Жеке құжаттар биографиялық акпараттардың көзі сияқты

Жоспар
Кіріспе

Автобиографиялық көздер

Биографиялық акпараттардың негізгі көзі болып адамның өзі болып табылады.Оның биографиялық сөздері жеке құжаттарда тіркеледі.Жеке құжаттар-күнделіктер,хаттар,өмір сипаттамасы-биографиялық деректерге елеулі үлес қосады.
Кең мағынада биографиялық акпараттардың көзі болып қандай да бір оқиғаны куәландыратын заттар,құжаттар,мәтіндер,адамдар болып табылады.Мәтіннің толық сақталмайтындығынан,жеке көздердің қиын қолжететіндігіне және олардың көбін зерттеуге уақыт тапшылығына байланысты бәрін қамтитын деректану әрқашанда толыққанды бола бермейді.Егер тарихшы ұлы адамның биографиясын зерттесе,онда психолог әдеттегідей қатардағы замандастарға көңіл бөледі.Сондықтан олардың өздері биографиялық ақпараттардың үлкен үлесін тек қана мәтін арқылы ғана емес,зерттеушімен тікелей қарым-қатынас жасау арқылы бере алады.

Пән: Іс жүргізу
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым министірлігі
Шәкәрім атындағы Семей мемлекеттік университеті

СӨЖ

Тақырыбы: Жеке құжаттар биографиялық акпараттардың көзі сияқты

Тексерген: Адильжанова Қ.С.
Орындаған: Биназарова Ж.Б

Семей 2015
Биографиялық акпараттардың негізгі көзі болып адамның өзі болып табылады.Оның биографиялық сөздері жеке құжаттарда тіркеледі.Жеке құжаттар-күнделіктер,хаттар,өмір сипаттамасы-биографиялық деректерге елеулі үлес қосады.
Кең мағынада биографиялық акпараттардың көзі болып қандай да бір оқиғаны куәландыратын заттар,құжаттар,мәтіндер,адамдар болып табылады.Мәтіннің толық сақталмайтындығынан,жеке көздердің қиын қолжететіндігіне және олардың көбін зерттеуге уақыт тапшылығына байланысты бәрін қамтитын деректану әрқашанда толыққанды бола бермейді.Егер тарихшы ұлы адамның биографиясын зерттесе,онда психолог әдеттегідей қатардағы замандастарға көңіл бөледі.Сондықтан олардың өздері биографиялық ақпараттардың үлкен үлесін тек қана мәтін арқылы ғана емес,зерттеушімен тікелей қарым-қатынас жасау арқылы бере алады.
Биографиялық көздерді әдебиеттануда,тарихи ғылымда жіктеуге болады,бірақ ол психологияда жоқ.Біз психологиялық зерттеулердің ерекшелігін ескере отырып,олардың төрт тобын құрастырдық.Олардың екеуі зерттелетін адамның өзінен шығады:1)оның өзі туралы куәлігі (автобиографиялық көздері)және 2)оның қызметінің,шығармашылығының өнімдері.Басқа екі топ қоршаған ортамен байланысты: 3)Жеке тұлғаның ресми құжаттары және 4)зерттелетін адамды әр түрлі жағдайларда және оны өмірлік кезеңдерінде бақылап жеке танитын адамдардың куәлігі.
1.Автобиографиялық көздер
а)Күнделіктер
Күнделіктер-тапсырыс бойынша істелінетін құжат емес,оны ішкі дүниесіне байланысты жазады.Күнделіктерде өмірінде өтіп жататын оқиғалар жазылады.Жазбалар тікелей әсердің арқасында жазылады,сондықтан күнделіктерде ұмыту,бұрмалау деген жоқ.Күнделікті жүргізу себептері әр түрлі,бірақ оны адам өмірінің шешуші сәттерінде өзінің тағдырын мен жеке басын түсіну үшін күшейте түседі.Күнделіктің көбі жастық шақта жазылған.
Күнделiктердi ғылымда пайдалануға шектеуді күнделiктердiң қол жетпейтiндiгiмен түсiндiредi.Шағын өкілі (әдеттегідей күнделікті ерекше адамдар-білімді,әсершіл және рефлексияға бейім адамдар белгiлi бір жас кезеңдерінде және тарихи сәттерде жазады); жазбалардың мәні бөгде адамға түсініксіз.Күнделіктегі мәтіндер өмірді өршітеді, оларға субьективтілік,бағалау,дереу пайымдаулар,дәлелденбеген фактілерді қосу кіреді.
Күнделіктің шындығын бағалай отырып,адамға өзінің қамығушылықтарын жазу қиынға түсетіндігін ескеру қажет.Сонымен қатар моральдық тыйымдар бар,оның үстіне көптеген авторлар жүрегінің түбінде кунделікті жазбалары бөтен адамдармен оқылады деп қорқады немесе үміттенеді.
Көрсетілген кемшіліктерге қарамастан күнделіктер психологияда пайдаланылады және жас ерекшеліктерін мен жеке тұлғаның ішкі дүниесін зерттеуде психологиялық ақпарат береді.
б)Хаттар
Олар психологияда өте сирек қолданылады.Оның басты себебі олардың қолжетімсіздігі мен нашар сақталуынан болады.Бірақ тарихта,әдебиетте,өнерде,ғылымда әйгілі адамдардың хаттары арнайы сақталып,жинақталады және зерттелінеді.Психологияда қарапайым адамдардың жеке құжаттар қорын құру тәжірибесі жоқ.Ресейде мұнымен Н.А.Рыбников,Австрияда Шарлотта Бюлер мен оның ғылыми ұжымы айналысты.
Хаттың ерекшелігі оның басқа адамға жазылуында.Онда автордың күнделікті өмірі туралы фактілер,оның психологиялық жағдайы,қазіргі оқиғаларды талқылау,өз іс-әрекетін түсіндірулер кіреді.Хатқа қарап адамның қарым-қатынас жасауы мен оның ортасы туралы айтуға болады.
Шығармашылық адамның хаттарында оның туындыларында,шығармашылық ойларында,автордың саяси көзқарастарында,замандастардың мәнерлі очерктерінде,суретшінің ішкі дүниесі мен ортасын ашатын пікірлер табады.Сондықтан да көрнекті қайраткерлердің жарияланған хаттары сондай қызықты және оқуға тұрарлық.
"Дженнияның хаты" деп аталатын автордың тұлғалық құрылымын танытатын бір әйелдің 11 жылдық өміріне негізделген, Психологиядағы хаттардың ғылыми зерттеу үлгісіндегі ең танымал жұмыс А.Болдуина болып табылады.
Оның әдiсiнiң мәнi келесiден тұрды.
1)хат өмірлік кезеңдерге жіктелген,ал оның мәтіндері жеке эпизодтарға бөлінген;
2) "тақырыптар" мәтінінің мазмұны категорияларға бөлінді (барлығы 15тақырып);
3)хаттарда "тақырыптар" туралы ескертулер саны есептелді;
4)әрбір эпизод ішінде "тақырыптың" жалпы саны ескерілді және бір эпизодта талқыланған екі "тақырып" автордың санасымен байланысты деп саналды;
5) "тақырыптар" арасындағы байланыстың мәні статистикалық критерий арқылы тексерілді.
в) Автобиография
Адам өзінің басынан өткенін жазатындықтан автобиография барлық жеке құжаттарға тән.Бірақ өз өмірінің сыртқы және ішкі жағдайын жылдан жылға қалыпқа келтіретін жазбаша мазмұнды естеліктер-автобиография бар.Олар зерттеушінің мақсаттарынан тәуелсіз өздігінен болады және зерттеушінің тапсырысы бойынша әдейі жасалынады.Зерттеушінің бағыттаушы әсері әр түрлі. Бұл автобиографияға тапсырыс немесе оны жазуға сұрақтар құрастыру мүмкін. Бізде соңғы жағдайда қолдаңбалы зерттеулерде жиі қолданатын,автобиографияның құрылымдық нұсқасы бар.Методология мен психологияның әдіснамасында оның естеліктерін қажет арнаға бағыттау керек деген пікір кездеседі.
Зерттелінетін адамның мақсат міндеттеріне байланысты оның жан-жақты өмір сипаттамасын жасауын (толық автобиография) немесе өмірінің қандай да бір кезеңің айтуды сұрайды (тақырыптық автобиография).Әлеуметтануда кейде бірдей тарихи оқиғаны басынан өткерген, ұқсас өмірлік тәжірибесі бар адамдардың автобиографиясын жинайды.Мұндай жағдайда биограммалар деп аталатынды алады.
Автобиографиялар мазмұнына қарай ерекшеленеді:кейбірінде объективті оқиғалар мен жағдайлар басым,басқаларында өмір кезеңдеріндегі уайымдауларға,бағалауға,дәлелдерге, мінездемеге көңіл аударылған. Мұнда автобиография-шежіресі,автобиографи я- өзін-өзі ақтау,мойындау,өзін-өзі талдау ерекшеленеді.
Баяндау сипаты зерттелетін тұлға мен нұсқауларға байланысты болады.Өз өмірін ойлауға бейім адамдар бар.Оларда негізгі фактілер мен өмірлік жолының фактілері,оқиғалар арасындағы байланыстар мен өзінің мінезінің өзгеруі туралы пікір бар.Оларда қазіргі сәтте жазбаша мазмұнда немесе ауызша әңгімеде айтылған қалыптасқан өмірлік жолының субъективті бейнесі бар.
Күнделіктер, хаттар, өмірбаяндар ғылыми мақсатқа арналмаған. Зерттеушілер өздерін қызықтырған жеке құжатты автобиография немесе күнделіктер конкурсын ұйымдастырып,адамдарды өздерінің жеке құжаттарын ғылыми мұрағаттарға беруге түрткі болады.
Биографиялық әңгімелесу немесе сұхбат.
Әңгімелесудің мазмұны автобиографияға ұқсас болып келеді.Мұнда негізі еске түсірумен қатар жүріп отырады.Зерттеуші бұл кезде әңгімені өз мақсатына бұрмалап түсініксіз құбылыстарды өзі ашып алуға тырысыды,әңгімелесу барысында эмоциялық көрінісін бақылап отырады. Осы еске түсіріп ауызша сұхбат беру кезінде жеке тұлғаның жан-жақты көзқарасы,ішкі әлемі және мінез-құлқы анықталады.Әңгімелесу процесі сапалы өнімді болып шығу үшін диктафонды немесе дыбыс жазатын әртүрлі құрылғыларды пайдалану керек.
Әңгімелесу өткізудің ерекшелігі және қателігі оны ұзақ жүргізу болып табылады.Әңгімелесу әдісі бірнеше кезеңдерден тұрады шамамен жарты сағат.Әңгімелесу кезінде жалпы ережеге сәйкес сенімді қарым-қатынас орнату керек.Сондықтан да жеке ісіне,автобиогпафиясына байланысты дұрыс сұрақ қоя білу керек және осы жағдайды нақтылап отыру ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.