Шаңғы спортының тарихы

Пән: Спорт
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Шаңғы спортының тарихы.

Бүкіл әлемде спорттық шаңғы тебу түрі қысқы спорт түрінде белгілі болды. Оның табиғатпен байланысы және адамға деген пайдалылығымен үлесі зор.

Шаңғының алғашқы пайда болуы адамдарға қысқы уақытта тамақ немесе көшіп қонуға көмегі тигендіктен өз орнын тапты. Ең алғаш рет бірінші шаңғы Псков облысының шекарасында табылды, яғни осы соңғы табылған шаңғы ең көне болып есептеледі. Оған шамамен 4300 жыл болған. Оны А. М. Микляев, 1982 жылы тапқан. Бірінші жазба құжаттарға сүйенсек шанғы 6-7ғ. ғ. з Готтық монах Жорданес 552 жылы., грек тарихшылары Иордан 7 ғ., Авел Диакон 770 жылы жазылған. 7 ғасырдың аяғында тарихшы Верефрид шаңғының толық анықтамасын жақды. Норвегия ханы Олаф Тругвассон 925 жылғы жазбалар бойынша жақсы шаңғышы ретінде танылған. Бірінші шаңғы сөзі 12ғасырда Русьқа жатады. Митрополит Никифор Киев князі Владимер Мономахқа жазған хатында шаңғы сөзін қолданған. Шаңғылар Петр 1-ші және Екатерина 2-шінің армиясында қолданылды. Біріншіден шаңғы тебуге Норвеждіктер көңіл бөлген. Шаңғы туралы бірінші журналға енгізген 1733 жылы Ганс Эмахузен болды. 1767 жылы шаңғы спортының бірінші жарысы өткізілді.

Әлемде бірінші рет шаңғы спортының көрме залы ашылды, ол яғни Тронхеймада 1862-1863 жылы өткізілді. Норвегияда ең алғаш рет шаңғы спортының қоғамы ашылды, содан соң Финляндияда спорттық клубы ашылды. Одан әрі қарай басқа да елдерде, яғни Европа, Азия және Америкада өз жалғасын тапты. Норвегияда шаңғы атағына арнап Холменколлндік ойыны 1883 жылы, Финляндияда Лахтиндік ойындар 1922 жылы Швецияда көптік шаңғы жарысы Васалоппет 1922 жылы мейрамдары өткізілді.

19 ғасырдың аяғында бүкіл елдерде өткізіле бастады. Шаңғы тебу түрлері әр елде әртүрлі болған. Норвегияда шаңғымен секіру өте жақсы дамыған, ал Японияда шаңғы тебу Австриялық жаттықтырушылардың әсерінен тау шаңғысы дамыды.

1910 жылы Ослода бүкіл әлемдік шаңғышылардың конгрессінде он мемлекет қатысты. 19 ғасыр ортасында Ресейде ұйымдастырылған спорттық жарыстар өтілді.

1895 жылы 29 желтоқсанда Мәскеуде шаңғы тебушілердің ашылуы болды. Бұл күні біздің елімізде шаңғы тебу спорт күні болып жарияланды. Мәскеуде жүз спортшы қатысып, сонын ішінен рекордтық санға жеткен он сегіз.

7 ақпан 1910 жылы 12 шаңғы спортшылары Мәскеу және петербург атанан бірінші чемпионат өткізілді.

Ресейде бірінші шаңғы спортшысы атағына ие болған Павел Бычков. Әйелдер арасында бірінші рет 1921 жылы Наталья Кузницова жеңімпаз болды. Бүкіл әлемдік жарыста ең мықты Ресейлік шаңғы спортшылары Павел Бычков пен Александр Немухин бірінші рет 1913 жылы Швецияда қатысты. Бірінші дүние жүзілік соғыс басталмастан бұрын Ресейде бес чемпионаты өтті. Женген саны жағы бойынша

1910-1954 жылдары бірінші рейтингте Зоя Болатова он сегіз әйелдік чемпионат деген атаққа ие болды. Ерлер арасында еңбегі сіңген ең мықты он алтыншы жеңіске жеткен Дмитрий Васильев болды. 1910-1995 жылдар арасында 76 чемпионаты өтті. Ол ерлер арасында 10 -нан 70 км- ге дейін болса, ал әйелдер арасында 3-тен 50 км-ге дейін дистанциясын құрады. 1963 жылы марафондық дистанция ерлер арасында 70 км болса, ал әйелдер арасында 1927 жылы 30 км және 1994 жылы -50 км құрады.

Орыс ханы болып жиырмасыншы чемпионатында жиырма төрт жастағы Владимир Кузин болды. Осы жарыс Швецияның Фалуня қаласында 1954 жылы өтті. Чемпион атанған Владимирге үлкен күміс Хандар кубогін табыс етті.

Совет спортшылары ең алғаш рет жетінші Қысқы Олимпиядалық ойындарында 1956 жылы Ампеццода қатысты. Осы жарыста көптеген Ресей спортшылары жүлдегер атағына ие болып келді.

Ресей елінің спортшылары он сегізінші қысқы Олимпиядалық ойынында Наганода, күрделі Хакубе трассаларындабарлық бес жарыста да олар жеңіп шықты. Яғни үш алтын, бір бронза және күміс медаліне ие болды. Осымен шектеліп ғана қоймай, басқа да жүлдегерлерге ие болды.

1998 жылы Орталық Финляндидағы екі мыңға жуық тұрғындары бар Вуокатти ауылында әлемде ең бірінші рет шаңғы тоннелі салынды.

Сонымен қатар шаңғы спортында трюктік номерлер зор үлесін тапты. Австриялық шаңғышы Эрик Фельбермайер биіктігі үш мың қашықтығын құрайтын самолеттен шаңғымен тіке секіріп, өз ойлағанына жетті. Уақыт өте келе шаңғы спортында трюктік номерлар арқылы өтетін жарыстар ұйымдастырыла бастады.

Конькилік стиль

Конькилік шаңғылар 80-жылдары пайда болған. Оны ойлап тапқан Сван Гунде Швеция спортшысы . Оның айтуы бойынша шаңғымен де конькилік әдіспен тебуге болады деді. Оның ойы өз жалғасын тапты.

Конькилік шаңғы спортында өте тез жылдамдықпен қозғалу керек. Оның шаңғылары жай шаңғыларға қарағанда қысқалау және таяқтары ұзындау болып келеді. конькилік шаңғының аяқ киімі жоғары, әрі аяқ тобығын мықты ұстап тұратындай дәрежеде жасалады.

Бір уақытылы екі бағытта конькимен жүру.

Осы конькилік стиль ең көп тараған болып есептеледі. Оның техникасы мынада, бірінші қадам арлылы екінші қадамға ілгері теуіп соның арқасында жылдамдықты тездетуге болады. Жүру ұзындығы-3, 5-8, 5 м, ал Орташа жылдамдығы 3, 5-7, 0 м\с құрайды. Темпі минутына 40-75.

Осы конькилік шаңғымен жүру ережелері бүкіл әлемге бірдей болып келеді, яғни оның өзінің стандарттарына сай келеді. Сонымен қатар өзіндік ауыр сатылары бар. Олимпиядаларда осы күрделі трюктар болсын, тез жылдамдық болсын барлығыда өз баллын жоғарлатуға үлесін қосады.

Әрбір Олимпиядаларға немесе басқада жай жарыстарға осы атап өткен барлық ережелерді сақтау тиіс.

Жартылай конькилік жүру

Жартылай конькилік жүру жоғарыда айтып кеткенге қарағанда күрделірек. Онда таяқтың көмегі зор. Жартылай конькилік жүрудің орташа жылдамдығы 4, 5-8, 5 м\с құраса, ал темп шаңғы тебушінің әзірленген дәрежесіне, яғни шамамен бір уақытылы екі бағытта конькимен жүрудегі сияқты 40-75 минутына.

Бір шаңғышының есебіне сәйкес жүру ұзындығы 4-тен 9 метрге дейін жетеді. Осы Жартылай конькилік жүру стилі өте әемі стиль болып табылады. Бұл стильде бірнеше фазаларға бөліп қарастырады. Әрбір фазаның өзіне сай ереже мен тәртіптері арқылы жүзеге асырылады. Бұл барлық аталған стильдерді нақты орындау үшін алдымен жарысқа қатысушы шаңғы спортшысы өз жұмысын терең біліп және жаттығуларды қайта қайта жасау арқылы жүзеге асыру мүмкіндігі жоғары деп танылады.

Қолдың итерімсізі арқылы конькилік жүру техникасы.

Қолдың итерімсізі арқылы конькилік жүру техникасы екі бағытта жүреді, ол яғни қол сілтеу арқылы және қолдың сілтеуінсіз арқылы жүргізіледі.

Қолдың итерімсізі арқылы конькилік жүру техникасында жүру ұзындығы 6-9 метр және 0, 7-1, 0с жалғастыру уақыты беріледі.

Орташа жылдамдық 6-10 м\с құрайды. Жүру темпі 1минутына 60-85 цикл.

Сонымен қатар жартылай конькилік жүрудегі сияқты бірнеше фазаларға бөлінеді.

Қолдың сілтеуінсіз жартылай конькилік жүру көбіне күшті төмпектерден зырғанау арқылы жүзеге асырылады.

Алма- кезек конькилік жүру.

Алма- кезек конькилік жүру үлкен ойпаттардан өтуге кенінен қолданылады. Ол қолдың көмегімен жүзеге асырылады.

Жүру ұзындығы 3-4, 5 м. Жалғастыру уақыты 0, 8-1, 15 с. Орташа жылдамдығы 3, 5-5 м\с . жүру темпі 55-75 цикл. 1минутына. аяқпен итеру уақыты 0, 2-0, 3с. Қолмен итеру уақыты 0, 25-0, 35 с . Бірақ қанша дегенмен осы тәртіппен жүру әр уақытта мүмкін емес, яғни спортшының техникасының жоғары дәрежеде болуына байланысты.

Жалпы алма- кезек конькилік жүру жеңіл болып есептеледі. Онда бірінші қадам екінші қадаммен сәйкесінше жүруі тиіс.

Бір уақытылы бір қадамды жүру.

Бұл түрі ең жылдам және тез шаңғымен жүру болып табылады.

Осы бір уақытылы бір қадамды жүру түрімен айналысу үшін ең алдымен атлетиканы жақсы білу керек. Бұл бір уақытылы бір қадамды жүру күрделі болып табылады, яғни оның координациясы күрделі болғандықтан.

Бір уақытылы бір қадамды жүру техникасы екі қолдың бір уақытта итерумен және әр қадам арқылы жылдамдықты тездетуге өз үлесін қосады. Бұлда басқа түрлерге қарағанда бірнеше фазаларға бөлінеді.

1997 жылы Ресей шаңғышысы Елена Вяльбенің әлем чемпионатында осы бір уақытылы бір қадамды жүру техникасын кеңінен қолданғанын көруге болады. Ол барлық бір қадамды жүру техникасын нақты, әрі болжытпай орындады. Осы техника арқылы ол жеңіске жетті деуге болады.

Коньки техникасындағы жаңа тенденциялар.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.