Маркетингтік орта жайлы
Кіріспе
І. Маркетингтік ортаның теориялық негізі.
1.1. Маркетинг ортасының түсінігі мен түрлері, әсер етуші факторлар
1.2. Маркетингтік ортаны зерттеу және оның әдіс.тәсілдері.
ІІ. Фирманың маркетингтік ортасын талдау, оны орта факторлары
бойынша зерттеу
2.1. «Рахат» акционерлік қоғамына маркетингтік талдау жасау.
Қорытынды
І. Маркетингтік ортаның теориялық негізі.
1.1. Маркетинг ортасының түсінігі мен түрлері, әсер етуші факторлар
1.2. Маркетингтік ортаны зерттеу және оның әдіс.тәсілдері.
ІІ. Фирманың маркетингтік ортасын талдау, оны орта факторлары
бойынша зерттеу
2.1. «Рахат» акционерлік қоғамына маркетингтік талдау жасау.
Қорытынды
Маркетингтік орта нарықтық экономиканың негізгі экономикалық агенті. Бір немесе бірнеше кәсіпорыннан тұратын, пайда табу үшін тауар мен қызметтер жасап шығаруға ресурстарды пайдаланатын ұйымдарды фирма деп атайды. Ал, сол фирманы қоршаған барлық жүйелер маркетингтік ортаны қалыптастырады.Курстық жұмыстың өзектілігі, маркетингтің ішіндегі ең басты құралы-маркетингтік ортаның кеңінен қолданылуында. Жалпы өндірілетін өнім жайлы ақпаратты міндетті түрде білу керек және оны тиімді етіп қалыптастыруда оның ортасын білу қажет. Өндірушілер осы қызметті маркетингтік ортаны қалыптастырудағы әдіспен жүзеге асырады. Мысалы, өзіндік өткізу бөлімшелері арқылы немесе дербес делдалдау арқылы. Өнімді тікелей өткізу әрқашанда тиімді емес сондықтан өндірушілер делдалдардың қызметін қажет етеді. Өзінің байланыстары, тәжірибесі және мамандануы арқасында делдалдар бірқатар қызметтер ұсынып, фирманың өз бетінше ала алатын шамадан көбірек пайда табуға жәрдемдеседі. Дистрибьюторлармен, бөлшек сауда дүкендерімен тәуелсіз делдалдармен келісім негізінде құрылған арналады қажет кезде өзгерту өте қиын. Сондықтан, басқарушы қызметкерлер өткізу арналарын құрауға байсалды, байыпты қарауға тиіс. Осының барлығы маркетингтік ортаны зерттеубарысында жүзеге асырылады.
1. Ілиясов Д.Қ. Маркетинг: теориясы мен практикасы: Оқу кұралы:Алматы, Қазақ университеті, 2002. – 411 б.
2. Фатхудинов Р.А. Стратегический маркетинг: Учебник. - М.: ЗАО «Бизнес-школа» Интел-Синтез», 2000. –498б.
3. Нысанбаев С.Н, Садыханова Г.А., Маркетинг негіздері, А.: Қазақ университеті, 2002. –321б.
4. А. Б. Рахимбаев Маркетинг теориясы және практикасы. Алматы, 2009.-367б.
5. Жолдасбекова Г.Ө. Кәсіпорын экономикасы.- Алматы: Экономика баспасы, 2002. –297б.
6. Поспелов А.Н. Маркетинг и коммерция. – М.: изд. Книготорговый центр «Маркетинг», 2003, - 399 с.
7. www.stat.kz.
8. www.google.kz
9.www.yandex.ru
10.Wikipedis.org
11.Rakhat.kz
12. www.ComCon-2.kz
13. www.stud24.kz
14. Ескерту:Оразбаева К.Н. «Маркетинг», Алматы: 2007.-19б
15. Есімжанова С.Р. «Становление маркетинга в экономике Казахстана» // Вестник КазГУ. – 2003. №2
16. Қажымұрат. «Кәсіпорынды басқару жүйесіндегі маркетингтің рөлі» // Саясат – 2002. №2
17. Тоқтасын А. «Қазақстанның кәсіпорнындағы маркетингті пайдалану ерекшеліктері» // Қаржы-қаражат – 2003. №4
18. Фирманың маркетингтік қызметі. // Парасат әлемі. 2004. №3
19. Шеденов У.К., Ильясов Д.К. Теория маркетинга и менеджмента в сфере услуг. - Алматы, Қазақ университеті, 2002.
20. Дюсембекова Ж.М. Маркетинговые исследования: Учебн. пособие. – Алматы: Экономика, 2005. – 320 с.
21. Голубков Е.П. Маркетинговые исследования: теория, методология и практика. – М.: Издательство «Финпресс», 2008. – 496 с.
2. Фатхудинов Р.А. Стратегический маркетинг: Учебник. - М.: ЗАО «Бизнес-школа» Интел-Синтез», 2000. –498б.
3. Нысанбаев С.Н, Садыханова Г.А., Маркетинг негіздері, А.: Қазақ университеті, 2002. –321б.
4. А. Б. Рахимбаев Маркетинг теориясы және практикасы. Алматы, 2009.-367б.
5. Жолдасбекова Г.Ө. Кәсіпорын экономикасы.- Алматы: Экономика баспасы, 2002. –297б.
6. Поспелов А.Н. Маркетинг и коммерция. – М.: изд. Книготорговый центр «Маркетинг», 2003, - 399 с.
7. www.stat.kz.
8. www.google.kz
9.www.yandex.ru
10.Wikipedis.org
11.Rakhat.kz
12. www.ComCon-2.kz
13. www.stud24.kz
14. Ескерту:Оразбаева К.Н. «Маркетинг», Алматы: 2007.-19б
15. Есімжанова С.Р. «Становление маркетинга в экономике Казахстана» // Вестник КазГУ. – 2003. №2
16. Қажымұрат. «Кәсіпорынды басқару жүйесіндегі маркетингтің рөлі» // Саясат – 2002. №2
17. Тоқтасын А. «Қазақстанның кәсіпорнындағы маркетингті пайдалану ерекшеліктері» // Қаржы-қаражат – 2003. №4
18. Фирманың маркетингтік қызметі. // Парасат әлемі. 2004. №3
19. Шеденов У.К., Ильясов Д.К. Теория маркетинга и менеджмента в сфере услуг. - Алматы, Қазақ университеті, 2002.
20. Дюсембекова Ж.М. Маркетинговые исследования: Учебн. пособие. – Алматы: Экономика, 2005. – 320 с.
21. Голубков Е.П. Маркетинговые исследования: теория, методология и практика. – М.: Издательство «Финпресс», 2008. – 496 с.
МАЗМҰНЫ
Кіріспе
І. Маркетингтік ортаның теориялық негізі.
1.1. Маркетинг ортасының түсінігі мен түрлері, әсер етуші факторлар
1.2. Маркетингтік ортаны зерттеу және оның әдіс-тәсілдері.
ІІ. Фирманың маркетингтік ортасын талдау, оны орта факторлары
бойынша зерттеу
2.1. Рахат акционерлік қоғамына маркетингтік талдау жасау.
Қорытынды
Кіріспе
Маркетингтік орта нарықтық экономиканың негізгі экономикалық агенті. Бір немесе бірнеше кәсіпорыннан тұратын, пайда табу үшін тауар мен қызметтер жасап шығаруға ресурстарды пайдаланатын ұйымдарды фирма деп атайды. Ал, сол фирманы қоршаған барлық жүйелер маркетингтік ортаны қалыптастырады. Курстық жұмыстың өзектілігі, маркетингтің ішіндегі ең басты құралы-маркетингтік ортаның кеңінен қолданылуында. Жалпы өндірілетін өнім жайлы ақпаратты міндетті түрде білу керек және оны тиімді етіп қалыптастыруда оның ортасын білу қажет. Өндірушілер осы қызметті маркетингтік ортаны қалыптастырудағы әдіспен жүзеге асырады. Мысалы, өзіндік өткізу бөлімшелері арқылы немесе дербес делдалдау арқылы. Өнімді тікелей өткізу әрқашанда тиімді емес сондықтан өндірушілер делдалдардың қызметін қажет етеді. Өзінің байланыстары, тәжірибесі және мамандануы арқасында делдалдар бірқатар қызметтер ұсынып, фирманың өз бетінше ала алатын шамадан көбірек пайда табуға жәрдемдеседі. Дистрибьюторлармен, бөлшек сауда дүкендерімен тәуелсіз делдалдармен келісім негізінде құрылған арналады қажет кезде өзгерту өте қиын. Сондықтан, басқарушы қызметкерлер өткізу арналарын құрауға байсалды, байыпты қарауға тиіс. Осының барлығы маркетингтік ортаны зерттеу барысында жүзеге асырылады.
