Өсімдіктер әлемі

Пән: Ауыл шаруашылығы
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым министрлігі

Шәкәрім атындағы Семей мемлекеттік университеті

СӨЖ

Тақырыбы: Өсімдіктер әлемі

Орындаған:Қамзанова Жұпар

Тексерген:Жылқыбаева Сауле

Семей 2015

Жоспар:

1. Кіріспе. Қазақстан биоресурстар пәні және маңызы.

2. Қазақстан биоресурстары туралы түсінік.

3. Ормандарды пайдалану.

4. Жануарлар дүниесі.

Қазақстан биоресурстары

Қазақстан биоресурстары табиғи ресурстарға өте бай. Себебі ол кең байтақ дала және түрлі географиялық аймақтарға бөлінгендігі. Табиғи ресурстарын тиімді пайдалану мемлекеттің дамуына үлкен ықпалын тигізеді. Табиғи байлықтардың ішіндегі ең бай биоресурстар болып табылады. .

Биоресурстар дегеніміз - биологиялық тірі жанды заттар қорын айиамыз.

Оларды екі топқа бөлеміз:

1. Жануарлар ресурстары.

2. Өсімдіктер ресурстары (микроорганизмдер) .

Өсімдіктер биоресурстары ежелден адамзат игілігіне пайдаланып келеді. Өсімдіктер ресурстарының көпшілігін ормандарды құрайды.

Ормандар пайдалануына, көлеміне қарай үш топқа бөлінеді:

1. Судан және желден қорғаушы ормандар. Бұлар өзен, көл, авто, темір жол бойларында егіледі. Бұл ормандарды біз өндірісте пайдаланбаймыз.

2. Көп тұрғындар жасайтын орталық орындарда қорғаныс және денсаулықты тіктеу үшін отырғызылатын ормандар. Бұл ормандар шектелген түрде пайдаланылады.

3. Бұл ормандар көп аудандарды кездеседі. Оларды өндірісте және ағаш материалдарын даярлауда кең пайдаланамыз.

Өсімдіктер ресурстарынан жартылай бұта шөптесін өсімдіктер қоры да үлкен маңызға ие. Олар медицинада биологиялық белсенді заттар жасауда кең пайдаланады. Өсімдіктер ресурстарының тағы бір пайдасы ауыл шаруашылығы өсімдіктер есептелді. Ауыл шаруашылық өсімдіктерінен адамзат өздеріне қажетті киім кешек, азық түлік жасауда кең пайдаланады. Біздің Қазақстанда жоғары сатылы өсімдіктердің 570 түрі өседі. Төменгі сатыдағылардың 500 ге жуығы өседі.
Өсімдіктер әлемінің биоресурстары Ботаникалық ресурстану, ботаниканың құрамдас бөлігі ретіндегі оның өзектілігі. Биологиялық пәндер системасындағы ботаникалық ресурстанудың алатын орны, шикізатты өсімдіктердің классификациясы. Өсімдіктерден жаңа биологиялық активті заттарды табу. Қазақстанның шикізатты өсімдіктерін зерттеу кезеңдері. Флористикалық, геоботаникалық, фитохимиялық, интродукциялық және т. б. әдістер. Ресурстану әдістері (дәрілік өсімдіктер қорын анықтау әдісі) . Қолданбалы және теориялық әдістер. ТМД елдеріндегі өсімдіктердің табиғи ресурстары және оларды тиімді пайдалану ресурстанудың негізгі бағыттары және ғылыми-зерттеу орталықтары. Шикізаттық өсімдіктердің негізгі топтары. Қазақстан табиғи флорасындағы пайдалы өсімдіктерді тиімді пайдалану және қорғау. Қазақстанды ресурстық түрғыдан аудандастыру. Аса бағалы және белгілі шикізаттық өсімдіктердің қазіргі кездегі қорларының жағдайы. Ботаникалық ресурстанудың жаңа бағыттары, оның медицинамен және фармацевтика өндірісімен байланыстары. Жануарлар әлемінің биоресурстары. Популяцияның тіршілікке икемділігінің негізгі критерийлері. Популяцияның тіршілікке ең аз икемділігі.

Популяцияның икемділігінің шектері: демографиялық анықсыздық, тіршілік орталықтық, "апаттық", генетикалық. Гудман, Беловски және т. б. үлгілері. Популяцияның тіршілікке икемділігінің генетикалық анализі. Либих заңы, Миюерлих және Шелфорд ережесі.

Популяцияларды сақтау стратегиялары. Жойылу қаупі бар түрлердің категориялары мен критерилері. Әлемдік және Қазақстанның Қызыл кітаптары. Популяцияның тіршілікке икемділігін сақтауға қажетті қорықтық аудандар.

Адам - жасанды биоценоздарды жасаушы. Өсімдік, насекомдар, балықтар, құстар, сүтқоректілерді жер аудару және жерсіндіру. Балықтар, шаян тәрізділер, құстар, сүтқоректілер және т. б. популяцияларын шамадан артық пайдалану.

Орман - жер бетіндегі табиғи қорлардың, оның ішінде өсімдіктер жамылғысының басты бір типі. Құрамында бір-біріне жақын өскен ағаштың бір немесе бірнеше түрлері бар табиғи кешен. Құрамы мен өсуіне қарай мәңгі жасыл, қылқанды, ақшыл қылқанды, күңгірт қылқанды, жапырақты, ұсақ жапырақты, жалпақ жапырақты, тропиктік, муссондық, мангрлық және т. б. ормандар деп бөледі. Орманның құрылымы ортаның физикалық-географиялық жағдайларына, өсімдіктердің түрлік құрамы мен биологиялық ерекшеліктеріне байланысты болады. Ол топырақ түзілуіне, климатқа, ылғал айналу процесіне және т. б. әсері көп, тропосферамен өзара белсенді әрекетте болады да, оттек пен көміртектің алмасу деңгейін анықтайды (ең ірі орманды аймақтар атмосферадағы оттектің шамамен 50%-ын "өндейді") . Құрлықтың 27%-ынан астамын алып жатқан орман - географиялық ландшафт элементі. Орманда ағаш, бұта, шөптесін өсімдіктер, мүк, қына, т. б. өседі.

Орман зоналары

A" Күзгі орман.

Оңтайлы ормандылық

Орман алқабы

Орман көрінісі

Қысқы орман

Орман зоналары - құрлықтың коңыржай, субтропиктік, тропиктік және субэкваторлық белдеулері мен табиғи ландшафтыларда ағашты-бұталы өсімдіктері басым экваторлық белдеудің табиғи зоналары. Негізінен, ылғалы жеткілікті немесе тым ылғалды солтүстік жарты шар аумағында тараған. Қоңыржай белдеуде (тайга зонасы, аралас және жалпақ жапырақты орман зоналары) күлгін, шымды-күлгін, кұба және орманның сұр топырақтарында өсетін қылқанды және түспе жапырақты ормандар кездеседі. Субтропиктік және тропиктік белдеулердің орман зоналарының климаты өсімдіктің жыл бойы өсіп-өнуіне қолайлы. Үнемі артық ылғалды болатын сары және қызыл топырақтарда сан алуан өсімдік түрлері өсетін мәңгі жасыл немесе (жоғарырақ ендіктерде) жазда жасыл ормандар қалыптасады. Муссонды атыраптарда мәңгі жасыл ормандармен бірге жапырақтарын жылдың құрғақ кезінде тастайтын түспе жапырақты ормандар өседі. Жерортатеңіздік климатты атыраптарда қоңыр топырақтарда өсетін қатқыл жапырақты ормандар мен бұталар тараған - маквис, гарига, бүрген (шибляк), фригана. Экваторлық және субэкваторлық белдеудің өте ылғалды аудандарында ыстық климат жағдайында қызыл және қызыл сары ферралитті топырақтарда түр құрамы бай, көп жікқабатты ормандар өседі.

Орман географиялық фактор Орман топырақтың құрылысына, су алмасуына, онда органикалық және минералдық заттардың жиналуына әсер етеді. Орман топырағында ылғал жеткілікті, сондықтан оның құрамында шірінді көп. Орманды жердің топырағы қышқыл, мұндай топырақта өсімдік тамыры терең бойлап, минерал заттарды мол алады, суды көп буландырып, ондағы жануарлар мен өсімдіктерге қолайлы микроклимат жасайды. Орман ағаштары, оның ішінде ‘’мәңгі жасыл, қылқан жапырақты ағаштар’’ өз жапырақтары арқылы өздері өскен қоршаған ортаға зиянды ‘’’ауру қоздырғыш бактерияларды’’’өлтіретін, хош иісті заттар (фитонцид) шығарады. Сондықтан да, қылқан жапырақты орманды аймақтарда көпшілік демалып, тынығатын ‘’’курорт-санаторийлер’’’ орналастырылады.

Қазіргі кезде дүние жүзінде орман аумағы 3 млрд. га-дан астам, яғни дүние жүзінің 27 - 28%-н орман алып жатыр. Өкінішке орай, адамзат қоғамы өз тарихында бүкіл О-ның 2/3 бөлігін жойған, сонымен бұрын жер бетінің 75%-н алып жатқан ормандардың көлемі көп кеміген. Әлемдегі ормандар негізінен 5 белдемде өседі ( Орман белдемдері) . Жалпы Ораманның таралуындағы заңдылық салқын аймақтарда қылқан жапырақты, қоңыржай аймақтарда қылқан жапырақты және майда жапырақты ормандар аралас, ал жылы аймақтарда негізінен ірі жапырақты ормандар өседі.

Жер шарындағы мемлекеттердің табиғи-климаттық жағдайларына сәйкес әр мемлекеттегі Ормандардың көлемі мен түрлері әрқалай. Бразилияда 320 млн., Канадада 264 млн., АҚШ-та 195 млн., Анголада 60 млн., Перуде 57 млн., Колумбияда 50 млн., Үндістанда 46 млн. га орман бар . Ал бүкіл Африка елдеріндегі Орман қорлары 760 млн. га жерді қамтиды. Бұрынғы Кеңестер Одағындағы орманның көлемі 816 млн. га , яғни жер аумағының 37%-ын алып жатты (оның 50%-дан астамы Ресейдің үлесінде) . Бұл әлемдегі Орманның, яғни 25%-н құрады. Орта Азия, Кавказ, Қазақстан аймақтарындағы Орман көлемі Ресейдегі Орман алқаптарының небәрі 3 - 4%-н құрайды.

Аумағының кеңдігіне қарамастан қазақ жерінде Орманды жерлер көп емес. Оның басты себебі жеріміздің негізгі бөлігі құрғақ, жартылай шөл, шөлді аймақтарда орналасқандығы, ал Орман ағаштары негізінен ылғал мол түсетін алқаптарда өседі. Республика аумағындағы Ормандар және бұталар алып жатқан көлем 21, 6 млн. га, бұл Қазақстан жерінің 4, 2%-ы ғана. Орман ағаштары республикада Солтүстік Қазақстанның орманды-дала зонасында және дала зонасының қосымша ылғал алатын ойпаңды жерлерінде өссе, оңтүстік пен оңтүстік-шығыстағы Қалба жотасы, Алтай-Сауыр, Солтүстік Тянь-Шань және Батыс Тянь-Шань тауларының ылғал мол түсетін орташа биік белдеулерінде өседі. Қазақстанның солтүстігіндегі шоқ-шоқ болып өсетін қайыңды орманды оңтүстікке қарай далалы алаптардағы біршама жерлерде өскен қарағайлы ормандар ауыстырады. Алтай-Сауыр тауларының теңіз деңгейінен 500 - 2500 м биіктік аралығында қылқан жапырақты - қарағай, майқарағай, шырша, балқарағай, самырсын сияқты бағалы ағаштар өседі. Ал Солтүстік Тянь-Шань таулы алабының төменгі белдеуінде (600 - 1700 м) көбіне түрлі бұталар мен жалпақ жапырақты ағаштар өседі. Олардың басым бөлігін алма, өрік, жаңғақ, қарақат тәрізді жеміс-жидекті ағаштар құрайды. Биіктігі 1500 - 3000 м белдеулерде негізінен қылқан жапырақты ағаштар өседі. Олардың негізгісі - жасы 300 жылға дейін, биікт. 40 - 50 м-ге , ал жуандығы 2 м-ге жететін Тянь-Шань шыршасы. Батыс Тянь-Шань алабында - Талас Алатауы, Қаратау мен Өгем жоталарында негізінен жерге төселіп өсетін қылқан жапырақты арша ағашы, ал бұталардан - басқа жерлерде кездеспейтін алша, пісте, долана, таудың ортаңғы және төменгі белдеулерінде алма, грек жаңғағы, алмұрт, үйеңкі, өрік ағаштары өседі.

Оңтайлы ормандылық Оңтайлы ормандылық (Оптимальная лесистость) - жергілікті жерде табиғи экологиялық тепетендікті сақтаған немесе орта түзетін құрауыштардың біреуінің өзгермеген қалпын сақтауды қамтамасыз ететін ормандылық. [3]

Орманның адамзат коғамы үшін маңызы Орман қорлары бүкіл биосферадағы тіршілік үшін, оның ішінде адамзат қоғамы үшін аса маңызды. Тиімді пайдаланған жағдайда өз-өзінен қайта қалпына келіп тұратын таусылмайтын табиғи қор. Орман ағаштарынан үйлер, тұрмысқа қажетті заттар, қағаз т. б. алынады; Ормандағы ағаштардың арасында жидектер мен саңырауқұлақтар өсіп, өнім береді. Орманды аймақтарды паналап, қоректерін содан табатын жан-жануарлар мен жәндіктер көп.

Орманды алқаптар Көлемі жағынан Қазақстан Ормандарының жартысынан астамын (52, 2%) шөлді аймақтардағы сексеуілді Ормандар алып жатыр. Сексеуілдің Қазақстанда 2 түрі (қара сексеуіл мен ақ сексеуіл) өседі. Қара сексеуіл бүкіл Бетпақ даланың батысында, Сарысу өзені бойының орталығында, Іле өзені сағасының оң жағалауында және Шу өзені мен Мойынқұмның аралығында таралған. Ақ сексеуілді Орманды алқаптар Қарақұмда, Мойынқұмда, Балқаш төңірегі мен Қызылқұмда өседі. Сексеуілді Орманның құмды алқаптардың жылжуын тоқтатуда маңызы зор және қой, түйе үшін қысы-жазы жақсы жайылым. Сексеуілден басқа Қазақстанның шөлді аймақтарын кесіп өтетін Сырдария, Шу, Іле, т. б. өзендердің бойларында түрлі ағаш-бұталар (терек, тобылғы, жыңғыл, шетен, емен, шегіршін, тал, т. б. ) өсетін тоғайлы ормандар кездеседі. Олар жыл бойы сумен жақсы қамтамасыз етілетіндіктен, шөл ішіндегі жақсы көлеңкелі, сулы тамаша демалыс орындары болып саналады. Қазақстанда орман ағаштарын тиімді пайдалану, т. б. мәселелерімен Көкшетау қаласында орналасқан Қазақ орман шаруашылығы және агроорманмелиорация ғылыми-зерттеу институты айналысады. [4]

Орман жолағы Орман жолағы ( Лесные полосы ) - суармалы танаптардың төңірегіне, каналдардың, су қоймаларының жағалауларына, жол бойларына өсірілген ағаш, орман белдеулері.

Орман мелиорациясы Орман мелиорациясы ( Лесомелиорация ) - қандай да болсын бір аумақтың ( оған бұзылған жерлер де енеді ) гидрологиялық, топырақтық, климаттық, ландшафтық және т. б. табиғи жағдайларын жақсарту үшін жасанды жасалатын немесе өзгермелі орман екпе ағаштарын пайдалану бойынша шаралар кешені.

Орманның ағындыға реттеуші әсері Орманның ағындыға реттеуші әсері ( Регулирующее влияние леса на сток ) - орман алабы топырақтың су сіңіру қасиетін арттырады, жер беті суының топырақ қабаты суына үдемелі түрде құйылуына, сонымен қатар өзен, арна суларының режіміне де әсерін тигізеді.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.