Клиникалық терминдердің латын тілінде дәріптелуі

І.Кіріспе
1.Клиникалық терминологияның маңызы
ІІ.Негізгі бөлім
1.Клиникалық терминологияның құрылымы
2.Клиникалық терминалогияда мүшеленетін сөздер
3.Клиникалық терминалогияда жиі қолданалатын жұрнақтар

Клиникалық терминология (грекше Klinike – дәрігерлік құру ӛнері, науқас адамды күту). Оған әртүрлі клиникалық мамандықтарының, патологиялық анатомия және патологиялық физиология сияқты ауруды зерттейтін пәндердің терминдері жатады. Ол ең алдымен терапиялық терминдер (грекше therapia – күту, емдеу) және хирургиялық терминдер (chеir – қол + ergіа – жұмыс, әрекет), ауру атаулары, патологиялық процестер мен жағдайлар, ауру белгілері, операция атаулары, зерттеу әдісі мен емдеу жолдары, медициналық құрал-жабдықтар т.б.

Жантасова С.У. Латын тілі жаттығулар жинағы – Алматы, 2002 2. Керимбеков Е.Б. Физиология терминдерінің орысша-қазақша түсіндірме сӛздігі. – Алма-Ата: Казахстан, 1991 3. Сауранбаев Н.Т., Мусабаева Г.Г, Ш.Ш.Сарыбаеваның жалпы редакциясымен Орысша-қазақша сӛздік, Алматы Дайк-пресс, 2005. 4. М.Н. Чернявский Латинский язык и основы медицинской терминологии., Москва «Шико», 2008 5. Энциклопедический словарь медицинских терминов,

Пән: Медицина
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының Білім жане Ғылым министрлігі
Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті

СӨЖ
Тақырыбы: Клиникалық терминдердің латын тілінде дәріптелуі

Орындаған:Базарбаева А.М
Тобы;ВМ-501
Тексерген: Билялов.Е.Е

Семей қаласы
2015ж.

Жоспары
І.Кіріспе
1.Клиникалық терминологияның маңызы
ІІ.Негізгі бөлім
1.Клиникалық терминологияның құрылымы
2.Клиникалық терминалогияда мүшеленетін сөздер
3.Клиникалық терминалогияда жиі қолданалатын жұрнақтар

Клиникалық терминология (грекше Klinike - дәрігерлік құру ӛнері, науқас адамды күту). Оған әртүрлі клиникалық мамандықтарының, патологиялық анатомия және патологиялық физиология сияқты ауруды зерттейтін пәндердің терминдері жатады. Ол ең алдымен терапиялық терминдер (грекше therapia - күту, емдеу) және хирургиялық терминдер (chеir - қол + ergіа - жұмыс, әрекет), ауру атаулары, патологиялық процестер мен жағдайлар, ауру белгілері, операция атаулары, зерттеу әдісі мен емдеу жолдары, медициналық құрал-жабдықтар т.б. Клиникалық терминология - ол ауруларды зерттеу және ауру тарихын жазу барысында оқулықтар мен анықтамаларда кездесетін мыңдаған атаулар. Осы медициналық терминология жүйесінде латын тілін қолдану шарт емес. Клиникалық терминдерді қолдану барысында аурудың қазақ тіліндегі атауларымен қатар олардың латынша баламалары да қолданылады: Жарық (hеrnia), сынық (fractura), қатерлі ісік (carcinoma) т.б. Сонымен қатар клиникалық терминологияда арнайы латын терминдері баламасыз қолданылады: Мыс.: status praesens т.б. Көне грек тілінің сөзжасамымен клиникалық терминология курсын оқу барысында танысасыздар. Медициналық терминологияның барлық жүйелерінде күрделі сөздердің - сөз жасаушы конструкциялардың орны үлкен. Олар түбір және сөз жасаушы элементтері бар латын-грек терминоэлементтерінен туындаған және клиникалық терминологияда кӛп кездеседі. Ғылыми және кәсіби жұмыстарға, аурудың алдын алуға (профилактикаға), ауруларды анықтауға (диагностикаға), науқастарды емдеуге байланысты терминдер клиникалық терминологияның үлкен бӛлігін құрайды.. Бұл бөлімде сөздің құрамы және сөзжасамға байланысты сұрақтар қарастырылады. Зерттеу барысында әрбір сөздің жеке мағынасы емес - олардың жалпы мағынасы маңызды. Осыған дейін сіздер әр сөзді анатомиялық лексикада дыбысталуы мен мағынасы жағынан бір бүтін жеке-жеке шартты белгі ретінде оқыдыңыз. өз ана тіліңізде де сөзбен білдіретін зат немесе ұғым арасындағы байланыс мүмкіндігі осы болып табылады. Бұның дәлелі - қазақ тілінде: тіс, көз, көкірек, тӛмпешік т.б. немесе латын тіліндегі: caput, dens, pectus, tuber,crista, os т.б. Дамыған медициналық терминологияда сөздердің мағынасы құрылымына байланысты емес. Олардың дыбыстық құрылымына қарай мағынасын біле алмаймыз. Ал бір түбірлі, яғни құрамында бір 4 түбірі бар немесе көптүбірлі, белгілі бір түбірінің қайталануынан пайда болған күрделі сөздер жоғарыда айтылғандарға қарағанда мүлдем басқаша түсінік беріп, есте сақталады. Мысалы: тістік, кішкене тіс, төмпекті, төмпешік, төмпешікті,төмпешік асты; denticulus, dentatus, dentinum; tuberculum, tuberalis, tuberosus, tubercularis. Осы сөздердің түбірін және оларға қосылатын сөз жасаушы элементтерді (жұрнақ, приставка) біле отырып, бұл сөздің мағынасын еш қиындықсыз түсінуге болады. Мысалы: ІІ топ сын есімдері. Олардың көбісі бір модель бойынша жасалған зат есімнің түбірі (негізі) + -al, ar жұрнағы, vertebr+al(is), stern+al(is), tempor+al(is). Осы модель бойынша жасалған сын есімдердің жалпы сөз құрамындағы мағынасы бір. Ол сөздің түбірі білдіретін ұғымға байланысты: омыртқаға байланысты (омыртқалық), көкірекке байланысты (көкіректік) т.б. деген мағынаны білдіреді. Ал приставка + сын есімнің негізі моделі, мысалы: subscapularis -жауырын астылық, suprascapularis - жауырын үстілік, сөз құрамының мағынасы бұл жағдайда астылық, үстілік сӛздеріне байланысты.
Клиникалық терминологияның құрылымы. Клиникалық терминдер өзінің құрылысына қарай тӛмендегідей болуы мүмкін:
А) жай клиниалық терминология - бір түбір мен жалғаудан тұрады: мыс.: coma,atis n; ulcus,eris n.
Б) туынды клиниалық терминология - жұрнақ арқылы зат есімнен сын есімге айналған, мыс.: comatosus,a,um; ulcerosus,a,um
В) күрделі клиниалық терминология - екі немесе одан да көп түбірден құралған мыс.: dermatologia, cardiodystrophia.
Г) клиниалық терминология -сөз тіркестері үш түрлі болуы мүмкін:
1. қиысқан анықтауышы бар термин -pneumonia chronica.
2.қиыспаған анықтауышы бар термин - cancer pulmonis.
3. аралас термин - fractura transversa claviculae.
Мағыналары ұқсас сөздерде сөздің бір бӛлігі болса да қайталанатын болса, мұндай ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.