Курстық жұмыстың мақсаты негізінде, жалпы ұйымдар адамдардың әр түрлі қажеттіліктерін қанағаттандыруға бағытталғандықтан, әрбір ұйымның өзіндік қолдану аясы, ерекшеліктері, өлшемдері және т.б. болады. Жаңа замандағы рыноктық экономикаға сай ұйымдар өз қалауынша стратегия, мақсат құрып, өзіндік саяси даму бағытын таңдай алады. Бірақ тәуелсіз бола отырып, әрбір ұйым сонымен қоса үлкен, динамикалық жүйенің бір бөлігі болып табылады. Ол жүйе - кәсіпорынның маркетингтік ортасы. Сол себепті де оны жан-жақты зерттелуі қажет.
Бұл курстық жұмыстың негізгі міндеті- маркетингтік ортаны әрбір бөлімде толық зерттеп, оның әдіс-тәсілдерін, мақсатын айқындау.
Осы мақсатпен байланысты келесі міндеттерді шешу қажет:
1.Маркетингтік ортаны ұйымдастырудың негізгі нысандарын зерттеу;
2.Оның мақсаты, мәні мен даму стратегиясын айқындау;
3.Фирманың маркетингтік ортасын зерттеу;
4.Фирманың маркетингітік мәселелерін қарастыру. Оны дамыту жолдары мен әдістері.
Курстық жұмыстың кіріспеден,үш бөлімнен, корытындыдан және пайдаланылған әдебиет тізімінен тұрады.
І. Маркетингтік ортаның теориялық негізі.
1.1. Маркетинг ортасының түсінігі мен түрлері, әсер етуші факторлар
Қазіргі заман: еңбек бөлінісі, белгілі бір міндеттердің атқарылуы және иерархиялық құрылым принциптеріне негізделген қандай да болмасын мақсатқа жету немесе мәселелрді шешу үшін біріккен топтар мен адамдардың жиынтығын көрсететін әр түрлі ұйымдар әлемі деп қарастырылады. Ұйымдар адамдардың әр түрлі қажеттіліктерін қанағаттандыруға бағытталғандықтан, әрбір ұйымның өзіндік қолдану аясы, ерекшеліктері, өлшемдері және т.б. болады. Жаңа замандағы рыноктық экономикаға сай ұйымдар өз қалауынша стратегия, мақсат құрып, өзіндік саяси даму бағытын таңдай алады. Бірақ тәуелсіз бола отырып, әрбір ұйым сонымен қоса үлкен, динамикалық жүйенің бір бөлігі болып табылады. Ол жүйе - кәсіпорынның маркетингтік ортасы.
Маркетинг ортасы дегеніміз - ол фирманың маркетинг бөлімінің мақсатты клиенттерімен тиімді байланыс орнатып, оны үзбей сақтау мүмкіндіктеріне әсер ететін белсенді субъектілердің және күштердің жиынтығы. Маркетинтік орта үнемі өзгеріп отыратын, белгісіздікке толы ұғым болғандықтан ол фирманың өмірінде өте маңызды орын алады. Маркетингтік орта факторлары басқаруға келмейтін күштер болғандықтан, фирма оларды анықтап, зерттеп соған байланысты маркетингтік стратегия құрастыру қажет.
Маркетинг ортасын зерттеу барысында ол орта келесі түрлерге бөлінеді:
* Макроорта
* Микроорта
* Медиаорта
Мысалы, ұйым - іс-әрекетіне көптеген күрделі күштер әсер ететін макроортадағы микроорганизм. Ұзақ мерзімді жоспарға сай тұрақты дамуы үшін оның іс-қимылы қоршаған орта жағдайларымен үйлесімді болуы шарт, өйткені жағдай мемлекеттік шешімдердің, заңдардың өзгеруі, бәсекелестер әрекеті мен тұтынушы мінез-құлқы салдарынан, сондай-ақ әлемдік нарықта болып жатқан өзгерістерге қарай қауіпті сипат алуы мүмкін. Мысал ретінде 70-жылдардағы мұнай дағдарысын, 1987 жылғы қор нарығының күйреуін, Германияның бірігуін, Шығыс Еуропа революциясын, Кеңестер Одағының ыдырауын, Біртұтас Еуропа нарығының пайда болуын, еуровалютаның енуін, Ирактағы соғысты, 2007 жылдың соңында АҚШ-тағы банктік дағдарыс, ипотекалық күйзеліс және т.б. жағдайларды айтуға болады.
Ұйымның маркетингтік ортасы:
* Ұйым
* Жабдықтаушылар
* Бәсекелестер
* Маркетингтік делдалдар
* Клиенттер
* Байланыс аудиториялары
Маркетингтік орта факторлары.
Маркетинг теориясына макро, микро және медиаортадан тұратын маркетингтік орта ұғымы енгізілді. Ұзақ мерзімді жоспарға сай тұрақты дамуы үшін фирма іс-қимылы қоршаған орта жағдайларымен үйлесімді болуы шарт, өйткені жағдай мемлекеттік шешімдердің, заңдардың өзгеруі, бәсекелестер әрекеті мен тұтынушы мінез- құлқы салдарынан, сондай ақ әлемдік нарықта болып жатқан процестердің болуына қарай қауіпті сипат алуы мүмкін. Мысал ретінде Кеңестер Одағының ыдырауын, 1993 жылғы Біртұтас еуропа нарығының пайда болуын, еуровалютаның енуін, Ирактағы соғысты және т.б. айтуға болады.
Фирманың манркетингтік ортасы- бұл фирмадан тыс күшті әсер ететін белсенді субьектілер жиынтығы мен маркетинг басшылығының мүмкіндіктеріне әсер ететін, мақсатты клиентермен ынтымақтастықты нығайту болып табылады.
Макроорта
Макроорта фирманы қоршап тұратын және оның қалыптасуына әсер ететін факторлардан тұрады. Ф. Котлер бойынша, макроорта факторларына демографиялық, экономикалық, табиғи, ғылыми-техникалық, саяси және әлеуметтік-мәдени факторлар жатады.
Сурет
Маркетинг макроортасына әсер етуші факторлар
Ескерту: Оразбаева К.Н. Маркетинг, Алматы: 2007.-17б.
Макроорта - кәсіпорындардың әрекетіне жалпы бірыңғай сыртқы жағдай жасайды. Ал жеке алынған белгілі бір фирманың жағдайына айрықша жағдай тудырмайды. Фирмалардың әрқайсысы макроортаның әсерін талдайды, бағалайды және әрекетіне тигізетін жағымды, немесе қолайсыз жақтарын сынайды, алайда оны басқара, немесе өзгерте алмайды.
Рынок көлемін талдау барысында демографиялық факторлар маңызды орын алады. Мұнда маркетинг халықтың өсім құрылымын, туу мәселелерін қарастыруы қажет. Соның негізінде фирма кімге, қанша және қандай тауар өндіретінін біледі.
Кесте.
Макроортаның негізгі факторлары
Негізгі факторлар
1.Демографилық фактор
Тұрғындардың саны. Аумаққа қарай орналасуы. Халық тығыздығы. Миграциялық бағыт. Өсім құрылымдары. Туу.Өлу.т.б
2.Экономикалық
Тұрғындардың сатып алу қабілеті. Инфляция деңгейі. Мемлекеттің қаржы және қаражат жағдайы. Салық жүйесі.т.б
3.Табиғи
Энергоресурстары мен шикізат көздерін пайдалану жағдайы және болашағы. Қоршаған ортаның ластану деңгейі мен ресурстарды тұтыну интенсивтілігіне мемлекет ұйымдарының әсері.
4.Ғылыми-техникалық
Шектес және бақылауға алынған салалардағы технологиялық өзгерістердің қарқыны. Фирманың және оның бәсекелестерінің инновациялық әлуеті т.б.
5.Саяси-құқық
Кәсіпкерлікті реттеудің құқықтық жағынан жағдайы. Мемлекеттің экономикалық саясаты. Сыртқы саясаттың рыноктың дамуына әсері.
6.Мәдени
Тұтынушылар бірлестіктерінің мәдени ерекшеліктері мен дәстүрі. Мәдениет түрлері, т.б.с.с.
Ескерту: Оразбаева К.Н. Маркетинг, Алматы: 2007.-17б
Нарықтың өзгермелі жағдайына бейімделу үшін фирма үнемі маркетингтің макроортасын қалыпты түрде бақылап отыруы қажет. Бірақ ол факторлардың барлығы кәсіпорын қызметіне бірдей әсер етпейді. Ұйым өз тарапынан макроортаның қандай факторлары қызметке зор әсер ететінін, ал қайсысы дамуына қауіп төндіретінін анықтауы қажет.
Маркетингтің микроортасы - фирма қызметіне тікелей қатысты болатын маркетингтік күштер.
Сурет
Микроортаға әсер етуші факторлар
Ескерту: Оразбаева К.Н. Маркетинг, Алматы: 2007.-19б.
Тұтынушылар. Микроорта факторларының ішінде - тұтынушылар ерекше орын алады. Тұтынушыларды зерттеу арқылы фирма олардың қажеттіліктері мен қалауын, тауарлар мен сату көлеміне деген сұранысты біле алады. Олардың елеулі өзгерістері байқалған жағдайда, маркетинг бағдарламасына қажетті түзетулер енгізу керек.
Ф. Котлер фирма тұтынушыларын 5 түрге бөледі.
Тұтынушылар нарығы - тауарлар мен қызметтерді өзі тұтынуы үшін алатын жеке тұлғалар мен үй шаруашылықтары.
Өндіруші-ұйымдар нарығы - тауарлар мен қызметтерді өндіріс үрдісінде қолдану үшін алатын ұйымдар.
Аралық сатушылар нарығы - тауарлар мен қызметтерді өздеріне пайда түсіру үшін қайта сатумен айналысатын сауда ұйымдары.
Мемлекеттік мекемелер нарығы - тауарлар мен қызметтерді әрі қарай пайдалану үшін алатын мемлекеттік ұйымдар.
Халықаралық нарық - құрамына шетелдік тұтынушылар, өндірушілер, аралық сатушылар кіретін елден тыс аймақтағы тұтынушылар.
Бәсекелестер. Фирма бәсекелестері оның маркетингтік стратегиялары мен нарықтағы табысына тікелей әсер етеді. Ф. Котлердің айтуы бойынша бұл - бәсеке-тілектер (транспорт, пәтер алу, демалысқа бару); тауар-тектес бәсекелестер (тілегіңіз жол сапарға шығу болса, қандай көлік түрі арқылы қажеттілігіңізді қанағаттандырасыз - автомобиль, ұшақ, пойыз, мотоцикл ма); тауарлы-түрлес бәсекелестер (3-жылдамдықты және 5 жылдамдықты мотоциклдер); әр маркалар бәсекелесі (Skoda және Subaru өзара экономикалық үнемдеу жағынан, ал Porsche мен BMW өте жақсы пайдалану сипаттамаларға ие болу жағынан бәсекелеседі).
Нарықтағы бәсекелестерге талдау жасай отырып, жетілген бәсеке, олигополия, монополиялық бәсеке және таза монополия сияқты нарықтың әр түрлі бәсекелестік құрылымдарына сүйену қажет. Олар бірқатар теориялық зерттеулерде баяндалған.
Жабдықтаушылар дегеніміз - фирманы тауар өндіру мен қызмет көрсету үшін қажетті материалдық ресурстармен қамтамасыз ететін кәсіпорындар мен ұйымдар.
Маркетинг тұрғысынан жабдықтаушылардың келесі түрлері болады:
Эксклюзивті жабдықтаушылар тек қана белгілі фирмамен жіне оның бәсекелестеріне бірдей адал қызмет жасайды;
Лояльді немесе адал жабдықтаушылар фирмаға және оның бәсекелесте-ріне бірдей адал қызмет көрсетеді;
Сырттағы жабдықтаушылар - тек қана бәсекелестерге қызмет көрсетеді.
Медиаорта - фирманың қызметіне жанама түрде әсер ететін факторлардың жиынтығы. Фирманың қызметі барлық медиаорта факторларымен тиімді өзара қарым - қатынастарды нығайту және олардың алдында өз беделін көтеру және өзінің қызметіне тиімді қатынастарды құру болып табылады.
Медиаорта дегеніміз фирманың нақты көңіл бөлетін және белгіленген мақсатына детуіне әсер ететін кез келген топ. Медиаорта фирма әрекетіне көмектесетін немесе кедергі жасайтын топтарға бөледі:
Мейірбанды - бұл топтың фирмаға тілектестік неиті болғаны;
Ізденуші - фирмаға қажет топ (ақпарат тарататын ұйымдар);
Керегі жоқ - бұл топтың ниетін фирма өзіне аударғысы келмейді, бірақ олармен санасады. (байкот жариялайтын тұтынушылар тобы, салық инпекциясы және т.б)
1.2. Маркетингтік ортаны зерттеу және оның әдіс-тәсілдері.
Фирма - микроорта күштерінің бірі болып есептеледі. Фирманың құрамында оның басшылары, бухгалтериясы, маркетинг, өндіріс, материалдық-техникалық жабдықтау, қаржы, жоспарау, т.б. бөлімдер әрекет етеді.
Маркетингтік зерттеудің тұжырымдамасы - зерттеудің міндеттерін, объектісін және мақсаттарын айқын белгілеу, жұмыс жоспарын жасау.
Маркетингтік зерттеулер дегеніміз - компанияның басқару шешімдерін дұрыс қабылдау мақсатында, алдына қойған маркетингтік міндеттерге сәйкес ақпарат жинау, өңдеу және мәліметтерді талдау мен қорытындылар ұсыну.
Маркетингтік ортаны зерттеуді бес кезеңмен өткізуге болады:
1. Зерттеудің мәселесі мен мақсаттарын айқындау.
2. Зерттеу жоспарын құру.
3. Ақпарат жинау.
4. Жиналған ақпаратты талдау.
5. Зерттеу қорытындылары туралы есеп
Жалпы маркетингтік ортаны зерттегенде маркетинг басшысының атқаратын қызметі де ескерілу қажет.
Сурет
Ұйымның құрылымы
Ескерту: Оразбаева К.Н. Маркетинг, Алматы: 2007.-19б
Маркетингтік ортаны зерттеудің құралдарына:
Байланыс аудиториялары. Байланыс аудиторияларына белгілі бір фирмалармен өзара әрекеттесетін және оның қызметіне ықпал ететін ұйымдар немесе адамдар жатады.
Бұл аудиторияларды Ф. Котлер 3 топқа бөліп көрсетеді.
Қайырымды аудитория - фирмаға деген ықыласы оң және демеушілердің қолдауына ие болған топ.
Ізделетін аудитория - фирмаға қажет аудитория, мысалы, оған БАҚ жатады.
Жағымсыз аудитория - фирма қызметін жақтырмайтындар, олар, бойкот топтары мен тұтынушылар қоғамын құрады.
Байланыс аудиториялары мынадай топтардан тұрады:
Қаржы ұйымдары - фирманы қаржымен қамтамасыз ететін банктер; инвестициялық қорлар және басқа да қаржылық-несиелік мекемелер.
Бұқаралық ақпарат құралдары - баспасөз, теледидар, радио және т.б.
Өз стратегияларын жүзеге асыруда компанияда қажет дағды мен шеберлік болмаса ресурстар босқа
ІІ. Фирманың маркетингтік ортасын талдау, оны орта факторлары бойынша зерттеу
2.1. Рахат акционерлік қоғамына маркетингтік талдау жасау.
Маркетингтік талдау - кәсіпорынның маркетингтік бөлімі кәсіпорынның әрекет етуінің сыртқы ортасын (шикізат пен дайын өнімді өткізу нарығы, өнімнің бәсеке қабілеттілігі, сұраныс пен ұсыныс, тәуекел, баға саясаты, маркетинг стратегиясы) зерттеу үшін жүргізетін талдауы.
Тоо Рахат кондитер компаниясы, фирмасы, акционерлік қоғамы.
Сурет
Рахат акционерлік қоғамының эмблемасы және өнімдері
Компания жайлы.
Рахат акционерлік қоғамы - 60 жылдан артық тарихы бар, Қазақстандағы кондитер өнімдерін шығаратын ірі өндіріс орындарының бірі.
Кондитер өнімдері алғаш рет 1942 жылы ликер-арақ зауытының алаңдарында Мәскеу және Харьковтен соғыс кезінде әкелінген жабдықтармен өндірілді.
Рахат АҚ-нда 3.500-ге тарта адам жұмыс жасайды. Өндіріс қуаты екі жерде, Алматы және Шымкент қалаларында орналасқан.
Өндірістің жан-жақты сипаты, ауқымдылығы және какао бұршақтарын қайта өңдеу бойынша жеке өз желілерінің болуы компанияның отандық өндірушілер арасында кондитер өнімдерінің кең көлемдегі сұрыпталымына ие болуына мүмкіндік береді. Қазіргі күні Рахат АҚ-ның сұрыпталым қоржыны 250-ден астам атауға ие, 10 түрлі топқа жататын әр алуан кондитер өнімдеріне толы.
Рахат АҚ -- диабетпен ауыратын адамдарға арнап арнайы өнім шығаруды меңгерген Қазақстандағы жалғыз кәсіпорын. Бұл сұрыпталымға калориясы төмен және табиғи шикізатпен тең қант алмастырғышы бар шоколад, кәмпит, печенье және вафлидің бірнеше атаулары кіреді.
Кондитер өнімдерін шығаратын өндірушілер арасында Рахат АҚ өнімінің айрықша ерекшелігі -- әр алуандығымен ажыратылатын шоколад өнімдерін шығарудың басымдығы.
Кәсіпорында сапаны бақылаудың кешенді жүйесі және бірыңғай жауапкершілікке негізделген ішкі сапа жүйесі ұйымдастырылған және іске асуда. Бұл жүйе өндірістің әр сатысында шикізат пен өнім сапасын бақылауға негізделген.
Компания тұтынушылардың мүддесін ғана емес, өз қызметкерлері туралы да ойлайды. Компания қызметкерлері үшін өнімді және қанағаттанарлық тұрғыда еңбек етуге мүмкіндік беретін жағдайлар жасайды. Бірінші және екінші ауысым қызметкерлері үшін ыстық тамақпен қамтамасыз ететін асхана жұмыс істейді, жоғары санатты дәрігерлер қызмет істейтін санитарлық бөлім бар, сауна мен жаттығу залы бар сауықтыру орталығы қызмет көрсетеді. Түрлі сала мамандарының біліктілігін көтеру бойынша жүйелі сабақтар жүргізілетін оқу класы бар, мемлекеттік тілді үйрету курстары ұйымдастырылған.
1978-1979 жылдары цехтардың жұмыскерлеріне арналған асхана, дәрігерлік санитарлық бөлім, кеңейтілген тұрмыстық орынжайлары бар әкімшілік-тұрмыстық корпустың құрылысы жүреді.1992 жылы мемлекеттік кәсіпорын Рахат акционерлік қоғамы болып қайта құрылып, Рахат сауда белгісі болып тіркеледі. 2001 жылы Шымкент қаласында еншілес кәсіпорын ашылып, алғашқы өнімдері өндіріле бастайды. 2007-2009 жылдары Кельн қаласындағы (Германия) ISM кондитер және бисквит өнімдерінің Халықаралық арнайы көрмесіне қатысады.
Рахат АҚ-нда 3500-ге тарта адам жұмыс істейді. Өндірістік қуат Алматы және Шымкент қалаларындағы екі алаңда шоғырланған. Өндірістің жан-жақтылық сипаты, оның ауқымы мен какао бұршақтарын қайта өңдеу бойынша дербес желінің болуы компания үшін отандық өндірушілер арасында кондитерлік өнімдердің кең сұрыпталымын иеленуге мүмкіндік береді. Бүгінде Рахат АҚ-ның сұрыпталым қоржыны 10 түрлі топқа жататын алуан түрлі кондитерлік өнімнің 250-ден аса атауымен толыққан.
2.1. Рахат акционерлік қоғамының маркетингтік ортасын зерттеу.
Макроорта - фирманың қызметіне сырттай әсер ететін факторлар жиынтығы. Макроортаны бақыланбайтын орта деп те атайды. Себебі фирма оған не жаңа мүмкіншіліктер ашатын, не оған жаңа қауіптер туғызатын кең байтақ макроорталық күштер шегінде жұмыс атқарады және фирма оларға әсер ете алмағандықтан, оларды ұқыпты түрде бақылап, оларға жауап беріп отыруы керек. Ф. Котлер макроортаның негізгі 6 факторын бөліп қарастырды:
Рахат компаниясы өнімдерін тұтынушылар жиі қолданатындықтан қазіргі кезде бұл фирманың дүкендері Қазақстанның 10-нан астам қалаларында және кішігірім аудандарда ашылған. Халықтың туу деңгейі жоғарылағандықтан компания ассортиментінде кішкентай балаларға арналған өнімдер көбеюде. Мысалы, осы жылы фирма арнайы балаларға арнап, жаңа жылдық конфет сыйлықтарының жаңа түрлерін қосып, сыртқы қаптамасын әдемі безендірген болатын. Соңғы жылдары дәрігерлердің көрсеткіші бойынша халық арасында диабет ауруына ұшырау жиілілігі екі есе өскен. Осыған байланысты, компания арнайы диабетиктерге арналған кондитер өнімдерін шығырады. Бұл өнімдер оған қоса, диабет ауруына шалдыққандардың денсаулығы үшін керекті микроэлементтермен байытылған. Сонымен қатар компанияның өнімдері ТМД елдерінде де сұранысқа ие.Ресейдің оңтүстік-шығыс бөлігінде, Красноярск, Новосибирск, Омск, Челябинск, Барнаул қалаларында өнім өткізудің кең нарығы қалыптасқан. Мұнда кондитерлік өнім нарығының алдыңғы қатарлы қатысушылары өз қалаларының тұрғындарына ұсына алатын, көпке ұнайтын, нарықтағы барлық ұсыныстардың ішінен дәмдік өлшемдері бойынша ғана емес, тұтынушылық қасиеттерінің барлық сатылары бойынша да тартымды өнімнің тиімділігін іс жүзінде тексеруден өткізді. Осының арқасында Рахат АҚ-ның кондитерлік өнімдері Санкт-Петербург тұтынушыларының белгілі бір бөлігіне белгілі болса, Еділ бойы мен Орал жағалауындағы ірі қалалар - Самара, Саратов және Орынборда өнімнің таралуы қарқынды жүргізілуде.
Демографиялық фактор;
Экономикалық фактор;
Табиғи фактор;
Ғылыми техникалық фактор;
Саяси фактор;
Әлеуметтік мәдени фактор.
Демографиялық фактор.
Нарық адамдардан құралған болғандықтан, демографиялық өзгерістер және тенденциялар нарықты зерттеуде келешекке болжамдар жасауда ерекше мәнге ие болып табылады. Негізгі демографиялық көрсеткіштер:
* Халық саны;
* Жас шамасы;
* Халықтың білім деңгейі;
* Тууөлу көрсеткіштері және т.б.
Рахат АҚ-нда 3500-ге тарта адам жұмыс істейді. Өндірістік қуат Алматы және Шымкент қалаларындағы екі алаңда шоғырланған. Өндірістің жан-жақтылық сипаты, оның ауқымы мен какао бұршақтарын қайта өңдеу бойынша дербес желінің болуы компания үшін отандық өндірушілер арасында кондитерлік өнімдердің кең сұрыпталымын иеленуге мүмкіндік береді. Бүгінде Рахат АҚ-ның сұрыпталым қоржыны 10 түрлі топқа жататын алуан түрлі кондитерлік өнімнің 250-ден аса атауымен толыққан.
