Қазақстан Республикасы жекешелендіру мәні, кезеңдері және оны жүргізу әдістері

1. Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3
2. Негізгі бөлім ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .4.9
2.1 Жалпы мәлімет ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..4
2.2 Қ.Р. жекешелендіру мәні ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...6
2.3 Жекешелендіру кезеңдері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 7
2.4 Мемлекет иелігінен алу және жекешелендіру түрлері және тәсілдері ... ... 8
3. Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 10
4. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 11

Жекешелендіру – нарықтық қатынасқа өтудің мәселесі. Ол жеке меншік секторы мен акционерлік қоғамдардың және бірлескен кәсіпорындардың алдыңғы позицияларды алуын көрсететін қозғалысты анықтайды. Оның жүргізуді нарықтық қатынастың пәрменділігіне байланысты болады. Жекешелендіру – меншіктің барлық түріне мемлекеттік, ұжымдық және жеке меншіктің теңдігі мен құқығына қалыпты жағдай жасайды. Адамдарға меншікті қайтарумен байланысты өндірушілерден бәсекелесуге жарамды өнім түрлерін өндіруге деген ынтасының арта түсетініне сенім білдіруге болады.
Жекешелендіру кейде дүниежүзілік жаулап алып бара жатқан бейбіт революция деп те бейнелеп атайды. Шынында да, процеске даму дәрежесі әр түрлі деңгейдегі 50-ден астам мемлекет қатысады. Бұл елдердегі мемлекеттік кәсіпорындар жекешелендіріліп, ауыл шаруашылығы ұйымдары мен өндіріс орындары тікелей мемлекет иелігінен алынып, жалға берілуде. Бқл процестің ауқымы мен қарқыны, әсіресе 1991 жылдан бастап күшейді және қазір ол, нарыққа көшкен дамудың әр қилы деңгейдегі мемлекеттерде жүріп жатыр. Жекешелендіру ТМД елдерінде әр түрлі деңгейінде жүргізіліп келеді, бұл бағытта шет елдік тәжірибелер де ескерілуде, қателіктерге де ол берілуде, бірақ уақыт басқа таңдаудың жоқтығын көрсетіп отыр. Бүгінгі таңда мемлекеттік кәсіпорындар пайданы қорландырумен үнемді, тиімді жұмыс істей алмай, ұлттық байлықты ысырап өтіп келеді деген көзқарас қалыптасты.

1. Я.Әубәкіров, М.Есқалиев, К.Нәрібаев –Экономикалық теория негіздері. Оқулық –Алматы.2004. 310-318 б.
2. Ө. Қ. Шеденов, Е. Н. Сағындықов, Б. А. Жүнісов, Ү. С. Байжомартов, Б. И. Комягин -Жалпы экономикалық теория. 2004. -47-54 б.
3. Уикипедия
4. Шеденов Ә. «Жалпы экономика теориясы» - Алматы, 2002 жыл. 89-101 б.

Пән: Экономика
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы

Білім және Ғылым министрлігі

Шәкәрім атындағы Семей мемлекеттік университеті

СӨЖ

Тақырыбы: “ Қазақстан Республикасы жекешелендіру мәні, кезеңдері

және оны жүргізу әдістері ”

Орындаған: Нұржанова С.Н.

Тобы: ВТ-405

Тексерген: Готман Л.А.

Семей қаласы

2015 жыл

Мазмұны

1.
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3

2. Негізгі
бөлім ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ..4-9

2.1 Жалпы
мәлімет ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... .4

2.2 Қ.Р. жекешелендіру
мәні ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ...6

2.3 Жекешелендіру
кезеңдері ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... .7

2.4 Мемлекет иелігінен алу және жекешелендіру түрлері және
тәсілдері ... ... 8

3.
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ..10

4. Пайдаланылған әдебиеттер
тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 11

Кіріспе

Жекешелендіру – нарықтық қатынасқа өтудің мәселесі. Ол жеке меншік
секторы мен акционерлік қоғамдардың және бірлескен кәсіпорындардың алдыңғы
позицияларды алуын көрсететін қозғалысты анықтайды. Оның жүргізуді нарықтық
қатынастың пәрменділігіне байланысты болады. Жекешелендіру – меншіктің
барлық түріне мемлекеттік, ұжымдық және жеке меншіктің теңдігі мен құқығына
қалыпты жағдай жасайды. Адамдарға меншікті қайтарумен байланысты
өндірушілерден бәсекелесуге жарамды өнім түрлерін өндіруге деген ынтасының
арта түсетініне сенім білдіруге болады.

Жекешелендіру кейде дүниежүзілік жаулап алып бара жатқан бейбіт
революция деп те бейнелеп атайды. Шынында да, процеске даму дәрежесі әр
түрлі деңгейдегі 50-ден астам мемлекет қатысады. Бұл елдердегі мемлекеттік
кәсіпорындар жекешелендіріліп, ауыл шаруашылығы ұйымдары мен өндіріс
орындары тікелей мемлекет иелігінен алынып, жалға берілуде. Бқл процестің
ауқымы мен қарқыны, әсіресе 1991 жылдан бастап күшейді және қазір ол,
нарыққа көшкен дамудың әр қилы деңгейдегі мемлекеттерде жүріп жатыр.
Жекешелендіру ТМД елдерінде әр түрлі деңгейінде жүргізіліп келеді, бұл
бағытта шет елдік тәжірибелер де ескерілуде, қателіктерге де ол берілуде,
бірақ уақыт басқа таңдаудың жоқтығын көрсетіп отыр. Бүгінгі таңда
мемлекеттік кәсіпорындар пайданы қорландырумен үнемді, тиімді жұмыс істей
алмай, ұлттық байлықты ысырап өтіп келеді деген көзқарас қалыптасты.

Жалпы мәлімет

Жекешелендіру термині мемлекеттік меншіктің жеке меншікке өтуін
білдіреді.

Жекешелендіру мақсаты:

- өтпелі мақсатты алға тартып, жеке меншік топтарын құру.
- мемлекеттік кәсіпорын мүліктерін жеке адам мен коммерциялық
құрылымдарға мемлекеттік бюджетті толтыру үшін сату.

Мемлекеттік меншікті жекешелендірудің халықаралық практикасы
көрсеткендей, жекешелендірудің екі варианты бар:

- қатаң вариантты жекешелендіру қарқынды жүргізу;
- жұмсақ вариантты жекешелендіру ақырындап жүргізу.
Қазақстандағы жекешелендіру процесі Чехословакияда қолданылған

моделге ұқсастығын жүзеге асырылады.

Жекешелендіру екі кезеңмен жүргізіледі: бірінші кезеңде тұрғындардан
қайтаруды қажет етпейтін тұрғын-үй купонын қолдана отырып, үйлерді
жекешелендіру жүзеге асты, екінші кезеңде тұрғындар қайтарылмайтын
жекешелендіру купонын алды. Оларды тек қана инвестициялық жекешелендіру
қоры арқылы қолдану мүмкіндігі жасалды. Ондай қор Қазақстанда 120-дан
болды.

Кейбір есептеулер бойынша 1984 жылы II дүниежүзілік соғыстан кейін
бірінші рет Батыс Еуропа 19 елінде экономикада мемлекет үлесі төмендей
бастағаны байқалған. Жекешелендіру Еуропада кең қанат жайды, өйткені
мемлекеттік меншік еңбекшілердің мүддесіне сай келмеді. Күрделі мәселелер
күрмеулі күйінде қалды.

Жекешелендіру революциясында 1 орынға Ұлыбритания шықты, өндіріске
қатынастардың 1\3 бөлігі немесе жалпы 600 мың адамдық жұмыс орындарын
мемлекеттік компанияларды стау нәтижесінде жекеменшік секторында берілді.
Бұл шара мемлекеттік үй қорын қосқанда Бриган қазынасына 26 млрд. Доллар
пайда әкеліп, мемлекеттік ішкі өндірістегі үлесін 10-нан 6 пайызға
төмендетті. Мысалы, кейбір мемлекеттік кәсіпорындарғы қолдағы акцияларын
жұмысшылары мен қызметкерлеріне сатып немесе тегін беруге ұсыныс жасалды.

Меншiк құқығы дегенiмiз субъектiнiң заң құжаттары арқылы танылатын
және қорғалатын өзiне тиесiлi мүлiктi өз қалауынша иелену, пайдалану және
оған билiк ету құқығы.
Жылжымайтын мүлікке меншік құқығы оған мемлекеттік тіркеуді
өткізгеннен кейін жүзеге асады
Меншiк иесi өзiне тиесiлi мүлiкке қатысты өз қалауы бойынша кез
келген әрекеттер жасауға, соның iшiнде бұл мүлiктi басқа адамдардың
меншiгiне берiп, иелiгiнен шығаруға, өзi меншiк иесi болып қала отырып,
оларға мүлiктi иелену, пайдалану және оған билiк ету жөнiндегi өз
өкiлеттiгiн тапсыруға, мүлiктi кепiлге беруге және оған басқа да әдiстермен
ауыртпалық түсiруге, оларға өзгеше түрде билiк етуге құқылы.

Азамат өлген жағдайда оған тиесілі жылжымайтын мүлік меншігіне құқық,
мұрагерге немесе заңға сәйкес басқа тұлғаларға өтеді.
Заңды тұлғаның таралуы жағдайында оған тиесілі жылжымайтын мүлік
меншігіне құқық, қайта құрылған заңды тұлға құқық мұрагері заңды тұлғаларға
өтеді.
Қайта құрылған жылжымайтын мүлікке меншік құқығы мемлекеттік тіркеуді
өткізгеннен бастап жүзеге асады.
Мүлік иегерінің қалауынсыз, иегердің мүлігін басқа тұлғаға меншікке
беру жол берілмейді, Қазақстан Республикасының Азаматтық Кодексінде
көрсетілген жағдайлардан басқа (бұдан әрі ҚР АК)
Жарна қорына құқығы бар, пәтерге, саяжайға, гаражға, басқа да жайға
өзінің пай жарнасын толық қосқан бұл тұлғаларға кооперативпен қолдануға
берілген тұтынушы кооператив мүшелері (үй-жайлық, үй-құрылыстық, саяжайлы
немесе гаражды) және басқа да тұлғалар көрсетілген мүлікке меншік құқығына
иелікті алады.
Жеке тұлғаның:
✓ айырбастау келісім-шарты
✓ сыйға тарту келісім-шарты
✓ өмірінің соңына дейін бағу шартымен мүлікті меншіктен шығару келісім-
шарты
✓ тегін беру келісім-шарты
✓ неке келісім-шарты
✓ (заң бойынша) мұра бойынша өсиеттікке құқық туралы куәлік
✓ жекешелендіру келісім-шарты
✓ заңды күші бар сот актілері
✓ мүшенің пай жарнасы соммасын толық салғаны туралы үй-құрылысты
кооперативінің анықтамасы
✓ тегін беру туралы келісім-шарты
✓ реквизиция немесе бұзу барысында өтемақы түрінде мүлікті беру
келісім-шарты
✓ соғылған обьектіні пайдалануға қабылдау туралы қабылдау
комиссиясының акті немесе мемлекеттік қабылдау комиссиясының акті
✓ тіркеу куәлігі
✓ жарғылық капиталынан үлесті бөлі есебіне мүлікті беру туралы заңды
тұлғаның шешімі
✓ атқарушы органдардың құқықтық актілері
Заңды тұлғаның:
✓ сатып алу – сату келісім-шарты;
✓ айырбастау келісім-шарты;
✓ тегін беру келісім-шарты;
✓ келісім – шарт міндеттерінің күшіне жылжымайтын мүлікті беру;
✓ реквизиция немесе бұзу барысында өтемақы түрінде мүлікті беру
келісім-шарты
✓ бөлінетін баланс немесе беру актісі;
✓ өз күшіне енген сот актілері;
✓ соғылған обьектіні пайдалануға қабылдау туралы қабылдау
комиссиясының акті немесе мемлекеттік қабылдау комиссиясының акті;
✓ жарғылық капиталына жылжымайтын мүлікті салу туралы шешім
(құрылтайшы келісім-шарты, басқосу хаттамасы);
✓ мүлікті заңды тұлға балансына беру туралы шешім;
✓ атқарушы органдарының құқықтық актілері
Құқықты орнатушы құжаттар тіркеуге екі данада беріледі, біреуі түпнұсқа
немесе нотариалды расталынған болуы тиіс. Бұл құжаттардың түпнұсқалары
(немесе нотариалды расталынған көшірмесі) тіркеуден кейін өтініш берушіге
қайтарылады.
Жер учаскесіне меншік құқығын тіркеу кезінде, құқықты орнатушы
құжаттан басқа жер учаскесіне жеке меншік құқығына актісін беру тиіс.

Жекешелендірудің мәні

Кәсіпорын – халық шаруашылығының бастапқы ұясы. Материалдық және
материалдық емес игіліктер, қызмет көрсету кәсіпорындарында жасалады.
Сондықтан кәсіпорындар экономикасы, олардың орталықпен, банктермен және
басқа несие беретін мекемелермен қарым-қатынасы өтпелі кезеңдегі теория мен
практиканың қатты ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.