Тiлдiң функциялары

Пән: Философия
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым министрлігі

Қаратау гуманитарлық-техникалық колледжі

Мамандығы: Ғимараттар мен үймәреттерді салу және пайдалану Бөлім:Құрылыс Техникалық

Цәк: «Арнайы құрылыс және Техникалық пән»

Пәні: «философия»

Тақырыбы: «Тiлдiң функциялары»

Оқу түрі: кредиттік

Тобы: 1401-10-9б

Орындаған: Бұршақбаев М.

Қабылдаған: Қожабергенова Р.

Қаратау 2011

Тiлдiң функциялары

Тілдін функциялары -тілдін адамзат коғамындағы рөлімен;

тіл бірліктерінін бір тобынын екінші бір тобына бағыныштылығымен, оған сәйкесіп отыруымен (мысалы, аффикстер мен түбір сөздердін ара катынасында) аныкталады. Тілдін коммуникативтік кызметі, ягни, "адам коғамынын аса манызды куралы" болуы (В. И. Ленин) және когнитивтік кызметі, яғни "ойлаудынтікелей шындығын" білдіруі (К. Маркс) Тілдін функцияларынын екі негізгі базасы болып табылады. Бүған сезім мен эмоцияны білдіруші күрал ретінде тілдің эмоционалдык кызметін және тілдін өзін зерттеу объектісі ететін метатілдік кызметін косуға болады. Тілдін функцияларынын базалык түрлері бірін-бірі толыктырып, сөйлеу үстінде немесе мәтіндерде әр түрлі дәрежеде көрініп отырады.

Тілдін функцияларынын коммуникативтік түріне тілдін фативті (байланыс орнату), конативті (мецгеру, үғыну), волюнтативті (әрекет ету) және үлттык сана мен мәдени дәстүрді, халык тарихын т. б. сактап жеткізетін кызметтері кіреді. Тілдін функцияларын аныктауға 20 ғ. -да көңіл бөлінді. Оған дейін "функция" сөзі тіл бірліктерінін синтаксистік (мысaлы, бастауышгын кызметі, толыктауыштын кызметі), морфологиялык (мысалы, формалардын кызметі) кызметін ғана білдіріп, герминдік мәнде жүмсалмады. Кейін ол форма мен күрылымнын мағынасын түсіндіретін мәнде колданыла бастады.

"Прага тіл үйірмесінін тезистерінде" (1929) тілдін функционалды жүйе екені аныкталып, сөйлеу кызметінін карым- катынастык және поэтикалык деп аталатын екі функниясы көрсетілді. 20 ғ. 70-80 жж. Тілдін функцияларын тіл жүйесі мен күрылымында жүзеге асыратын аппаратпен байланыстыруға әрекет жасалды. Ю. С. Степанов семиотикалык гіринниптер негізінде Тілдін функцияларынын: номинативтік, синтаксистік, прагматикалык деп аталатын үш түрін аныктады. Бұлар жалпы семиотикада тілдін жан-жакты касиетін білдіретін үш саласына: семантикаға - номинация, синтактикаға - предикация, прагматикага - локация (белгілі бір объект білдіретін сигналдардын кеңістіктегі калпын, орнын аныктау) сәйкес келеді. Сөйлеу тілінін, функционалдык стильдердің, мәтін лин- гвистикасынын т. б. ерекшеліктерін және тілдін кызмет ету аясынын кенеюін зерттеуге байланысты Тілдін функциялары проблемаларына кызығушылык артуда.

Коммуникативтiк қызмет. Адамгершiлiк қарым-қатынастың ең маңызды құралы тiл болып табылады. Ол қарым-қатынастың сайманымен коммуникативтiк қызметтi сайып келгенде жүзеге асыра сөз сөйлейдi. Адамдар өз бiр-бiрiмен қатынаса алып бередi ойла, ерiк бiлдiру, сезiм және көңiлдi қайғырулар, нақтылы бағыттарда бiр-бiрiне әсер етедi, ортақ түсiнiсулер дегенiне жетедi. Бiр-бiрi түсiну мүмкiндiгi адамдарға тiл және адамгершiлiк қызмет барлық салаларындағы бiрлескен жұмысты оңайлатуға бередi. Тiл және адамгершiлiк қоғамның болу және дамытуларын қамтамасыз ететiн күштердiң бiрлерi болып қалған болады.

Тiл бұл қарым-қатынастың құралы ортақ мүлiк болып табылады. Ол екi әлеуметтiк функциялар сонымен бiрге орындай алады - бiрiгетiн және дифференциалдайтын. Тiл бұл әлеуметтiк функцияларды осындайда орындайды диалекттердiң шоғырландыруы немесе тiлдердiң бiрiктiруiн базасында тiлдердiң тарихи бiлiмi, сонымен бiрге тiлдiң изоляциясында болады.

Тiл бiрiгетiн функцияны оны осындайда орындайды ұлтаралық немесе дүниелiк қарым-қатынастың тiлiн сияқты қолданылады. Мұндай әлеуметтiк функциялар орыс тiлiн жүзеге асырады. халықтардың арасындағы қарым-қатынас үшiн қолданылмайтын тiл дифференциалдайтын функцияны орындайды. Бұл - ұлт немесе халық ана тiлi бiр.

Когнитивтi және жинақтауы тiлдiң функциясы. Коммуникативтiк қызмет - тiлдiң негiзгi әлеуметтiк функцияларының бiрi. Екiншi тiлдiң негiзгi функциясы шартталған қарым-қатынастың мазмұныды. Тiлдiң арналғандығы оның когнитивтi функциясымен деп атайтын өрнек, берiлу және мазмұнның сақтауын құрал болу. Тiлдiң функциясын өнер-бiлiмдi қамтып көрсетiп сақталсын жинақтау деп атайды

Стилдi және сөйлеу функциялар. Тiлдiң бiлiмi, оның дәрежелерi және бiрлiктер тiлдiң зерттеуiнде керек. Ол керек және тiлдiң сабақ берулерi үшiн. Оларға ие болу керек тiлмен пайдалануға үшiн ие болу керек, яғни айтып оқып отыратын дағдылар құрастырсын және сөз басқа сиып тыңдау. Тiлмен еркiн иелiк тiл құралдарының коммуникацияның кез келген шарттарындағы тiлi не бiрдегi қарым-қатынас дағдыларында өнер-бiлiм сөйлеу тәжiрибенi, айналуға арқа сүйейдi.

Контекстке тiл құралдарының қосындысы тiлдiң стильлерi және сөздiң стильлерiмен танысу ойлайды. Тағы басқалар сол ерекше тiлдердi құрастырмайды; олар тiлдiң варианттары және оның қолдануының нормаларымен оның стилдi функциясын құрастыра болып табылады.

Тiлдiң бiрлiктерiнiң функциялары. Тiл бұл қарым-қатынас және жалпылауды ең маңызды құрал иiлгiштiктiң арқасында өз бiрлiктерi, көп өлшемдiлiк және тiлдiң жүйесiнiң динамикалылығы, оның дәрежелерiнiң өз қоғамдық тағайындауын орындайды.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.