Азаматтық құқық-құқықтың бір саласы

Мазмұны

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3

1.Қазақстан Республикасыазаматтық құқығының ұғымы ... ... ... ... ... ... ... ... .6

2.Азаматтық құқықтың басқа құқық салаларымен шекарасы және азаматтық құқықтың әдістемесі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .9

3.Азаматтық құқықтың принциптері (қағидалары) ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...12

4.Азаматтық құқық жүйесі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .21

Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..23

КІРІСПЕ

Азаматтық құқықты және оның салаларын - саяси құбылыс ретінде қарастырады, себебі ол қазіргі заманғы мемлекеттіліктің құрылуы мен өмір сүруін білдіретін факторлардың бірі болып табылады. Азаматтық құқықты жалпылай алғанда көптеген ғалымдар,жазушылар зерттеп көптеген мақалалар мен зерттеу жұмыстары арналған. Азаматтық құқықты тұтас саяси-құқықтық құбылыс ретінде қарастырған кезде,оның демократиялық мемлекет жағдайында объективті қажеттілігін ғана емес сонымен қатар мемлекеттің өзінің өмір сүруі мен дамуындағы мәнін түсінуге болады. Азаматтық құқық қоғамның табиғи тарихи даму процесінің жемісі бола тұра, мемлекеттің әлеуметтік негізі болып табылады.Азаматтық құқық және оның салалыры мемлекеттің өз тұрғындарының саяси-құқықтық көрінісі болып табылады. Өтпелі кезеңдердегі қабылданған еліміздің Ата заңдарының қай-қайсысын алмасақта, олардың мәтіндерінен адам тағдарына байланысты әр қилы тұжырамдарды көруге болады. Өйткені оны халқымыз ел тағдарынан ажыратпаған. Тіпті қиын қыстау кезеңдерде де Кеңес үкіметі жеңісімен өздерінің заңдарында оған дейінгі заманда қалыптасқан сословиелік, ұлттық-діни және басқа да шектеушілік пен артықшылықты жойып,еңбек адамының қадір-қасиетін көтеруді бекітті. Адам мен азамат тағдыры әрқашан өзекті мәселелердің бірі болып есептелді. Осы азаматтық құқықты көптеген ғалымдар зерттеп, жазушылар көптеген өз еңбектерін қалдырған.Солардың ішінде Ғазиз Ибрагимұлы Төлеуғалиев. Ғ.И.Төлеуғалиев Қазақ мемлекеттік заң академиясының профессоры, азаматтық құқық саласындағы көрнекті маман, ғалым.
Зерттеу жұмысының өзектілігі.
Тарих парағы астарлағандай, қандай мемлекет болмасын адам тағдырын сөз еткенде әу бастан-ақ заң жүзінде тұжырымдалатыны өз елінің азаматтарының құқықтарын елең етпей кеткен еместігі.Адам құқықтары мен бостандықтары әркімге тумысынан жазылған, олар абсолютті деп танылады,олардан ешкім айыра алмайды, заңдар мен өзге де нормативтік құқықтық актілердің мазмұны мен қолданылуы осыған қарай анықталады деп Қазақстан Республикасының ата заңында яғни Конституциясында бекітілген.Республиканың азаматы өзінің азаматтығына орай құқықтарына ие болып,міндеттер атқарады.
Зерттеу жұмысының мақсаты мен міндеті. Осы тақырыптың мақсаты ол адамдар өздерінің азаматтық құқықтарын, яғни күнделікті өмірде кездесіп жататын құқықтарын біліп, және Республика азаматтары болып табылмайтын яғни шетел азаматтарының қандай міндеттері мен құқықтары бар екендігін жалпылама білу. Осы Егеменді еліміз Қазақстан Республикасы қашанда болсын халықты оның бостандығы алға қойған.
Азаматтардың азаматтық құқықтары мен бостандықтары,міндеттері туралы Қазақстан Республикасының Конституциясында бекітілген. Қазіргі кезде халықаралық аренада көптеген мемлекеттер өздерін құқықтық мемлекетпіз немесе оны құру жолындамыз деп жариялады және бұл идеялар тиісті нормативтік актілерде бекітілген.Олардың ішінде Қазақстан Республикасы да бар. Қазақстан Республикасы өз мемлекеттік тәуелсіздігі мен мемлекеттік егемендік алғаннан кейін, құқықтық мемлекет құру бағытында.Бұл туралы Қазақстан Республикасы Конституциясының 1-бабында келесідей көзделген: «Қазақстан Республикасы өзін демократиялы, зайырлы, әлеуметтік және құқықтық мемлекет ретінде орнықтырады, оның ең қымбат қазынасы – адам және оның өмірі, құқықтары мен бостандықтары»
1991-1995 жылдар арасында Республика тарихында аса маңызды саяси сипаты бар құбылыстар орын алды. КСРО-ның ыдырап, ТМД-ның құрылу процесі Қазақстан Республикасының дамуының келесі бір белесі еді. Конституцияны қабылдау мақсатында нормативтік түрде құжат қабылдау қажеттігі өзекті мәселелердің бірі болды. Алғашқы Қазақстан Республикасының Конституциялық жобасы туралы жоғарғы кеңестік сессиясында баяндама жасаған елбасы Н.Ә.Назарбаев: «Жаңа тәуелсіз мемлекеттің конституциялық негізі Қазақ ССР мемлекеттік егемендігі туралы декларация қабылдады» Конституцияны қабылдау бұл күнді яғни 1995 жылдың 30 тамызын барша жұрттың, ата-бабамыздың сан ғасырлар бойы армандап,аңсаған армандары орындалды десек болады. Ғасырлар бойы бодандықта өмір сүріп, күндер бойы еркіндікті аңсап өткен қалың қазақ елінің аспанына нұр шашылған күн. КСРО-ның күйреп, саяси аренадан кетуі,бұрынғы социалистік республикалардың енді өз алдына тәуелсіз мемлекеттерге айналуы заңды процесс. Социализмнің қоғамдық құрылысы қалың қазақ еліне де өз септігін тигізді. Социалистік одақтас республикалардың құрамында болған Қазақстан Республикасы енді демократиялық, құқықтық, зайырлы, әлеуметтік мемлекет ретінде танымал бола бастады. Қазақстан Республикасының конституциясының басты желісі Қазақстан Республикасын зиялы және біртұтас мемлекет ретінде дүние жүзіне танымал ету. Конституцияға сәйкес Қазақстан Республикасының аумағының тұтастығы, оның бөлінбейтіндігі, адам және оның өмірінің бостандығы, жеке тұлғаның құқығы ең қымбат қазына деп танылды. Адам құқығы ең жоғарғы құндылық,оны сақтау:алдыңғы қатарлы дамып,жетілген елдердің қатарына қосылуымыздың кепілі. Осы конституциялық талаптардың орындалуы және қадағалануы прокуратура органдарының басты назары. Бірақ та қазіргі таңда еліміздің құқықтық жүйесіндегі ең жоғарғы қадағалаушы прокуратура органдары конституциямен белгіленген міндеттердің талаптарына сәйкес Қазақстан Республикасы аумағында күші бар заңдардың қолданылуын,адам мен азаматтардың конституциялық құқығының қорғалуын,қылмыстық іс жүргізу сатыларында заң бұзушылықтардың жіберілмеуін заң нормаларының орындалуына қатысты іс-шаралар жүргізулуде. Елбасы Қазақстан халқына жолдауында Ата заң туралы саяси жаңару процесі ең әуелі биліктің заң шығарушы тармағының саяси беделін күшейтуді талап етті, және әрбір қазақстандық заңды құрмет тұтып,заңда жазылған нормалармен талаптарды сақтау керек. Осыған қоса Елбасы: «Біз алдымызға ашық та айқын мақсат қойдық:біз жақсы,тату-тәтті өмір сүргіміз келеді. Біз еркіндікке ұмтылдық, біз бәрінен де балаларымыз бен немерелеріміздің лайықты өмір сүруін қаладық.Бұған біздер және сіздер ғұмырымыздың біраз жылын арнадық ,бірақ та еңбегіміз текке кеткен жоқ,осы таңда біраз жетістіктерге қол жеткіздік.Қазақ елі конституция қабылдағаннан бері экономика саяси қатынастар саласында өркендей түсті» - дейді. Елімізді жаңа жағдайға бейімдеп оны жан-жақты дамытып, өркендеу сатысына жеткізген негізгі заңымыз мемлекеттік құқық тұғырында мықты тегеурінді мемлекетке айналды.Конституция-егеменді еліміздің тек құқықтың меселелерін қамтып қана қоймай, жалпы қоғам дамуындағы көптеген өркениетті істердің арқауы болған. Қазақстан мемлекетінің жетістіктерінің басталуы.Ата заңымызға сәйкес жас Қазақстан Республикасы демократиялық принциптерге сүйенеп отырып,кемел болашаққа нық қадам басуда. Бүгінгі таңда Еліміздің ынталығы жарасып,тұрақтылық пен біркелкілік,бейбітшілік, тыныштық өмірдің іргетасы қаланды.Қазақстан Республикасының конституциясы-кең байтақ еліміздің бодандықтан босап,еркіндігі аңсаған халмымыздың қайырылған қанатын жазған,жарқын болашаққа сенімді қарауға бейімдеген Алтын Заң.Сондықтан да бұл заңды қастерлей қолға алып,әрбір тарауы мен бөлініне мұқият зер сала көңіл бөлу,туған Отанымыз Қазақстанның өсіп өркендеуіне үлес қосу,әлеуметтік экономиканың саяси-этникалық процестеріне белсене орналасу біздің яғни қалың қазақ жұртшылының,бүгінгі жас ұрпақ, яғни қазақ елінің жас қырандарының азаматтық парызы!

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ:

1 Сапарғалиев Ғ. Қазақстан Республикасының Конституциялық құқығы, Алматы: Жеті Жарғы; 2004 жыл.
2 Табанов С.А, Оразова А.Ә Күрделі заманның өтпелі кезеңдеріндегі қазақ өоғамы Ата Заңдарының (Конституцияларының) тарихи-құқықтық сабақтастығы, Алматы: Жеті Жарғы, 2005 жыл.
3 Төлеуғалиев Ғ. Қазақстан Республикасының Азаматтық құқығы, Алматы: Жеті Жарғы, 2001 жыл.
4 Заң және Заман журналы 2004-2005 ж.ж.
5 Қазақстан мемлекеті мен құқығының негіздері. (Ғ. Сапарғалиев 2003ж)
6 Мемлекеттік қызмет. (Е. Баянов 2005ж)
7 Мемлекеттік қызмет (М.Туяков 2003ж)
8 Парасат журналы 2004-2005 ж.ж.
9 Қазақстан Республикасының Конституциясы
10 Жоламан К.Д. Азаматтық қоғам және мемлекет Ж. Құқық және мемлекет, 1999 ж.
11 Бейсенова А., Біржанова К., Қазақстан Республикасы мемлекет және құқық негіздерін оқып үйренушілерге көмек. Алматы: «Жеті жарғы», 1996 ж.
12 Жамбылов Д., Саясаттану. Оқу құралы, Алматы, 1996.
13 Нысанбаев Ә., Қазақстан. Демократия. Рухани жаңару. – Казахстан. Демократия. Духовное обновление., Алматы, 1999 ж.
14 Сапарғалиев Ғ.С., Ибраева А.С. Мемлекет және құқық теориясы. Оқу құралы; Алматы; Жеті жарғы, 1997 ж.
15 Сапаргалиев Г.С. Заң терминдерінің сөздігі. Алматы: «Жеті жарғы», 1996 ж.
16 Журнал «Саясат», «Чиновничество в постсоциалистическом обществе: опыт предварительного анализа» Хайруллаева М., Тулегулова А., N6, 1997.
17 Жоламан К.Д. Құқықтық мемлекет, оның түсінігі мен мазмұны. Ж. Құқық және мемлекет РК, 2000.
18 Жоламанов Қ.Д., Мұхтарова А.Қ., Тәуекелев А.Н. Мемлекет және құқық теориясы, Алматы, 1999 ж.
19 Теория госудрства и права в схемах и определениях. В.К.Бабаев, В.М.Баранов, В.А.Толстик, Москва, 1998 г.