Кәсіпорында бірыңғай жауапкершілік пен сапаны бақылаудың кешенді жүйесіне негізделген ішкі сапалық жүйе ұйымдастырылып, іске асырылуда. Бұл жүйе өндірістің әр сатысында шикізат пен өнім сапасын бақылайды. Кәсіпорында ҚР ИСО 9001 - 2001 СТ стандартына сәйкес сертификатталған сапа менеджменті жүйесі енгізілген және іске қосылған.
Жас шамасы 20-40 жас шамасындағы жұмысшылардыкөптеп талап етеді. Өндіріс технологияларының жылдан-жылға дамуы, жұмысшылардың кәсіби білімділіктерін арттыруды қажет етеді.
Басшылығы:
Директорлар Кеңесінің мүшелері:
Даулетова Шолпан Алтыбаевна ─ Директорлар Кеңесінің төрайымы
Попелюшко Анатолий Висханович ─ Директорлар Кеңесінің мүшесі
Мейрамбаев Жексембай Аргынгазинович ─ Тәуелсіз директор
Басқарма мүшелері:
Попелюшко Анатолий Висханович
Зенков Александр Сергеевич
Хильчук Наталья Мироновна
Рустемова Римма Асхатовна
Гордиенко Ольга Ильинична
Кристаль Лариса Герасимовна
Маркетинг ортасы дегеніміз - ол фирманың маркетинг бөлімінің мақсатты клиенттерімен тиімді байланыс орнатып, оны үзбей сақтау мүмкіндіктеріне әсер ететін белсенді субъектіледің және күштердің жиынтығы.
Маркетинг ортасы ішкі орта және сыртқы орта деп екіге бөлінеді. Ішкі орта дегеніміз - кәсіпорынның өндірістік процесін ұйымдастыруға қажетті барлық әсер ететін факторлар.
Тұтынушыларды сұрау процесінде Рахат кәмпиттері тағамдарына, кондитер өнімдеріне сұраным айқындалады. Сұраудың осы бағытының нәтижелері кестеде көрсетілген.
Кесте.
Рахат кәмпиттері ассортиментіне жоқ тауарларға тұтынушылардың қалаулары.
Кондитер
Тағамдары
Тұтынушылардың жас шамалығы топтары
15-20
жас
21-25
жас
26-30
жас
31-40
жас
40 жастан
жоғары
Шоколад
Батончиктері
66
57
41
43
38
Толтырушымен шоколад
8
38
50
25
30
Шоколад-вафли
томы
8
-
33
37.5
13
Үлкейтілген
конфеттер
-
4
25
12.5
7
Шоколад
Пастасы
33
38
25
50
36
Тағамдар
8
24
8
-
10
Экономикалық фактор.
Кез келген сыртқа өнім шығаратын кәсіпорын қызметіне міндетті түрде экономикалық ахуал өз әсерін береді. Рыноктың үнемі өзгеріп отыратын жағдайына бейімделу мақсатында маркетингтің экономикалық факторын үздіксіз түрде бақылап отыру қажет. Негізгі экономикалық көрсеткіштер:
* Баға деңгейі;
* Сұраныс деңгейі;
* Жұмыссыздық деңгейі;
* Инфляция;
* ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Кіріспе
І. Маркетингтік ортаның теориялық негізі.
1.1. Маркетинг ортасының түсінігі мен түрлері, әсер етуші факторлар
1.2. Маркетингтік ортаны зерттеу және оның әдіс-тәсілдері.
ІІ. Фирманың маркетингтік ортасын талдау, оны орта факторлары
бойынша зерттеу
2.1. Рахат акционерлік қоғамына маркетингтік талдау жасау.
Қорытынды
Кіріспе
Маркетингтік орта нарықтық экономиканың негізгі экономикалық агенті. Бір немесе бірнеше кәсіпорыннан тұратын, пайда табу үшін тауар мен қызметтер жасап шығаруға ресурстарды пайдаланатын ұйымдарды фирма деп атайды. Ал, сол фирманы қоршаған барлық жүйелер маркетингтік ортаны қалыптастырады. Курстық жұмыстың өзектілігі, маркетингтің ішіндегі ең басты құралы-маркетингтік ортаның кеңінен қолданылуында. Жалпы өндірілетін өнім жайлы ақпаратты міндетті түрде білу керек және оны тиімді етіп қалыптастыруда оның ортасын білу қажет. Өндірушілер осы қызметті маркетингтік ортаны қалыптастырудағы әдіспен жүзеге асырады. Мысалы, өзіндік өткізу бөлімшелері арқылы немесе дербес делдалдау арқылы. Өнімді тікелей өткізу әрқашанда тиімді емес сондықтан өндірушілер делдалдардың қызметін қажет етеді. Өзінің байланыстары, тәжірибесі және мамандануы арқасында делдалдар бірқатар қызметтер ұсынып, фирманың өз бетінше ала алатын шамадан көбірек пайда табуға жәрдемдеседі. Дистрибьюторлармен, бөлшек сауда дүкендерімен тәуелсіз делдалдармен келісім негізінде құрылған арналады қажет кезде өзгерту өте қиын. Сондықтан, басқарушы қызметкерлер өткізу арналарын құрауға байсалды, байыпты қарауға тиіс. Осының барлығы маркетингтік ортаны зерттеу барысында жүзеге асырылады.
Курстық жұмыстың мақсаты негізінде, жалпы ұйымдар адамдардың әр түрлі қажеттіліктерін қанағаттандыруға бағытталғандықтан, әрбір ұйымның өзіндік қолдану аясы, ерекшеліктері, өлшемдері және т.б. болады. Жаңа замандағы рыноктық экономикаға сай ұйымдар өз қалауынша стратегия, мақсат құрып, өзіндік саяси даму бағытын таңдай алады. Бірақ тәуелсіз бола отырып, әрбір ұйым сонымен қоса үлкен, динамикалық жүйенің бір бөлігі болып табылады. Ол жүйе - кәсіпорынның маркетингтік ортасы. Сол себепті де оны жан-жақты зерттелуі қажет.
Бұл курстық жұмыстың негізгі міндеті- маркетингтік ортаны әрбір бөлімде толық зерттеп, оның әдіс-тәсілдерін, мақсатын айқындау.
Осы мақсатпен байланысты келесі міндеттерді шешу қажет:
1.Маркетингтік ортаны ұйымдастырудың негізгі нысандарын зерттеу;
2.Оның мақсаты, мәні мен даму стратегиясын айқындау;
3.Фирманың маркетингтік ортасын зерттеу;
4.Фирманың маркетингітік мәселелерін қарастыру. Оны дамыту жолдары мен әдістері.
Курстық жұмыстың кіріспеден,үш бөлімнен, корытындыдан және пайдаланылған әдебиет тізімінен тұрады.
І. Маркетингтік ортаның теориялық негізі.
1.1. Маркетинг ортасының түсінігі мен түрлері, әсер етуші факторлар
Қазіргі заман: еңбек бөлінісі, белгілі бір міндеттердің атқарылуы және иерархиялық құрылым принциптеріне негізделген қандай да болмасын мақсатқа жету немесе мәселелрді шешу үшін біріккен топтар мен адамдардың жиынтығын көрсететін әр түрлі ұйымдар әлемі деп қарастырылады. Ұйымдар адамдардың әр түрлі қажеттіліктерін қанағаттандыруға бағытталғандықтан, әрбір ұйымның өзіндік қолдану аясы, ерекшеліктері, өлшемдері және т.б. болады. Жаңа замандағы рыноктық экономикаға сай ұйымдар өз қалауынша стратегия, мақсат құрып, өзіндік саяси даму бағытын таңдай алады. Бірақ тәуелсіз бола отырып, әрбір ұйым сонымен қоса үлкен, динамикалық жүйенің бір бөлігі болып табылады. Ол жүйе - кәсіпорынның маркетингтік ортасы.
Маркетинг ортасы дегеніміз - ол фирманың маркетинг бөлімінің мақсатты клиенттерімен тиімді байланыс орнатып, оны үзбей сақтау мүмкіндіктеріне әсер ететін белсенді субъектілердің және күштердің жиынтығы. Маркетинтік орта үнемі өзгеріп отыратын, белгісіздікке толы ұғым болғандықтан ол фирманың өмірінде өте маңызды орын алады. Маркетингтік орта факторлары басқаруға келмейтін күштер болғандықтан, фирма оларды анықтап, зерттеп соған байланысты маркетингтік стратегия құрастыру қажет.
Маркетинг ортасын зерттеу барысында ол орта келесі түрлерге бөлінеді:
* Макроорта
* Микроорта
* Медиаорта
Мысалы, ұйым - іс-әрекетіне көптеген күрделі күштер әсер ететін макроортадағы микроорганизм. Ұзақ мерзімді жоспарға сай тұрақты дамуы үшін оның іс-қимылы қоршаған орта жағдайларымен үйлесімді болуы шарт, өйткені жағдай мемлекеттік шешімдердің, заңдардың өзгеруі, бәсекелестер әрекеті мен тұтынушы мінез-құлқы салдарынан, сондай-ақ әлемдік нарықта болып жатқан өзгерістерге қарай қауіпті сипат алуы мүмкін. Мысал ретінде 70-жылдардағы мұнай дағдарысын, 1987 жылғы қор нарығының күйреуін, Германияның бірігуін, Шығыс Еуропа революциясын, Кеңестер Одағының ыдырауын, Біртұтас Еуропа нарығының пайда болуын, еуровалютаның енуін, Ирактағы соғысты, 2007 жылдың соңында АҚШ-тағы банктік дағдарыс, ипотекалық күйзеліс және т.б. жағдайларды айтуға болады.
Ұйымның маркетингтік ортасы:
* Ұйым
* Жабдықтаушылар
* Бәсекелестер
* Маркетингтік делдалдар
* Клиенттер
* Байланыс аудиториялары
Маркетингтік орта факторлары.
Маркетинг теориясына макро, микро және медиаортадан тұратын маркетингтік орта ұғымы енгізілді. Ұзақ мерзімді жоспарға сай тұрақты дамуы үшін фирма іс-қимылы қоршаған орта жағдайларымен үйлесімді болуы шарт, өйткені жағдай мемлекеттік шешімдердің, заңдардың өзгеруі, бәсекелестер әрекеті мен тұтынушы мінез- құлқы салдарынан, сондай ақ әлемдік нарықта болып жатқан процестердің болуына қарай қауіпті сипат алуы мүмкін. Мысал ретінде Кеңестер Одағының ыдырауын, 1993 жылғы Біртұтас еуропа нарығының пайда болуын, еуровалютаның енуін, Ирактағы соғысты және т.б. айтуға болады.
Фирманың манркетингтік ортасы- бұл фирмадан тыс күшті әсер ететін белсенді субьектілер жиынтығы мен маркетинг басшылығының мүмкіндіктеріне әсер ететін, мақсатты клиентермен ынтымақтастықты нығайту болып табылады.
Макроорта
Макроорта фирманы қоршап тұратын және оның қалыптасуына әсер ететін факторлардан тұрады. Ф. Котлер бойынша, макроорта факторларына демографиялық, экономикалық, табиғи, ғылыми-техникалық, саяси және әлеуметтік-мәдени факторлар жатады.
Сурет
Маркетинг макроортасына әсер етуші факторлар
Ескерту: Оразбаева К.Н. Маркетинг, Алматы: 2007.-17б.
Макроорта - кәсіпорындардың әрекетіне жалпы бірыңғай сыртқы жағдай жасайды. Ал жеке алынған белгілі бір фирманың жағдайына айрықша жағдай тудырмайды. Фирмалардың әрқайсысы макроортаның әсерін талдайды, бағалайды және әрекетіне тигізетін жағымды, немесе қолайсыз жақтарын сынайды, алайда оны басқара, немесе өзгерте алмайды.
Рынок көлемін талдау барысында демографиялық факторлар маңызды орын алады. Мұнда маркетинг халықтың өсім құрылымын, туу мәселелерін қарастыруы қажет. Соның негізінде фирма кімге, қанша және қандай тауар өндіретінін біледі.
Кесте.
Макроортаның негізгі факторлары
Негізгі факторлар
1.Демографилық фактор
Тұрғындардың саны. Аумаққа қарай орналасуы. Халық тығыздығы. Миграциялық бағыт. Өсім құрылымдары. Туу.Өлу.т.б
2.Экономикалық
Тұрғындардың сатып алу қабілеті. Инфляция деңгейі. Мемлекеттің қаржы және қаражат жағдайы. Салық жүйесі.т.б
3.Табиғи
Энергоресурстары мен шикізат көздерін пайдалану жағдайы және болашағы. Қоршаған ортаның ластану деңгейі мен ресурстарды тұтыну интенсивтілігіне мемлекет ұйымдарының әсері.
4.Ғылыми-техникалық
Шектес және бақылауға алынған салалардағы технологиялық өзгерістердің қарқыны. Фирманың және оның бәсекелестерінің инновациялық әлуеті т.б.
5.Саяси-құқық
Кәсіпкерлікті реттеудің құқықтық жағынан жағдайы. Мемлекеттің экономикалық саясаты. Сыртқы саясаттың рыноктың дамуына әсері.
6.Мәдени
Тұтынушылар бірлестіктерінің мәдени ерекшеліктері мен дәстүрі. Мәдениет түрлері, т.б.с.с.
Ескерту: Оразбаева К.Н. Маркетинг, Алматы: 2007.-17б
Нарықтың өзгермелі жағдайына бейімделу үшін фирма үнемі маркетингтің макроортасын қалыпты түрде бақылап отыруы қажет. Бірақ ол факторлардың барлығы кәсіпорын қызметіне бірдей әсер етпейді. Ұйым өз тарапынан макроортаның қандай факторлары қызметке зор әсер ететінін, ал қайсысы дамуына қауіп төндіретінін анықтауы қажет.
Маркетингтің микроортасы - фирма қызметіне тікелей қатысты болатын маркетингтік күштер.
Сурет
Микроортаға әсер етуші факторлар
Ескерту: Оразбаева К.Н. Маркетинг, Алматы: 2007.-19б.
Тұтынушылар. Микроорта факторларының ішінде - тұтынушылар ерекше орын алады. Тұтынушыларды зерттеу арқылы фирма олардың қажеттіліктері мен қалауын, тауарлар мен сату көлеміне деген сұранысты біле алады. Олардың елеулі өзгерістері байқалған жағдайда, маркетинг бағдарламасына қажетті түзетулер енгізу керек.
Ф. Котлер фирма тұтынушыларын 5 түрге бөледі.
Тұтынушылар нарығы - тауарлар мен қызметтерді өзі тұтынуы үшін алатын жеке тұлғалар мен үй шаруашылықтары.
Өндіруші-ұйымдар нарығы - тауарлар мен қызметтерді өндіріс үрдісінде қолдану үшін алатын ұйымдар.
Аралық сатушылар нарығы - тауарлар мен қызметтерді өздеріне пайда түсіру үшін қайта сатумен айналысатын сауда ұйымдары.
Мемлекеттік мекемелер нарығы - тауарлар мен қызметтерді әрі қарай пайдалану үшін алатын мемлекеттік ұйымдар.
Халықаралық нарық - құрамына шетелдік тұтынушылар, өндірушілер, аралық сатушылар кіретін елден тыс аймақтағы тұтынушылар.
Бәсекелестер. Фирма бәсекелестері оның маркетингтік стратегиялары мен нарықтағы табысына тікелей әсер етеді. Ф. Котлердің айтуы бойынша бұл - бәсеке-тілектер (транспорт, пәтер алу, демалысқа бару); тауар-тектес бәсекелестер (тілегіңіз жол сапарға шығу болса, қандай көлік түрі арқылы қажеттілігіңізді қанағаттандырасыз - автомобиль, ұшақ, пойыз, мотоцикл ма); тауарлы-түрлес бәсекелестер (3-жылдамдықты және 5 жылдамдықты мотоциклдер); әр маркалар бәсекелесі (Skoda және Subaru өзара экономикалық үнемдеу жағынан, ал Porsche мен BMW өте жақсы пайдалану сипаттамаларға ие болу жағынан бәсекелеседі).
Нарықтағы бәсекелестерге талдау жасай отырып, жетілген бәсеке, олигополия, монополиялық бәсеке және таза монополия сияқты нарықтың әр түрлі бәсекелестік құрылымдарына сүйену қажет. Олар бірқатар теориялық зерттеулерде баяндалған.
Жабдықтаушылар дегеніміз - фирманы тауар өндіру мен қызмет көрсету үшін қажетті материалдық ресурстармен қамтамасыз ететін кәсіпорындар мен ұйымдар.
Маркетинг тұрғысынан жабдықтаушылардың келесі түрлері болады:
Эксклюзивті жабдықтаушылар тек қана белгілі фирмамен жіне оның бәсекелестеріне бірдей адал қызмет жасайды;
Лояльді немесе адал жабдықтаушылар фирмаға және оның бәсекелесте-ріне бірдей адал қызмет көрсетеді;
Сырттағы жабдықтаушылар - тек қана бәсекелестерге қызмет көрсетеді.
Медиаорта - фирманың қызметіне жанама түрде әсер ететін факторлардың жиынтығы. Фирманың қызметі барлық медиаорта факторларымен тиімді өзара қарым - қатынастарды нығайту және олардың алдында өз беделін көтеру және өзінің қызметіне тиімді қатынастарды құру болып табылады.
Медиаорта дегеніміз фирманың нақты көңіл бөлетін және белгіленген мақсатына детуіне әсер ететін кез келген топ. Медиаорта фирма әрекетіне көмектесетін немесе кедергі жасайтын топтарға бөледі:
Мейірбанды - бұл топтың фирмаға тілектестік неиті болғаны;
Ізденуші - фирмаға қажет топ (ақпарат тарататын ұйымдар);
Керегі жоқ - бұл топтың ниетін фирма өзіне аударғысы келмейді, бірақ олармен санасады. (байкот жариялайтын тұтынушылар тобы, салық инпекциясы және т.б)
1.2. Маркетингтік ортаны зерттеу және оның әдіс-тәсілдері.
Фирма - микроорта күштерінің бірі болып есептеледі. Фирманың құрамында оның басшылары, бухгалтериясы, маркетинг, өндіріс, материалдық-техникалық жабдықтау, қаржы, жоспарау, т.б. бөлімдер әрекет етеді.
Маркетингтік зерттеудің тұжырымдамасы - зерттеудің міндеттерін, объектісін және мақсаттарын айқын белгілеу, жұмыс жоспарын жасау.
Маркетингтік зерттеулер дегеніміз - компанияның басқару шешімдерін дұрыс қабылдау мақсатында, алдына қойған маркетингтік міндеттерге сәйкес ақпарат жинау, өңдеу және мәліметтерді талдау мен қорытындылар ұсыну.
Маркетингтік ортаны зерттеуді бес кезеңмен өткізуге болады:
1. Зерттеудің мәселесі мен мақсаттарын айқындау.
2. Зерттеу жоспарын құру.
3. Ақпарат жинау.
4. Жиналған ақпаратты талдау.
5. Зерттеу қорытындылары туралы есеп
Жалпы маркетингтік ортаны зерттегенде маркетинг басшысының атқаратын қызметі де ескерілу қажет.
Сурет
Ұйымның құрылымы
Ескерту: Оразбаева К.Н. Маркетинг, Алматы: 2007.-19б
Маркетингтік ортаны зерттеудің құралдарына:
Байланыс аудиториялары. Байланыс аудиторияларына белгілі бір фирмалармен өзара әрекеттесетін және оның қызметіне ықпал ететін ұйымдар немесе адамдар жатады.
Бұл аудиторияларды Ф. Котлер 3 топқа бөліп көрсетеді.
Қайырымды аудитория - фирмаға деген ықыласы оң және демеушілердің қолдауына ие болған топ.
Ізделетін аудитория - фирмаға қажет аудитория, мысалы, оған БАҚ жатады.
Жағымсыз аудитория - фирма қызметін жақтырмайтындар, олар, бойкот топтары мен тұтынушылар қоғамын құрады.
Байланыс аудиториялары мынадай топтардан тұрады:
Қаржы ұйымдары - фирманы қаржымен қамтамасыз ететін банктер; инвестициялық қорлар және басқа да қаржылық-несиелік мекемелер.
Бұқаралық ақпарат құралдары - баспасөз, теледидар, радио және т.б.
Өз стратегияларын жүзеге асыруда компанияда қажет дағды мен шеберлік болмаса ресурстар босқа
ІІ. Фирманың маркетингтік ортасын талдау, оны орта факторлары бойынша зерттеу
2.1. Рахат акционерлік қоғамына маркетингтік талдау жасау.
Маркетингтік талдау - кәсіпорынның маркетингтік бөлімі кәсіпорынның әрекет етуінің сыртқы ортасын (шикізат пен дайын өнімді өткізу нарығы, өнімнің бәсеке қабілеттілігі, сұраныс пен ұсыныс, тәуекел, баға саясаты, маркетинг стратегиясы) зерттеу үшін жүргізетін талдауы.
Тоо Рахат кондитер компаниясы, фирмасы, акционерлік қоғамы.
Сурет
Рахат акционерлік қоғамының эмблемасы және өнімдері
Компания жайлы.
Рахат акционерлік қоғамы - 60 жылдан артық тарихы бар, Қазақстандағы кондитер өнімдерін шығаратын ірі өндіріс орындарының бірі.
Кондитер өнімдері алғаш рет 1942 жылы ликер-арақ зауытының алаңдарында Мәскеу және Харьковтен соғыс кезінде әкелінген жабдықтармен өндірілді.
Рахат АҚ-нда 3.500-ге тарта адам жұмыс жасайды. Өндіріс қуаты екі жерде, Алматы және Шымкент қалаларында орналасқан.
Өндірістің жан-жақты сипаты, ауқымдылығы және какао бұршақтарын қайта өңдеу бойынша жеке өз желілерінің болуы компанияның отандық өндірушілер арасында кондитер өнімдерінің кең көлемдегі сұрыпталымына ие болуына мүмкіндік береді. Қазіргі күні Рахат АҚ-ның сұрыпталым қоржыны 250-ден астам атауға ие, 10 түрлі топқа жататын әр алуан кондитер өнімдеріне толы.
Рахат АҚ -- диабетпен ауыратын адамдарға арнап арнайы өнім шығаруды меңгерген Қазақстандағы жалғыз кәсіпорын. Бұл сұрыпталымға калориясы төмен және табиғи шикізатпен тең қант алмастырғышы бар шоколад, кәмпит, печенье және вафлидің бірнеше атаулары кіреді.
Кондитер өнімдерін шығаратын өндірушілер арасында Рахат АҚ өнімінің айрықша ерекшелігі -- әр алуандығымен ажыратылатын шоколад өнімдерін шығарудың басымдығы.
Кәсіпорында сапаны бақылаудың кешенді жүйесі және бірыңғай жауапкершілікке негізделген ішкі сапа жүйесі ұйымдастырылған және іске асуда. Бұл жүйе өндірістің әр сатысында шикізат пен өнім сапасын бақылауға негізделген.
Компания тұтынушылардың мүддесін ғана емес, өз қызметкерлері туралы да ойлайды. Компания қызметкерлері үшін өнімді және қанағаттанарлық тұрғыда еңбек етуге мүмкіндік беретін жағдайлар жасайды. Бірінші және екінші ауысым қызметкерлері үшін ыстық тамақпен қамтамасыз ететін асхана жұмыс істейді, жоғары санатты дәрігерлер қызмет істейтін санитарлық бөлім бар, сауна мен жаттығу залы бар сауықтыру орталығы қызмет көрсетеді. Түрлі сала мамандарының біліктілігін көтеру бойынша жүйелі сабақтар жүргізілетін оқу класы бар, мемлекеттік тілді үйрету курстары ұйымдастырылған.
1978-1979 жылдары цехтардың жұмыскерлеріне арналған асхана, дәрігерлік санитарлық бөлім, кеңейтілген тұрмыстық орынжайлары бар әкімшілік-тұрмыстық корпустың құрылысы жүреді.1992 жылы мемлекеттік кәсіпорын Рахат акционерлік қоғамы болып қайта құрылып, Рахат сауда белгісі болып тіркеледі. 2001 жылы Шымкент қаласында еншілес кәсіпорын ашылып, алғашқы өнімдері өндіріле бастайды. 2007-2009 жылдары Кельн қаласындағы (Германия) ISM кондитер және бисквит өнімдерінің Халықаралық арнайы көрмесіне қатысады.
Рахат АҚ-нда 3500-ге тарта адам жұмыс істейді. Өндірістік қуат Алматы және Шымкент қалаларындағы екі алаңда шоғырланған. Өндірістің жан-жақтылық сипаты, оның ауқымы мен какао бұршақтарын қайта өңдеу бойынша дербес желінің болуы компания үшін отандық өндірушілер арасында кондитерлік өнімдердің кең сұрыпталымын иеленуге мүмкіндік береді. Бүгінде Рахат АҚ-ның сұрыпталым қоржыны 10 түрлі топқа жататын алуан түрлі кондитерлік өнімнің 250-ден аса атауымен толыққан.
2.1. Рахат акционерлік қоғамының маркетингтік ортасын зерттеу.
Макроорта - фирманың қызметіне сырттай әсер ететін факторлар жиынтығы. Макроортаны бақыланбайтын орта деп те атайды. Себебі фирма оған не жаңа мүмкіншіліктер ашатын, не оған жаңа қауіптер туғызатын кең байтақ макроорталық күштер шегінде жұмыс атқарады және фирма оларға әсер ете алмағандықтан, оларды ұқыпты түрде бақылап, оларға жауап беріп отыруы керек. Ф. Котлер макроортаның негізгі 6 факторын бөліп қарастырды:
Рахат компаниясы өнімдерін тұтынушылар жиі қолданатындықтан қазіргі кезде бұл фирманың дүкендері Қазақстанның 10-нан астам қалаларында және кішігірім аудандарда ашылған. Халықтың туу деңгейі жоғарылағандықтан компания ассортиментінде кішкентай балаларға арналған өнімдер көбеюде. Мысалы, осы жылы фирма арнайы балаларға арнап, жаңа жылдық конфет сыйлықтарының жаңа түрлерін қосып, сыртқы қаптамасын әдемі безендірген болатын. Соңғы жылдары дәрігерлердің көрсеткіші бойынша халық арасында диабет ауруына ұшырау жиілілігі екі есе өскен. Осыған байланысты, компания арнайы диабетиктерге арналған кондитер өнімдерін шығырады. Бұл өнімдер оған қоса, диабет ауруына шалдыққандардың денсаулығы үшін керекті микроэлементтермен байытылған. Сонымен қатар компанияның өнімдері ТМД елдерінде де сұранысқа ие.Ресейдің оңтүстік-шығыс бөлігінде, Красноярск, Новосибирск, Омск, Челябинск, Барнаул қалаларында өнім өткізудің кең нарығы қалыптасқан. Мұнда кондитерлік өнім нарығының алдыңғы қатарлы қатысушылары өз қалаларының тұрғындарына ұсына алатын, көпке ұнайтын, нарықтағы барлық ұсыныстардың ішінен дәмдік өлшемдері бойынша ғана емес, тұтынушылық қасиеттерінің барлық сатылары бойынша да тартымды өнімнің тиімділігін іс жүзінде тексеруден өткізді. Осының арқасында Рахат АҚ-ның кондитерлік өнімдері Санкт-Петербург тұтынушыларының белгілі бір бөлігіне белгілі болса, Еділ бойы мен Орал жағалауындағы ірі қалалар - Самара, Саратов және Орынборда өнімнің таралуы қарқынды жүргізілуде.
Демографиялық фактор;
Экономикалық фактор;
Табиғи фактор;
Ғылыми техникалық фактор;
Саяси фактор;
Әлеуметтік мәдени фактор.
Демографиялық фактор.
Нарық адамдардан құралған болғандықтан, демографиялық өзгерістер және тенденциялар нарықты зерттеуде келешекке болжамдар жасауда ерекше мәнге ие болып табылады. Негізгі демографиялық көрсеткіштер:
* Халық саны;
* Жас шамасы;
* Халықтың білім деңгейі;
* Тууөлу көрсеткіштері және т.б.
Рахат АҚ-нда 3500-ге тарта адам жұмыс істейді. Өндірістік қуат Алматы және Шымкент қалаларындағы екі алаңда шоғырланған. Өндірістің жан-жақтылық сипаты, оның ауқымы мен какао бұршақтарын қайта өңдеу бойынша дербес желінің болуы компания үшін отандық өндірушілер арасында кондитерлік өнімдердің кең сұрыпталымын иеленуге мүмкіндік береді. Бүгінде Рахат АҚ-ның сұрыпталым қоржыны 10 түрлі топқа жататын алуан түрлі кондитерлік өнімнің 250-ден аса атауымен толыққан.
Кәсіпорында бірыңғай жауапкершілік пен сапаны бақылаудың кешенді жүйесіне негізделген ішкі сапалық жүйе ұйымдастырылып, іске асырылуда. Бұл жүйе өндірістің әр сатысында шикізат пен өнім сапасын бақылайды. Кәсіпорында ҚР ИСО 9001 - 2001 СТ стандартына сәйкес сертификатталған сапа менеджменті жүйесі енгізілген және іске қосылған.
Жас шамасы 20-40 жас шамасындағы жұмысшылардыкөптеп талап етеді. Өндіріс технологияларының жылдан-жылға дамуы, жұмысшылардың кәсіби білімділіктерін арттыруды қажет етеді.
Басшылығы:
Директорлар Кеңесінің мүшелері:
Даулетова Шолпан Алтыбаевна ─ Директорлар Кеңесінің төрайымы
Попелюшко Анатолий Висханович ─ Директорлар Кеңесінің мүшесі
Мейрамбаев Жексембай Аргынгазинович ─ Тәуелсіз директор
Басқарма мүшелері:
Попелюшко Анатолий Висханович
Зенков Александр Сергеевич
Хильчук Наталья Мироновна
Рустемова Римма Асхатовна
Гордиенко Ольга Ильинична
Кристаль Лариса Герасимовна
Маркетинг ортасы дегеніміз - ол фирманың маркетинг бөлімінің мақсатты клиенттерімен тиімді байланыс орнатып, оны үзбей сақтау мүмкіндіктеріне әсер ететін белсенді субъектіледің және күштердің жиынтығы.
Маркетинг ортасы ішкі орта және сыртқы орта деп екіге бөлінеді. Ішкі орта дегеніміз - кәсіпорынның өндірістік процесін ұйымдастыруға қажетті барлық әсер ететін факторлар.
Тұтынушыларды сұрау процесінде Рахат кәмпиттері тағамдарына, кондитер өнімдеріне сұраным айқындалады. Сұраудың осы бағытының нәтижелері кестеде көрсетілген.
Кесте.
Рахат кәмпиттері ассортиментіне жоқ тауарларға тұтынушылардың қалаулары.
Кондитер
Тағамдары
Тұтынушылардың жас шамалығы топтары
15-20
жас
21-25
жас
26-30
жас
31-40
жас
40 жастан
жоғары
Шоколад
Батончиктері
66
57
41
43
38
Толтырушымен шоколад
8
38
50
25
30
Шоколад-вафли
томы
8
-
33
37.5
13
Үлкейтілген
конфеттер
-
4
25
12.5
7
Шоколад
Пастасы
33
38
25
50
36
Тағамдар
8
24
8
-
10
Экономикалық фактор.
Кез келген сыртқа өнім шығаратын кәсіпорын қызметіне міндетті түрде экономикалық ахуал өз әсерін береді. Рыноктың үнемі өзгеріп отыратын жағдайына бейімделу мақсатында маркетингтің экономикалық факторын үздіксіз түрде бақылап отыру қажет. Негізгі экономикалық көрсеткіштер:
* Баға деңгейі;
* Сұраныс деңгейі;
* Жұмыссыздық деңгейі;
* Инфляция;
* ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz