Коммерциялық банктердегі қаржылық менеджментті жетілдіру
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1.тарау. Банктердегі қаржы менеджментің экономикалық мәні мен мазмұны ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1.1. Қаржы менеджментінің мәні және оның формалары ... ... ... ... ... ... ... ... .
1.3. Банктік менеджменттің экономикалық мәні мен мазмұны ... ... ... ... ... .
2.тарау. Коммерциялық банктердегі қаржылық менеджменттің негізгі ерекшеліктері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
2.1. Банктердегі қаржылық менеджменттің ерекшеліктері ... ... ... ... ... ... ... .
2.2. Банктердегі қаржылық менеджменттің негізгі бағыттары ... ... ... ... ... .
3. тарау. Қазақстан Республикасындағы банктердің қаржылық операцияларын жетілдіру («АТФ Банк » АҚ мысалында) ... ... ... ... ... ...
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Қолданылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1.тарау. Банктердегі қаржы менеджментің экономикалық мәні мен мазмұны ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1.1. Қаржы менеджментінің мәні және оның формалары ... ... ... ... ... ... ... ... .
1.3. Банктік менеджменттің экономикалық мәні мен мазмұны ... ... ... ... ... .
2.тарау. Коммерциялық банктердегі қаржылық менеджменттің негізгі ерекшеліктері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
2.1. Банктердегі қаржылық менеджменттің ерекшеліктері ... ... ... ... ... ... ... .
2.2. Банктердегі қаржылық менеджменттің негізгі бағыттары ... ... ... ... ... .
3. тарау. Қазақстан Республикасындағы банктердің қаржылық операцияларын жетілдіру («АТФ Банк » АҚ мысалында) ... ... ... ... ... ...
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Қолданылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Курстық жұмыс тақырыбы – «Коммерциялық банктердегі қаржылық менеджментті жетілдіру»болып табылады.
Банктік менеджмент - бұл менеджмент жүйесіндегі айрықша сала болып саналады. Менеджмент - клиенттердің қаржылық дамуына неғұрлым қолайлы жағдай жасау мақсатында алуан түрлі банк қызметтерін көрсету мен операциялар жасау және жаңа нарықтар қалыптастыру үшін банктің, жеке орындаушылардың мүдделеріне әсер ету процесі болып табылады. Бұл курстық жұмысты жазудағы мақсатым: нарықтық экономикадағы коммерциялық банктердегі қаржылық менеджменттің маңызын , олардың бағыттарымен ерекшеліктерін және олардың жетілдіру жолдарын, ролін, пайдасын тереңірек түсініп ашу.
Банктік менеджмент - бұл менеджмент жүйесіндегі айрықша сала болып саналады. Менеджмент - клиенттердің қаржылық дамуына неғұрлым қолайлы жағдай жасау мақсатында алуан түрлі банк қызметтерін көрсету мен операциялар жасау және жаңа нарықтар қалыптастыру үшін банктің, жеке орындаушылардың мүдделеріне әсер ету процесі болып табылады. Бұл курстық жұмысты жазудағы мақсатым: нарықтық экономикадағы коммерциялық банктердегі қаржылық менеджменттің маңызын , олардың бағыттарымен ерекшеліктерін және олардың жетілдіру жолдарын, ролін, пайдасын тереңірек түсініп ашу.
1. Мақыш С.Б. Коммерциялық банктер операциялары. Оқу құралы. 2-ші басылымы, қайта өңделген және толықтырылған. – Алматы: ИздатМаркет, 2004.
2. Мақыш С.Б. Ақша айналысы және несие. Оқу құралы/ Жалпы редакциясын басқарған ҚР ҰҒА-ның академигі Сейітқасымов Ғ.С., 2-ші басылым, қайта өңделген және толықтырылған. – Алматы: ИздатМаркет, 2004.
3. Ілиясов Қ.Қ., Құлпыбаев С. Қаржы: Оқулық. І бөлім. – Алматы: 2002.
4. «Банк құқығы! С.М. Найманбаев Алматы 2004
5. С.Б. Мақаш, А.Ә.Ільяс « Банк ісі » Алматы 2004
6. А.М.Тавасиев, В.П. Вичков, В.А.Москвин «Банковское дело ».Базовые операций для клиентов. Москва. «Финансы и статистика », 2005
7. Е.П. Жарновская «Банковское дело » Москва, 2006
8. « Банковское дело » под ред. О.И. Лаврушин, И:Д. Мошокова, Н.И. Валенцева, 1998
9. А.Б. Глушкова «Банковское дело », Москва, 2005
10. Аяпова Ж.М., Арынов Е.М. Русско-казахский толковый экономический словарь предпринимателя. – Алматы: МВП «Инкар», МЧП «Тулга» 1993.
11. Сабырбаев Б. Экономикалық терминдердің орысша-қазақша түсіндірме сөздігі. – Алматы: Қазақстан, 1993.
12. Т.С. Рахымжанұлы. Экономика, қаржы - несие, банк, салық - кеден, сақтандыру, биржа және кәсіпкерлік, атауларының орысша - қазақша сөздігі. - Алматы : ''Сөздік - Словарь'', 1999.
13. Усоскин В.М. Банковские пластиковые карточки, М, 1995 г.
14. Пряников В. Новые времена – новые деньги. // Казахстанская правда, 1998.
15. Хобот Ю. Виза на подступах к казахстанскому рынку // Деловая неделя, 14 февраля 1997.
16. Кулагин В.Г. Стратегия и планирование маркетинга пластиковых карточек. М., Дигитал, 1998.
17. Вазарова Т.П. Чек: справочное издание. Москва 1993г.
18. Деньги. Кредит. Банки. Под ред. Сейткасимова Г.С. Алматы 1996г.
19. Д.М. Мадиярова, В.С. Марчевский. Основы современного банковского дела. Алматы 1996г.
20. Основы банковского дела. Д. Полфредман, Ф.Форд. Москва 1996г.
2. Мақыш С.Б. Ақша айналысы және несие. Оқу құралы/ Жалпы редакциясын басқарған ҚР ҰҒА-ның академигі Сейітқасымов Ғ.С., 2-ші басылым, қайта өңделген және толықтырылған. – Алматы: ИздатМаркет, 2004.
3. Ілиясов Қ.Қ., Құлпыбаев С. Қаржы: Оқулық. І бөлім. – Алматы: 2002.
4. «Банк құқығы! С.М. Найманбаев Алматы 2004
5. С.Б. Мақаш, А.Ә.Ільяс « Банк ісі » Алматы 2004
6. А.М.Тавасиев, В.П. Вичков, В.А.Москвин «Банковское дело ».Базовые операций для клиентов. Москва. «Финансы и статистика », 2005
7. Е.П. Жарновская «Банковское дело » Москва, 2006
8. « Банковское дело » под ред. О.И. Лаврушин, И:Д. Мошокова, Н.И. Валенцева, 1998
9. А.Б. Глушкова «Банковское дело », Москва, 2005
10. Аяпова Ж.М., Арынов Е.М. Русско-казахский толковый экономический словарь предпринимателя. – Алматы: МВП «Инкар», МЧП «Тулга» 1993.
11. Сабырбаев Б. Экономикалық терминдердің орысша-қазақша түсіндірме сөздігі. – Алматы: Қазақстан, 1993.
12. Т.С. Рахымжанұлы. Экономика, қаржы - несие, банк, салық - кеден, сақтандыру, биржа және кәсіпкерлік, атауларының орысша - қазақша сөздігі. - Алматы : ''Сөздік - Словарь'', 1999.
13. Усоскин В.М. Банковские пластиковые карточки, М, 1995 г.
14. Пряников В. Новые времена – новые деньги. // Казахстанская правда, 1998.
15. Хобот Ю. Виза на подступах к казахстанскому рынку // Деловая неделя, 14 февраля 1997.
