Қант қызылшасынан қант өндіру технологиясы
1.1 Қант қызылшасы және қант өндірудің тарихы
1.2 Қант қызылшасының маңызы
1.3 Қант қызылшасынан қант алу технологиясы
1.4 Қант туралы түсінік
1.5 Қанттың кең тараған түрлері
1.6 Қазақстандағы қант өнеркәсібі
1.2 Қант қызылшасының маңызы
1.3 Қант қызылшасынан қант алу технологиясы
1.4 Қант туралы түсінік
1.5 Қанттың кең тараған түрлері
1.6 Қазақстандағы қант өнеркәсібі
Қант қызылшасы — аса бағалы техникалық және жемшөптік мәдени дақыл. Қызылшадан алынатын негізгі өнім – қант, оның жемістамырында 20 пайыз қат болады. Қант жасағанда алынатын қалдықтар сығынды мен сірне малды азықтандыруға жұмсалады немесе сірне спирт өнеркісібі үшін шикізат есебінде пайдаланылады. Қант қызылшасы – екі жылдық өсімдік, сондықтан оның өсуі үш кезеңде қарастырылады. Бірінші кезеңде сіңіру қабаты пайда болып екінші кезеңде жеміс тамыры, ал үшінші кезеңде жемістамырда қант пайда болады. Қант қызылшасы екінші жылы отырғызылғанда ұшы сүйірлеу келген ақ тамыр түзіп, одан өркендер тармақтанып өседі. Өркеннің жоғары ұшында шыған шоғырланып жиалған толып жатқан гүлдері болады: гүлдері алабота тұқымдас өсімдіктердің гүлдері тәрізді бірнешеуі бірігіп құралады. Мұны шоқгүл дейді. Бір шоқта 2-6-ға дейін гүл, әрбір гүлде бес аталық гүл, бір аналық гүл болады. Аталық гүл серігімен бірге өседі. Жапырақтары сағақты пішіні жүрек тәрізді, айнала жиектері бір тегіс немесе ирек-ирек болып келеді. Жемісі бітісіп өскен бірнеше жемістерден құралады.
1. Амерханова М.Б., Рахимбаев И.Р.
Клональное микроразмножение инцухт – линий сахарной свеклы.
2. Извести АН КазССР 1985, №2, стр. 90-91.
Амерханова М.Б.
3. Суспензионная культура сахарной свеклы.
V съезд ВОФР тез.докл., Минск, 1998, стр.1.
07 Январь 2013
Клональное микроразмножение инцухт – линий сахарной свеклы.
2. Извести АН КазССР 1985, №2, стр. 90-91.
Амерханова М.Б.
3. Суспензионная культура сахарной свеклы.
V съезд ВОФР тез.докл., Минск, 1998, стр.1.
07 Январь 2013
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
БӨЖ
Тақырыбы: Қант қызылшасынан қант өндіру технологиясы
Орындаған: Өкенова Ж.А
Тексерген: Мұхаметжанова О.Т
Тобы: АГ - 213
Семей - 2015
Мазмұны
0.1 Қант қызылшасы және қант өндірудің тарихы
0.2 Қант қызылшасының маңызы
0.3 Қант қызылшасынан қант алу технологиясы
0.4 Қант туралы түсінік
0.5 Қанттың кең тараған түрлері
0.6 Қазақстандағы қант өнеркәсібі
Қант қызылшасы -- аса бағалы техникалық және жемшөптік мәдени дақыл. Қызылшадан алынатын негізгі өнім - қант, оның жемістамырында 20 пайыз қат болады. Қант жасағанда алынатын қалдықтар сығынды мен сірне малды азықтандыруға жұмсалады немесе сірне спирт өнеркісібі үшін шикізат есебінде пайдаланылады. Қант қызылшасы - екі жылдық өсімдік, сондықтан оның өсуі үш кезеңде қарастырылады. Бірінші кезеңде сіңіру қабаты пайда болып екінші кезеңде жеміс тамыры, ал үшінші кезеңде жемістамырда қант пайда болады. Қант қызылшасы екінші жылы отырғызылғанда ұшы сүйірлеу келген ақ тамыр түзіп, одан өркендер тармақтанып өседі. Өркеннің жоғары ұшында шыған шоғырланып жиалған толып жатқан гүлдері болады: гүлдері алабота тұқымдас өсімдіктердің гүлдері тәрізді бірнешеуі бірігіп құралады. Мұны шоқгүл дейді. Бір шоқта 2-6-ға дейін гүл, әрбір гүлде бес аталық гүл, бір аналық гүл болады. Аталық гүл серігімен бірге өседі. Жапырақтары сағақты пішіні жүрек тәрізді, айнала жиектері бір тегіс немесе ирек-ирек болып келеді. Жемісі бітісіп өскен бірнеше жемістерден құралады. Әрбір жемістікте бір тұқым болады, сыртындағы қабыршағы өте тығыз, ағаш тәрізді болғандықтан, тұқым ажырамайды, сондықтан оны бірге себуге тура келеді. Қызылша тұқымының пішіні мен құрылымы дәнді дақылдардан өзгеше. Мұның бірнеше дәндері бір-бірімен тұстаса өсіп құралады, сондықтан қызылшаның тұқымын дән деп атамай шоғырмақ деп атайды. Бір түйнекшеде 2-ден 6-ға дейін тұқымша болады. Себілген әрн түйнекшеден бірнеше сабақшалар өсіп шығады. Өсіп шыққан қызылшаны дер кезінде сиретудің маңызы өте зор, өйткені өсімдіктің жиі шығуы оның өнімін мықтап төмендетеді. Қант қызылшасының тұқымын алу үшін алғашқы жылғы тамыр жемістерді екінші жылғы көктемгедейін тиісті орындарда сақтайды. Келесі жылы көктемде бұларды топыраққа қайтадан шаршы-ұялап отырғызады. Осыдан кейін тамыржемістерден жаңа жапырақтары мен гүлдері бар сабақтар өсіп, олар тұқым береді. Қант қызылшасы Қазақстанда: Алматы, Талдықорған, Жамбыл облыстарында 100 мыңдай гектар жерге егіледі. 1933 жылдан қызылшадан қант алатын зауыттар салынып (Мерке, Талдықорған, Жамбыл, Алматы, Қарабұлақ, Шу қант зауыты), жұмыс істеуде. Тропиктік елдерде қант қамысының сабағынан қант алынады. Өзбекстанда қант қамысы өсіріледі. Мұнда қамыс сабағының гектарынан 1000 ц. өнім алынады. Қант қамысының жабайы түрлері қазір Бирмада, Қытайда, Жапонияда, Пәкістанда, Жаңа Гвинеяда, т.б. өседі.
Қант-маңызды тағам түрлерінің бірі,оны өндіру үлесі 2008жылғы есеп бойынша 392 мың т-ны құраса,жан басына шаққандағы тұтыну көрсеткіші 20,4 кг-ға жетті.Қант қызылшасы ұзақ уақыт сақтауға шыдамайды және алыс қашықтыққа тасымалдау оның сапасын төмендетеді.1 т құмшекер алу үшін 6 - 9 т қант қызылшасы керек.Боралдай,Тараз,Шу,Мерке қант зауыттары құмшекермен қатар шақпақ қант шығарады.
Қанттың отаны Үндiстан Қанттың шыққан жерi Ежелгi Үндiстан деп есептеледi. Бiздiң елiмiзде қанттың қант қызылшасынан өндiрiлетiнiн бiлемiз. Бiрақ қант жасауды дәл 1747 жылдан басталғанын екінiң бiрi бiле бермейдi. Нақ сол жылы немiстiң А. С. Маргграф деген химигi не болар екен деген оймен қызылшадан ақ кристалл зат шығарып, дәмiн татып көргенде борық қантынан аумайтынын байқайды. Алайда жұрт бұған мүлдем ден қоймай, бұл әдiс елу жылдай елеусiз қала берген. Қант өндiрудiң өнеркәсiптiк технологиясын жасап 1802 жылы Кунер қаласында алғашқы қант зауытын салдырған. А. С. Маргграфтың дарынды да iскер шәкiртi Ф. К. Ахард болды. Қазiргi уақытта қант қызылшасы мен, қант борығы жер шарында әрқайсысы шамамен 7миллион гектар алқапта өсiрiледi. Дегенмен қызылшада қант аз болғандықтан дүние жүзiнде қанттың 60%.-ы қант борығынан өндiрiледi.
Ресейде Қант өндіру XVII ғасырда пайда болды. және шикізат қамыс қанты өңдеу тұрады. XVIII ғасырдың аяғында. Ресей мен шетелде қант шығаратын жаңа шикізат іздеу күресінен болды. Ең жақсы шикізат қант қызылшасы болды. 1802 жылы ауыл Alyabiev Chernsky County Тула провинциясында J. Есипов бірінші орыс қант қызылшасы зауытын салды. Технологиялық схемалары мен жабдықтар зауыттары жетілдіру жүріп қант зауыттарының санын көбейту бірге болашақта. 1844 жылға қарай, онда 206 Sugar Mills қазірдің өзінде болды, және осы уақытқа дейін қант өндірісінің технологиясы айтарлықтай жақсарды. Бу өрт булану булану пайдалану және әк пайдалана шырын тазарту орнына. 1844 жылы, қант бойынша диірмен бірнеше әсер булануы пайдалана бастады. 1832-1853 жж. қант қызылшасы зауыттары, кристалдар алу үшін қант шешімдерді дайындау әдісі мен preprotein қант Центрифуга massecuite бөлу қант өндіретін диффузиялық әдісін енгізу басталды. [5] Ресейде капитализмнің дамуымен, қант өнеркәсібі қарқынды дамыды және 1860 жылға қарай, аз қуатты 427 Sugar Mills болды. Болашақта, жабдықтар мен қант өндіру технологиясын жетілдіру жаңа түрлерін дамыту қант диірмен шоғырландыру үрдісі бар. Революциядан кейін, қолданыстағы қант зауыттары қайта қалпына келтіру үшін жасалған және жаңаларын құрылыс болды. Бұл бағыттар отандық машина жасау дамуына байланысты еліміздің индустрияландыру барысында олардың ең дамыту жетті. Жылғы 1 қаңтардан 1941 жылға қарай Кеңес Одағының орташа өнімділігі тәулігіне қызылшасы 800 тоннаға жетті, 211 қант диірмен әрекет етті. 1945 - 1941 Ұлы Отан соғысы. қатты қант өнеркәсібі зақымдалған. 42 өсімдіктер мен 64 зауыттық қалпына келтіру талап талқандалды. 1949 жылға қарай, қант диірмен толықтай дерлік қалпына келтірілді, ал 1950 жылы 1991 жылға қарай 1940 жылы астам 17,2% -ға, қант өндірді, 330 қант жоғары механикаландырылған диірмен және негізінен автоматтандырылған кәсіпорын болды 1.5 ... 6.0 мың орташа тәуліктік шығу. қызылшасын тонна. Кеңес Одағы ыдырағаннан нәтижесінде, көптеген зауыттар ТМД түрлі елдердің көшті. 2004 жылы Ресей Федерациясында, 93 қант зауыттары жұмыс істейді. олардың орташа өнімділігі тәулігіне қызылшасын шамамен 3 мың. тонна болды. Компаниялар саны айтарлықтай импорт жеткізілетін, шикізат қамыс қант өңдеу айналысқан. Жалпы, ол 2,48 мың, қант 5,6 млн тонна өндірілді.
Қант қызылшасының маңызы. Күнделікті дастарқанга қойып, сүйсіне жейтін көкөністеріміздің бірі - қант қызылшасы болса, оның табиғи отаны Қаратеңіз, Каспий теңіздерінің жағалаулары мен Жерорта теңізінің маңайы екен. Қазірде оның будандастырылған жаңа түрлерін әлемнің әр елінен кездестіруге болады. Оның қазір біз жеп жүрген түрінің өзі өте ерте заманда жасалғаны белгілі. Мұның тағамдық құндылығымен қатар, дәрілік қасиеті де көптен белгілі.
Әдетте қант қызылшасының тамыр түйнегі асқа қолданылады. Ал жапырақтары қалдық ретінде тасталады.
Шындығында тамырына қарағанда жапырақтарындағы белок 2-3 есе артық болады. Түйнек тамырында су оның 86 пайызын ұстайды. Ал, белок 1,7 пайыз ғана. Басқа көкөністерге қарағанда қант қызылшасындағы қант 11 пайызға жетеді. Онда үлкен дәрумендер тобы бар. Мәселен, В1, В2, Р және Е дәрумендерімен қоса никотин, фолий қышқылдары мен басқа өсімдіктерге қарағанда микроэлементтер көп болып келеді. Сондықтан да адам ағзасына қажетті фосфор, калий, кальций, натрий хлор сияқты элементтер адамдарды тұйықталу сияқты сәттерден алып шығуда орны ерекше. Ол қан құрамын жақсартып, ферменттерді реттеуге қатысады.
Қант қызылшасы ағзалардың белокті сіңіруге деген мүмкіндігін молайтып, бауырдың жұмыс қабілетін арттыруға септігін тигізеді. Оның тамыр түйнегінен жасалған дәрілер зәрді айдайды, ішті жүргізіп, қырқұлақ ауруына кедергі келтіреді. Басқа да түрлі қабынулардың
алдын алады. Сондықтан да оны халық емшілері жаңадан алынған шырынымен өкпе ауруларын емдейді.
Шырынға тең мөлшерде қосылған балмен қан қысымының өрлеуін тоқтататын дәрі жасайды. Қайнатылған тамыр түйнегінің суымен қатып қалған ішектерді босатып, жүргізетін дәрі ретінде қолданады.
Қан азаюға, қырқұлаққа қант қызылшасы таптырмайтын ем. Сыртқы денедегі бөрткен жараларға, шиқанға сулы тұнбасы мен жас жапырақтарымен емдейді.
Мұрынның іші қабынып, ұзақ уақыт жазылмай жүрген ауру болса, қант қызылшасын қайнатып, пісіріп, сығып шырынын алады да мұрынға тамызады. Сөйтіп, жылдам сақаюына ықпал жасайды.
Қант қызылшасы адам ағзасында ауыр металды, зиянды қалдықтарды сорып, денеден ығыстырады. Холестеринді тазалайды. Оның шырынын құлақ ауырғанда құлаққа мақтамен қояды. Тұмаумен ауырғанда ішеді.
Қант қызылшасынан қант өндіру технологиясы. Қант - құрамы біртекті жалпы сахарозадан туратын өнім. Сахароза көптеген өсімдіктерде болады, әсіресе ол қант тростнигінде және қант қызылшасында көп. Қант қоңамдық тамақтану өнімі. Сондай -ак кондитер,консерві, нан басқа тамақөнеркәсібінің шикізаты болып табылады. Қант жеңіл және толық организмге сіңеді, әнергия көзі және гликоген, май түзілудің материалы болып табылады. 100 г канттың әнергетикалыққұндылығы 410 ккал құрайды. Қайт артық мөлшерде қабылданса, организмге зиян келтіреді:
Жүрек тамыр жүйесіне әсер етеді, май алмасу бұзылады, диабеттің даму каупі ұлғаяды, тіске әсер етеді.Канттыңтәуліктің физиологиялық нормасы 100 г құрайды, бірақ оны адамның жасына денсаулынына байланысты дифференциалау керек.
Қант өндірісінде өндіріске алып келінген қант қызылшалары алдымен тазаланады, өлшенеді, содан-сон турағыш машинасына жоңкаланады да диффузиялық аппаратқа түсіп судың көмегімен шырыны алынады. Шырынның құрамында қанттан өзге де қоспалар бар. Олардан тазарту үшін шырынға ақсуын қосып дефекацияланады,сатурацияланады (көмірқышқыл бар газбен), сульфидтанады содан сонәр түрлі сүзгілермен сүзіледі. Шырынды қоюлату үшін оны қайнатып буландырады, содан соң сульфидтайды(күкірт газымен). Содан сон қоймалжың масса вакуум аппаратта қайнатылып кұрамындағы кұргақзаттардың мөлшері 92.5%-ке жетеді. Мұның құрамында 50% -ке дейін қант кристалы болады. Кристалдарды ажырату үшінмасса ортадан тепкіш центрифугаларға салынып өңделеді. Оның тор көзді барабанының ішінде қант кристалдары, ал сыртында сұйық қоспалар шығады. Қант кристалдары бумен немесе ыстық сумен жуылып, қайтадан қантқа қанықкан, бірақ бөгде заттардан тазаланбаған ерітіндіге қосылады. Осы масса қайтадан вакуум аппаратта буланады да, одан алынған қант кристалдары кептіріліп қаптауга жіберіледі. Қантты қант құрағынан да өндіреді. Мұның өзгешелігі құрғақты жаныштап содан алынған шырын тазартылып, сүзіліп ары қарай қант қызылшасы сияқты өңделеді.
Алдымен теріліп әкелінген қызылша үлкен астауға салынады. Содан кейін бірінен соң бірі кезекте тұрған машиналар жоғары көтеріп, жуын, оны майда тіліктерге кеседі. Тіліктерден шырын бөлінеді. Бірақ түсі ақ қызылша қара сөл бөледі. Осы сөлдер үлкен ыдыста жиналып түтікшелер арқылы өңдеуден өткенде, оның түсі мөлдір болады.
Қызылшадан алынған сөл қою болуы үшін үлкен мұнарада оның құрамындағы артық суларды буландырып шығарып тастайды. Шыққан затты тағы да тазартудан өткізіп, оған қант ұлпаларын себеді. Ұлпалар қоймалжың шәрбатқа араласып түйіршік болып өсе бастайды. Осылай қант кристалдары пайда болады. Кристалдарды арнайы қондырғыда жуып кептірген соң шекер пайда болады. Ал шекерден шақпақ қант жасалады. Міне, бір түйір қант жасалу үшін үлкен жұмыстар істеліп, көп тер төгіледі.
Қант қызылшасы өндірісі бес машина-аспаптық жүйелерді қамтиды:
oo машиналар мен қызылшаны өңдейтін аппарат;
oo тазалау және қалыңдататын сироп үшін машина-аспаптық жүйесі;
oo кристалдану және тауарлық қант алу үшін машиналар мен аппараттар жүйесі кіреді
oo әк, әк сүт және сатурации газ арналған машиналар мен жабдықтар жиынтығы;
oo дымқыл целлюлоза басу, кептіру және оны брикеттеу үшін машина-аспаптық жүйесі.
Қант өндірісімен өндірілетін қанттың негізгі түрлері: құмшекер және рафинад қант болып бөлінеді.
Құмшекерді 16-18% ал кейде 25% сахарозасы бар қант қызылшасынан алады. Сахароза пектиндермен, бояғыш, азотты заттармен минералды заттармен және басқа қант емес заттармен бірге ерігенткүйде клетка шырынында болады.
Рафинад қант кәдімгі қүмшекермен салыстырғанда едәуір жоғары тазалықдәрежесімен сипатталады. Ондағы сахароза мөлшері 99.9% болу керек.
Барлық рафинад қанттар үшін шикізат ретінде стандартты сапалы құмшекер қолданады. Рафинад қантының әр түрлерін алудың ерекшелігі бар. Бірақ алғашқы өңдеу кезеңдері бірдей. Ол құмшекерді еріту, тазалау және алынған сиропты мөлдірету, сиропты вакуум аппаратта сахароза кристалдары түзілгенше қайнату(рафинад уфтелін aлy) операцияларынан тұрады. Ары қарай рафинад уфтелін шығарылатын қант түріне байланысты өндейді.
Рафинадталған құмшекерді рафинад уфтелінен сахароза кристаллдарын болу, сумен жуу және кептіру арқылы алады. Оны кристаллдардыңөлшемі бойынша майды (0.2-0.8мм), орташа (0.5-1.2мм), ірі (1.0-2.5мм) және ерекше ірі (2.0-4.0) түрлеріне іріктейді.
Кесек түріндегі рафинад қантын престеу және құю арқылы алады. Престелген қантты рафинад қантын уфтилінен бөлінген және ерекше таза қант ерітіндісі пен жуылған ылғалды қант кристалдарын престеу арқылы алады. Престелген бөлшектерді кептіреді және суытады. Кристалдардың ылғалдылығы мен престегенде қысылу дәрежесіне байланысты қанттың 3 түрін өндіреді:бөлшек түрінде престелген, құйылған қанттың касиеті бар, тез еритін.
Құю арқылы рафинад алу көп еңбекті қажет етеді. ЬІстық рафинад утфелін конус тәрізді және металл формаларға кұяды да кристалл аралық сироптан сахароза қосымша кристалдану максатында суытады. Кристалдар бірігу нәтижесінде утфиль тыгыздалады. Оны клерспен жуып кептіреді. Кептіру кезінде клерс кабаттарынан қосымша кристалдар тузіледі де қант құрылымы берік болады. Құйылған қанттардың массасы 5-60г дейін дұрыс емес пішінді бөліктер күйінде өндіреді.
Рафинад ұнтағы рафинад қантының түйірлерін ұнтақ болғанша майдалап алады, бөлшектерінің өлшемі 0.1 мм.
Қант сапасына қойылатын талаптар. Қант сапасын екі стандарт бойынша кұмшекер және рафинад қантқа арналған бойынща бағалайды.
Құмшекердің тусі жылтыр, ақ түсті, ал рафинад қант көгілдір реңді дақсыз, бөтен қоспасыз болу кереқ. Дәмі- кұрғақ күйінде де сулы ерітіндісінде де тәтті. Суда толық еру керек, ерітіндісі мөлдір, тұнбасыз болу керек. Стандарттармен ылғалдылыгы, сахароза мөлшері, редуцирленетін қанттың мөлшері, беріктігі (рафинад қант үшін), суда еру ұзактығы т.б нормаланады. Сахароза мөлшері 99,7%-тен аз болмау керек, рафинад қантта сахароза мөлшері 99,9% , ылғалдылығы 0,1-0,4%-ке дейін.
Қүмшекерді 25,50 кг-дық каптарға немесе полиәтилен каптарға буып түйеді.
Қантты таза, кұргақ, желдетілетін бөлмелерде сақтау керек. Сақтау кезінде кант ылғалданудан бұзылады. Қантты сақтау кезінде қолайсыз өзгерістер болдырмау ушін қалыпты жағдайларды кадағалау керек. Құмшекерді сақтауда салыстырмалы ауа ылғалдылығы 70%-тен аспау керек, рафинад қантты сақтағанда 80%-тен аспа керек.
Қамыс және қызылша қанты (қант ұнтағы, рафинад) бірінші дәрежелі қажетті азықтықөнім болып табылады. Сахароза деп аталатын кәдімгі қант ағзаны қажетті энергиямен қамтамасыз ететін тағамдық құндылығы жоғары көмірсуға жатады,бірақоны ағзаның сіңіруі баяу етеді. Сахароза асқорыту жүйесінде глюкоза мен фруктозаға ыдырайды, содан кейін қанға түседі.
Глюкоза ағзаның энергетикалық шығынының жартысын қамтамасыз етеді. Қандағы глюкозаның қалыпты концентрациясы 100 миллиметрде 80-120 мг қант дәрежесінде болады. Сондықтан да біратар бауыр аурулары, уланулар тамырға глюкозаны еңгізу немесе қантты ішу ұсынылады. Қант-көмірсудың синонимдік ұғымы; бұл атау бірінші ашылуда қанға тәтті дәмге ие болғандығынан шықды.
Уытты қант, табиғи дисахарид, мальтоза сияқты уыт құрамында көп мөлшерде болады. Экстрактарды булау ваккум булау қондырғыларында 55- 60оС температурада жүргізіледі. Экстрактардың көмірсулы құрамы - мальтоза,глюкоза және басқа уытты қанттар; ақуыздар; органикалық қышқылдар (сүт,лимон,сірке, янтарь, пирожүзім және т.б ); дәрумендер; піскенбидайға сай ферменттер.
Сығынды сапасы "көмірсулы өнім Радамальт" ТУ9188-005-492155970-00 сәйкестеледі. Крахмалдан тұратын дәндік шикізат гидролиздік өнімі "Радамальт" - қа жататын піскен дән ферментінен алынған олар емдік, денсаулықты және әлсіз адамдардың күшін калпына келтіруші ретінде ертеден белгілі.
Уытты қантты орыс-түрік соғысы кезінде "ложечная терапия" депаталатын жарарыларды емдеу үшін қолданылады, "ложечная терапия Ресейде туберкулезбен ауыратындарды емдеу үшін де белгілі болады.
Жалпы атауы "Радамальт" концентрат түрінде (уытты қант) піскен дән сығындысы температура ауытқуларында кристалданбайды.
Уытты қантты піскен, кептірілген және ірі ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
БӨЖ
Тақырыбы: Қант қызылшасынан қант өндіру технологиясы
Орындаған: Өкенова Ж.А
Тексерген: Мұхаметжанова О.Т
Тобы: АГ - 213
Семей - 2015
Мазмұны
0.1 Қант қызылшасы және қант өндірудің тарихы
0.2 Қант қызылшасының маңызы
0.3 Қант қызылшасынан қант алу технологиясы
0.4 Қант туралы түсінік
0.5 Қанттың кең тараған түрлері
0.6 Қазақстандағы қант өнеркәсібі
Қант қызылшасы -- аса бағалы техникалық және жемшөптік мәдени дақыл. Қызылшадан алынатын негізгі өнім - қант, оның жемістамырында 20 пайыз қат болады. Қант жасағанда алынатын қалдықтар сығынды мен сірне малды азықтандыруға жұмсалады немесе сірне спирт өнеркісібі үшін шикізат есебінде пайдаланылады. Қант қызылшасы - екі жылдық өсімдік, сондықтан оның өсуі үш кезеңде қарастырылады. Бірінші кезеңде сіңіру қабаты пайда болып екінші кезеңде жеміс тамыры, ал үшінші кезеңде жемістамырда қант пайда болады. Қант қызылшасы екінші жылы отырғызылғанда ұшы сүйірлеу келген ақ тамыр түзіп, одан өркендер тармақтанып өседі. Өркеннің жоғары ұшында шыған шоғырланып жиалған толып жатқан гүлдері болады: гүлдері алабота тұқымдас өсімдіктердің гүлдері тәрізді бірнешеуі бірігіп құралады. Мұны шоқгүл дейді. Бір шоқта 2-6-ға дейін гүл, әрбір гүлде бес аталық гүл, бір аналық гүл болады. Аталық гүл серігімен бірге өседі. Жапырақтары сағақты пішіні жүрек тәрізді, айнала жиектері бір тегіс немесе ирек-ирек болып келеді. Жемісі бітісіп өскен бірнеше жемістерден құралады. Әрбір жемістікте бір тұқым болады, сыртындағы қабыршағы өте тығыз, ағаш тәрізді болғандықтан, тұқым ажырамайды, сондықтан оны бірге себуге тура келеді. Қызылша тұқымының пішіні мен құрылымы дәнді дақылдардан өзгеше. Мұның бірнеше дәндері бір-бірімен тұстаса өсіп құралады, сондықтан қызылшаның тұқымын дән деп атамай шоғырмақ деп атайды. Бір түйнекшеде 2-ден 6-ға дейін тұқымша болады. Себілген әрн түйнекшеден бірнеше сабақшалар өсіп шығады. Өсіп шыққан қызылшаны дер кезінде сиретудің маңызы өте зор, өйткені өсімдіктің жиі шығуы оның өнімін мықтап төмендетеді. Қант қызылшасының тұқымын алу үшін алғашқы жылғы тамыр жемістерді екінші жылғы көктемгедейін тиісті орындарда сақтайды. Келесі жылы көктемде бұларды топыраққа қайтадан шаршы-ұялап отырғызады. Осыдан кейін тамыржемістерден жаңа жапырақтары мен гүлдері бар сабақтар өсіп, олар тұқым береді. Қант қызылшасы Қазақстанда: Алматы, Талдықорған, Жамбыл облыстарында 100 мыңдай гектар жерге егіледі. 1933 жылдан қызылшадан қант алатын зауыттар салынып (Мерке, Талдықорған, Жамбыл, Алматы, Қарабұлақ, Шу қант зауыты), жұмыс істеуде. Тропиктік елдерде қант қамысының сабағынан қант алынады. Өзбекстанда қант қамысы өсіріледі. Мұнда қамыс сабағының гектарынан 1000 ц. өнім алынады. Қант қамысының жабайы түрлері қазір Бирмада, Қытайда, Жапонияда, Пәкістанда, Жаңа Гвинеяда, т.б. өседі.
Қант-маңызды тағам түрлерінің бірі,оны өндіру үлесі 2008жылғы есеп бойынша 392 мың т-ны құраса,жан басына шаққандағы тұтыну көрсеткіші 20,4 кг-ға жетті.Қант қызылшасы ұзақ уақыт сақтауға шыдамайды және алыс қашықтыққа тасымалдау оның сапасын төмендетеді.1 т құмшекер алу үшін 6 - 9 т қант қызылшасы керек.Боралдай,Тараз,Шу,Мерке қант зауыттары құмшекермен қатар шақпақ қант шығарады.
Қанттың отаны Үндiстан Қанттың шыққан жерi Ежелгi Үндiстан деп есептеледi. Бiздiң елiмiзде қанттың қант қызылшасынан өндiрiлетiнiн бiлемiз. Бiрақ қант жасауды дәл 1747 жылдан басталғанын екінiң бiрi бiле бермейдi. Нақ сол жылы немiстiң А. С. Маргграф деген химигi не болар екен деген оймен қызылшадан ақ кристалл зат шығарып, дәмiн татып көргенде борық қантынан аумайтынын байқайды. Алайда жұрт бұған мүлдем ден қоймай, бұл әдiс елу жылдай елеусiз қала берген. Қант өндiрудiң өнеркәсiптiк технологиясын жасап 1802 жылы Кунер қаласында алғашқы қант зауытын салдырған. А. С. Маргграфтың дарынды да iскер шәкiртi Ф. К. Ахард болды. Қазiргi уақытта қант қызылшасы мен, қант борығы жер шарында әрқайсысы шамамен 7миллион гектар алқапта өсiрiледi. Дегенмен қызылшада қант аз болғандықтан дүние жүзiнде қанттың 60%.-ы қант борығынан өндiрiледi.
Ресейде Қант өндіру XVII ғасырда пайда болды. және шикізат қамыс қанты өңдеу тұрады. XVIII ғасырдың аяғында. Ресей мен шетелде қант шығаратын жаңа шикізат іздеу күресінен болды. Ең жақсы шикізат қант қызылшасы болды. 1802 жылы ауыл Alyabiev Chernsky County Тула провинциясында J. Есипов бірінші орыс қант қызылшасы зауытын салды. Технологиялық схемалары мен жабдықтар зауыттары жетілдіру жүріп қант зауыттарының санын көбейту бірге болашақта. 1844 жылға қарай, онда 206 Sugar Mills қазірдің өзінде болды, және осы уақытқа дейін қант өндірісінің технологиясы айтарлықтай жақсарды. Бу өрт булану булану пайдалану және әк пайдалана шырын тазарту орнына. 1844 жылы, қант бойынша диірмен бірнеше әсер булануы пайдалана бастады. 1832-1853 жж. қант қызылшасы зауыттары, кристалдар алу үшін қант шешімдерді дайындау әдісі мен preprotein қант Центрифуга massecuite бөлу қант өндіретін диффузиялық әдісін енгізу басталды. [5] Ресейде капитализмнің дамуымен, қант өнеркәсібі қарқынды дамыды және 1860 жылға қарай, аз қуатты 427 Sugar Mills болды. Болашақта, жабдықтар мен қант өндіру технологиясын жетілдіру жаңа түрлерін дамыту қант диірмен шоғырландыру үрдісі бар. Революциядан кейін, қолданыстағы қант зауыттары қайта қалпына келтіру үшін жасалған және жаңаларын құрылыс болды. Бұл бағыттар отандық машина жасау дамуына байланысты еліміздің индустрияландыру барысында олардың ең дамыту жетті. Жылғы 1 қаңтардан 1941 жылға қарай Кеңес Одағының орташа өнімділігі тәулігіне қызылшасы 800 тоннаға жетті, 211 қант диірмен әрекет етті. 1945 - 1941 Ұлы Отан соғысы. қатты қант өнеркәсібі зақымдалған. 42 өсімдіктер мен 64 зауыттық қалпына келтіру талап талқандалды. 1949 жылға қарай, қант диірмен толықтай дерлік қалпына келтірілді, ал 1950 жылы 1991 жылға қарай 1940 жылы астам 17,2% -ға, қант өндірді, 330 қант жоғары механикаландырылған диірмен және негізінен автоматтандырылған кәсіпорын болды 1.5 ... 6.0 мың орташа тәуліктік шығу. қызылшасын тонна. Кеңес Одағы ыдырағаннан нәтижесінде, көптеген зауыттар ТМД түрлі елдердің көшті. 2004 жылы Ресей Федерациясында, 93 қант зауыттары жұмыс істейді. олардың орташа өнімділігі тәулігіне қызылшасын шамамен 3 мың. тонна болды. Компаниялар саны айтарлықтай импорт жеткізілетін, шикізат қамыс қант өңдеу айналысқан. Жалпы, ол 2,48 мың, қант 5,6 млн тонна өндірілді.
Қант қызылшасының маңызы. Күнделікті дастарқанга қойып, сүйсіне жейтін көкөністеріміздің бірі - қант қызылшасы болса, оның табиғи отаны Қаратеңіз, Каспий теңіздерінің жағалаулары мен Жерорта теңізінің маңайы екен. Қазірде оның будандастырылған жаңа түрлерін әлемнің әр елінен кездестіруге болады. Оның қазір біз жеп жүрген түрінің өзі өте ерте заманда жасалғаны белгілі. Мұның тағамдық құндылығымен қатар, дәрілік қасиеті де көптен белгілі.
Әдетте қант қызылшасының тамыр түйнегі асқа қолданылады. Ал жапырақтары қалдық ретінде тасталады.
Шындығында тамырына қарағанда жапырақтарындағы белок 2-3 есе артық болады. Түйнек тамырында су оның 86 пайызын ұстайды. Ал, белок 1,7 пайыз ғана. Басқа көкөністерге қарағанда қант қызылшасындағы қант 11 пайызға жетеді. Онда үлкен дәрумендер тобы бар. Мәселен, В1, В2, Р және Е дәрумендерімен қоса никотин, фолий қышқылдары мен басқа өсімдіктерге қарағанда микроэлементтер көп болып келеді. Сондықтан да адам ағзасына қажетті фосфор, калий, кальций, натрий хлор сияқты элементтер адамдарды тұйықталу сияқты сәттерден алып шығуда орны ерекше. Ол қан құрамын жақсартып, ферменттерді реттеуге қатысады.
Қант қызылшасы ағзалардың белокті сіңіруге деген мүмкіндігін молайтып, бауырдың жұмыс қабілетін арттыруға септігін тигізеді. Оның тамыр түйнегінен жасалған дәрілер зәрді айдайды, ішті жүргізіп, қырқұлақ ауруына кедергі келтіреді. Басқа да түрлі қабынулардың
алдын алады. Сондықтан да оны халық емшілері жаңадан алынған шырынымен өкпе ауруларын емдейді.
Шырынға тең мөлшерде қосылған балмен қан қысымының өрлеуін тоқтататын дәрі жасайды. Қайнатылған тамыр түйнегінің суымен қатып қалған ішектерді босатып, жүргізетін дәрі ретінде қолданады.
Қан азаюға, қырқұлаққа қант қызылшасы таптырмайтын ем. Сыртқы денедегі бөрткен жараларға, шиқанға сулы тұнбасы мен жас жапырақтарымен емдейді.
Мұрынның іші қабынып, ұзақ уақыт жазылмай жүрген ауру болса, қант қызылшасын қайнатып, пісіріп, сығып шырынын алады да мұрынға тамызады. Сөйтіп, жылдам сақаюына ықпал жасайды.
Қант қызылшасы адам ағзасында ауыр металды, зиянды қалдықтарды сорып, денеден ығыстырады. Холестеринді тазалайды. Оның шырынын құлақ ауырғанда құлаққа мақтамен қояды. Тұмаумен ауырғанда ішеді.
Қант қызылшасынан қант өндіру технологиясы. Қант - құрамы біртекті жалпы сахарозадан туратын өнім. Сахароза көптеген өсімдіктерде болады, әсіресе ол қант тростнигінде және қант қызылшасында көп. Қант қоңамдық тамақтану өнімі. Сондай -ак кондитер,консерві, нан басқа тамақөнеркәсібінің шикізаты болып табылады. Қант жеңіл және толық организмге сіңеді, әнергия көзі және гликоген, май түзілудің материалы болып табылады. 100 г канттың әнергетикалыққұндылығы 410 ккал құрайды. Қайт артық мөлшерде қабылданса, организмге зиян келтіреді:
Жүрек тамыр жүйесіне әсер етеді, май алмасу бұзылады, диабеттің даму каупі ұлғаяды, тіске әсер етеді.Канттыңтәуліктің физиологиялық нормасы 100 г құрайды, бірақ оны адамның жасына денсаулынына байланысты дифференциалау керек.
Қант өндірісінде өндіріске алып келінген қант қызылшалары алдымен тазаланады, өлшенеді, содан-сон турағыш машинасына жоңкаланады да диффузиялық аппаратқа түсіп судың көмегімен шырыны алынады. Шырынның құрамында қанттан өзге де қоспалар бар. Олардан тазарту үшін шырынға ақсуын қосып дефекацияланады,сатурацияланады (көмірқышқыл бар газбен), сульфидтанады содан сонәр түрлі сүзгілермен сүзіледі. Шырынды қоюлату үшін оны қайнатып буландырады, содан соң сульфидтайды(күкірт газымен). Содан сон қоймалжың масса вакуум аппаратта қайнатылып кұрамындағы кұргақзаттардың мөлшері 92.5%-ке жетеді. Мұның құрамында 50% -ке дейін қант кристалы болады. Кристалдарды ажырату үшінмасса ортадан тепкіш центрифугаларға салынып өңделеді. Оның тор көзді барабанының ішінде қант кристалдары, ал сыртында сұйық қоспалар шығады. Қант кристалдары бумен немесе ыстық сумен жуылып, қайтадан қантқа қанықкан, бірақ бөгде заттардан тазаланбаған ерітіндіге қосылады. Осы масса қайтадан вакуум аппаратта буланады да, одан алынған қант кристалдары кептіріліп қаптауга жіберіледі. Қантты қант құрағынан да өндіреді. Мұның өзгешелігі құрғақты жаныштап содан алынған шырын тазартылып, сүзіліп ары қарай қант қызылшасы сияқты өңделеді.
Алдымен теріліп әкелінген қызылша үлкен астауға салынады. Содан кейін бірінен соң бірі кезекте тұрған машиналар жоғары көтеріп, жуын, оны майда тіліктерге кеседі. Тіліктерден шырын бөлінеді. Бірақ түсі ақ қызылша қара сөл бөледі. Осы сөлдер үлкен ыдыста жиналып түтікшелер арқылы өңдеуден өткенде, оның түсі мөлдір болады.
Қызылшадан алынған сөл қою болуы үшін үлкен мұнарада оның құрамындағы артық суларды буландырып шығарып тастайды. Шыққан затты тағы да тазартудан өткізіп, оған қант ұлпаларын себеді. Ұлпалар қоймалжың шәрбатқа араласып түйіршік болып өсе бастайды. Осылай қант кристалдары пайда болады. Кристалдарды арнайы қондырғыда жуып кептірген соң шекер пайда болады. Ал шекерден шақпақ қант жасалады. Міне, бір түйір қант жасалу үшін үлкен жұмыстар істеліп, көп тер төгіледі.
Қант қызылшасы өндірісі бес машина-аспаптық жүйелерді қамтиды:
oo машиналар мен қызылшаны өңдейтін аппарат;
oo тазалау және қалыңдататын сироп үшін машина-аспаптық жүйесі;
oo кристалдану және тауарлық қант алу үшін машиналар мен аппараттар жүйесі кіреді
oo әк, әк сүт және сатурации газ арналған машиналар мен жабдықтар жиынтығы;
oo дымқыл целлюлоза басу, кептіру және оны брикеттеу үшін машина-аспаптық жүйесі.
Қант өндірісімен өндірілетін қанттың негізгі түрлері: құмшекер және рафинад қант болып бөлінеді.
Құмшекерді 16-18% ал кейде 25% сахарозасы бар қант қызылшасынан алады. Сахароза пектиндермен, бояғыш, азотты заттармен минералды заттармен және басқа қант емес заттармен бірге ерігенткүйде клетка шырынында болады.
Рафинад қант кәдімгі қүмшекермен салыстырғанда едәуір жоғары тазалықдәрежесімен сипатталады. Ондағы сахароза мөлшері 99.9% болу керек.
Барлық рафинад қанттар үшін шикізат ретінде стандартты сапалы құмшекер қолданады. Рафинад қантының әр түрлерін алудың ерекшелігі бар. Бірақ алғашқы өңдеу кезеңдері бірдей. Ол құмшекерді еріту, тазалау және алынған сиропты мөлдірету, сиропты вакуум аппаратта сахароза кристалдары түзілгенше қайнату(рафинад уфтелін aлy) операцияларынан тұрады. Ары қарай рафинад уфтелін шығарылатын қант түріне байланысты өндейді.
Рафинадталған құмшекерді рафинад уфтелінен сахароза кристаллдарын болу, сумен жуу және кептіру арқылы алады. Оны кристаллдардыңөлшемі бойынша майды (0.2-0.8мм), орташа (0.5-1.2мм), ірі (1.0-2.5мм) және ерекше ірі (2.0-4.0) түрлеріне іріктейді.
Кесек түріндегі рафинад қантын престеу және құю арқылы алады. Престелген қантты рафинад қантын уфтилінен бөлінген және ерекше таза қант ерітіндісі пен жуылған ылғалды қант кристалдарын престеу арқылы алады. Престелген бөлшектерді кептіреді және суытады. Кристалдардың ылғалдылығы мен престегенде қысылу дәрежесіне байланысты қанттың 3 түрін өндіреді:бөлшек түрінде престелген, құйылған қанттың касиеті бар, тез еритін.
Құю арқылы рафинад алу көп еңбекті қажет етеді. ЬІстық рафинад утфелін конус тәрізді және металл формаларға кұяды да кристалл аралық сироптан сахароза қосымша кристалдану максатында суытады. Кристалдар бірігу нәтижесінде утфиль тыгыздалады. Оны клерспен жуып кептіреді. Кептіру кезінде клерс кабаттарынан қосымша кристалдар тузіледі де қант құрылымы берік болады. Құйылған қанттардың массасы 5-60г дейін дұрыс емес пішінді бөліктер күйінде өндіреді.
Рафинад ұнтағы рафинад қантының түйірлерін ұнтақ болғанша майдалап алады, бөлшектерінің өлшемі 0.1 мм.
Қант сапасына қойылатын талаптар. Қант сапасын екі стандарт бойынша кұмшекер және рафинад қантқа арналған бойынща бағалайды.
Құмшекердің тусі жылтыр, ақ түсті, ал рафинад қант көгілдір реңді дақсыз, бөтен қоспасыз болу кереқ. Дәмі- кұрғақ күйінде де сулы ерітіндісінде де тәтті. Суда толық еру керек, ерітіндісі мөлдір, тұнбасыз болу керек. Стандарттармен ылғалдылыгы, сахароза мөлшері, редуцирленетін қанттың мөлшері, беріктігі (рафинад қант үшін), суда еру ұзактығы т.б нормаланады. Сахароза мөлшері 99,7%-тен аз болмау керек, рафинад қантта сахароза мөлшері 99,9% , ылғалдылығы 0,1-0,4%-ке дейін.
Қүмшекерді 25,50 кг-дық каптарға немесе полиәтилен каптарға буып түйеді.
Қантты таза, кұргақ, желдетілетін бөлмелерде сақтау керек. Сақтау кезінде кант ылғалданудан бұзылады. Қантты сақтау кезінде қолайсыз өзгерістер болдырмау ушін қалыпты жағдайларды кадағалау керек. Құмшекерді сақтауда салыстырмалы ауа ылғалдылығы 70%-тен аспау керек, рафинад қантты сақтағанда 80%-тен аспа керек.
Қамыс және қызылша қанты (қант ұнтағы, рафинад) бірінші дәрежелі қажетті азықтықөнім болып табылады. Сахароза деп аталатын кәдімгі қант ағзаны қажетті энергиямен қамтамасыз ететін тағамдық құндылығы жоғары көмірсуға жатады,бірақоны ағзаның сіңіруі баяу етеді. Сахароза асқорыту жүйесінде глюкоза мен фруктозаға ыдырайды, содан кейін қанға түседі.
Глюкоза ағзаның энергетикалық шығынының жартысын қамтамасыз етеді. Қандағы глюкозаның қалыпты концентрациясы 100 миллиметрде 80-120 мг қант дәрежесінде болады. Сондықтан да біратар бауыр аурулары, уланулар тамырға глюкозаны еңгізу немесе қантты ішу ұсынылады. Қант-көмірсудың синонимдік ұғымы; бұл атау бірінші ашылуда қанға тәтті дәмге ие болғандығынан шықды.
Уытты қант, табиғи дисахарид, мальтоза сияқты уыт құрамында көп мөлшерде болады. Экстрактарды булау ваккум булау қондырғыларында 55- 60оС температурада жүргізіледі. Экстрактардың көмірсулы құрамы - мальтоза,глюкоза және басқа уытты қанттар; ақуыздар; органикалық қышқылдар (сүт,лимон,сірке, янтарь, пирожүзім және т.б ); дәрумендер; піскенбидайға сай ферменттер.
Сығынды сапасы "көмірсулы өнім Радамальт" ТУ9188-005-492155970-00 сәйкестеледі. Крахмалдан тұратын дәндік шикізат гидролиздік өнімі "Радамальт" - қа жататын піскен дән ферментінен алынған олар емдік, денсаулықты және әлсіз адамдардың күшін калпына келтіруші ретінде ертеден белгілі.
Уытты қантты орыс-түрік соғысы кезінде "ложечная терапия" депаталатын жарарыларды емдеу үшін қолданылады, "ложечная терапия Ресейде туберкулезбен ауыратындарды емдеу үшін де белгілі болады.
Жалпы атауы "Радамальт" концентрат түрінде (уытты қант) піскен дән сығындысы температура ауытқуларында кристалданбайды.
Уытты қантты піскен, кептірілген және ірі ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz