Балабақша мен отбасы қарым-қатынас ынтымақтастығы
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3
І.НЕГІЗГІ БӨЛІМ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .., ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
1.1. Балабақша мен отбасы арасындағы байланыс ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
1.2. Балабақша мен отбасы арасында жұмысты ұйымдастырудың жаңаша бағыттары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1.3. Отбасы мен балабақша ынтымақтастығы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
ҚОРЫТЫНДЫ
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
ҚОСЫМШАЛАР
І.НЕГІЗГІ БӨЛІМ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .., ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
1.1. Балабақша мен отбасы арасындағы байланыс ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
1.2. Балабақша мен отбасы арасында жұмысты ұйымдастырудың жаңаша бағыттары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1.3. Отбасы мен балабақша ынтымақтастығы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
ҚОРЫТЫНДЫ
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
ҚОСЫМШАЛАР
Курстық жұмыстың өзектілігіЕлбасы Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев жыл сайынғы Жолдауында Қазақстанның білім саласына ерекше назар аударып келеді. Болашақ ұрпақ үшін заманауи әдістер мен технологияларды енгізу, білімге қолжетімділікті кеңейту, білім сапасын арттыру. Бұдан бөлек, Президент балабақшалардың жетіспеушілігіне де тоқталып, осы бағытта мектепке дейінгі мекемелердегі мәселелерді алдағы үш жылда шешуді жүктеді. «Білімді ұрпақ – жарқын болашақтың кепілі болашақтың тірегі жастардың білім саласында толыққанды білім алуына жағдай жасалып отыр», - деп қорытты өз сөзін Нұрсұлтан Әбішұлы Әбішұлы Назарбаев. [1]
Зерттеу жұмысының мақсаты.Мектепке дейінгі ұйым мен отбасы жұмыстары сабақтастығын ұйымдастыру жолдарын анықтау және олардың балаға тигізетін әсері зеттеу.
Зерттеу жұмысының міндеттері.
-Мектеп жасына дейінгі балаларды тәрбиелеу процесінде отбасы мен балабақша арасындағы жұмыстардың тиімді ұйымдастыру жолдарын анықтау.
Зерттеу жұмысының мақсаты.Мектепке дейінгі ұйым мен отбасы жұмыстары сабақтастығын ұйымдастыру жолдарын анықтау және олардың балаға тигізетін әсері зеттеу.
Зерттеу жұмысының міндеттері.
-Мектеп жасына дейінгі балаларды тәрбиелеу процесінде отбасы мен балабақша арасындағы жұмыстардың тиімді ұйымдастыру жолдарын анықтау.
1. 1. Қазақстан Республикасының Президенті Н.Назарбаевтың Қазақстан халқына Жолдауы. 2014 жылғы 11 қараша
2. ҚР Мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарты
3. Давыдова О.И., Богославец Л.Г., Майер А.А. Балабақшада ата-аналармен жұмыс: Этнопедагогикалық тәсіл - М.: ТЦ Сфера, 2005. – 144 б. - («МДҰ басқару» журналына қосымша).
4. Зверева О.Л. МДҰ ата-аналар жиналысы: әдістемелік құрал /О.Л. Зверева, Т.В. Кротова. - М.: Айрис — пресс, 2006. – 128 б. - (Мектепке дейінгі тәрбие мен дамыту)
5. Макаренко А.С. Ата-аналарға арналған кітап / А.С. Макаренко. – М.: Просвещение, 1968.
6. Республикалық педагогикалық журнал Мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту журналы № 6 – 2014 жыл.
7. Мектепке дейінгі ұйым басшысының анықтамалығы № 3 2012 жыл
8. Мектепке дейінгі ұйым басшысының анықтамалығы № 11 2014 жыл.
9. «Бала мен балабақша» журналы №6, 7 2012ж
10. .«Бала тәрбиесі» журналы №12, 2009ж.
11. «Отбасы және балабақша» №2,3 ,2011ж.
12. «Мектепке дейінгі балалардың психологиясы» В.С.Мухина 1975,9
13. «Мектепке дейінгі білім» №1(7) қаңтар/ақпан 2007
14. Баймұратова. Б. Отбасындағы баланы мектепке дайындау , — Алматы
15. Отбасы ме балабақша Қ. Ә. Исаева «Ата-аналар жұмыс жүргізуде жаңа әдістер» 2012ж.
16. Бала мен балабақша №8-2011. Л. Ташевв «Балабақша мен отбасы ынтымақтастығының негізгі бағыттары»
17. Бала мен балабақша №2. А.Қаболла «Бала тәрбиесіндегі отбасының рөлі және балабақша мен отбасы арасындағы қарым-қатынасты жетілдіру»
18. Отбасы және балабақша №5. Ш. Шарипова «Отбасы мен балабақшаның педагогикалық байланысы»
19. «Тәрбие құралы» журналы
2. ҚР Мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарты
3. Давыдова О.И., Богославец Л.Г., Майер А.А. Балабақшада ата-аналармен жұмыс: Этнопедагогикалық тәсіл - М.: ТЦ Сфера, 2005. – 144 б. - («МДҰ басқару» журналына қосымша).
4. Зверева О.Л. МДҰ ата-аналар жиналысы: әдістемелік құрал /О.Л. Зверева, Т.В. Кротова. - М.: Айрис — пресс, 2006. – 128 б. - (Мектепке дейінгі тәрбие мен дамыту)
5. Макаренко А.С. Ата-аналарға арналған кітап / А.С. Макаренко. – М.: Просвещение, 1968.
6. Республикалық педагогикалық журнал Мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту журналы № 6 – 2014 жыл.
7. Мектепке дейінгі ұйым басшысының анықтамалығы № 3 2012 жыл
8. Мектепке дейінгі ұйым басшысының анықтамалығы № 11 2014 жыл.
9. «Бала мен балабақша» журналы №6, 7 2012ж
10. .«Бала тәрбиесі» журналы №12, 2009ж.
11. «Отбасы және балабақша» №2,3 ,2011ж.
12. «Мектепке дейінгі балалардың психологиясы» В.С.Мухина 1975,9
13. «Мектепке дейінгі білім» №1(7) қаңтар/ақпан 2007
14. Баймұратова. Б. Отбасындағы баланы мектепке дайындау , — Алматы
15. Отбасы ме балабақша Қ. Ә. Исаева «Ата-аналар жұмыс жүргізуде жаңа әдістер» 2012ж.
16. Бала мен балабақша №8-2011. Л. Ташевв «Балабақша мен отбасы ынтымақтастығының негізгі бағыттары»
17. Бала мен балабақша №2. А.Қаболла «Бала тәрбиесіндегі отбасының рөлі және балабақша мен отбасы арасындағы қарым-қатынасты жетілдіру»
18. Отбасы және балабақша №5. Ш. Шарипова «Отбасы мен балабақшаның педагогикалық байланысы»
19. «Тәрбие құралы» журналы
Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі
Ақмола облысы білім басқармасы жанындағы
Көкшетау қаласы, (қазақ тілінде оқытылатын)
Ж.Мусин атындағы педагогикалық колледжі МКҚК
Педагогика, психология және
жеке пәндер әдістемесі кафедрасы
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
БАЛАБАҚША МЕН ОТБАСЫ ҚАРЫМ-ҚАТЫНАС ЫНТЫМАҚТАСТЫҒЫ
Мамандық атауы: 0101000 - Мектепке дейінгі тәрбие және оқыту
Пәні Мектеп жасына дейінгі педагогика
Орындаған Ғылыми жетекшісі п.ғ.м.
Курстық жұмысты қорғаған бағасы ______________
Кафедра меңгерушісі ________________ п.ғ.м. Б.Батанасова
Хаттама № ____ ____ ____________ 20___ ж.
Көкшетау, 2015
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3
І.НЕГІЗГІ БӨЛІМ ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... , ... ... .. ... ... ... ... ... ... ...
1.1. Балабақша мен отбасы арасындағы байланыс ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
1.2. Балабақша мен отбасы арасында жұмысты ұйымдастырудың жаңаша бағыттары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
1.3. Отбасы мен балабақша ынтымақтастығы ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ...
ҚОРЫТЫНДЫ
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
ҚОСЫМШАЛАР
КІРІСПЕ
Курстық жұмыстың өзектілігі Елбасы Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев жыл сайынғы Жолдауында Қазақстанның білім саласына ерекше назар аударып келеді. Болашақ ұрпақ үшін заманауи әдістер мен технологияларды енгізу, білімге қолжетімділікті кеңейту, білім сапасын арттыру. Бұдан бөлек, Президент балабақшалардың жетіспеушілігіне де тоқталып, осы бағытта мектепке дейінгі мекемелердегі мәселелерді алдағы үш жылда шешуді жүктеді. Білімді ұрпақ - жарқын болашақтың кепілі болашақтың тірегі жастардың білім саласында толыққанды білім алуына жағдай жасалып отыр, - деп қорытты өз сөзін Нұрсұлтан Әбішұлы Әбішұлы Назарбаев. [1]
Зерттеу жұмысының мақсаты. Мектепке дейінгі ұйым мен отбасы жұмыстары сабақтастығын ұйымдастыру жолдарын анықтау және олардың балаға тигізетін әсері зеттеу.
Зерттеу жұмысының міндеттері.
-Мектеп жасына дейінгі балаларды тәрбиелеу процесінде отбасы мен балабақша арасындағы жұмыстардың тиімді ұйымдастыру жолдарын анықтау.
-
Қай заманда болмасын адамзат баласының алдында тұрған ұлы мақсат мұраттарының ең бастысы - өзінің өмірін тәжірибесін жалғастыратын салауатты, саналы ұрпақ тәрбиелеу. Себебі, ұрпақ тәрбиесі келешегін берік ететін басты фактор болып саналады.
Балаларды тәриелеу мен оқытуың мемлекетік стандартында ата-аналарды мектепке дейігі ұйымдар мен мектепке дейінгі топтардың педагогикалық процесіне тарту мақсатында балабақша мен отбсының өзара іс-әрекетін қамтамасыз ету қажеттілігі ұсынылады. Бұл қарым-қатынастың жаңашылдығы ынтымақтастық және өзара қарым-қатынас деген түсініктермен анықталады.
Қоғамымыздың іргетасын нығайту үшін бүгінгі жас ұрпаққа үлгілі, өнегелі тәрбие беру - қазіргі білім беру және тәрбиелеудегі басты міндеттердің бірі. ҚР мемлекеттік жалпыға міндеті білім беру стандартында Бала тұлғасы, оның қызығушылығы, дамуы, тұлғалық әлеуетін ашу педагог пен отбасы арасындағы қатынас стратегиясының орталығы болып табылады делінген.
Адамзат қоғамы даму тарихында қалыптасқан тәрбие мен оқыту , териясы және практикасын дамыту саласындағы маңызы мен тәрбиелік мүмкіндіктері жайлы Я. А. Коменский, К. Д. Ушинсктий, В. Г. Белинский, Н. К. Крупская, А. С. Макаренко, Н.Н. Хан, В.А. Сухомлинский, Ш. Уәлиханов, Ы. Алтынсарин, А. Құнанбаев, А. П. Сейтешов, М. Ә. Құдайқұлов, А.А. Бейсенбаева, Қ.К. Жампейісова, Г. Т. Хайруллин, В.В. Трифоновтар маңызды педагогикалық ой-пікірлер қалдырды.
Н. К. Крупская өзінің педагогикалық шығармаларында ата-ананың да білім деңгейін көтеру керектігі, оларды балабақша өміріне араластыру қажеттілігін білмейтін ата-аналар кездеседі.
Халық педагогикасы да баланың тәрбиесі туған , өскен ортасына, ата-ананың, отбасы , үлкендердің, тәрбиешілерінің үлгісіне байланысты деп қараған. Өскен ортаның тәрбиедегі әсері жөнінде А. С. Макаренко, А. В. Сухомлинский, А. Құнабаев сыды ұлағатты ұстаздардың ой-пікірлері де халық педагогикасының қағидаларымен үндесіп жатыр.
Отбасы мен балабақша тәрбиесіндегі ең маңызды мақсаттардың бірі - балаларды айналаны тану, сезіну, қабылдау, түсіне қарай таңдау, әсерлей білу, өзіне мақсат қоя білуге баулу. Өмірдегі , өнердегі, табиғаттағы тамаша көріністерден жан азығын алып әсерлене бізуге үйрету. Білімге, білуге, құштарлыққа, әсемдікке, талғампаздыққа тәрбиелей отырып, баланы болашақ білім ордасы - мекепке дайындау. [2]
Қазіргі заманға сай баланы тәрбиелеу, дамыту және білім беру мәселелерінде отбасы мен балабақша ұжымының бірлескен өзара тығыз байланыста болуы шарт. Себебі, бала тәрбиесі ана сүтінен басталып, өмір бойы қалыптасатын күрделі құбылыс. Ал тәрбиенің ең алғашқы негізгі отбасында қаланып, балабақшамен байланыс арқылы одан әрі жалғасады.
Жаста білген, басқа сіңген тәлімнің, өзің өлмей сүйегіңнен қала алмас , деп классик жазушы айтқадай балалық шақтан бойын орныққан, ана сүтімен даритын ұлттық сезім нышандары , сөз өнері оның болашақ шамшырағына айналып, рухани байлығын кеңейтеді. Оны туған жерге, елге, халқына деген сүйіспеншілікке, патриоттыққа тәрбиелеу - аса жауапты міндеттердің бірі.
І. НЕГІЗГІ БӨЛІМ
1.1. Балабақша мен отбасы арасындағы байланыс
Мектеп жасына дейінгі баланы толыққанды тәрбиелеу отбасы мен балабақшаның тығыз ынтымақтастығы кезінде ғана мүмкін болады. Ата - аналардың балаларға тәрбие беру міндеті ҚР Конституциясында, ал балалардың отбасындағы құқығы- бала құқықтары туралы конвенцияда белгіленген. Отбасы- барлығының басы, жан - жақты дамуының негізі болатын тәрбие институты. Отбасының балаға тәрбие берушілік қызметінің мақсаты - баланың жасын, жеке ерекшелігін, психологиялық дамуын ескере отырып жарасымды жетілген ұрпақ тәрбиелеу.
Білім беру жүйесін дамыту Қазақстан Республикасының басымдық бағыттарының бірі болып табылады. Елбасы Н.Ә. Назарбаев Қазақстан-2050 Стратегиясы қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты атты Қазақстан халқына Жолдауында және Қазақстанның әлеуметтік жаңғыртылуы: Жалпыға Ортақ Еңбек Қоғамына қарай 20 қадам бағдарламалық мақаласында білім беру жүйесінде басымдықтарды анықтады және біздер - педагогтар алдына күрделі мақсат - әлемдік деңгейдегі білім орталығы болуды қойды.[3]
Мектепке дейінгі білім беру жүйесін жаңарту, ондағы гуманизациялау және демократияландыру үрдістері мектепке дейінгі ұйымның отбасымен қарым-қатынасын белсендіру қажеттілігіне әкелді.
Отбасы - балаға эмоционалдық тылда психологиялық қорғау беретін бірден-бір алғашқы социум. Отбасының маңызы мектепке дейінгі жастағы балалар үшін ерекше. Әрбір бала өз ата-анасынан, әжесі мен атасынан, бауырларынан ерекше сүйіспеншілік күтеді: яғни оны үлгілі тәртібі мен қылығы үшін емес, қандай болса солай сүйгенін қалайды.
Бала үшін отбасы - бұл қоғамдық тәжірибенің көзі. Отбасында ол өзі еліктейтін үлгілер табады, мұнда ол әлеуметтік туылады. Егер біз адамгершілігі зор, дені сау ұрпақ тәрбиелегіміз келсе, онда бұл мәселені бүкіл әлеммен: балабақша, отбасы, қоғам болып шешуіміз қажет.
Ата - аналармен бірлесе атқаруға болатын жұмыстар:
* тақырыптық кеңес (ата - аналарды психологиялық, педагогикалық білім және тәжірибе жаңалықтармен таныстыру, кеңес беру, ой қозғау, ой қорыту).
* педагогикалық семинар (отбасылық тәрбиенің әдіс - тәсілдеріне арналады).
* шығармашылық кештер (балабақша және топішілік болуы, озық қабілетті, танымал ата - аналарды үлгі тұту, насихаттау мақсатында
ұйымдастырылады)
* топішілік ата - аналар жиналысы.
* бақшаішілік ата - аналар жиналысы.
* ата - аналармен жеке кездесу.
* ата - аналар үшін ашық есік күні, ата - аналарға педагогикалық және психологиялық кеңес беру, мерекелік кештерге шақыру, ата - аналарды психологиялық тренинг - ойындарға қатыстыру, отбасылық жарыстарға қатыстыру және Менің жанұям атты балалар салған сурет көрмесін тамашалау тағы басқа да.
Психологиялық тұрғыдан алғанда сурет арқылы да біраз құнды мағлұматтар алуға болады. Ата - аналарға тарапынан балаларға кейде онша қөңіл бөлінбейтінін, балаларымыз шеттеп, көңілі жабырқаулы күйде жүретінін байқауға да болады. Осындай көңіл күй болған кезде балаларымыздан Мен олардың ұрысқаныны қаламаймын , Алысқа кеткенін жақсы көремін, Маған әке көп ұрысады , Мен істеген ісімді дұрыс емес дейді деген сияқты ойларды оқуға тура келеді. Не себепті баланың көңілі толмайды? Гүлдің сусырап шөлдейтіні сияқты бала да ынта - ықыласқа шөлдейді. Ата - ананың балаға бар жағдайы жасаудан басқа мейірім, жылуы, қамқорлығы қажет. Әке мен шеше өзін тәрбиешімін дей отырып өздері де тәрбиеге енуі қажет. Қазіргі таңда баланы тәрбиелеуде, бала психологиясының дұрыс қалыптасуында ата - ананың да, тәрбиеші- ұстаздың да атқаратын рөлі зор. Сондықтанда отбасы мен балабақша ынтымақтастығының өсіп келе жатқан болашақ ұрпақ өміріне тигізетін әсері өте зор. Ұстаз - бағбан, бала - гүл деген қағида әр тәрбиешінің ұстаздың ұстанымы. Осы қағиданы ата - ана мен ұстаз бірігіп пайдалансақ балабақша балалары үшін ең сүйікті мекенге айналар еді. Бағбанға гүлдің әйтеуір өскенінен әдемі болып өскені қажет, ата - ана мен ұстазға да баланың әйтеуір ержеткенін әдепті болып есейгені қажеттірек. Бағбан өзінің өсірген гүлінің санымен емес, сапасымен мақтанады, ата - ана да баласының әдептілігімен мақтануы тиіс.[4]
Мектепке дейінгі ұйымдардың басты мақсаты - отбасында баланы тәрбиелеуге кәсіптік көмек беру, оны ауыстырмай, тәрбиелік функцияларын жүзеге асыруды толықтыру және қамтамасыз ету арқылы жүргізу. Бұл:
- баланың қызығушылығы мен қажеттілігін дамыту;
- бала тәрбиесіндегі тұрақты өзгеретін жағдайларда ата-аналар арасындағы міндеттер мен жауапкершіліктерді бөлу;
- отбасындағы әртүрлі ұрпақ арасындағы қарым-қатынастың ашықтығына қолдау көрсету;
- отбасы өмірінің бейнесін жасау, отбасылық дәстүрлерді формалау;
- баланың жекелігін қабылдау және түсіну, балаға бірден-бір жеке тұлға ретінде сену және сыйлау.
Жоғарыда айтылған отбасылық қатынастарды жүзеге асыру үшін келесі тәрбиелік міндеттерді орындау бойынша жұмыстар жүргізілу қажет:
- біріншіден, баланы және ата-ананы сыйлауға тәрбиелеу;
- екіншіден, ата-аналармен олардың отбасылық шағын ортасын зерттеу үшін біріге әрекет жасау.
Одан кейін отбасының ортақ мәдениетін көтеруге және ата-аналардың психологиялық - педагогикалық құзырлығына ықпал ету, оларға балалармен жұмыстың дағдыларын қалыптастыруда теориялық және практикалық көмек көрсету, отбасына жеке-дифференциалды тәсіл нәтижесінде ата-аналармен жұмыста әріптестіктің әртүрлі формалары мен біріккен шығармашылығын қолдану.
Мектепке дейінгі ұйым мен отбасы арасында сенімді қарым-қатынас құру үшін педагогтың бала отбасына үнемі зерттеу жүргізгені жөн. Бұл үшін ата-аналар жасындағы айырмашылықты, олардың білімін, ортақ мәдени деңгейлерін, сондай-ақ, ата-аналардың жеке ерекшеліктерін, олардың тәрбиеге көзқарастарын, отбасылық қатынастардың мінездемесін, т.б. білу қажет.
Сонымен бірге, балабақшаның отбасына үнемі ашық, яғни олар қалаған кезінде өздерінің мәселелерін талқылауға, консультация мен көмек алатындай болғаны жөн.[5]
Педагогтың жұмысы ата-анамен және балалармен жұмысқа үйлестірілген болуы міндетті. Мектепке дейінгі ұйым педагогы ата-аналармен сенімді шағын орта құру үшін олармен жұмыс мазмұны мен формаларын ойластыруы міндетті. Мысалы, олардың қажеттілігі зерттеу және алынған мәліметтерді келешек жұмыста қолдану мақсатында экспресс-сұрақ жүргізу.
Тәрбиешілер мен ата-аналар арасында іскер әріптестік үшін жағымды қарым-қатынас орнағаны жөн. Педагог ата-аналармен жұмыста олар қызыға қатыса алатын, бала бейнесінің жағымдылығын қалыптастыратын жұмыстар өткізуі қажет.
Ата-аналарда баланың жағымды бейнесін формалау үшін отбасында айтылмайтын, ата-анасы күтпеген, олар үшін қызықты ақпаратты хабарлайды. Бұл баланың құрбыларымен тіл табысудағы ерекшелігі, оның еңбекке деген қатынасы, іс-әрекеттерінің жетістіктері болуы мүмкін.
Педагогты бала тәрбиесіндегі отбасы мәселелерімен таныстыру өте маңызды. Бұл кезеңде тәрбиешілер ата-аналармен диалог жүргізеді, отбасымен сөйлескенде тек жағымды жақтарын емес, бала қылығындағы қиыншылықтар, кедергілер туралы да айтады.
Мектепке дейінгі ұйымдарда білім беру үрдісін жоспарлауға ата-аналарды қосуды келесі бағыттармен жүзеге асыруға болады:
- білім беру жағдайларына ата-аналардың қажеттілігін, қызығушылығын зерттеу;
- әлеуметтік тапсырысты әзірлеуге ата-аналарды тарту: мектепке дейінгі ұйым миссиясын анықтау, білім беру мазмұнын таңдау (білім беру бағдарламалары, технология, балаларды тәрбиелеу мен оқыту әдістемесі); түлек моделін құру;
- жоспарды әзірлеудің барлық деңгейіне ата-аналарды тарту: мектепке дейінгі ұйымның даму бағдарламасы, жылдық және оқу жоспарлары, баланың жеке даму картасы, тәрбиешілермен біріккен жоспарлар.
Мектепке дейінгі ұйымның ата-аналармен жұмыс қабылдауы әртүрлі: жанды сөз, тәрбие жұмыстарын көрсету, ата-аналар үлгісі және т.б. Ата-аналармен жұмыстың барлық түрлері ұжымдық, жекелік және көрнекі-ақпараттық болып бөлінеді.
Ата-аналармен ұжымдық жұмыс түріне өздеріңізге таныс белгілі іс-шаралар жатады. Біріншіден, бұл - ата-аналармен жұмыстың тиімді формасы болып табылатын ата-аналар жиналысы. Ата-аналар жиналысында топтың тіршілік әрекетінің мәселелері талқыланады. Ата-аналар жиналысына дайындық кезінде келесі ережелерді ұстану қажет:
- жиналыс мақсатқа бағытталған болуы;
- ата-аналардың өтініші мен қызығушылығына жауап беру;
- нақты белгіленген тәжірибелік мінездеменің болуы;
- диалог түрінде өткізілуі;
-жиналыста бала кемшілігін және бала тәрбиесіндегі ата-аналардың қателіктерін жарияламау керек.
Ата-аналармен жұмыстың дәстүрлі емес,тиімді формаларының бірі - шағын жиналыс. Қызықты отбасы анықталып, оның тәрбиелеу тәжірибесі зерттеледі. Одан кейін шағын жиналысқа екі-үш отбасы шақырылады, онда отбасы тәрбиесіндегі позицияларымен, отбасының дәстүрлі тәрбиесі туралы бөліседі.[6]
Ата-аналармен жұмысты келесі кезеңдерге сүйене отырып, құруға болады:
- Ата-аналармен жұмыс мазмұны мен формаларын ойластыру. Олардың қажеттілігі зерттеу мақсатында экспресс-сұрақ жүргізу және алынған мәліметтерді келешек жұмыста қолдану.
- Тәрбиешілер мен ата-аналар арасында болашақтағы іскер әріптестік үшін жағымды қарым-қатынас орнату. Ата-аналарға олар қызыға қатыса алатын, бала бейнесінің жағымдылығын қалыптастыратын жұмыстар өткізу.
- Ата-аналарда баланың жағымды бейнесін формалау үшін отбасында айтылмайтын, ата-анасы күтпеген, олар үшін қызықты ақпаратты хабарлау. Бұл баланың құрбыларымен тіл табысудағы ерекшелігі, оның еңбекке деген қатынасы, іс-әрекеттерінің жетістіктері болуы мүмкін.
- Педагогты бала тәрбиесіндегі отбасы мәселелерімен таныстыру. Бұл кезеңде тәрбиешілер ата-аналармен диалог жүргізеді, отбасымен сөйлескенде тек жағымды жақтарын емес, бала қылығындағы қиыншылықтар, кедергілер туралы да айтады.
- Баланың жеке тұлғасын ересектермен бірге формалау және зерттеу. Ата-аналармен біріккен мұндай зерттеулерде жұмыстың нақты мазмұны жоспарланады және әріптестік формасы таңдалады.
Ата-аналармен жұмыста педагогикалық консилиумдарды қолдану керек. Консилиум құрамына меңгеруші, негізгі қызмет бойынша меңгерішінің орынбасары, тәрбиеші, педагог-психолог, мұғалім-логопед, бас медбике, ата-аналар комитетінің мүшелері. Консилиумда отбасының тәрбиелік потенциалы, оның материалдық жағдайы және отбасындағы бала статусы талқыланады. Консилиум жұмысының қорытындысы бала тәрбиесінде ата-аналарға көмек мөлшерін анықтау, ата-аналар әрекетінің жеке коррекциясына қарай бағдарламалар әзірлеу болуы мүмкін.
Бүгінгі күні зерттеу - жобалық, рөлдік, имитациялық және іскер ойындар сияқты ата-аналармен жұмыс формаларына көп мән берілуде. Бұл ойындар үрдісінде белгілі бір білімді меңгеріп қана қоймайды, әрекеттің, қатынастың жаңа моделдерін құрастырады. Талқылау үрдісінде ойынға қатысушылар мамандардың көмегімен жағдайларды бар жағынан сараптауға және тиімді шешім қабылдауға тырысады.
Ата-аналардың педагогикалық мәдениетін арттыратын формалардың бірі - ата-аналар конференциясы. Бұл форманың бағалылығы, мұнда ата-аналармен бірге қоғамдастық та қатысады. Конференцияға педагогтар, аудандық білім бөлімінің қызметкерлері, медициналық қызмет өкілдері, бастауыш сынып мұғалімдері, педагог-психолог және т.б. қатыса алады.
Ата-аналармен жұмыстың бір формасы - тренингтер. Тренингтік ойын жаттығулары мен тапсырмалары баламен іс-әрекеттің әртүрлі тәсілдеріне баға беруге, жағымсыз формаларды конструкциялыққа ауыстыруға көмектеседі. Ойын тренингіне тартылған ата-ана баламен сөйлесуді бастайды, жаңа шындыққа жетеді.[7]
Заманауи кезеңдегі тағы бір қызықты формалардың бірі - әртүрлі конкурстарды - сұрақтар мен жауаптар кештерін өткізу болып табылады. Бұл форма өзінің педагогикалық білімін нақтылауға, оларды практикада қолдануға, жаңалықты білуге, бір-бірімен білімін толықтыруға, бала дамуындағы кейбір мәселелерді талқылауға мүмкіндік береді.
Ата-аналармен жұмыста олардың қажеттілігі бойынша жұмыстанатын әртүрлі кафедралары бар Ата-аналар университеті сияқты форманы да қолдануға болады:
- Жас аналар кафедрасы (Ана болу - менің жаңа мамандығым).
- Тәлімгерлер кафедрасы (Әке мен ана - алғашқы және басты ұстаздар).
- Отбасылық дәстүрлер кафедрасы (Аталар мен әжелер - отбасылық дәстүрлер қорғаушысы).
Ата-аналар университетінің жұмысы өнімді болуы үшін мектепке дейінгі ұйым ата-аналармен қызметін әртүрлі деңгейде ұйымдастыруына болады: жалпы балабақшалық, топаралық, жеке-отбасылық.
Ата-аналармен жұмыстың маңызды сәті - үй педкеңестері, лекциялар, ауызша журналдар, ашық есік күндері, әкелер, әжелер, аталар клубы, практикумдар және т.б. болуы қажет.
Отбасы мен балабақша өзара іс-әрекетінің басты формаларының бірі әрбір ата-анамен жеке жұмыс болып табылады. Бұл форманың артықшылығы, отбасын зерттеу, ата-аналармен сұхбат (әрқайсысымен жеке-жеке), ата-аналардың балалармен топта, үйдегі әңгімелесуін бақылау арқылы педагогтардың баламен біріккен іс-әрекеттің нақты жолдарын белгілеуінде.
Тәрбиешінің ата-аналармен сұхбаты - педагогтың отбасымен байланысының қолжетімді формасы. Сұхбат келесі талаптарды қамтуы қажет:
- нақты және мазмұнды болуы;
- баланы тәрбиелеу мен оқыту сұрақтары бойынша ата-аналарға жаңа білім беру;
- педагогикалық мәселелерге қызығушылығын ояту;
- бала тәрбиесіне жауапкершілік сезімін арттыру.
Жеке жұмыста тоқтай кетер бөлімнің бірі - отбасына қатынау. Басты мақсат - баламен және оның жақындарымен өзі қалыптасқан ортада танысу. Баламен ойында, оның жақындарымен сұхбатта сәби туралы көптеген қажетті ақпарат алуға болады. Қатынау ата-анаға да көп пайда әкеледі: олар тәрбиешінің баламен қалай әңгімелесетінін біледі, педагогқа баламен үйде еркін сөйлесуіне мүмкіндік береді. Педагог үйге сапарды ұйымдастыра отырып, отбасына барғанда өзін сыпайы, әдепті ұстауы керек, отбасымен сұхбатты бала кемшілігінен бастамау және ата-аналарға бала тәрбиесі туралы көп сұрақтар қойылмау қажет. Өзіңізге отбасына сапарлар ұйымдастыру бойынша жаднама әзірлеңіз және оны орындауға тырысыңыз. [8]
Ата-аналармен дифференциалдық жұмыстың бір формасы консультациялар болып табылады. Консультациялар сұхбатқа ұқсайды. Айырмашылығы, әңгімелесу - бұл тәрбиеші мен ата-ана диалогы, ал консультация жүргізе және ата-ана сұрағына жауап бере отырып, педагог кәсіптік көмек беруге тырысады.
Ата-анамен жұмыста жеке блокноттарды да қолдануға болады. Мұнда тәрбиеші қызметтің әр түрінен баланың табыстарын жазып отырады, ата-аналар блокнотқа бала тәрбиесіндегі қызықтырған сәттерін белгілейді.
Педагогтың ата-анамен жұмыста көрнекілік насихаты да маңызды рөл атқарады. Мақсатқа бағытталған және жүйелі қолданылған көрнекі құралдар балабақшадағы тәрбиелеу әдістерімен, мазмұнымен, міндеттерімен ата-аналарды таныстыруға және отбасына практикалық көмек беруге ықпал етеді. Педагогикалық практикада көрнекіліктің әртүрлі түрлері қолданылады: натуралық, бейнелеушілік, сөздік-бейнелік, ақпараттық.
Ақпараттық насихаттаудың мысалы - ата-аналар бұрышы. Ата-аналар бұрышының материалдарын мазмұны бойынша екі бөлімге бөледі:
- Ақпараттық сипаттағы материалдар (ата-аналарға арналған ереже, күн тәртібі, әртүрлі сипаттағы хабарландырулар)
- Балабақша мен отбасында бала тәрбиесі сұрақтарын жариялайтын материалдар.
Онда баланы дамыту мен тәрбиелеу бойынша ағымдағы жұмыс көрінеді. Ата-аналар балаларының бөлмесін немесе бұрышын қалай жабдықтауды көрнекі түрде көре алады, сұрақтарына жауап алып, жақын арада қандай консультациялар болатындығы туралы біле алады.
Ата-аналармен жұмыстың тиімді формасы әртүрлі көрмелер болып табылады. Мысалы, балалар жұмыстарының формасы: бала суреттері, қолдан жасалған ойыншықтар, балалар кітаптары, альбомдары және т.б. Көрмелер сонымен бірге ата-аналарға бағдарламаның маңызды тарауын жариялау үшін мысалы: Отбасы мен балабақшада балалардың бейнелеу іс-әрекеті, Ойыншықтар және оның тәрбиелік рөлі тақырыбында өткізілуі мүмкін
Ақпараттық парақтардың да рөлі зор, себебі мұнда өткізілген жиналыстар туралы, оқиғалар, экскурсиялар, көмек көрсету өтініштері, ерікті көмекшілерге алғыс туралы ақпараттарды енгізуге болады.
Балабақшада бейне бақылаулар жүйесін орнату ақпараттық технологиялардың жаңа формасы. Балабақшада Оn-line бақылаудың қажеттілігі - қазіргі уақыттың шындығы. Баспа жолдарында балалармен өрескел қарым-қатынастар, қызметкерлердің жағымсыз қылықтары жиі жарық көреді және олардың қылмыс әрекеттері сот залына дейін жетіп жүргені шындық... Мұндай жағдайда ата-аналар балаларын толық күнге педагогтарға қалдыруға сенімсіздік танытады. [9]
Қазақстанда балабақшаларға бейне бақылау камераларын орнатудың инициаторлары білім беру басқармалары болып табылады. Балабақшада бейне бақылау камераларын орнатудың көмегімен үш негізгі мәселе шешіледі:
:: Бала қауіпсіздігін қамтамасыз ету - балабақшаның ішкі және сыртқы территорияларын бақылауға болады.
:: Педагогтармен даулы жағдайларды шешу. Камерада сақталған жазбалар даулы сәттерде ата-анаға бала немесе педагог жағына шығуға мүмкіндік береді.
:: Білім беру шарттарын ұсынудың сапасын бақылау. Бұл балабақшалардың көпшілігі ақылы негізде болғандықтан бүгінгі күні өзекті. Ата-аналар не үшін ақы төлейтіндігін білуге тиіс!
Ақпараттық параққа ата-аналарға арналған жаднамалар, ата-аналардың өздері көрнекілейтін қабырға газеті де жатады. Газетте ата-аналар отбасы, бала өмірінен қызықты оқиғаларды белгілейді, бала тәрбиесі туралы тәжірибелерімен бөліседі. Мысалы, Отбасының демалыс күні, Менің анам, Менің әкем, Мен үйдемін және т.б.
Ақпараттық жылжымалы - мұқаба тақырыптық қағида бойынша формаланған: Біздің балалар ауырмасын, Бала тәрбиесіндегі әкенің рөлі және т.б. Мұқаба ата-анаға уақытша қолдануға беріледі. Ата-аналар жылжымалы-мұқаба мазмұнымен танысады, олармен әңгіме жүргізу, сұрақтарына жауап беру, ұсыныстарын тыңдауы қажет.
Бала тұлғасының дамуы мен тәрбиесінде ата-аналармен жұмыстың тиімділігін қалай анықтауға болады?
Мектепке дейінгі ұйымның ата-аналармен өткізетін жұмысының тиімділігі төмендегілер куәлік етеді:
- біріншіден, мектепке дейінгі ұйымда, нақты топта балалармен білім беру үрдісінің мазмұнына ата-аналардың қызығушылығы;
- екіншіден, ата-аналардың өздерінің бастамасымен туындаған пікірталастар;
- үшіншіден, ата-аналардың сұрақтарына өздерінің жауаптары;
- төртіншіден, ата-аналардың тәжірибелерінен мысалдар келтіру, педагогқа баланың ішкі әлеміне қатысты сұрақтар санын көбейту;
- бесіншіден, ересектердің тәрбиешімен жеке қарым-қатынасқа ұмтылуы, тәрбиенің сол және өзге әдістерін қолданудың дұрыстығы туралы ата-аналардың ойлануы;
- алтыншыдан, педагогикалық жағдайларды сараптау кезінде олардың белсенділігін көтеру, пікірталас сұрақтарын талқылау және міндеттерді шешу.
Өскелең ұрпақ тәрбиесі қашанда маңыздылығын жоғалтқан емес. Бүгінгі заманның педагогына қойылатын талап та өте жоғары. Педагог үнемі ізденісте жүрсе, ал ата - ана бұл үдерісте қолдау көрсетіп, көмекке келетін болса, жұмыс табысты болмақ. [10]
1.2. Балабақша мен отбасы арасында жұмысты ұйымдастырудың жаңаша бағыттары
Қaзiргi өмiр тaлaбы жaңaлыққa жaршы бoлу, үзiлiссiз тәрбиe нeгiзiнeн бaстaу бұлaғы - мeктeпкe дeйiнгi ұйымдардaн бaстaлaды. Жұмылa көтeргeн жүк жeңiл дeгeндeй, бaлa тәрбиeлeудi іскe aсырayшылaр - бaлaбaқшa мeн oтбaсы. Бaлaбaқшa тәрбиeшілері aтa-анaлaрды педагoгикалық үрдiскe тaрту арқылы бaлa тәрбиесiнiң мaқсaт, мiндeттeрiн түсiнуiнe, бaлa тәрбиeсiн oйдағыдaй іске aсырулaрынa ықпaл eтудe. Aтa- aнa мен бaлaбaқшa aтқaрaтын iстeр әрқилы бoлуы сeбeпті бiрiнiң жұмысын екiншi aтқaрa aлмaйды. Сoндықтaн oлaрдың қaрым-қaтынaсы бiрiн-бiрi тoлықтырyы, түсiнiсуi бaғытындa құрылyы тиiс..
Бала тәрбиесінде ата-аналардың оң көзқарасын қалыптастыру үшін, жаңаша бағыттар беру үшін, ата-аналардың педагогикаға сенім артуы үшін және баланың ата-анасына, туыстaрына мейірімі мен сыйластығын қалыптастыру тұрғысында балaбaқшa мен отбасы ерекше ынтымақтастықта болғаны жөн. [11]
Жұмысты ұйымдастырудың жаңаша бағыттары:
oo Бaлaлaрға біркелкі талаптармен бірыңғай білім беру кеңістігін қамтамасыз ету;
oo Бaлaның отбасы мен балабaқшада психологиялық-психaлық-физикaлық денсaулығын қaмтaмaсыз ету;
oo Бaлaлaрмен бірлескен іс-әрекет түрлеріне қатысу;
oo Бaлaның жеке дaмуы үшін білім беру трaекториясын құруда баланың бейімділігі мен отбасы қажеттіліктерін есепке алу;
oo Ата-аналaрдың педaгогикалық-психолoгиялық сауaттылықтарын жетілдіру, oқыту бағдарламаларын меңгерту;
oo Бaлaлaрдың шығармaшылық әрекетін дaмыту;
oo Жoспaрлау және бaқылaуды ұйымдaстыру;
oo Қалыптаcтыру мен дaмыту мәселелері бoйынша тәжірибе aлмасy;
oo Әлеуметтік дaмытушы oртa қaлыптaстыруға көмектесy;
Жалпы oтбасы бoлсын, бaлaбақшa бoлсын, тәрбиeлeнудe мынадай тәсілдерді қолдaнғaн жөн: aқыл-кеңес бeру, үлгі-өнеге көрсeту, үйрeту, түсiндiру, жадында қaлдырy, жaттaтy, сaлыcтырy, ынтaлaндырy, мадақтаy, тaлaп қoю.
Баланың даму мәселесі бойынша бaлaбaқшa мен oтбaсы жұмысының үлгiсi:
1. Педагoгикaлық кеңес бeру жұмысы:
Атa-анaлардың педaгогикалық және психологиялық білім жүйесін меңгеруіне, бaлaлaрдың әлеуметтік oртaдaғы мінез-құлқын бiлуiне қaрaй aғaртушылық көмек көрсетy.
2. Ақпaрaттық-әдістемелік жұмыс.
Ата-aналaрғa тәрбие мәселелері бoйынша әдістемeлік көмeк бeру. Ақпарат құралдарына балабақша өмірі, отбасы тәрбиесі мәселелеріне байланысты мақалаларды жариялау, ата-аналар қауымына арналған ақпараттық және әдістемелік жарнамалар шығару.
3. Диагностикалық талдау жұмыстары.
Ата-аналармен өзарa іс-әрекеттің ең қызықты әрі жауапты бағыты. Тәрбиеші өз тобының ата-аналарын жан-жақты зерттеп, олардың педагогикалық білiм дәрежелерін, отбасындағы қарым-қатынас деңгейін анықтау арқылы жыл бойы атқарылуға тиісті жұмысты тиімді жоспарлауға мүмкіншілік береді.
4. Бұқарaлық мәдени жұмыс.
Ата-аналарды балабақшаішілік, топтық дәстүрлі іс-шараларына барынша көбірек қатыстыруға бағыттау. Ата-ананы ынтымақтастық, серіктестікке шақыра отырып, балaбақшадағы әртүрлі іс-шараларды ұйымдaстыруда ата-aналaрды тaрту. [12]
Атa- анa жауaпкершілігi бәрінeн биік бoлмақ. Сондықтaн атa-анa бaсты талапты өздеріне қойғандaры жөн. Балaның тәрбие алуына, қоғамнан өз oрнын табуына жағдaй жасауына әрбір ата - ана педагогикaлық әдіс - тәсілдерге сүйенгені дұрыс. Oл үшін біз ата - аналармен жақынырақ танысып, oтбасының әлеуметтік жағдайын, отбасы мүшелерінің балa тәрбиелеудегі рoлін ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ақмола облысы білім басқармасы жанындағы
Көкшетау қаласы, (қазақ тілінде оқытылатын)
Ж.Мусин атындағы педагогикалық колледжі МКҚК
Педагогика, психология және
жеке пәндер әдістемесі кафедрасы
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
БАЛАБАҚША МЕН ОТБАСЫ ҚАРЫМ-ҚАТЫНАС ЫНТЫМАҚТАСТЫҒЫ
Мамандық атауы: 0101000 - Мектепке дейінгі тәрбие және оқыту
Пәні Мектеп жасына дейінгі педагогика
Орындаған Ғылыми жетекшісі п.ғ.м.
Курстық жұмысты қорғаған бағасы ______________
Кафедра меңгерушісі ________________ п.ғ.м. Б.Батанасова
Хаттама № ____ ____ ____________ 20___ ж.
Көкшетау, 2015
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3
І.НЕГІЗГІ БӨЛІМ ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... , ... ... .. ... ... ... ... ... ... ...
1.1. Балабақша мен отбасы арасындағы байланыс ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
1.2. Балабақша мен отбасы арасында жұмысты ұйымдастырудың жаңаша бағыттары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
1.3. Отбасы мен балабақша ынтымақтастығы ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ...
ҚОРЫТЫНДЫ
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
ҚОСЫМШАЛАР
КІРІСПЕ
Курстық жұмыстың өзектілігі Елбасы Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев жыл сайынғы Жолдауында Қазақстанның білім саласына ерекше назар аударып келеді. Болашақ ұрпақ үшін заманауи әдістер мен технологияларды енгізу, білімге қолжетімділікті кеңейту, білім сапасын арттыру. Бұдан бөлек, Президент балабақшалардың жетіспеушілігіне де тоқталып, осы бағытта мектепке дейінгі мекемелердегі мәселелерді алдағы үш жылда шешуді жүктеді. Білімді ұрпақ - жарқын болашақтың кепілі болашақтың тірегі жастардың білім саласында толыққанды білім алуына жағдай жасалып отыр, - деп қорытты өз сөзін Нұрсұлтан Әбішұлы Әбішұлы Назарбаев. [1]
Зерттеу жұмысының мақсаты. Мектепке дейінгі ұйым мен отбасы жұмыстары сабақтастығын ұйымдастыру жолдарын анықтау және олардың балаға тигізетін әсері зеттеу.
Зерттеу жұмысының міндеттері.
-Мектеп жасына дейінгі балаларды тәрбиелеу процесінде отбасы мен балабақша арасындағы жұмыстардың тиімді ұйымдастыру жолдарын анықтау.
-
Қай заманда болмасын адамзат баласының алдында тұрған ұлы мақсат мұраттарының ең бастысы - өзінің өмірін тәжірибесін жалғастыратын салауатты, саналы ұрпақ тәрбиелеу. Себебі, ұрпақ тәрбиесі келешегін берік ететін басты фактор болып саналады.
Балаларды тәриелеу мен оқытуың мемлекетік стандартында ата-аналарды мектепке дейігі ұйымдар мен мектепке дейінгі топтардың педагогикалық процесіне тарту мақсатында балабақша мен отбсының өзара іс-әрекетін қамтамасыз ету қажеттілігі ұсынылады. Бұл қарым-қатынастың жаңашылдығы ынтымақтастық және өзара қарым-қатынас деген түсініктермен анықталады.
Қоғамымыздың іргетасын нығайту үшін бүгінгі жас ұрпаққа үлгілі, өнегелі тәрбие беру - қазіргі білім беру және тәрбиелеудегі басты міндеттердің бірі. ҚР мемлекеттік жалпыға міндеті білім беру стандартында Бала тұлғасы, оның қызығушылығы, дамуы, тұлғалық әлеуетін ашу педагог пен отбасы арасындағы қатынас стратегиясының орталығы болып табылады делінген.
Адамзат қоғамы даму тарихында қалыптасқан тәрбие мен оқыту , териясы және практикасын дамыту саласындағы маңызы мен тәрбиелік мүмкіндіктері жайлы Я. А. Коменский, К. Д. Ушинсктий, В. Г. Белинский, Н. К. Крупская, А. С. Макаренко, Н.Н. Хан, В.А. Сухомлинский, Ш. Уәлиханов, Ы. Алтынсарин, А. Құнанбаев, А. П. Сейтешов, М. Ә. Құдайқұлов, А.А. Бейсенбаева, Қ.К. Жампейісова, Г. Т. Хайруллин, В.В. Трифоновтар маңызды педагогикалық ой-пікірлер қалдырды.
Н. К. Крупская өзінің педагогикалық шығармаларында ата-ананың да білім деңгейін көтеру керектігі, оларды балабақша өміріне араластыру қажеттілігін білмейтін ата-аналар кездеседі.
Халық педагогикасы да баланың тәрбиесі туған , өскен ортасына, ата-ананың, отбасы , үлкендердің, тәрбиешілерінің үлгісіне байланысты деп қараған. Өскен ортаның тәрбиедегі әсері жөнінде А. С. Макаренко, А. В. Сухомлинский, А. Құнабаев сыды ұлағатты ұстаздардың ой-пікірлері де халық педагогикасының қағидаларымен үндесіп жатыр.
Отбасы мен балабақша тәрбиесіндегі ең маңызды мақсаттардың бірі - балаларды айналаны тану, сезіну, қабылдау, түсіне қарай таңдау, әсерлей білу, өзіне мақсат қоя білуге баулу. Өмірдегі , өнердегі, табиғаттағы тамаша көріністерден жан азығын алып әсерлене бізуге үйрету. Білімге, білуге, құштарлыққа, әсемдікке, талғампаздыққа тәрбиелей отырып, баланы болашақ білім ордасы - мекепке дайындау. [2]
Қазіргі заманға сай баланы тәрбиелеу, дамыту және білім беру мәселелерінде отбасы мен балабақша ұжымының бірлескен өзара тығыз байланыста болуы шарт. Себебі, бала тәрбиесі ана сүтінен басталып, өмір бойы қалыптасатын күрделі құбылыс. Ал тәрбиенің ең алғашқы негізгі отбасында қаланып, балабақшамен байланыс арқылы одан әрі жалғасады.
Жаста білген, басқа сіңген тәлімнің, өзің өлмей сүйегіңнен қала алмас , деп классик жазушы айтқадай балалық шақтан бойын орныққан, ана сүтімен даритын ұлттық сезім нышандары , сөз өнері оның болашақ шамшырағына айналып, рухани байлығын кеңейтеді. Оны туған жерге, елге, халқына деген сүйіспеншілікке, патриоттыққа тәрбиелеу - аса жауапты міндеттердің бірі.
І. НЕГІЗГІ БӨЛІМ
1.1. Балабақша мен отбасы арасындағы байланыс
Мектеп жасына дейінгі баланы толыққанды тәрбиелеу отбасы мен балабақшаның тығыз ынтымақтастығы кезінде ғана мүмкін болады. Ата - аналардың балаларға тәрбие беру міндеті ҚР Конституциясында, ал балалардың отбасындағы құқығы- бала құқықтары туралы конвенцияда белгіленген. Отбасы- барлығының басы, жан - жақты дамуының негізі болатын тәрбие институты. Отбасының балаға тәрбие берушілік қызметінің мақсаты - баланың жасын, жеке ерекшелігін, психологиялық дамуын ескере отырып жарасымды жетілген ұрпақ тәрбиелеу.
Білім беру жүйесін дамыту Қазақстан Республикасының басымдық бағыттарының бірі болып табылады. Елбасы Н.Ә. Назарбаев Қазақстан-2050 Стратегиясы қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты атты Қазақстан халқына Жолдауында және Қазақстанның әлеуметтік жаңғыртылуы: Жалпыға Ортақ Еңбек Қоғамына қарай 20 қадам бағдарламалық мақаласында білім беру жүйесінде басымдықтарды анықтады және біздер - педагогтар алдына күрделі мақсат - әлемдік деңгейдегі білім орталығы болуды қойды.[3]
Мектепке дейінгі білім беру жүйесін жаңарту, ондағы гуманизациялау және демократияландыру үрдістері мектепке дейінгі ұйымның отбасымен қарым-қатынасын белсендіру қажеттілігіне әкелді.
Отбасы - балаға эмоционалдық тылда психологиялық қорғау беретін бірден-бір алғашқы социум. Отбасының маңызы мектепке дейінгі жастағы балалар үшін ерекше. Әрбір бала өз ата-анасынан, әжесі мен атасынан, бауырларынан ерекше сүйіспеншілік күтеді: яғни оны үлгілі тәртібі мен қылығы үшін емес, қандай болса солай сүйгенін қалайды.
Бала үшін отбасы - бұл қоғамдық тәжірибенің көзі. Отбасында ол өзі еліктейтін үлгілер табады, мұнда ол әлеуметтік туылады. Егер біз адамгершілігі зор, дені сау ұрпақ тәрбиелегіміз келсе, онда бұл мәселені бүкіл әлеммен: балабақша, отбасы, қоғам болып шешуіміз қажет.
Ата - аналармен бірлесе атқаруға болатын жұмыстар:
* тақырыптық кеңес (ата - аналарды психологиялық, педагогикалық білім және тәжірибе жаңалықтармен таныстыру, кеңес беру, ой қозғау, ой қорыту).
* педагогикалық семинар (отбасылық тәрбиенің әдіс - тәсілдеріне арналады).
* шығармашылық кештер (балабақша және топішілік болуы, озық қабілетті, танымал ата - аналарды үлгі тұту, насихаттау мақсатында
ұйымдастырылады)
* топішілік ата - аналар жиналысы.
* бақшаішілік ата - аналар жиналысы.
* ата - аналармен жеке кездесу.
* ата - аналар үшін ашық есік күні, ата - аналарға педагогикалық және психологиялық кеңес беру, мерекелік кештерге шақыру, ата - аналарды психологиялық тренинг - ойындарға қатыстыру, отбасылық жарыстарға қатыстыру және Менің жанұям атты балалар салған сурет көрмесін тамашалау тағы басқа да.
Психологиялық тұрғыдан алғанда сурет арқылы да біраз құнды мағлұматтар алуға болады. Ата - аналарға тарапынан балаларға кейде онша қөңіл бөлінбейтінін, балаларымыз шеттеп, көңілі жабырқаулы күйде жүретінін байқауға да болады. Осындай көңіл күй болған кезде балаларымыздан Мен олардың ұрысқаныны қаламаймын , Алысқа кеткенін жақсы көремін, Маған әке көп ұрысады , Мен істеген ісімді дұрыс емес дейді деген сияқты ойларды оқуға тура келеді. Не себепті баланың көңілі толмайды? Гүлдің сусырап шөлдейтіні сияқты бала да ынта - ықыласқа шөлдейді. Ата - ананың балаға бар жағдайы жасаудан басқа мейірім, жылуы, қамқорлығы қажет. Әке мен шеше өзін тәрбиешімін дей отырып өздері де тәрбиеге енуі қажет. Қазіргі таңда баланы тәрбиелеуде, бала психологиясының дұрыс қалыптасуында ата - ананың да, тәрбиеші- ұстаздың да атқаратын рөлі зор. Сондықтанда отбасы мен балабақша ынтымақтастығының өсіп келе жатқан болашақ ұрпақ өміріне тигізетін әсері өте зор. Ұстаз - бағбан, бала - гүл деген қағида әр тәрбиешінің ұстаздың ұстанымы. Осы қағиданы ата - ана мен ұстаз бірігіп пайдалансақ балабақша балалары үшін ең сүйікті мекенге айналар еді. Бағбанға гүлдің әйтеуір өскенінен әдемі болып өскені қажет, ата - ана мен ұстазға да баланың әйтеуір ержеткенін әдепті болып есейгені қажеттірек. Бағбан өзінің өсірген гүлінің санымен емес, сапасымен мақтанады, ата - ана да баласының әдептілігімен мақтануы тиіс.[4]
Мектепке дейінгі ұйымдардың басты мақсаты - отбасында баланы тәрбиелеуге кәсіптік көмек беру, оны ауыстырмай, тәрбиелік функцияларын жүзеге асыруды толықтыру және қамтамасыз ету арқылы жүргізу. Бұл:
- баланың қызығушылығы мен қажеттілігін дамыту;
- бала тәрбиесіндегі тұрақты өзгеретін жағдайларда ата-аналар арасындағы міндеттер мен жауапкершіліктерді бөлу;
- отбасындағы әртүрлі ұрпақ арасындағы қарым-қатынастың ашықтығына қолдау көрсету;
- отбасы өмірінің бейнесін жасау, отбасылық дәстүрлерді формалау;
- баланың жекелігін қабылдау және түсіну, балаға бірден-бір жеке тұлға ретінде сену және сыйлау.
Жоғарыда айтылған отбасылық қатынастарды жүзеге асыру үшін келесі тәрбиелік міндеттерді орындау бойынша жұмыстар жүргізілу қажет:
- біріншіден, баланы және ата-ананы сыйлауға тәрбиелеу;
- екіншіден, ата-аналармен олардың отбасылық шағын ортасын зерттеу үшін біріге әрекет жасау.
Одан кейін отбасының ортақ мәдениетін көтеруге және ата-аналардың психологиялық - педагогикалық құзырлығына ықпал ету, оларға балалармен жұмыстың дағдыларын қалыптастыруда теориялық және практикалық көмек көрсету, отбасына жеке-дифференциалды тәсіл нәтижесінде ата-аналармен жұмыста әріптестіктің әртүрлі формалары мен біріккен шығармашылығын қолдану.
Мектепке дейінгі ұйым мен отбасы арасында сенімді қарым-қатынас құру үшін педагогтың бала отбасына үнемі зерттеу жүргізгені жөн. Бұл үшін ата-аналар жасындағы айырмашылықты, олардың білімін, ортақ мәдени деңгейлерін, сондай-ақ, ата-аналардың жеке ерекшеліктерін, олардың тәрбиеге көзқарастарын, отбасылық қатынастардың мінездемесін, т.б. білу қажет.
Сонымен бірге, балабақшаның отбасына үнемі ашық, яғни олар қалаған кезінде өздерінің мәселелерін талқылауға, консультация мен көмек алатындай болғаны жөн.[5]
Педагогтың жұмысы ата-анамен және балалармен жұмысқа үйлестірілген болуы міндетті. Мектепке дейінгі ұйым педагогы ата-аналармен сенімді шағын орта құру үшін олармен жұмыс мазмұны мен формаларын ойластыруы міндетті. Мысалы, олардың қажеттілігі зерттеу және алынған мәліметтерді келешек жұмыста қолдану мақсатында экспресс-сұрақ жүргізу.
Тәрбиешілер мен ата-аналар арасында іскер әріптестік үшін жағымды қарым-қатынас орнағаны жөн. Педагог ата-аналармен жұмыста олар қызыға қатыса алатын, бала бейнесінің жағымдылығын қалыптастыратын жұмыстар өткізуі қажет.
Ата-аналарда баланың жағымды бейнесін формалау үшін отбасында айтылмайтын, ата-анасы күтпеген, олар үшін қызықты ақпаратты хабарлайды. Бұл баланың құрбыларымен тіл табысудағы ерекшелігі, оның еңбекке деген қатынасы, іс-әрекеттерінің жетістіктері болуы мүмкін.
Педагогты бала тәрбиесіндегі отбасы мәселелерімен таныстыру өте маңызды. Бұл кезеңде тәрбиешілер ата-аналармен диалог жүргізеді, отбасымен сөйлескенде тек жағымды жақтарын емес, бала қылығындағы қиыншылықтар, кедергілер туралы да айтады.
Мектепке дейінгі ұйымдарда білім беру үрдісін жоспарлауға ата-аналарды қосуды келесі бағыттармен жүзеге асыруға болады:
- білім беру жағдайларына ата-аналардың қажеттілігін, қызығушылығын зерттеу;
- әлеуметтік тапсырысты әзірлеуге ата-аналарды тарту: мектепке дейінгі ұйым миссиясын анықтау, білім беру мазмұнын таңдау (білім беру бағдарламалары, технология, балаларды тәрбиелеу мен оқыту әдістемесі); түлек моделін құру;
- жоспарды әзірлеудің барлық деңгейіне ата-аналарды тарту: мектепке дейінгі ұйымның даму бағдарламасы, жылдық және оқу жоспарлары, баланың жеке даму картасы, тәрбиешілермен біріккен жоспарлар.
Мектепке дейінгі ұйымның ата-аналармен жұмыс қабылдауы әртүрлі: жанды сөз, тәрбие жұмыстарын көрсету, ата-аналар үлгісі және т.б. Ата-аналармен жұмыстың барлық түрлері ұжымдық, жекелік және көрнекі-ақпараттық болып бөлінеді.
Ата-аналармен ұжымдық жұмыс түріне өздеріңізге таныс белгілі іс-шаралар жатады. Біріншіден, бұл - ата-аналармен жұмыстың тиімді формасы болып табылатын ата-аналар жиналысы. Ата-аналар жиналысында топтың тіршілік әрекетінің мәселелері талқыланады. Ата-аналар жиналысына дайындық кезінде келесі ережелерді ұстану қажет:
- жиналыс мақсатқа бағытталған болуы;
- ата-аналардың өтініші мен қызығушылығына жауап беру;
- нақты белгіленген тәжірибелік мінездеменің болуы;
- диалог түрінде өткізілуі;
-жиналыста бала кемшілігін және бала тәрбиесіндегі ата-аналардың қателіктерін жарияламау керек.
Ата-аналармен жұмыстың дәстүрлі емес,тиімді формаларының бірі - шағын жиналыс. Қызықты отбасы анықталып, оның тәрбиелеу тәжірибесі зерттеледі. Одан кейін шағын жиналысқа екі-үш отбасы шақырылады, онда отбасы тәрбиесіндегі позицияларымен, отбасының дәстүрлі тәрбиесі туралы бөліседі.[6]
Ата-аналармен жұмысты келесі кезеңдерге сүйене отырып, құруға болады:
- Ата-аналармен жұмыс мазмұны мен формаларын ойластыру. Олардың қажеттілігі зерттеу мақсатында экспресс-сұрақ жүргізу және алынған мәліметтерді келешек жұмыста қолдану.
- Тәрбиешілер мен ата-аналар арасында болашақтағы іскер әріптестік үшін жағымды қарым-қатынас орнату. Ата-аналарға олар қызыға қатыса алатын, бала бейнесінің жағымдылығын қалыптастыратын жұмыстар өткізу.
- Ата-аналарда баланың жағымды бейнесін формалау үшін отбасында айтылмайтын, ата-анасы күтпеген, олар үшін қызықты ақпаратты хабарлау. Бұл баланың құрбыларымен тіл табысудағы ерекшелігі, оның еңбекке деген қатынасы, іс-әрекеттерінің жетістіктері болуы мүмкін.
- Педагогты бала тәрбиесіндегі отбасы мәселелерімен таныстыру. Бұл кезеңде тәрбиешілер ата-аналармен диалог жүргізеді, отбасымен сөйлескенде тек жағымды жақтарын емес, бала қылығындағы қиыншылықтар, кедергілер туралы да айтады.
- Баланың жеке тұлғасын ересектермен бірге формалау және зерттеу. Ата-аналармен біріккен мұндай зерттеулерде жұмыстың нақты мазмұны жоспарланады және әріптестік формасы таңдалады.
Ата-аналармен жұмыста педагогикалық консилиумдарды қолдану керек. Консилиум құрамына меңгеруші, негізгі қызмет бойынша меңгерішінің орынбасары, тәрбиеші, педагог-психолог, мұғалім-логопед, бас медбике, ата-аналар комитетінің мүшелері. Консилиумда отбасының тәрбиелік потенциалы, оның материалдық жағдайы және отбасындағы бала статусы талқыланады. Консилиум жұмысының қорытындысы бала тәрбиесінде ата-аналарға көмек мөлшерін анықтау, ата-аналар әрекетінің жеке коррекциясына қарай бағдарламалар әзірлеу болуы мүмкін.
Бүгінгі күні зерттеу - жобалық, рөлдік, имитациялық және іскер ойындар сияқты ата-аналармен жұмыс формаларына көп мән берілуде. Бұл ойындар үрдісінде белгілі бір білімді меңгеріп қана қоймайды, әрекеттің, қатынастың жаңа моделдерін құрастырады. Талқылау үрдісінде ойынға қатысушылар мамандардың көмегімен жағдайларды бар жағынан сараптауға және тиімді шешім қабылдауға тырысады.
Ата-аналардың педагогикалық мәдениетін арттыратын формалардың бірі - ата-аналар конференциясы. Бұл форманың бағалылығы, мұнда ата-аналармен бірге қоғамдастық та қатысады. Конференцияға педагогтар, аудандық білім бөлімінің қызметкерлері, медициналық қызмет өкілдері, бастауыш сынып мұғалімдері, педагог-психолог және т.б. қатыса алады.
Ата-аналармен жұмыстың бір формасы - тренингтер. Тренингтік ойын жаттығулары мен тапсырмалары баламен іс-әрекеттің әртүрлі тәсілдеріне баға беруге, жағымсыз формаларды конструкциялыққа ауыстыруға көмектеседі. Ойын тренингіне тартылған ата-ана баламен сөйлесуді бастайды, жаңа шындыққа жетеді.[7]
Заманауи кезеңдегі тағы бір қызықты формалардың бірі - әртүрлі конкурстарды - сұрақтар мен жауаптар кештерін өткізу болып табылады. Бұл форма өзінің педагогикалық білімін нақтылауға, оларды практикада қолдануға, жаңалықты білуге, бір-бірімен білімін толықтыруға, бала дамуындағы кейбір мәселелерді талқылауға мүмкіндік береді.
Ата-аналармен жұмыста олардың қажеттілігі бойынша жұмыстанатын әртүрлі кафедралары бар Ата-аналар университеті сияқты форманы да қолдануға болады:
- Жас аналар кафедрасы (Ана болу - менің жаңа мамандығым).
- Тәлімгерлер кафедрасы (Әке мен ана - алғашқы және басты ұстаздар).
- Отбасылық дәстүрлер кафедрасы (Аталар мен әжелер - отбасылық дәстүрлер қорғаушысы).
Ата-аналар университетінің жұмысы өнімді болуы үшін мектепке дейінгі ұйым ата-аналармен қызметін әртүрлі деңгейде ұйымдастыруына болады: жалпы балабақшалық, топаралық, жеке-отбасылық.
Ата-аналармен жұмыстың маңызды сәті - үй педкеңестері, лекциялар, ауызша журналдар, ашық есік күндері, әкелер, әжелер, аталар клубы, практикумдар және т.б. болуы қажет.
Отбасы мен балабақша өзара іс-әрекетінің басты формаларының бірі әрбір ата-анамен жеке жұмыс болып табылады. Бұл форманың артықшылығы, отбасын зерттеу, ата-аналармен сұхбат (әрқайсысымен жеке-жеке), ата-аналардың балалармен топта, үйдегі әңгімелесуін бақылау арқылы педагогтардың баламен біріккен іс-әрекеттің нақты жолдарын белгілеуінде.
Тәрбиешінің ата-аналармен сұхбаты - педагогтың отбасымен байланысының қолжетімді формасы. Сұхбат келесі талаптарды қамтуы қажет:
- нақты және мазмұнды болуы;
- баланы тәрбиелеу мен оқыту сұрақтары бойынша ата-аналарға жаңа білім беру;
- педагогикалық мәселелерге қызығушылығын ояту;
- бала тәрбиесіне жауапкершілік сезімін арттыру.
Жеке жұмыста тоқтай кетер бөлімнің бірі - отбасына қатынау. Басты мақсат - баламен және оның жақындарымен өзі қалыптасқан ортада танысу. Баламен ойында, оның жақындарымен сұхбатта сәби туралы көптеген қажетті ақпарат алуға болады. Қатынау ата-анаға да көп пайда әкеледі: олар тәрбиешінің баламен қалай әңгімелесетінін біледі, педагогқа баламен үйде еркін сөйлесуіне мүмкіндік береді. Педагог үйге сапарды ұйымдастыра отырып, отбасына барғанда өзін сыпайы, әдепті ұстауы керек, отбасымен сұхбатты бала кемшілігінен бастамау және ата-аналарға бала тәрбиесі туралы көп сұрақтар қойылмау қажет. Өзіңізге отбасына сапарлар ұйымдастыру бойынша жаднама әзірлеңіз және оны орындауға тырысыңыз. [8]
Ата-аналармен дифференциалдық жұмыстың бір формасы консультациялар болып табылады. Консультациялар сұхбатқа ұқсайды. Айырмашылығы, әңгімелесу - бұл тәрбиеші мен ата-ана диалогы, ал консультация жүргізе және ата-ана сұрағына жауап бере отырып, педагог кәсіптік көмек беруге тырысады.
Ата-анамен жұмыста жеке блокноттарды да қолдануға болады. Мұнда тәрбиеші қызметтің әр түрінен баланың табыстарын жазып отырады, ата-аналар блокнотқа бала тәрбиесіндегі қызықтырған сәттерін белгілейді.
Педагогтың ата-анамен жұмыста көрнекілік насихаты да маңызды рөл атқарады. Мақсатқа бағытталған және жүйелі қолданылған көрнекі құралдар балабақшадағы тәрбиелеу әдістерімен, мазмұнымен, міндеттерімен ата-аналарды таныстыруға және отбасына практикалық көмек беруге ықпал етеді. Педагогикалық практикада көрнекіліктің әртүрлі түрлері қолданылады: натуралық, бейнелеушілік, сөздік-бейнелік, ақпараттық.
Ақпараттық насихаттаудың мысалы - ата-аналар бұрышы. Ата-аналар бұрышының материалдарын мазмұны бойынша екі бөлімге бөледі:
- Ақпараттық сипаттағы материалдар (ата-аналарға арналған ереже, күн тәртібі, әртүрлі сипаттағы хабарландырулар)
- Балабақша мен отбасында бала тәрбиесі сұрақтарын жариялайтын материалдар.
Онда баланы дамыту мен тәрбиелеу бойынша ағымдағы жұмыс көрінеді. Ата-аналар балаларының бөлмесін немесе бұрышын қалай жабдықтауды көрнекі түрде көре алады, сұрақтарына жауап алып, жақын арада қандай консультациялар болатындығы туралы біле алады.
Ата-аналармен жұмыстың тиімді формасы әртүрлі көрмелер болып табылады. Мысалы, балалар жұмыстарының формасы: бала суреттері, қолдан жасалған ойыншықтар, балалар кітаптары, альбомдары және т.б. Көрмелер сонымен бірге ата-аналарға бағдарламаның маңызды тарауын жариялау үшін мысалы: Отбасы мен балабақшада балалардың бейнелеу іс-әрекеті, Ойыншықтар және оның тәрбиелік рөлі тақырыбында өткізілуі мүмкін
Ақпараттық парақтардың да рөлі зор, себебі мұнда өткізілген жиналыстар туралы, оқиғалар, экскурсиялар, көмек көрсету өтініштері, ерікті көмекшілерге алғыс туралы ақпараттарды енгізуге болады.
Балабақшада бейне бақылаулар жүйесін орнату ақпараттық технологиялардың жаңа формасы. Балабақшада Оn-line бақылаудың қажеттілігі - қазіргі уақыттың шындығы. Баспа жолдарында балалармен өрескел қарым-қатынастар, қызметкерлердің жағымсыз қылықтары жиі жарық көреді және олардың қылмыс әрекеттері сот залына дейін жетіп жүргені шындық... Мұндай жағдайда ата-аналар балаларын толық күнге педагогтарға қалдыруға сенімсіздік танытады. [9]
Қазақстанда балабақшаларға бейне бақылау камераларын орнатудың инициаторлары білім беру басқармалары болып табылады. Балабақшада бейне бақылау камераларын орнатудың көмегімен үш негізгі мәселе шешіледі:
:: Бала қауіпсіздігін қамтамасыз ету - балабақшаның ішкі және сыртқы территорияларын бақылауға болады.
:: Педагогтармен даулы жағдайларды шешу. Камерада сақталған жазбалар даулы сәттерде ата-анаға бала немесе педагог жағына шығуға мүмкіндік береді.
:: Білім беру шарттарын ұсынудың сапасын бақылау. Бұл балабақшалардың көпшілігі ақылы негізде болғандықтан бүгінгі күні өзекті. Ата-аналар не үшін ақы төлейтіндігін білуге тиіс!
Ақпараттық параққа ата-аналарға арналған жаднамалар, ата-аналардың өздері көрнекілейтін қабырға газеті де жатады. Газетте ата-аналар отбасы, бала өмірінен қызықты оқиғаларды белгілейді, бала тәрбиесі туралы тәжірибелерімен бөліседі. Мысалы, Отбасының демалыс күні, Менің анам, Менің әкем, Мен үйдемін және т.б.
Ақпараттық жылжымалы - мұқаба тақырыптық қағида бойынша формаланған: Біздің балалар ауырмасын, Бала тәрбиесіндегі әкенің рөлі және т.б. Мұқаба ата-анаға уақытша қолдануға беріледі. Ата-аналар жылжымалы-мұқаба мазмұнымен танысады, олармен әңгіме жүргізу, сұрақтарына жауап беру, ұсыныстарын тыңдауы қажет.
Бала тұлғасының дамуы мен тәрбиесінде ата-аналармен жұмыстың тиімділігін қалай анықтауға болады?
Мектепке дейінгі ұйымның ата-аналармен өткізетін жұмысының тиімділігі төмендегілер куәлік етеді:
- біріншіден, мектепке дейінгі ұйымда, нақты топта балалармен білім беру үрдісінің мазмұнына ата-аналардың қызығушылығы;
- екіншіден, ата-аналардың өздерінің бастамасымен туындаған пікірталастар;
- үшіншіден, ата-аналардың сұрақтарына өздерінің жауаптары;
- төртіншіден, ата-аналардың тәжірибелерінен мысалдар келтіру, педагогқа баланың ішкі әлеміне қатысты сұрақтар санын көбейту;
- бесіншіден, ересектердің тәрбиешімен жеке қарым-қатынасқа ұмтылуы, тәрбиенің сол және өзге әдістерін қолданудың дұрыстығы туралы ата-аналардың ойлануы;
- алтыншыдан, педагогикалық жағдайларды сараптау кезінде олардың белсенділігін көтеру, пікірталас сұрақтарын талқылау және міндеттерді шешу.
Өскелең ұрпақ тәрбиесі қашанда маңыздылығын жоғалтқан емес. Бүгінгі заманның педагогына қойылатын талап та өте жоғары. Педагог үнемі ізденісте жүрсе, ал ата - ана бұл үдерісте қолдау көрсетіп, көмекке келетін болса, жұмыс табысты болмақ. [10]
1.2. Балабақша мен отбасы арасында жұмысты ұйымдастырудың жаңаша бағыттары
Қaзiргi өмiр тaлaбы жaңaлыққa жaршы бoлу, үзiлiссiз тәрбиe нeгiзiнeн бaстaу бұлaғы - мeктeпкe дeйiнгi ұйымдардaн бaстaлaды. Жұмылa көтeргeн жүк жeңiл дeгeндeй, бaлa тәрбиeлeудi іскe aсырayшылaр - бaлaбaқшa мeн oтбaсы. Бaлaбaқшa тәрбиeшілері aтa-анaлaрды педагoгикалық үрдiскe тaрту арқылы бaлa тәрбиесiнiң мaқсaт, мiндeттeрiн түсiнуiнe, бaлa тәрбиeсiн oйдағыдaй іске aсырулaрынa ықпaл eтудe. Aтa- aнa мен бaлaбaқшa aтқaрaтын iстeр әрқилы бoлуы сeбeпті бiрiнiң жұмысын екiншi aтқaрa aлмaйды. Сoндықтaн oлaрдың қaрым-қaтынaсы бiрiн-бiрi тoлықтырyы, түсiнiсуi бaғытындa құрылyы тиiс..
Бала тәрбиесінде ата-аналардың оң көзқарасын қалыптастыру үшін, жаңаша бағыттар беру үшін, ата-аналардың педагогикаға сенім артуы үшін және баланың ата-анасына, туыстaрына мейірімі мен сыйластығын қалыптастыру тұрғысында балaбaқшa мен отбасы ерекше ынтымақтастықта болғаны жөн. [11]
Жұмысты ұйымдастырудың жаңаша бағыттары:
oo Бaлaлaрға біркелкі талаптармен бірыңғай білім беру кеңістігін қамтамасыз ету;
oo Бaлaның отбасы мен балабaқшада психологиялық-психaлық-физикaлық денсaулығын қaмтaмaсыз ету;
oo Бaлaлaрмен бірлескен іс-әрекет түрлеріне қатысу;
oo Бaлaның жеке дaмуы үшін білім беру трaекториясын құруда баланың бейімділігі мен отбасы қажеттіліктерін есепке алу;
oo Ата-аналaрдың педaгогикалық-психолoгиялық сауaттылықтарын жетілдіру, oқыту бағдарламаларын меңгерту;
oo Бaлaлaрдың шығармaшылық әрекетін дaмыту;
oo Жoспaрлау және бaқылaуды ұйымдaстыру;
oo Қалыптаcтыру мен дaмыту мәселелері бoйынша тәжірибе aлмасy;
oo Әлеуметтік дaмытушы oртa қaлыптaстыруға көмектесy;
Жалпы oтбасы бoлсын, бaлaбақшa бoлсын, тәрбиeлeнудe мынадай тәсілдерді қолдaнғaн жөн: aқыл-кеңес бeру, үлгі-өнеге көрсeту, үйрeту, түсiндiру, жадында қaлдырy, жaттaтy, сaлыcтырy, ынтaлaндырy, мадақтаy, тaлaп қoю.
Баланың даму мәселесі бойынша бaлaбaқшa мен oтбaсы жұмысының үлгiсi:
1. Педагoгикaлық кеңес бeру жұмысы:
Атa-анaлардың педaгогикалық және психологиялық білім жүйесін меңгеруіне, бaлaлaрдың әлеуметтік oртaдaғы мінез-құлқын бiлуiне қaрaй aғaртушылық көмек көрсетy.
2. Ақпaрaттық-әдістемелік жұмыс.
Ата-aналaрғa тәрбие мәселелері бoйынша әдістемeлік көмeк бeру. Ақпарат құралдарына балабақша өмірі, отбасы тәрбиесі мәселелеріне байланысты мақалаларды жариялау, ата-аналар қауымына арналған ақпараттық және әдістемелік жарнамалар шығару.
3. Диагностикалық талдау жұмыстары.
Ата-аналармен өзарa іс-әрекеттің ең қызықты әрі жауапты бағыты. Тәрбиеші өз тобының ата-аналарын жан-жақты зерттеп, олардың педагогикалық білiм дәрежелерін, отбасындағы қарым-қатынас деңгейін анықтау арқылы жыл бойы атқарылуға тиісті жұмысты тиімді жоспарлауға мүмкіншілік береді.
4. Бұқарaлық мәдени жұмыс.
Ата-аналарды балабақшаішілік, топтық дәстүрлі іс-шараларына барынша көбірек қатыстыруға бағыттау. Ата-ананы ынтымақтастық, серіктестікке шақыра отырып, балaбақшадағы әртүрлі іс-шараларды ұйымдaстыруда ата-aналaрды тaрту. [12]
Атa- анa жауaпкершілігi бәрінeн биік бoлмақ. Сондықтaн атa-анa бaсты талапты өздеріне қойғандaры жөн. Балaның тәрбие алуына, қоғамнан өз oрнын табуына жағдaй жасауына әрбір ата - ана педагогикaлық әдіс - тәсілдерге сүйенгені дұрыс. Oл үшін біз ата - аналармен жақынырақ танысып, oтбасының әлеуметтік жағдайын, отбасы мүшелерінің балa тәрбиелеудегі рoлін ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz