Американдық ақ көбелегі: зияндылығы, биологиясы, анықтау әдістемесі және күресу шаралары

Пән: Биология
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ

БӨЖ

Тақырыбы: Американдық ақ көбелегі: зияндылығы, биологиясы, анықтау әдістемесі және күресу шаралары.

Тексерген: Сагандыков С. Н

Дайындаған: Серікқанова А. Д

Семей

2015 жылы

Жоспар:

1. Америкалық ақ көбелек жалпы түсінік

2. Зияндылығы , морфологиясы , биологиясы

3. Анықтау әдістемесі

4. Күресу шаралары

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

Америкалық ақ көбелек - Arctiidae тұқымдасына жататын көбелек. Ағаш және жемісті ағаштардың карантинді зиянкесі. (1 сурет)

$C:\Users\Еркин\Desktop\1349764117_amerikanskaya-belaya-babochka.jpg$

1 сурет. Америкалық ақ көбелек

Денесі мен қанаты ақшыл, кейбіреуінің бауырында ұсақ қара дақтар бар; ұрғашысының мұрты - жіп тәрізді; еркегінікі - қауырсын тәрізді. Қанаттары жайылғанда 25-36 мм - ге жетеді.

Жұлдыз құртының үстіңгі жағы күңгірт, ұзын түктері бар, бүйір жағының сарғыш өңірлері айқын байқалады; басы мен аяқтары қара

Бұл көбелектің отаны - Солтүстік Америка: Канададан Мексикаға дейін. Сол жерден басқа аймақтарға таралған. 1990-шы жылдары Орта Азияға да келген. Осы көбелектің түрі Қазақстанның Қарқаралы, Зайсан аймақтарында кездеседі.

Зияндылығы. Бұл - обыр, жергілікті жерге бейімделгіш, өте қауіпті зиянкес. Американдық ақ көбелектің жұлдызқұрттарының зақымдануы нәтижесінде кейбір өсімдіктер өледі. Зиянкестің жұлдыз құрты көп қоректі, 230 ағаш пен, шөптесін өсімдіктер зақымдайды. Жұлдыз құрттары өсімдіктің 200 түрін, әсіресе тұт, үйеңкі, алма, алмұрт, шие, өрік ағаштарының жапырағын жейді, кейде түгелдей құртып жібереді.

$C:\Users\Еркин\Desktop\1508070011qt.jpg$

2 сурет. Американдық ақ көбелегінің жұлдызқұртының жапырақты зақымдауы

$C:\Users\Еркин\Desktop\2.jpg$

3 сурет. Ағаштарды зақымдауы

Морфологиясы. Көбелектер жібек тәрізді аппақ, кейде қанаттарында қара немесе қою-қоңыр дақтар орналасқан. Еркегі қанатын жайғанда 20-32мм, денесінің ұзындығы 9-13мм (4 сурет) . Ұрғашысы ірілеу, қанатын жайғанда 24-35мм, денесінің ұзындығы 11-15мм. Басы ақ, түкті. Кеудесі, құрсағы, белі, саны және ортаңғы және артқы аяғының сырты ақ, ішкі жағы сары қабықшаларымен қапталған, сандарында айрықша ашық түсті (сарғыш-қызыл) (5 сурет) . Көздері қара, мұрттарының ұзындығы 3-6мм.

$C:\Users\Еркин\Desktop\120px-Hyphantria_cunea_female.JPG$ $C:\Users\Еркин\Desktop\120px-Hyphantria_cunea_male.JPG$

4 сурет. Аталығы 5 сурет. Аналығы

Көбелекті шаңқан көбелегінен ажырата білуі керек, оның құрсағының ұштары сарғыш қызыл, және талдың бұйра көбелегінен, ол ірілеу (қанатын жайғанда 35-55м) және тарақты мұртшасы бар, ал американдық ақ көбелектің, еркегінікі екі қатарлы тарақты, ұрғашысынікі екі қатарлы ара тісті. Жұлдызқұртың 1-жастағылары ақшыл -сары, олардың ұзындығы 1-1, 5мм үлкендері 30-60мм. Ересек жастағы жұлдызқұрттардың денелері қылдар мен түктермен қалың жабылған, арқа жағында екі қатар қара түсті, сүйелдері болады, буйір бөлігінде жаны үш қатар сарғыш қызыл түсті сүйелдері болады. Қуыршақ ұзынша жұмыртқа пішінді, ұзындығы 8-15мм. Құрсақ буындарының жіктері дөрекі нүкте тәріздес шұңқұршалар қатарымен шектелген. Кремастері сәл екіге айырылған және шамамен 15-ке жуық шеге тәріздес өсінділер орналасқан. Жұмыртқа шар тәрізді табаны тегіс, диаметрі 0, 5-0, 6мм. Жаңа салынған жұмыртқа ақшыл жасыл, жұлдызқұртардың тууына шамамен екі күн қалғанда сұр түске боялады.

Биологиясы. Америкалық ақ көбелектің қаңатының ұзындығы 25 - 36 мм. Іш жағы мен қанаттарының жоғары жағында қара нүктелер болады. Жұмыртқасы көк реңкті, диаметрі 0, 7 мм, түсі сары, сары жасыл немесе алтын түстес болады. Дернәсілінің ұзындығы 30 - 35 мм, сары бойлық жолағы бар. Қуыршақтары ағаш қабығы астында, топырақ астында қыстайды. Қуыршаұтары алма ағаштары гүлденген сәтте яғни мамыр айларында көбелекке айналып ұшып шығады. Маусым айларында ағаш және бұта жапырақтарының астына жұмыртқалайды. Аналығы 1500 жұмырқаға дейін жұмырқалайды. Жұмыртқалау мерзімі 9 - 15 күнге созылады. Кейін қуыршаққа айналып, ағаш жапырақтарымен сабақтарымен қоректенеді.

Анықтау әдістемесі. Американдық ақ көбелекті анықтау үшін тіршілік кезеңінде 2-рет тексеру жүргізіледі (біріншісі мамырда, екіншісі тамызда) . Зиянкестің көбелегін екпе ағаштарды аралап жүріп тексеру барысында көзбен қарап анықтайды. Ол үшін жеке бұтақтарды мұқият қарап оларды жиі сілку қажет. Мазасызданған көбелек ұшады да 5-6 м кейін қонады. Көбелекті түнде жарық шамға (лампочка) ұстауға болады немесе УФ ұстағышқа. Аулау кезеңі, ауа температурасы 15 ⁰ С-тан жоғарылаған кезде жүргізіледі. Зиянкесті жас ұрғашыларының көмегімен ұстағышқа ұстауға болады, сондай -ақ синтетикалық жыныстық ферамонды тәжірибелік үлгі арқылы. Жұлдызқұрттарды американдық ақ көбелекке тиісті өрмекші ұяларынан табалады. Қуыршақтарын топырақ қазу кезенде анықтайды, аулау белбеулерінде және басқа да түрлі паналардан.

Зиянкестің тордағы жұлдыз құрттарын анықтау үшін ауыл шаруашылық бөлімдеріндегі, аула ағаштары, орманды және басқа екпе ағаштар, көлік, темір жол бойландағы өсетін ағаштар, өзен жағаларындағы, су қоймалары маңында өсетін ағаштар тексеруге жатады. Екпе ағатарына ерекше көңіл бөліп тексеру керек.

Тексеру жұмыстарын зиянкестің торланған ұядағы 1-2 жастағы жұлдызқұрттарының бірен-сараң пайда бола бастаған кезінде басталады әр 10 күн сайын тексеруді қайталайды. Бір анықтаушының күндік тексеру нормасы 4 га (немесе 400 ағаш, 20-30 ауладағы екпе ағаштары, 4 км жол бойндағы екпе ағаштары) .

Тексерулер әр генерацияның даму кезеңінде, зиянкестің ошағы болып табылған жерден 30-40км радиусында, 100 км ұзақтықта, осы аймақтан шығатын негізгі көлік магистралі бойымен және де бір рет басқа бөліктерінде, залалданған ошағынан 200 км жол бойында жүргізіледі.

Қорытындысы актіге (прилож. 4) тіркелінеді. Зиянкестің тордағы ұялар ішіндегі жұлдызқұрттарын анықтау мен оларды жою аралағында үзіліліс болмау керек.

Ошағы деп зиянкеспен залалданған бір-біріне жақын орналасқан ағаштар тобы және де 3-5 км радиустағы өсіп тұрған екпе ағаштары есептелінеді. Егер зиянкеспен залалдану ауылдық жерде немесе оған жақын жерде болса, ошағы деп осы жерден 3 км радиустағы және 5 км-ге дейінгі ара қашықтықтағы жолды айтамыз. Залалданған ошақтардан ара қашықтығы 30км алыс болса, онда оқшауланған ошақ деп есептелінеді.

Зиянкестің ошақтарын бірінші рет анықтап тапқан кезде олардың таралу шекараларындағы барлық діңді ағаштарды және бұтақты өсімдіктерді 30-40 км радиусында және де осы залалданған ошақтардан өтетін көлік, темір жол бойларын 100-150 км ара қашықтықта өте мұқият тексереді. Барлық жағдайда американдық ақ көбелектің дұрыс анықталғанын білу үшін жинаған жұмыртқаларын, жұлдызқұрттарын, қуыршағын тұзды су немесе формалин құйылған ыдысқа салып, этикетка толтырып мемлекеттік карантин бойынша инспекторға жіберіледі.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.