Тәжірибелік психология пәні туралы

Пән: Психология
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының Ғылым және Білім Министірлігі

Семей қаласының Шәкәрім атындағы Мемлекеттік Университеті

СӨЖ

Тақырыбы: Тәжірибелік психология пәні

Тексерген: Адильжанова К. С.

Орындаған: Максутханова

Пх-215

2015ж

Психологияның тәжірбиелік ғылымға айналуы . Тәжірибелік психология ғылымының дамуы XVII ғ ағылшын тәжірибешіл философы Джон Локк айтуы бойынша жан мен тән ара қатынасын анықтау мақсматында жанның не екенін анықтау үшін тіршілік арқылы сездіріп тұрған не екенін зерттеу қажет деді. XVII ғ жанды субстанция деп қиялдың туғызып отырған пікірі деді. Юмның айтуы бойынша өзімнің «мен деп жүрген затым не нәрсе екенін терең үңілсем мен деген бүтінді таба алмадыым. Ол түйсік арқылы да келеді. Сезімнің көрінуі арқылы дыбыс шығады. Яғни, мен деп жүргеніміз дәйіле өзгеріп отыырған құбылысы деді. Үнемі өзгермейтін мен не, жан не арасындағы алшақтықты табу қиын XVII ғ аяғында ескі психология мен жаңа психология арасында жан мен рух жөнінде әртүрлі талас-тартыстар туып психологиялық нақты ғылым екеніне көз еткізіледі. ХІХ ғ соңында неміс данышпаны Ланге психология пәнінің атын оның зерттейтін атымен шатастыруға болмайды дейді. Психологиялық құбылыстар адамға ғана тән болғандықтан оның зерттейтін объектісі де сол адаммен байланыстырылып жүргізіледі. Ланге пікірі бойынша психология жансыз психология емес ол дәйім тәжірибе арқылы іске асырыладыы. Ең алғаш психология жөнінде Аристотель: адамда тіршілік етуші 1 жан бар және ойлаушы ақылы бар деді. Жанды ішін ара қабілеттілікке қарай өсетін қабілетін сезетін қабілет пайымды қабілет деп бөлді. Ақылдың өзін 2-ге бөлді: белсенді белгісіз. Аристотельдің теориясы бойынша сезінумен түйсіну қабілетінің бәрі сөзбен айтқанда таным процесі болып келеді. Психология ғылыымының зерттеу әдістерін тәжірибелі психология оқытып отырып, адамның бүкіл болмысындағы ерекшеліктерді зерттей отырып, жаңа ғылымға жол ашады. Психология тек жан құбылысытарын зерттеп қана қоймай жануарлар мен адамдар психологиясының ұқсастығы мен айырмашылығы даму динамикасындағы ерекшелігін адамның кейбір іс -әрекетінің ұқсастығымен одан жоғары тұратындығын зерттеп көрсетеді. Ежелгі ойлар мен қазіргі қашан психологиясының субъстанция мен дистонция ерекше көзге түседі.

XIX ғасырдың ортасындағы псңхикалық іс-әреқет философиялық ілім жүйелеріне негізделіп, психологияның, өзіндік сипаты, зерттеу объектілері мен оның әдіс-тәсілдері айқындалды. Сол кезеңге тән философиядағы позитивизм (Огюст Конх -1798-1857), иррационализм (А. Шопенгауэр - 1788-1860), волюнтаризм, вульарлык волюнтаризм бағыттары тұтынған қағида-лардың мақсаты, түптеп кедгенде, пеихикалық құбылыс- . тарды идеалистік және кертартиа жолға салу еді. Мұундай бағыттар В. Вундт, '3. Фрей сияқты психолог ғалымдардың болашақтағы көзқарастары-ның қалыптасуына теріс ықгіал етті. Вульгарлық мате-риализм ағымы (Мелешотт, Бюхнер, Чольбе т. б, ), . де-ректі материализмді дәріптеп, адамның мидың қызметі Түріндегі ойлауы бауырдың өтті бөліп шығаратыңьі си-яқты катынаста болады деген қате пікірді қолданды. . Бұл зерттеушілердің психология саласына қатысты ілгері құбылыетарды қарастыруы сыңаржақты сипатта болып адамның жаң. дуңйесі жайыңдағы түбёгейлі мәселелер-дің, шыңдығьш аша алмады.

Адамның санасы мен жеке басына тін мінез-құлық тарихи тұрғыда әлеуметтік өмірмен, қоғамның жағдайымен ұштаса қалыптасатындығын 19 ғасырда орыстың революцияшыл демократтары Белинский, Чернышевский бірңығай материялдық негізде гуманистік жолмен зерттеді. Сөйтіп, адам психологиясының қыр сырын табиғи тұрғыда іздестірді. Осы дәуірде психика мен сананың дамуы туралы диалектикалық және материолистік ілім өріс алып, ол өткен дәуірдегі саяси эканомикамен, социализм жайындағы болжаммен ұштасты.

Психиканың даму адамның табиғи мәні, оның қоғамдық рөлі және тарихи дамуының негізгі субьектісі екендігі Маркс, Энгельс, Фейрбах шығармаларында материолистік тұрғыда баяндалды, адам қоғам мен табиғат жағдайында бейімделіп, өзінің белсенді іс - әрекеті арқылы барлық қажеттіліктерін өтейтін ақыл ой иесі ретінде анықталады. Сөйтіп, 19 ғасырда адамның жан жүйесін зерттейтін ғылыми сапалық жаңа мәнге ие болады, адамның табиғат пен, қоғам мен тығыз қатынаста болып, оған үнемі бейімделып отыратындығы нақтылы іс әрекеттер арқылы жүзеге асырылып, оның шынайы мәні анықталады. Психологияның 19 ғасыр ортасында дербес ғылыми пәнге айналының табиғи - ғылыми негізі физика мен химия, физиология мен биология, дарвенизм мен рефлекс туралы ілім, сезім мүшелерінің психологиясы мен психологиялық зерттеулердің нәтижесі. Психололгия пәні өзге ғылыми пәндермен салыстыра келе, бұл пәннің тәжірбиелік ғылым екендігін айқын сезіне аламыз. Бұл анықтаманың мәнісін әрбір психикалық құбылыстар мен психологиялық сипаттардың сырын, мән жайын арнайы тәжірбиелер қолданып анықтауға болатындығымен түсіндірген жөн. Осы орайда, біз бұл пәннің тәжірбиелік ғылым ретінде бой көрсетуін бірқатар зерттеулерге және теориялық көзқарастарға сүйене отырып баяндаймыз. Мәселен, 1) В. Вундт және Ф. Брентано (1838-1917) көзқарастарындағы психикалық құбылыстардың әуел бастан «өзінше пайда болуы» деген пікірлердің дәрменсіздігі; 2) И. М. Сеченов зерттеулерінде организм мен оның тіршілік ортасы өзара қатынасы - алғашқы, психикалық құбылыстардың сол қатынастардан туындайтыны - нәтиже деп саналуы. Сөйтіп, Сеченовтың материалистік бағыт ұстап, оның сол кездегі қоғамдық тарихи жағдайға тәуелді деп қарастырылуы; 3) психологиянық дербес тәжірбиелік ғылым болып қалыптасуына тәрек болған көзқарастардың философиялық

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.