16. Кулагин В.Г. Стратегия и планирование маркетинга пластиковых карточек. М., Дигитал, 1998.
17. Вазарова Т.П. Чек: справочное издание. Москва 1993г.
18. Деньги. Кредит. Банки. Под ред. Сейткасимова Г.С. Алматы 1996г.
19. Д.М. Мадиярова, В.С. Марчевский. Основы современного банковского дела. Алматы 1996г.
20. Основы банковского дела. Д. Полфредман, Ф.Форд. Москва 1996г.
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
АҚТӨБЕ ГУМАНИТАРЛЫҚ – ТЕХНИКАЛЫҚ УНИВЕРСАЛДЫҚ МУЛЬТИПРОФИЛЬДІК КОЛЛЕДЖІ
Курстық жұмыс
Тақырыбы: Коммерциялық банктердегі қаржылық менеджментті жетілдіру
Орындаған: Есбаева Г
Тексерген: Қазкенова Ж.С
Ақтөбе – 2007
ЖОСПАР
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1-тарау. Банктердегі қаржы менеджментің экономикалық мәні мен
мазмұны ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1.1. Қаржы менеджментінің мәні және оның
формалары ... ... ... ... ... ... .. ... ...
1.3. Банктік менеджменттің экономикалық мәні мен
мазмұны ... ... ... ... ... .
2-тарау. Коммерциялық банктердегі қаржылық менеджменттің негізгі
ерекшеліктері
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ...
2.1. Банктердегі қаржылық менеджменттің
ерекшеліктері ... ... ... ... ... .. ... ...
2.2. Банктердегі қаржылық менеджменттің негізгі
бағыттары ... ... ... ... ... .
3- тарау. Қазақстан Республикасындағы банктердің қаржылық операцияларын
жетілдіру (АТФ Банк АҚ мысалында) ... ... ... ... ... ...
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
Қолданылған әдебиеттер тізімі
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
Кіріспе
Курстық жұмыс тақырыбы – Коммерциялық банктердегі қаржылық
менеджментті жетілдіруболып табылады.
Банктік менеджмент - бұл менеджмент жүйесіндегі айрықша сала болып
саналады. Менеджмент - клиенттердің қаржылық дамуына неғұрлым қолайлы
жағдай жасау мақсатында алуан түрлі банк қызметтерін көрсету мен
операциялар жасау және жаңа нарықтар қалыптастыру үшін банктің, жеке
орындаушылардың мүдделеріне әсер ету процесі болып табылады. Бұл курстық
жұмысты жазудағы мақсатым: нарықтық экономикадағы коммерциялық банктердегі
қаржылық менеджменттің маңызын , олардың бағыттарымен ерекшеліктерін және
олардың жетілдіру жолдарын, ролін, пайдасын тереңірек түсініп ашу.
Қаржы менеджменті басқару жүйесі ретінде. Қаржы менеджменті қаржы
ресурстарының қозғалысының процесі кезіндегі шаруашылық субъектілердің
арасында пайда болатын қаржылық ресурстардың қозғалысы мен қаржылық
қатынастарды басқаруға бағытталған. Қаржы менеджменті басқару
стратегиясымен тактикасынан тұрады. Стратегия дегеніміз – алға қойған
мақсаттарға қол жеткізу үшін жалпы бағыттар мен қаражаттарды пайдалану
әдістерін айтады. Бұл әдіске шешім қабылдау үшін белгілі ережелер мен
шектеулер жиынтығы сәйкес келеді.
Банктік менеджмент –банк ісін персоналдық басқару жүйесі болып
табылады. Ол банк ісін жүргізудегі нақты тәжірбиені ғылыми басқару әдісіне
қарай реттейді.
Курстық жұмыс кіріспеден, үш тараудан, қорытындыдан және қолданылыған
әдебиеттер тізімінен тұрады.
1- тарауда - жалпы банктердегі қаржы менеджментінің экономикалық мәні
мен мазмұны қарастырылған.
2- тарауда - Коммерциялық банктердегі қаржы менеджментінің негізгі
ерекшеліктері , олардың бағыттары және қызметтеі қарастырылған.
3-тарауда - Қазақстан Республикасындағы банктердің қаржылық
операцияларын жетілдіру (АТФ Банк АҚ мысалында) қарастырылған.
Курстық жұмысты жазу барысында құқықтық - нормативтік актілер, соның
ішінде Банк және банк жүйесі туралы Қазақстан Республикасының заңы және
бұдан басқа жумысты орындау барысында отандық жане шетелдік әдебиеттердегі
және де мерзімдік басылымдардағы мәліметтер пайдаланылды.
1-тарау. Банктердегі қаржы менеджментің экономикалық мәні мен мазмұны
1.1. Қаржы менеджментінің мәні және оның формалары
Қаржы менеджменті – бұл маңызды қаржылық шешім қабылдайтын ғылым.
Қаржы менеджменті кәсіпорынның стратегиялық және тактикалық мақсаттарына
қол жеткізу үшін қаржысын басқаруға бағытталған ғылым. Қаржы менеджментінің
ең басты бағыты ақша ағымын және айналым қаражаттарын басқару болып
табылады. Сонымен, қаржы менеджменті функционалды тұрғыдан экономикалық
басқарудың жүйесі және қаржы механизмінің бір бөлігі, институционалды
тұрғыдан қаржы менеджменті басқару органы, ал ұйымдастырушылық – құқықтық
тұрғыдан кәсіпкерлік қызметтің бір түрі болып табылады. Қаржы менеджменті
басқару жүйесі ретінде. Қаржы менеджменті қаржы ресурстарының қозғалысының
процесі кезіндегі шаруашылық субъектілердің арасында пайда болатын қаржылық
ресурстардың қозғалысы мен қаржылық қатынастарды басқаруға бағытталған.
Қаржы менеджменті басқару стратегиясымен тактикасынан тұрады. Стратегия
дегеніміз – алға қойған мақсаттарға қол жеткізу үшін жалпы бағыттар мен
қаражаттарды пайдалану әдістерін айтады. Бұл әдіске шешім қабылдау үшін
белгілі ережелер мен шектеулер жиынтығы сәйкес келеді. Тактика дегеніміз –
нақты жағдайдағы қойылған мақсатқа қол жеткізуге арналған нақты әдістер.
Басқару тактикасының міндеті берілген шаруашылық жағдайда басқару
әдістерінің ең тиімді шешімін және ең қолайлысын таңдау.
Қаржы менеджменті басқару жүйесі ретінде 2 жүйеден (подсистема)
тұрады: басқарылатын жүйе, немесе басқару объектісі, және басқарушы жүйе,
немесе басқару субъектісі. Қаржы менеджментінің жалпы кестесі төменде
көрсетілген.
(№1 кесте).
Кіру
Объектінің жағдайы туралы ақпарат Сыртқы
ақпарат
Басқарушы жүйе (субъект)
Қаржылық ирекция және оның Қаржылық менеджер
бөлімшелері
Командалық ақпарат
Басқарылатын жүйе (объект)
Қаржылық қатынастар
Ақшалай ағым Капиталдың айналсоқтығы Қаржылық ресурстар
және олардың құралу
көздері
Шығу
Басқару объектісіне ақша ағымын, құнның айналсоқтығын, шаруашылық
субъектілермен олардың шаруашылық процесіндегі бөлімшелерінің арасындағы
қаржылық ресурстардың қозғалысымен қаржылық қатынастардың жүзеге асыру
жағдайының жиынтығы. Басқару субъектісі - әртүрлі формалардың басқару
әсерімен объектінің қызметін мақсатты бағытта жүзеге асыратын арнайы
адамдар тобы (қаржылық дирекция басқару аппараты ретінде, қаржылы менеджер
басқарушы ретінде). (5: 176-беттер)
Қаржы менеджемнтінің қызметтері басқарылатын жүйенің құрылымын
қалыптасуын анықтайды. ҚМ қызметінің екі негізгі типі бар: объектіні
басқару қызметі және субъекті басқару қызметі.
• Объектіні басқару қызметіне:
• Ақша айналымын ұйымдастыру
• Қаржы қаражаттарымен және инвестициялық құралдармен
(құндылықтармен) қамтамасыз ету
• Қаржылық жұмыстарды ұйымдастыру.
Субъектіні басқару қызметіне шаруашылық процесіндегі және қаржы
жұмысындағы адамдарының қатынасын жүзеге асыруға әсерін тигізетін бағытты
сипаттайтын жалпы қызмет түрі. Бұл қызметке, яғни басқару қызметінің нақты
түрі:
• жинақ
• Жүйеленген
• Ақпараттарды сақтау
Шешімдерді өңдеу және қабылдау. (6: 18-беттер)Сонымен қатар, мұнда
жоспарлау, болжамдау, ұйымдастыру, реттеу, үйлестіру (координирование),
ынталандыру, бақылау қызметтері кіреді.
Қаржыны жоспарлау – жоспарлы тапсырмаларды өңдеумен, оларды жүзеге
асыру бойынша барлық шаралар кешенін қамтиды. Бұл қызмет тиімді болу үшін
қаржылық жоспарды жасау методологиясы мен әдістемесі өңделеді.
Болжамдау (грек сөзінен prognosis – предвидение, болжам) – жалпы
объектінің және оның әртүрлі бөлімдерінің қаржылық жағдайының болашақта
өзгеруін өңдеу. Бұл болжамдар болатын өзгерістерді болжау болып табылады.
Ұйымдастыру – белгілі ережелер мен процедуралар базасындағы қаржылық
бағдарламаны бірігіп жүзеге асыратын адамдардың бірігуі. Сонымен қатар,
басқару органын құру, басқару аппаратының құрылымын құру, басқарушы
бөлімшелер арасындағы өзара қарым-қатынасты бекіту, нормаларды,
нормативтерді, методикаларды өңдеу т.б. (6: 20- беттер)
Реттеу (латын сөзінен regulate – подчинение определенному порядку,
правилу, реттеу) – берілген параметрлерден ауытқу болған жағдайда қаржы
жүйесінің тұрақтылық жағдайына жету арқылы басқару объектісіне әсер етуі.
Реттеу графиктердегі, жоспарлы тапсырмалардан, бекітілген нормалармен
нормативтерден болған ауытқуларды жою бойынша ағымдық шараларды қамтиды.
Координация (үйлестіру) – латынша co(n)c, вместе+ ordinatio-
расположение в порядке) – қаржы менеджментіндегі басқару жүйесінің, басқару
аппаратының және мамандардың барлық бөлімшелерінің жұмыстарының
келісімділігі. Координация басқару объектісінің, басқару субъектісінің,
басқару аппаратының және әр жұмысшының қатынастарының бірлігін қамтамасыз
етеді.
Ынталандыру–қызметкерлердің өз еңбектерінің нәтижелеріне қызығушылық
тудыру. Ынталандыру жұмсалған еңбектің саны мен сапасына байланысты
материалдық және рухани байлықты бөлуді басқару арқылы жүзеге асырылады.
Бақылау - қаржы менеджментінде қаржы жұмысының ұйымдастырылуын,
қаржы жоспарының орындалуын және т.б. тексеру. Тексеру арқылы қаржы
қаражаттарын пайдалану туралы, объектінің қаржылық жағдайы туралы
ақпараттар жинақталады, қаржы бағдарламаларына, қаржы менеджментінің
ұйымдастырылуына өзгерістер енгізіледі. Бақылау қаржы қорытындысын талдауды
болжамдайды, жорамалдайды. Талдау – қаржыны жоспарлау процесінің бөлігі
болып табылады.
1.2. Банктік менеджменттің экономикалық мәні мен мазмұны
Банктік менеджмент - бұл менеджмент жүйесіндегі айрықша сала болып
саналады. Менеджмент - клиенттердің қаржылық дамуына неғұрлым қолайлы
жағдай жасау мақсатында алуан түрлі банк қызметтерін көрсету мен
операциялар жасау және жаңа нарықтар қалыптастыру үшін банктің, жеке
орындаушылардың мүдделеріне әсер ету процесі болып табылады. (5:189-
беттер)
Басқару қатынасы менеджмен предметі болып табылады. Банкті
басқару қатынасы басқару процесіндегі жекелеген орындаушылардың тұрақты
өзара айырбасының неғұрлым күрделі кешенін білдіреді. Банк қызметін
табысты жүргізу үшін қажетті жағдайлар жасау – маңызды басқару қызметінің
бірі болып саналады.
Банктік менеджменттің жоспарлау, ұйымдастыру, үйлестіру, ынталандыру
және бақылау сияқты қызметтері бөліп көрсетіледі. Банк капиталын, оның
ресурстарын басқару, активтер мен пассивтерді кешенді басқару әдістерін
жасау банктік менеджменттің обьектісі болып саналады. Өз ісінің басқару
субьектісін білуден, өз еңбегі мен ұжымды ұйымдастырып алудан, өзін-өзі
шығармашылықпен дамытуға қызығушылықтан, өзі айналысатын істің даму
болашағын көре білуге қабілетті нақты ахуалды тек бола алатындықтан алға
қойылған міндеттерге қол жеткізу үшін оңтайлы шешім қабылдай білетіндіктен
адам факторы менеджментінің негізін құрайды. (16: 159-беттер)
Дамыған елдерде менеджмент өндіріс тиімділігін арттырудың маңызды
факторлардың қатарына жатқызылады. Соңғы жылдары оған айрықша мән
берілуде, өйткені менеджмент, қосымша капитал салуға жүгірме шығындары
салыстырмалы түрде азайту жағдайында жоғары түпкі нәтижеге жеткізуге
мүмкіндік береді.
Менеджменттің негізгі мақсаты-неғұрлым басқару жүйесін қолдану
жолымен пайда алу болып табылады. Пайда алуға ұмтылу-менеджменттің жаңғыз
ғана мақсаты емес. Қазіргі заманғы менеджменттегі әлеуметтік әдептің ролі
өсе түсуде. Бұл кезегінде қоғамдық қажеттілікті қанағаттандырудағы
менеджмент қызметіне түсіруді білдіреді. Баяуға пайданың өсуіне ұмтылу
емес, қоғамға қажетті тауар мен қызметтер өндіруді ұлғайту-кәсіпкерліктің
әлеуметтік әдебін анықтайтын жайлар, міне осылар болып табылады. Соңғы
жылдары менеджмен мақсаттарына , сондай-ақ, онсыз адамдар өзінің
мүмкіндігін толық түрде көрсету және толық қайтарыммен жұмыс істей
алмайтын ұжымдардың әлеуметтік бағдарламаларын шешу жатқызылады.
Менеджмент ғылым ретінде, бүкіл қызмет аясы үшін ортақ болып
саналатын келесідей қағйдаларды сипаттайды:
• Нақты мақсаттарға жетуді басқару субьектісінің әрекетін бағыттау;
• Мақсаттың бірлігі, оған жету құралы мәні мен нәтижесі:
• өзіне жоспарлау, талдау, реттеу және бақылауды енгізетін басқару
процесінің кешенділігі;
• үздіксіздікті қамтамасыз ететін болашақ және ағымдағы жоспарлаудың
біртұтастығы;
• жүзеге асырудың маңызды факторы ретінде қабылданатын басқару шешімдерін
бақылау;
• бүкіл үжымнның және оның әр бір мүшесінің табысқа жету үшін шығармашылық
белсенділікті материалдық және мороалдық ынталандыру;
• мүмкіндігі барынша жоғары түрде пайдалануға мүкіндік беретін ұжымнның әр
бір мүшесіне жеке тұрғыдан келу;
• әр бір қызметкердің өзінің біліктілігін арттыруғы, қызмет аясында жаңа
білім игеру мен тұрақты деген оқуға қызығушылығы;
• қызметтік және басқару қызметтерін шешуге мүмкіндік беретін басқарудың
ұйымдық құрылымының икемділіг.
Банк қызметкері үшін менеджмент негшіздерін білу екі тұрғыдан маңызды
болып саналады. Ең алдымен, банк экономисті банк клиенті болып саналатын
немесе болғысы келетін кәсіпорындардағы , ұйымдардағы, кооперативтердегі
менеджмент деңгейіне баға бере білуі қажет.
Банктің менеджменті тұтастай түрдегі менеджмент түсінігінен жеке
тұрғыда зерттеуге болмайды. Менеджмент бұл басқару жүйесі, басқаруға деген
келістер, бұл адам ойлары мен оның әрекеттер жиынтығы. Банктік
менеджмент - жетекшінің ,жауапты қызметкерлердің білім біліктілігімен
шеберлігі арқылы қарастыру көзделеді. Адам – басты тұлға. Машықтанған-
жетекші немесе жетекші – кәсіби шеңбердің дұрыс екендігін түсіну маңызды
болып табылады. Банк менеджері мынадай сапаларға ие болуы тиіс:
• өз ісін жетіік білу;
• жоғары эрудитция;
• құзырлылық:
• клиенттермен сөйлесе білу;
• қабылданатын шешімдерге иелену;
• мәдениет, әдеп.
Егер менеджмент сапасыз болатын болса, банктің жұмыс нәтижесі де нашар
болады. Банктік менеджменттің мазмұны болашақтағы және ағымдағы
жоспарлаудан, талдаудан, реттеуден және бақылаудан құралады.
Жоспарлау арқылы банктер өз мақсаттарын, сферасын, болашақтағы
қызметтерінің масштабын және қорытындысын қалыптастырады.
Талдау жалпы банктің әртүрлі бағыттағы қызметін бағалау үшін
жүргізіледі. Бұл нақты баған қорытындымен болжанған қорытындыны салыстыру
арқылы жүзеге асады. Талдау материалдары банктің дамуындағы жағымды және
жағымсыз тенденцияларын шығындарын, қолданылмаған резервтерді,
жоспарлаудағы кемшіліктерді және қабылданған шешімдердің дұрыс болмауын
анықтап көрсетеді.
Негізгі талдау бағыттарына:
1. банк қызметінің көлемді көрсеткіштерінің динамикасын бағалау, (активтер,
депозиттер, банктің меншікті капиталы, несиелер, пайда)
2. ресурстың базаны бағалау: көлемін құрылымын, оның құрамда бөлімдерінің
негізгі даму тенденциялары (меншікті капиталы, депозиттер, банкаралық
несие)
3. банктің активтік жағдайын бағалау (банктің активтерінің құрамдас
блікерінің көлемін, құрылымын және негізгі тенденциясының дамуын, оған,
несиелер, инвестициялар, депозиттер).
4. Банктің өтімділігін бағалау қаржы коэффициенттрін есептеу негізінде
жүргізіледі. Талдау материалдары өтімділікті бағалау аумағындағы банктің
стратегиясымен тактикасын анықтауға көмектеседі.
5. Банк табыстылығын бағалау баланс көрсеткіштерін және пайда мен шығын
туралы есептер негізінде жүргізіледі.
Талдау кезіндегі процесте банктің табыстылығымен пайдалылығын,
активтерді тиімді қолданылуын, банктің табысын және шығынның құрылымын
сипаттайтын сандық және сапалық жүйесі есептеледі. Осы талдау негізінде
банктің пайдалылығын басқару механизмі өңделеді.
2- тарау. Коммерциялық банктердегі қаржылық менеджменттің негізгі
ерекшеліктері
2.1. Банктердегі қаржылық менеджменттің ерекшеліктері
Банктік менеджменттің, аталмыш бөлімшенің қоғамдық еңбек қызметінің
сипаты мен байланысты өзіне тән өзгешеліктері бар.
Банк қызметінде бір мезгілде, әріптестік сипатты білдіреьтін
арақатынас маңызды орын алады. әріптестік қатынастарға сенім, өзара тиімді
шешім қабылдаумен әрекет етудегі ұжымшылдық сияқты белгілер тән болып
саналады. Ол ең алдымен , келесілерден тұратын банктік менеджменттің өз
мақсаттарына айқындайды:
1. Ақша нарығы жағдайындағы шаруашылық жүргізуші субьект ретіндегі тиімді
жүмысын қамтамасыз ету;
2. Несие беруші мен салымша мүдделерінің сақталуы мен банк сенімділік
кепілі ретінде банк баллансының өтімділігін қамтамасыз ету;
3. Іскерлік байланыстардың тұрақтылығы мен ұзақтылығын келістіретін,
көрсететін қызметтердің көлеміне құрылымына және сапасына деген
қажеттіліктерін жоғары деңгейде қанағаттандыру;
4. Аталмыш ұжымның өндірістік, коммерциялық және әлеуметтік
проблемаларының табысты шешудің үйлесімі;
5. Олардың әлеуметтік мүмкіндіктерін неғұрлым толық жүзеге асыруға
мүмкіндік беретін мамандарды даярлаудың , қайта даярлаудың және
орналастырудың тиімді жүйесін жасау.
Банктік менеджмент атапе көрсетілген мақсаттарға сәйкес бірсыпыра
сапалы және әлеуметтік көрсеткішті орындауға бағдарланады.
Сандық көрсеткіштердің банк қызметін басқарудың барлық аясына
қатынасы бар. Банк клиентінің саны мен олардың шоттары, депозиттер көбіне
несие салымдары, инвестициялары, банк жасайтын операциялармен қызметтік
көлемі – міне, бұл жалпы қызмет нәтижелерін талдау мен бағалау,
пайдаланылатын көрсеткіштердің кейбір тізімі ғана. Сапалық көрсеткіштерді
бірнеше түрге бөлуге болады:
1. банктік кірістер мен шығыстар көрсеткіштері құрайды. Банктің
тиімділігін басқару соның көмегімен жүзеге асырылады;
2. қаражаттардың айналым жасау жылдамдығының, операцияларға жұмсалатын
еңбек шығындарының, құжаттарды өңдеу жылдамдағы көрсеткіштерін
қамтиды.
3. Үшінші топқа банк көрсететін қызметтердің құрылымы мен сапасы
бойынша клиенттердің талап тілектерін қанағаттандырады,
дәрежесінің көрсеткіштері кіреді. Бұған сондай ақ іскерлік
келіссөздердің және ақпараттардың сақталуын қамтамасыз етудегі
банкке жатқызуға болады.
Әлеуметтік көрсеткіштер ұжым мүшелерінің кәсіби даярлықтарының дамуын,
олардың еңбекке қатынасын , әлеуметтік мәселелерді шешу декертігін
сипаттайды.
Банктік менеджменттің тағы бір ерекшелігі, салымдар мен депозиттер
иегерлерінің мүдделерін қорғау мақсатынад мемлекет тарапынан банк
қызметінің неғұрлым тез реттелетінімен байланысты. Макро және микро
деңгейлеріндегі несие қатынасы мен ақша айналымдары , ақша операцияларын
орындау кезіндегі айтарлықтай тәуекелдің болуы сияқты басқару аясының аса
кемдігі, банк қызметін басқарудың тағы бір өзгешелігі болып саналады. Атап
көрсетілген тәуекел ақша нарығы, яғгни институттар қызметі үшін тән
көптеген ішкі және сыртқы факторлар әрекетінен туындайды.
Сонедықтан да банкте неғұрлым жауапты шешімдерді ұжым болып жауапты
қабылдау қағидасы қолданылады, несие берушылерді болуы мүмкін
тәуекелдерден қорғаудың алуан түрлі тәсілдері пайдаланылады, банктің
негізгі кеңесі мен филиалы несие операцияларын жасау саласындағы құқықтарын
бөлу жүзеге асырылады.
Банк менеждменті екі көзқарас тұрғысынан үйрену көзделеді:
1.Банк қызметі тарапынан(жұмыстың 2. Ұжымды басқару тарапынан
өзімен)
Банктің мақсаты Жетекші
Банктің міндеттері Орындаушы
Қолданылатын шешімдер Олардың жауапкершілігі
Банктің күрделі оаерациялары адамдар арқылы атқарылады. Олар
операцияларды басқарады, клиенттерге қызмет көрсетеді, ақша аударымдарының
сенімділігіне жауап береді. Банктер алуан түрлі қызметтер көрсетеді.
Әлбемдік тәжірибеде коммерциялық банктер 200-250 дейін қызмет түрлерін
көрсетеді. Банк қызметкерлері өте білікті болуы қажет, банктің ішінде
және сыртында болып жатқандардың бүкілін экономиканы нарықты, заңдарды және
тағы басқаларды білуі тиіс. Дамыған елдердің АҚШ, Англия, Франция, Жапония
Коммерциялық банктеріндегі ұжым менеджмен былайша топтастырылады:
1.Жоғарғы басшылық → Стратегиялық шын
2. Жауапты қызметкерлердің Техникалық
Деңгейі(бөлімдердің, → құрылым
комитеттердің,
сараптаушылардың бастығы)
3.Арнайы қызметкерлер, → Қосымша(көмекші)
қызмет көрсету
деңгей
процесі
4. Операциялық зал →
Жұмысшылар бөлігі
Касса, инкоссация,
Инспекторлар, басқа
Кіші қызметкерлер
Банк стратегиясын айқындайтын, басты идеяларды туғызатын директор
кеңесі, банк президенті және вицепрезидентттер. Банктегі бүкіл қызметтер
мен операцияларды, негізгі жұмыстарын орындайтын несие комитеті, депозиттік
бөлім, қаржы бөлімі, аудит, бөлім бастықтары, денгейіндегі талдау бөлімі,
бас мамандар. Заңгер, психолг, сациолг, бағдарламашы, м атематик, физик,
гиалогия ғылыми орталықтар банктің позициясын күшейтеді, сапаға әсерін
тигізеді. Инспекторлар, бөлімдердің қызметтері, кассир техниктер,
инкасаторлар және тағы басқалары. Орындалатын жұмыстың барлық түрлерін
тексереді және құжаттық түрде жүзеге асырады.
Банктік менеджмент –банк ісін персоналдық басқару жүйесі болып
табылады. Ол банк ісін жүргізудегі нақты тәжірбиені ғылыми басқару әдісіне
қарай реттейді.
Банк менеджментінің мазмұн басқару аймағының жұмысымен сипатталады.
Банк менеджментінің сферасы 2 блоққа бөлінеді: қаржы менеджменті және
персоналды басқару.
Қаржы менеджменті ақша өнімінің қозғалысын басқаруды қамтиды, яғни
нақты банктің мақсаттары мен міндеттеріне сәйкес оның қалыптасуы және
орналасуы.
Қаржы менеджментінің негізгі бағыттарына: банк қызметінің әр аймағы
бойынша (депозиттер, несиелер, қызметтер, инвестициялар) банк саясатының
нақтылығын өңдеу банктік маркетинг, активтерінің пассивтерін, өтімділікті
капиталды, несиелік портфельді, банктік тәуекелдерді басқару.
Банк менеджментінің екінші аймағы – персоналды басқару-банк
қызметкерлерінің білімі мен тәжірбиесіне рационалды қолдануға бағыт беру.
Оған еңбек мотивациясы, кадрларды орналастыру, қызметкердің еңбегін
ұйымдастыру, кадрларды дайындау және қайта дайындау жүйесі, еңбек ақы
механизмі, ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
АҚТӨБЕ ГУМАНИТАРЛЫҚ – ТЕХНИКАЛЫҚ УНИВЕРСАЛДЫҚ МУЛЬТИПРОФИЛЬДІК КОЛЛЕДЖІ
Курстық жұмыс
Тақырыбы: Коммерциялық банктердегі қаржылық менеджментті жетілдіру
Орындаған: Есбаева Г
Тексерген: Қазкенова Ж.С
Ақтөбе – 2007
ЖОСПАР
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1-тарау. Банктердегі қаржы менеджментің экономикалық мәні мен
мазмұны ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1.1. Қаржы менеджментінің мәні және оның
формалары ... ... ... ... ... ... .. ... ...
1.3. Банктік менеджменттің экономикалық мәні мен
мазмұны ... ... ... ... ... .
2-тарау. Коммерциялық банктердегі қаржылық менеджменттің негізгі
ерекшеліктері
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ...
2.1. Банктердегі қаржылық менеджменттің
ерекшеліктері ... ... ... ... ... .. ... ...
2.2. Банктердегі қаржылық менеджменттің негізгі
бағыттары ... ... ... ... ... .
3- тарау. Қазақстан Республикасындағы банктердің қаржылық операцияларын
жетілдіру (АТФ Банк АҚ мысалында) ... ... ... ... ... ...
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
Қолданылған әдебиеттер тізімі
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
Кіріспе
Курстық жұмыс тақырыбы – Коммерциялық банктердегі қаржылық
менеджментті жетілдіруболып табылады.
Банктік менеджмент - бұл менеджмент жүйесіндегі айрықша сала болып
саналады. Менеджмент - клиенттердің қаржылық дамуына неғұрлым қолайлы
жағдай жасау мақсатында алуан түрлі банк қызметтерін көрсету мен
операциялар жасау және жаңа нарықтар қалыптастыру үшін банктің, жеке
орындаушылардың мүдделеріне әсер ету процесі болып табылады. Бұл курстық
жұмысты жазудағы мақсатым: нарықтық экономикадағы коммерциялық банктердегі
қаржылық менеджменттің маңызын , олардың бағыттарымен ерекшеліктерін және
олардың жетілдіру жолдарын, ролін, пайдасын тереңірек түсініп ашу.
Қаржы менеджменті басқару жүйесі ретінде. Қаржы менеджменті қаржы
ресурстарының қозғалысының процесі кезіндегі шаруашылық субъектілердің
арасында пайда болатын қаржылық ресурстардың қозғалысы мен қаржылық
қатынастарды басқаруға бағытталған. Қаржы менеджменті басқару
стратегиясымен тактикасынан тұрады. Стратегия дегеніміз – алға қойған
мақсаттарға қол жеткізу үшін жалпы бағыттар мен қаражаттарды пайдалану
әдістерін айтады. Бұл әдіске шешім қабылдау үшін белгілі ережелер мен
шектеулер жиынтығы сәйкес келеді.
Банктік менеджмент –банк ісін персоналдық басқару жүйесі болып
табылады. Ол банк ісін жүргізудегі нақты тәжірбиені ғылыми басқару әдісіне
қарай реттейді.
Курстық жұмыс кіріспеден, үш тараудан, қорытындыдан және қолданылыған
әдебиеттер тізімінен тұрады.
1- тарауда - жалпы банктердегі қаржы менеджментінің экономикалық мәні
мен мазмұны қарастырылған.
2- тарауда - Коммерциялық банктердегі қаржы менеджментінің негізгі
ерекшеліктері , олардың бағыттары және қызметтеі қарастырылған.
3-тарауда - Қазақстан Республикасындағы банктердің қаржылық
операцияларын жетілдіру (АТФ Банк АҚ мысалында) қарастырылған.
Курстық жұмысты жазу барысында құқықтық - нормативтік актілер, соның
ішінде Банк және банк жүйесі туралы Қазақстан Республикасының заңы және
бұдан басқа жумысты орындау барысында отандық жане шетелдік әдебиеттердегі
және де мерзімдік басылымдардағы мәліметтер пайдаланылды.
1-тарау. Банктердегі қаржы менеджментің экономикалық мәні мен мазмұны
1.1. Қаржы менеджментінің мәні және оның формалары
Қаржы менеджменті – бұл маңызды қаржылық шешім қабылдайтын ғылым.
Қаржы менеджменті кәсіпорынның стратегиялық және тактикалық мақсаттарына
қол жеткізу үшін қаржысын басқаруға бағытталған ғылым. Қаржы менеджментінің
ең басты бағыты ақша ағымын және айналым қаражаттарын басқару болып
табылады. Сонымен, қаржы менеджменті функционалды тұрғыдан экономикалық
басқарудың жүйесі және қаржы механизмінің бір бөлігі, институционалды
тұрғыдан қаржы менеджменті басқару органы, ал ұйымдастырушылық – құқықтық
тұрғыдан кәсіпкерлік қызметтің бір түрі болып табылады. Қаржы менеджменті
басқару жүйесі ретінде. Қаржы менеджменті қаржы ресурстарының қозғалысының
процесі кезіндегі шаруашылық субъектілердің арасында пайда болатын қаржылық
ресурстардың қозғалысы мен қаржылық қатынастарды басқаруға бағытталған.
Қаржы менеджменті басқару стратегиясымен тактикасынан тұрады. Стратегия
дегеніміз – алға қойған мақсаттарға қол жеткізу үшін жалпы бағыттар мен
қаражаттарды пайдалану әдістерін айтады. Бұл әдіске шешім қабылдау үшін
белгілі ережелер мен шектеулер жиынтығы сәйкес келеді. Тактика дегеніміз –
нақты жағдайдағы қойылған мақсатқа қол жеткізуге арналған нақты әдістер.
Басқару тактикасының міндеті берілген шаруашылық жағдайда басқару
әдістерінің ең тиімді шешімін және ең қолайлысын таңдау.
Қаржы менеджменті басқару жүйесі ретінде 2 жүйеден (подсистема)
тұрады: басқарылатын жүйе, немесе басқару объектісі, және басқарушы жүйе,
немесе басқару субъектісі. Қаржы менеджментінің жалпы кестесі төменде
көрсетілген.
(№1 кесте).
Кіру
Объектінің жағдайы туралы ақпарат Сыртқы
ақпарат
Басқарушы жүйе (субъект)
Қаржылық ирекция және оның Қаржылық менеджер
бөлімшелері
Командалық ақпарат
Басқарылатын жүйе (объект)
Қаржылық қатынастар
Ақшалай ағым Капиталдың айналсоқтығы Қаржылық ресурстар
және олардың құралу
көздері
Шығу
Басқару объектісіне ақша ағымын, құнның айналсоқтығын, шаруашылық
субъектілермен олардың шаруашылық процесіндегі бөлімшелерінің арасындағы
қаржылық ресурстардың қозғалысымен қаржылық қатынастардың жүзеге асыру
жағдайының жиынтығы. Басқару субъектісі - әртүрлі формалардың басқару
әсерімен объектінің қызметін мақсатты бағытта жүзеге асыратын арнайы
адамдар тобы (қаржылық дирекция басқару аппараты ретінде, қаржылы менеджер
басқарушы ретінде). (5: 176-беттер)
Қаржы менеджемнтінің қызметтері басқарылатын жүйенің құрылымын
қалыптасуын анықтайды. ҚМ қызметінің екі негізгі типі бар: объектіні
басқару қызметі және субъекті басқару қызметі.
• Объектіні басқару қызметіне:
• Ақша айналымын ұйымдастыру
• Қаржы қаражаттарымен және инвестициялық құралдармен
(құндылықтармен) қамтамасыз ету
• Қаржылық жұмыстарды ұйымдастыру.
Субъектіні басқару қызметіне шаруашылық процесіндегі және қаржы
жұмысындағы адамдарының қатынасын жүзеге асыруға әсерін тигізетін бағытты
сипаттайтын жалпы қызмет түрі. Бұл қызметке, яғни басқару қызметінің нақты
түрі:
• жинақ
• Жүйеленген
• Ақпараттарды сақтау
Шешімдерді өңдеу және қабылдау. (6: 18-беттер)Сонымен қатар, мұнда
жоспарлау, болжамдау, ұйымдастыру, реттеу, үйлестіру (координирование),
ынталандыру, бақылау қызметтері кіреді.
Қаржыны жоспарлау – жоспарлы тапсырмаларды өңдеумен, оларды жүзеге
асыру бойынша барлық шаралар кешенін қамтиды. Бұл қызмет тиімді болу үшін
қаржылық жоспарды жасау методологиясы мен әдістемесі өңделеді.
Болжамдау (грек сөзінен prognosis – предвидение, болжам) – жалпы
объектінің және оның әртүрлі бөлімдерінің қаржылық жағдайының болашақта
өзгеруін өңдеу. Бұл болжамдар болатын өзгерістерді болжау болып табылады.
Ұйымдастыру – белгілі ережелер мен процедуралар базасындағы қаржылық
бағдарламаны бірігіп жүзеге асыратын адамдардың бірігуі. Сонымен қатар,
басқару органын құру, басқару аппаратының құрылымын құру, басқарушы
бөлімшелер арасындағы өзара қарым-қатынасты бекіту, нормаларды,
нормативтерді, методикаларды өңдеу т.б. (6: 20- беттер)
Реттеу (латын сөзінен regulate – подчинение определенному порядку,
правилу, реттеу) – берілген параметрлерден ауытқу болған жағдайда қаржы
жүйесінің тұрақтылық жағдайына жету арқылы басқару объектісіне әсер етуі.
Реттеу графиктердегі, жоспарлы тапсырмалардан, бекітілген нормалармен
нормативтерден болған ауытқуларды жою бойынша ағымдық шараларды қамтиды.
Координация (үйлестіру) – латынша co(n)c, вместе+ ordinatio-
расположение в порядке) – қаржы менеджментіндегі басқару жүйесінің, басқару
аппаратының және мамандардың барлық бөлімшелерінің жұмыстарының
келісімділігі. Координация басқару объектісінің, басқару субъектісінің,
басқару аппаратының және әр жұмысшының қатынастарының бірлігін қамтамасыз
етеді.
Ынталандыру–қызметкерлердің өз еңбектерінің нәтижелеріне қызығушылық
тудыру. Ынталандыру жұмсалған еңбектің саны мен сапасына байланысты
материалдық және рухани байлықты бөлуді басқару арқылы жүзеге асырылады.
Бақылау - қаржы менеджментінде қаржы жұмысының ұйымдастырылуын,
қаржы жоспарының орындалуын және т.б. тексеру. Тексеру арқылы қаржы
қаражаттарын пайдалану туралы, объектінің қаржылық жағдайы туралы
ақпараттар жинақталады, қаржы бағдарламаларына, қаржы менеджментінің
ұйымдастырылуына өзгерістер енгізіледі. Бақылау қаржы қорытындысын талдауды
болжамдайды, жорамалдайды. Талдау – қаржыны жоспарлау процесінің бөлігі
болып табылады.
1.2. Банктік менеджменттің экономикалық мәні мен мазмұны
Банктік менеджмент - бұл менеджмент жүйесіндегі айрықша сала болып
саналады. Менеджмент - клиенттердің қаржылық дамуына неғұрлым қолайлы
жағдай жасау мақсатында алуан түрлі банк қызметтерін көрсету мен
операциялар жасау және жаңа нарықтар қалыптастыру үшін банктің, жеке
орындаушылардың мүдделеріне әсер ету процесі болып табылады. (5:189-
беттер)
Басқару қатынасы менеджмен предметі болып табылады. Банкті
басқару қатынасы басқару процесіндегі жекелеген орындаушылардың тұрақты
өзара айырбасының неғұрлым күрделі кешенін білдіреді. Банк қызметін
табысты жүргізу үшін қажетті жағдайлар жасау – маңызды басқару қызметінің
бірі болып саналады.
Банктік менеджменттің жоспарлау, ұйымдастыру, үйлестіру, ынталандыру
және бақылау сияқты қызметтері бөліп көрсетіледі. Банк капиталын, оның
ресурстарын басқару, активтер мен пассивтерді кешенді басқару әдістерін
жасау банктік менеджменттің обьектісі болып саналады. Өз ісінің басқару
субьектісін білуден, өз еңбегі мен ұжымды ұйымдастырып алудан, өзін-өзі
шығармашылықпен дамытуға қызығушылықтан, өзі айналысатын істің даму
болашағын көре білуге қабілетті нақты ахуалды тек бола алатындықтан алға
қойылған міндеттерге қол жеткізу үшін оңтайлы шешім қабылдай білетіндіктен
адам факторы менеджментінің негізін құрайды. (16: 159-беттер)
Дамыған елдерде менеджмент өндіріс тиімділігін арттырудың маңызды
факторлардың қатарына жатқызылады. Соңғы жылдары оған айрықша мән
берілуде, өйткені менеджмент, қосымша капитал салуға жүгірме шығындары
салыстырмалы түрде азайту жағдайында жоғары түпкі нәтижеге жеткізуге
мүмкіндік береді.
Менеджменттің негізгі мақсаты-неғұрлым басқару жүйесін қолдану
жолымен пайда алу болып табылады. Пайда алуға ұмтылу-менеджменттің жаңғыз
ғана мақсаты емес. Қазіргі заманғы менеджменттегі әлеуметтік әдептің ролі
өсе түсуде. Бұл кезегінде қоғамдық қажеттілікті қанағаттандырудағы
менеджмент қызметіне түсіруді білдіреді. Баяуға пайданың өсуіне ұмтылу
емес, қоғамға қажетті тауар мен қызметтер өндіруді ұлғайту-кәсіпкерліктің
әлеуметтік әдебін анықтайтын жайлар, міне осылар болып табылады. Соңғы
жылдары менеджмен мақсаттарына , сондай-ақ, онсыз адамдар өзінің
мүмкіндігін толық түрде көрсету және толық қайтарыммен жұмыс істей
алмайтын ұжымдардың әлеуметтік бағдарламаларын шешу жатқызылады.
Менеджмент ғылым ретінде, бүкіл қызмет аясы үшін ортақ болып
саналатын келесідей қағйдаларды сипаттайды:
• Нақты мақсаттарға жетуді басқару субьектісінің әрекетін бағыттау;
• Мақсаттың бірлігі, оған жету құралы мәні мен нәтижесі:
• өзіне жоспарлау, талдау, реттеу және бақылауды енгізетін басқару
процесінің кешенділігі;
• үздіксіздікті қамтамасыз ететін болашақ және ағымдағы жоспарлаудың
біртұтастығы;
• жүзеге асырудың маңызды факторы ретінде қабылданатын басқару шешімдерін
бақылау;
• бүкіл үжымнның және оның әр бір мүшесінің табысқа жету үшін шығармашылық
белсенділікті материалдық және мороалдық ынталандыру;
• мүмкіндігі барынша жоғары түрде пайдалануға мүкіндік беретін ұжымнның әр
бір мүшесіне жеке тұрғыдан келу;
• әр бір қызметкердің өзінің біліктілігін арттыруғы, қызмет аясында жаңа
білім игеру мен тұрақты деген оқуға қызығушылығы;
• қызметтік және басқару қызметтерін шешуге мүмкіндік беретін басқарудың
ұйымдық құрылымының икемділіг.
Банк қызметкері үшін менеджмент негшіздерін білу екі тұрғыдан маңызды
болып саналады. Ең алдымен, банк экономисті банк клиенті болып саналатын
немесе болғысы келетін кәсіпорындардағы , ұйымдардағы, кооперативтердегі
менеджмент деңгейіне баға бере білуі қажет.
Банктің менеджменті тұтастай түрдегі менеджмент түсінігінен жеке
тұрғыда зерттеуге болмайды. Менеджмент бұл басқару жүйесі, басқаруға деген
келістер, бұл адам ойлары мен оның әрекеттер жиынтығы. Банктік
менеджмент - жетекшінің ,жауапты қызметкерлердің білім біліктілігімен
шеберлігі арқылы қарастыру көзделеді. Адам – басты тұлға. Машықтанған-
жетекші немесе жетекші – кәсіби шеңбердің дұрыс екендігін түсіну маңызды
болып табылады. Банк менеджері мынадай сапаларға ие болуы тиіс:
• өз ісін жетіік білу;
• жоғары эрудитция;
• құзырлылық:
• клиенттермен сөйлесе білу;
• қабылданатын шешімдерге иелену;
• мәдениет, әдеп.
Егер менеджмент сапасыз болатын болса, банктің жұмыс нәтижесі де нашар
болады. Банктік менеджменттің мазмұны болашақтағы және ағымдағы
жоспарлаудан, талдаудан, реттеуден және бақылаудан құралады.
Жоспарлау арқылы банктер өз мақсаттарын, сферасын, болашақтағы
қызметтерінің масштабын және қорытындысын қалыптастырады.
Талдау жалпы банктің әртүрлі бағыттағы қызметін бағалау үшін
жүргізіледі. Бұл нақты баған қорытындымен болжанған қорытындыны салыстыру
арқылы жүзеге асады. Талдау материалдары банктің дамуындағы жағымды және
жағымсыз тенденцияларын шығындарын, қолданылмаған резервтерді,
жоспарлаудағы кемшіліктерді және қабылданған шешімдердің дұрыс болмауын
анықтап көрсетеді.
Негізгі талдау бағыттарына:
1. банк қызметінің көлемді көрсеткіштерінің динамикасын бағалау, (активтер,
депозиттер, банктің меншікті капиталы, несиелер, пайда)
2. ресурстың базаны бағалау: көлемін құрылымын, оның құрамда бөлімдерінің
негізгі даму тенденциялары (меншікті капиталы, депозиттер, банкаралық
несие)
3. банктің активтік жағдайын бағалау (банктің активтерінің құрамдас
блікерінің көлемін, құрылымын және негізгі тенденциясының дамуын, оған,
несиелер, инвестициялар, депозиттер).
4. Банктің өтімділігін бағалау қаржы коэффициенттрін есептеу негізінде
жүргізіледі. Талдау материалдары өтімділікті бағалау аумағындағы банктің
стратегиясымен тактикасын анықтауға көмектеседі.
5. Банк табыстылығын бағалау баланс көрсеткіштерін және пайда мен шығын
туралы есептер негізінде жүргізіледі.
Талдау кезіндегі процесте банктің табыстылығымен пайдалылығын,
активтерді тиімді қолданылуын, банктің табысын және шығынның құрылымын
сипаттайтын сандық және сапалық жүйесі есептеледі. Осы талдау негізінде
банктің пайдалылығын басқару механизмі өңделеді.
2- тарау. Коммерциялық банктердегі қаржылық менеджменттің негізгі
ерекшеліктері
2.1. Банктердегі қаржылық менеджменттің ерекшеліктері
Банктік менеджменттің, аталмыш бөлімшенің қоғамдық еңбек қызметінің
сипаты мен байланысты өзіне тән өзгешеліктері бар.
Банк қызметінде бір мезгілде, әріптестік сипатты білдіреьтін
арақатынас маңызды орын алады. әріптестік қатынастарға сенім, өзара тиімді
шешім қабылдаумен әрекет етудегі ұжымшылдық сияқты белгілер тән болып
саналады. Ол ең алдымен , келесілерден тұратын банктік менеджменттің өз
мақсаттарына айқындайды:
1. Ақша нарығы жағдайындағы шаруашылық жүргізуші субьект ретіндегі тиімді
жүмысын қамтамасыз ету;
2. Несие беруші мен салымша мүдделерінің сақталуы мен банк сенімділік
кепілі ретінде банк баллансының өтімділігін қамтамасыз ету;
3. Іскерлік байланыстардың тұрақтылығы мен ұзақтылығын келістіретін,
көрсететін қызметтердің көлеміне құрылымына және сапасына деген
қажеттіліктерін жоғары деңгейде қанағаттандыру;
4. Аталмыш ұжымның өндірістік, коммерциялық және әлеуметтік
проблемаларының табысты шешудің үйлесімі;
5. Олардың әлеуметтік мүмкіндіктерін неғұрлым толық жүзеге асыруға
мүмкіндік беретін мамандарды даярлаудың , қайта даярлаудың және
орналастырудың тиімді жүйесін жасау.
Банктік менеджмент атапе көрсетілген мақсаттарға сәйкес бірсыпыра
сапалы және әлеуметтік көрсеткішті орындауға бағдарланады.
Сандық көрсеткіштердің банк қызметін басқарудың барлық аясына
қатынасы бар. Банк клиентінің саны мен олардың шоттары, депозиттер көбіне
несие салымдары, инвестициялары, банк жасайтын операциялармен қызметтік
көлемі – міне, бұл жалпы қызмет нәтижелерін талдау мен бағалау,
пайдаланылатын көрсеткіштердің кейбір тізімі ғана. Сапалық көрсеткіштерді
бірнеше түрге бөлуге болады:
1. банктік кірістер мен шығыстар көрсеткіштері құрайды. Банктің
тиімділігін басқару соның көмегімен жүзеге асырылады;
2. қаражаттардың айналым жасау жылдамдығының, операцияларға жұмсалатын
еңбек шығындарының, құжаттарды өңдеу жылдамдағы көрсеткіштерін
қамтиды.
3. Үшінші топқа банк көрсететін қызметтердің құрылымы мен сапасы
бойынша клиенттердің талап тілектерін қанағаттандырады,
дәрежесінің көрсеткіштері кіреді. Бұған сондай ақ іскерлік
келіссөздердің және ақпараттардың сақталуын қамтамасыз етудегі
банкке жатқызуға болады.
Әлеуметтік көрсеткіштер ұжым мүшелерінің кәсіби даярлықтарының дамуын,
олардың еңбекке қатынасын , әлеуметтік мәселелерді шешу декертігін
сипаттайды.
Банктік менеджменттің тағы бір ерекшелігі, салымдар мен депозиттер
иегерлерінің мүдделерін қорғау мақсатынад мемлекет тарапынан банк
қызметінің неғұрлым тез реттелетінімен байланысты. Макро және микро
деңгейлеріндегі несие қатынасы мен ақша айналымдары , ақша операцияларын
орындау кезіндегі айтарлықтай тәуекелдің болуы сияқты басқару аясының аса
кемдігі, банк қызметін басқарудың тағы бір өзгешелігі болып саналады. Атап
көрсетілген тәуекел ақша нарығы, яғгни институттар қызметі үшін тән
көптеген ішкі және сыртқы факторлар әрекетінен туындайды.
Сонедықтан да банкте неғұрлым жауапты шешімдерді ұжым болып жауапты
қабылдау қағидасы қолданылады, несие берушылерді болуы мүмкін
тәуекелдерден қорғаудың алуан түрлі тәсілдері пайдаланылады, банктің
негізгі кеңесі мен филиалы несие операцияларын жасау саласындағы құқықтарын
бөлу жүзеге асырылады.
Банк менеждменті екі көзқарас тұрғысынан үйрену көзделеді:
1.Банк қызметі тарапынан(жұмыстың 2. Ұжымды басқару тарапынан
өзімен)
Банктің мақсаты Жетекші
Банктің міндеттері Орындаушы
Қолданылатын шешімдер Олардың жауапкершілігі
Банктің күрделі оаерациялары адамдар арқылы атқарылады. Олар
операцияларды басқарады, клиенттерге қызмет көрсетеді, ақша аударымдарының
сенімділігіне жауап береді. Банктер алуан түрлі қызметтер көрсетеді.
Әлбемдік тәжірибеде коммерциялық банктер 200-250 дейін қызмет түрлерін
көрсетеді. Банк қызметкерлері өте білікті болуы қажет, банктің ішінде
және сыртында болып жатқандардың бүкілін экономиканы нарықты, заңдарды және
тағы басқаларды білуі тиіс. Дамыған елдердің АҚШ, Англия, Франция, Жапония
Коммерциялық банктеріндегі ұжым менеджмен былайша топтастырылады:
1.Жоғарғы басшылық → Стратегиялық шын
2. Жауапты қызметкерлердің Техникалық
Деңгейі(бөлімдердің, → құрылым
комитеттердің,
сараптаушылардың бастығы)
3.Арнайы қызметкерлер, → Қосымша(көмекші)
қызмет көрсету
деңгей
процесі
4. Операциялық зал →
Жұмысшылар бөлігі
Касса, инкоссация,
Инспекторлар, басқа
Кіші қызметкерлер
Банк стратегиясын айқындайтын, басты идеяларды туғызатын директор
кеңесі, банк президенті және вицепрезидентттер. Банктегі бүкіл қызметтер
мен операцияларды, негізгі жұмыстарын орындайтын несие комитеті, депозиттік
бөлім, қаржы бөлімі, аудит, бөлім бастықтары, денгейіндегі талдау бөлімі,
бас мамандар. Заңгер, психолг, сациолг, бағдарламашы, м атематик, физик,
гиалогия ғылыми орталықтар банктің позициясын күшейтеді, сапаға әсерін
тигізеді. Инспекторлар, бөлімдердің қызметтері, кассир техниктер,
инкасаторлар және тағы басқалары. Орындалатын жұмыстың барлық түрлерін
тексереді және құжаттық түрде жүзеге асырады.
Банктік менеджмент –банк ісін персоналдық басқару жүйесі болып
табылады. Ол банк ісін жүргізудегі нақты тәжірбиені ғылыми басқару әдісіне
қарай реттейді.
Банк менеджментінің мазмұн басқару аймағының жұмысымен сипатталады.
Банк менеджментінің сферасы 2 блоққа бөлінеді: қаржы менеджменті және
персоналды басқару.
Қаржы менеджменті ақша өнімінің қозғалысын басқаруды қамтиды, яғни
нақты банктің мақсаттары мен міндеттеріне сәйкес оның қалыптасуы және
орналасуы.
Қаржы менеджментінің негізгі бағыттарына: банк қызметінің әр аймағы
бойынша (депозиттер, несиелер, қызметтер, инвестициялар) банк саясатының
нақтылығын өңдеу банктік маркетинг, активтерінің пассивтерін, өтімділікті
капиталды, несиелік портфельді, банктік тәуекелдерді басқару.
Банк менеджментінің екінші аймағы – персоналды басқару-банк
қызметкерлерінің білімі мен тәжірбиесіне рационалды қолдануға бағыт беру.
Оған еңбек мотивациясы, кадрларды орналастыру, қызметкердің еңбегін
ұйымдастыру, кадрларды дайындау және қайта дайындау жүйесі, еңбек ақы
механизмі, ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz