастырылады.

4. 3 Жүк ауласының орналасатын орнын таңдау

Аралық стансада жүк құрылғылары жолаушы ғимараты жағынан да, қарама-қарсы жағында да орналасуы мүмкін. Бұл тапсырмамен анықталады. Бірақ, жүк ауласын шығыстан немесе батыстан да орналастыруға болады. Бұл сұрақты шешу кезінде өткелдің және кірме жолдың орналасатын орнын ескеру керек. Тартым жолын автомобиль жолымен қиылыстырмаған жөн. Сондықтан, өткелді және тартым жолды стансаның әр түрлі аудандарында орналастырған дұрыс. Өткелдің орналасуы жер жоспарында тапсырма бойынша беріледі немесе таңдалады. Бұл жағдайда стансаға тоғысу пішіні маңызды болып табылады. Әдетте өткел, стансаның пішін шарттары бойынша пойыздың тоқтауына қолайлы болып келетін жағына, бірінші бағыттама бұрма мен кіріс бағдаршамының ортасында орналасады. Өткел орнын таңдағаннан кейін, тартым жолға орын таңдалады. Жүк ауласы әрдайым тартым жолға тоғысады. Жүк өңдеу көлемі үлкен кірме жол тоғысатын стансаларда, әдетте кірме жолдың орналасатын орны беріледі. Бұл жағдайда осындай кірме жол тоғысы мен тартым жолын жүк ауласымен бір алқымға сыйыстыру тәжірибе жүзінде өте қиын болғандықтан, оларды стансаның әр түрлі орындарында орналастырады. Бірақ, соңғы шешім жүк ауласын орналастырудың екі нұсқасын салыстыру нәтижесінде қабылданады. Пойыздардың жоғары жылдамдықта жүретін желілерінде бас жолдар автомобиль жоларымен әр түрлі деңгейде қиылысады. Жүк құрылғыларының дамуы енінде де, ұзындығында да шектелмейді. Станса жолдарының дамуын бұдан ары ұлғайту үшін, жүк ауласының қою (выставочные) жолдарын қабылдау-жөнелту жолдарынан ені екі жол арасынан кем емес етіп орналастыру керек, ал электрленген телімдерде 11, 8 м кем емес болуы керек.

4. 4 Станса сұлбасының үйлесімді нұсқасын таңдау

Станса сұлбаларын салыстыру үшін [1] -де берілген типтік сұлбаларды қолдануға болады. Станса сұлбасының екі нұсқасын сызғаннан кейін, қарастырылып отырған сұлбалардың қайсысы тиімді екенін анықтау керек. Бұл, әр нұсқаның артықшылығы мен кемшілігін есептейтін техника-эксплуатациялық салыстырудың нәтижесінде анықталады:

- жолаушылар мен станса жұмысшылардың қауіпсіздігі мен ыңғайлылық деңгейі;

- автокөліктің ұтымды (рациональное) пайдаланылуы;

- алқымдарда маршруттарды айыру (развязки) мүмкіндігі;

- бастапқы салынған жолдар мен бағыттама бұрмаларды мүмкіндігінше минималды қайта құрумен, станса жолдарын ары қарай дамыту шарты;

- өткелдің орналасуы;

- жер төсеміне су жібермейтін берік су бұрғыштардың мүмкіндігі .

Осы талаптарға сай станса сұлбасының нұсқасы ары қарайғы жобалануға қабылдануы керек.

Таңдалған сұлба үшін кірме жолдардың үйлесімді тоғысуы анықталады. Кірме жолдың тоғысу нүктелерінің ең орындысы келесілер: тартым жолының жалғасында (тартым жолының кез келген жерінде), сақтандыратын тұйықтың жалғасында немесе жүк алаңының қосатын жоларына жалғасуы. Егер стансаға жұмыс көлемі үлкен кірме жол (шахтаға, зауытқа, кендерге және т. б. ) тоғысса, онда қабылдау-беру операциялары үшін қабылдау-жөнелту жолары қарастырылады. Мұндай жағдайда кірме жол осы жолдарға шыға алуы керек. Қажетіне қарай басқа да шешімдер қабылауға болады, бірақ олар негізделген болуы керек.

5 АРАЛЫҚ СТАНСА ҚҰРЫЛҒЫЛАРЫНЫҢ ӨЛШЕМДЕРІН АНЫҚТАУ

5. 1 Жолдардың саны мен ұзындығы. Жолдардың пайдалы ұзындықтарының ведомості. Жолдың үстіңгі құрылысы

Қабылдау-жөнелту жолдарының саны қозғалыстың сипатына және өлшемдеріне байланысты анықталады және стансалар мен тораптарды жобалау нұсқауында ұсынылған мөлшерден (бас жоларды санамағанда) кем болмауы тиіс (1. 2-кесте) .

1. 2-кесте

Қозғалыстың сипатына және өлшемдеріне байланысты қабылау-жөнелту жоларының санын анықтау

Егер станса тіректі болса немесе стансаның жүк өңдеу көлемі үлкен кірме жолар тоғысы бар болса немесе жолаушы пойыздарын көп өткізсе (қала маңына қатынайтын пойыздар), онда бұл жағдайда кесте мәндеріне тағы 1 - 2 жол қосылады. Аралық стансаға кірме жол вагондар маршрутпен қабылданып және жіберілетін шартта тоғысқан кезде, қосымша тағы 1 - 2 жол қосылады.

1. 3-кесте

Жолдардың пайдалы ұзындығының ведомості

Жүк қозғалысы үшін қабылдау-жөнелту жолдарының пайдалы ұзындығы пайдаланылуының оныншы жылында байланыстағы бағыттарда пайдалы ұзындықты үйлестіруді (унификации) есепке ала отырып, пойыз ұзындығына сәйкес анықталады және 1250, 1050 және 850 м тең болуы керек. Сонымен қатар І және ІІ дәрежелі жаңа желілерде жолдардың пайдалы ұзындығы 1050 м кем болмауы тиіс, ал ІІІ және ІV дәрежелі желілерде - 850 м кем емес. Жолдардың басқа да пайдалы ұзындықтарын қолдану (соның ішінде барлық жолдарға немесе бір жарым немесе екі еселенген пайдалы ұзындықты жолдарға), техника - экономикалық негізделген жағдайда немесе тапсырмамен бекітілген болса ғана мүмкін болады.

Маневрлік жұмысты орындау үшін бір тартым жолы қарастырылады, оның ұзындығы құрама пойыздың ұзындығының жартысынан кем болмауы тиіс немесе қабылдау-жөнелту жолдарының пайдалы ұзындығының жартысындай болуы керек.

Вагондарды жүк фронттарына қою үшін тиеу - түсіру жолын қарастыру қажет, оның ұзындығы пойыз ұзындығына байланысты қабыланады.

Қажетті маневрлік жұмыстардың орындалатындығын есепке ала отырып, жүк фронттарынан вагондарды ауыстыру үшін қою жолы (выставочный путь) қарастырылады, бұл жолдың ұзындығы тиеу-түсіру жолының ұзындығына байланысты.

Жеке вагондардың пойыздардың жүріс маршрутына шығып кетуін болдырмас үшін, ұзындығы 50 метрден кем емес сақтандыратын тұйық қарастырылуы қажет.

Жолардың пайдалы ұзындығы шектеледі:

- өтпелі жолар үшін - шектік бағаналармен; шектік бағанамен және сигналмен; кәсекті рельстің түйіскен жерімен (стыком рамного рельса) және шектік бағанамен;

- тұйықталған жолдар үшін - шектік бағанамен немесе сигналмен және балластты призма төсемінің басталатын жерімен.

Қабылдау-жөнелту жолдарының пайдалы ұзындығын барлық жағдайда шығыс сигналынан немесе оның алдағы уақытта орналасатын жерінен, крестовинаның бүйіржағы мен оқшаулаушы түйістің арасында рельстердің орналасуына сәйкес орнатылатын шектік бағанаға дейін анықтау қажет. Қабылдау-жөнелту жолдарының пайдалы ұзындығы едәуір дәрежеде құрылысшы ұйымдармен жоба талаптарының сақталғандығына және жобалау үрдісінде оқшаулаушы түйістердің (изолирующих стыков) дұрыс орнатылғандығына байланысты.

Жаңа темір жолдарды жобалағанда жолдың үстіңгі құрылысының құрылымын, олардың жұмыс шарттарын пайдаланылуының бесінші жылына есептей отырып, Темір жол стансалары мен тораптарын жобалау нормалары бойынша анықтау қажет. Жолдың үстіңгі құрылысының құрылымы 1. 4-кестеде келтірілген.

1. 4-кесте

Жолдың үстіңгі құрылысының құрылымы

Жолға ұзындығы 25 м рельстерді салу керек. Қисықтарға ұзындығы 24, 92 және 24, 85 м болатын қысқартылған рельстер қолданылады.

Бағыттама бұрмалар және тұтас қиылысулар бекітілген эпюрлерге және де, ереже бойынша, жолға салынған рельс типіне сәйкес болуы тиіс.

Бағыттама бұрмалардың крестовиналарының маркалары желідегі пойыздардың қозғалыс жыламдығына байланысты.

Егер пойыз қозғалысының максималды жыламдығы 120 км/сағ аспаған жағдайда, жолаушы пойыздарын бас жолдан қаптал жолға ауыстыратын бағыттама бұрмалардың крестовинасының маркасы 1/11 болуы керек, ауысудың тек тік бағыты бойынша жолаушы пойыздары өтетін бағыттама бұрмалардың крестовинасының маркасы 1/9 болуы мүмкін. Диспетчерлік съездердің (бас жолар арасындағы съездер) бағыттама бұрмаларының крестовинасының маркасы 1/11 болуы керек.

Егер бас жолар бойынша пойыз қозғалысының максималды жылдамдығы 160 км/сағ болып белгіленген болса, онда бас жолдарда орналасқан бағыттама бұрмалардың құрылымы күшейтілген және крестовинасының маркасы 1/11 болуы керек.

Жүк қозғалысының қабылау-жөнелту жоларында крестовинасының маркасы 1/9-дан күшті емес бағыттама бұрмалар салынады.

Бағыттама бұрмаларды толық өлшемді кәсекті рельстермен төсеу керек (ұштаманың басынан кәсекті рельстің түйісіне дейін) .

5. 2 Жолаушыларға қызмет көрсетуге арналған құрылғылар

Жолушы құрылғыларына жолаушы ғимараты, жолаушы платформасы, перрондық құрылғылар және өтпе жолдар, вокзал маңындағы алаңдар жатады. Жолаушылар ғимараттарын және басқа іргелі ғимраттар мен құрылыстарды жақын жатқан бас жол өсінен 20 м кем емес арақашықтықта орналастыру керек, ал жолаушы пойыздарының жоғары жыламдықты қозғалысында - 25 м кем емес болуы керек. Типтік вокзалдардың негізгі өлшемдері 1. 5-кестеде келтірілген.

1. 5-кесте

Типтік вокзалдардың негізгі өлшемдері

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс