MS-DOS операциялық жүйесі

Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 14 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

РЕФЕРАТ

ТАҚЫРЫБЫ: MS-DOS операциялық жүйесі

Орындаған:

Тексерген:

МАЗМҰНЫ

І. MS-DOS операциялық жүйесі . . .

1. 1 Негізгі түсініктер мен белгілеулер . . .

1. 2 MS-DOS операциялық жүйесінің құрылымы . . .

1. 3 Операциялық жүйенің негізгі командалары . . .

1. 4 Командалардың жіктелуі . . .

1. 5 Резидентгі (ішкі) командалар . . .

1. 6 Файлдармен жұмыс істейтін командалар . . .

Пайдаланылған әдебиеттер . . .

Негізгі түсініктер мен белгілеулер

DOS - деген сөз дискілік операциялық жүйе дегенді білдіреді, MS -операциялық жүйені жасаған Microsoft фирмасы атының қысқартылуы.

Операциялық жүйе компьютердің барлық құрылғыларынын, жұмысын және программалық жасауды басқару үшін кажет. Ол компьютер мен адам арасындағы байланысты қамтамасыз етеді, бұл дегеніміз - операциялық жүйе компьютерді іске қосқан кезде жүктелетін және оның барлық құрылғыларының жұмысын басқаратын арнайы программа.

Программа жүйесі деп компьютерде белгіленген әдіспен арнаулы әрекеттерді іске асыратын командалар жиынын атайды. Программалар жүйесі атқаратын міндеттеріне қарай бірнеше топқа бөлінеді: құралдар, қолданбалы программалар пакеті.

Операциялық жүйелер қолданушыны компьютердің барлық қорларын тиімді және ыңғайлы түрде басқару мүмкіндіктерімен қамтамасыз етуге арналған командалар жиыны. Мысалы: UNIX, MS DOS, CDOS, MSX және соңғы кезде кеңінен қолданыла бастаған көп терезелі операциялық жүйелер - Windows программалары жатады.

Құралдар жүйесі жаңа программаларды дайындауға арналған әрекеттерді іске асыруға мүмкіндік береді. Мұндай жүйенің құрамында компилятор, текстерді дайындауға арналған құрал (редактор), жүктеу (загрузчик) және жинау (сборщик) ортасы, тағы да басқа жүйелер болады.

Қолданбалы бағдарламар жүйесі (ҚБЖ) ретінде әртүрлі салаларда қолдануға арналған құралдар жинағы қарастырылады. Мысалы: бухгалтерлік есептер, статистикалық талдау тағы да басқа жүйелер.

Компьютерде өнделетін информация магниттік дискілерде сақталады. Магниттік дискідегі, не басқа информация сактауға арналған компыотерлік жабдықтағы и. нформация сақталатын атауы бар орынды файл деп атайды. Сонымен, барлық программаларды файл деп санауға болады.

Файл атауы файл атынан және файл кеңейтілуінен (тіркеуінен) тұрады. Файл аты 8 таңбадан, кеңейтілуі 3 таңбадан аспауы керек.

Стандартты файл кеңейтілулерінің қалыптасқан атаулары бар -txt, bak, sys, exe, com т. с. с. Файлдың аты және кеңейтілуі арасына нүкте белгісі қойылады. Мысалы: sys. com, io. sys. Файл аты файлдағы информацияның түрін білдіреді. Файл кеңейтілуіне байланысты қандай программа екенін білуге болады: . com, . exe - орындалатын программалар; . bat - командалық файлдар; . pas - паскаль тіліндегі программа; . for - фортран тіліндегі программа; . с - си программасы; . asm - ассемблер программасы; . bak - көшірме файл; . txt - текстік файл; . sys - жүйелік файл; . doc - құжаттық файл; . pic, . pcx , . bmp -бейнелік файлдар.

Операциялық жүйелерде файлдардың аты, мөлшері, құрылған уақыты мен мерзімі беріледі:

1-8 символ 1-3 символ

1-сурет.

Операциялық жүйелерде бірнеше дискілермен жұмыс істеуге болады. Дискілер атауы латын әріптерімен (A:, B:, C:, D: т. б. ) белгіленеді.

Файлды дискіде іздеуді жеңілдету үшін арнайы тіркеген ыңғайлы. Ол үшін каталог ұғымы қолданылады.

Каталог дегеніміз - файл аты, файл өлшемі, соңғы өзгертуінің уақыты мен мерзімі, файл атрибуттары (сипаттамаларі) т. б. файл туралы мәліметтер жазылатын дискідегі арнайы орын. Егер каталогта файл аты жазылса, файл сол каталогта орналасқан деп атайды. Әр каталогга көп файл жазыла береді.

Каталогтар әдетте латын әріптерімен және цифрлармен белгіленеді. Тақырыптас файлдар тобын жазуға арнап, ол каталогтан ішкі каталогтар құруға болады. Сонымен дискіде тармақталған каталогтар пайда болады. Каталог синонимі директория, деп аталады. Ең сыртқы каталоггы түбір каталог деп атайды. ДискІ мен файл орналасқан каталогтар тізімі файл жолы деп аталады. Файл жолы файл атымен қосылып файлдың толық атын құрайды.

Мысалы, С - дискісінде WORK каталогінің TEXT ішкі каталогінде орналасқан файлының толық аты: C:WORK\TEXT\ hat. txt. Әдетте дискі жене каталог аттары латын алфавитінің бас әріптерімен, файл атаулары кіші әріптерімен беіігіленеді.

Жұмыс істеп жатқан дискі атауы, каталог аты, файл аты "ағымдық" деп аталады.

Орындалып жатқан программа, істеп тұрған программа режимдері

"екпінді" деп аталады.

2. 2. MS DOS операциялық жүйесінің құрылымы .

MS DOS операциялық жүйесі дискеттің немесе С: дискісінің түпкі каталогында файлдар түрінде орналасады да, мынадай бөліктерден (модульдерден) тұрады:

- BIOS модулі - компьютердің тұрақты жадында жазылған мәліметті енгізу-шығарудың негізгі жүйесі. Бұл модуль компьютер шыққан заводта жазылып өшірілмей тұрақты сақталады. Ол ЭЕМ іске косылған сәтте құрылғылардың жұмысы істейтінін немесе істемейтінін тексеріп, ОС-тың мәлімет енгізу-шығаруға байланысты атқарылатын қарапайым жұмыстарын атқарады;

- Операциялық жүйенің жүктеуіші - бұл кішкентай ғана программа операциялық жүйенің компьютердің жедел жадында тұрақты сақталатын қалған модульдерін файлдардан (IO. SYS, MSDOS. SYS) оқуды қамтамасыз етеді;

- IO. SYS файлы сыртқы құрылғылармен (пернелік тақта, дисплей, принтер, байланыс адаптері және динамик) информация алмасудың барлық түрін атқарады;

- MSDOS. SYS файлы жалпы файлдар ашу ісін және де ЭЕМ жедел жадын басқарады, оған әрқашанда жедел жадта қанша бос орын бар екені белгілі болады;

- COMMAND. COM командалық процессоры әрбір адамға қажет түрлі іс-әрекеттерді орындайды, ол ЭЕМ іске қосылған кезден бастап ОС-тың барлық резидентті немесе ішкі командаларын орындау ісін жүргізеді. Ал транзитті сыртқы командаларды орындау үшін ол дискіден соларға сәйкес программалык файлды тауып, оны оқып бірден орындауға кіріседі. Команданы атқарып болған сон, оны жадтан өшіріп, экранга әрі қарай жұмысқа даяр екендігін білдіретін, шақыру мәліметін (DOS шақыруы) шығарады.

- DOS-тың сыртқы немесе кірме (транзитті) командалары - операциялық жүйемен бірге бөлек-бөлек файлдар түрінде берілетін программалар, кейде утилиттер деп те айтыла береді. Олар транзитті командалар ретінде әртүрлі қызметтер атқарады, мысалы, дискетті форматтау, дискілерді тексеру және т. с. с.

- Құрылғылар драйвері - DOS жүйесін толықтырып, жаңадан қосылған шеткері құрылғьшарды басқару ісін орындайтын арнайы программалар. Драйверлер компьютердің жедел жадына операциялық жүйемен бірге оқылады да, олардың аттары CONFIG. SYS деген арнаулы файлда жазылып тұрады. Операциялық жүйе жедел жадқа жүктелгеннен кейін дискіден конфигурациялық (құрамдық) файл CONFIG. SYS оқылып құрылғылар драйверлері де жедел жадта орналасады. Мұнан кейін командалык. COMMAND. COM файлы оқылып, ол ісіне кіріседі. Бұл командалық процессор тағы бір командалық AUTOEXEC. BAT файлын іске қосып, оның ішіндегі командалар мен программаларды біртіндеп орындай бастайды.

2. 3. Операциялық жүйенің негізгі командалары

ОЖ жұмыс істегенде оның негізгі жұмыс құралы - команда. Ол компьютерге белгілі бір өрекетті орындататын арнаулы программаларды шақыру ушін қолданылады.

Команда формат деп аталатын, арнаулы құрылымнан (структурадан) тұрады. Формат команданың атынан және параметрінен құралады.

2. 4. Командалардың жіктелуі

MS-DOS барлық командалары резидентті және транзитті болып екі үлкен топқа бөлінеді. Резидентті (ішкі, бірге құрылған) командалар қызмет ететін COMMAND. COM файлының құрама бөлігі болып табылады. Олар - тез орындалатын жиі қолданылатын қарапайым командалар. Бұл топқа: DIR, MD, CD, RD, TIME, DATE, REN, DEL. TYPE, COPY және т. б. командалар жатады.

Транзитті (сыртқы, шақырылып іске қосылатын) кірме командаларға дискідегі программалық файлдар жатады. Оларды іске қосып орындаудан бұрын дискіден оқу керек. Бұл топқа мына командалар жатады: FORMAT, АТТRIВ, TREE, MODE, DISKCOPY және т. б.

2. 5. Резидентті (ішкі) командалар

Каталогтармен жұмыс істейтін командалар Бұл топқа DIR, CD, RD, MD командалары жатады. 1. DIR командасы - каталоггардың және файлдардың толық, аттарының, көлемінің және құрылған уақыты мен мерзімінің тізімін береді. DIR командасын қарапайым параметрсіз қолданғанда экранға ағымдағы каталогтың мазмұнын шығарады.

Ішкі каталогтың мазмұнын қарау үшін DIR командасын және ішкі каталогтың атын жазсақ жеткілікті.

Параметр деп түпкі каталоты немесе кез келген деңгейдегі ішкі каталогты көрсететін маршрутты айтады Мысалдар:

а) C:\>dir_student\basic - STUDENT каталогына кіретін BASIC ішкі каталогынын, мазмұнын экранға шығарады;

ө) C:\STUDENT\BASIC>dir_*. basic - ағымдағы STUDENT\BASIC каталогындағы заты BAS болып келген барлык, файлдардың атрибутының тізімін экранға шығарады.

б) A:\>dir_alma. bas - ALMA. BAS файлының атрибуттарын экранға шығарады.

Каталог мазмұнының тізімі үлкен болған жағдайда -информацияны парақтап экранға шығару үшін қосымша /Р параметрі қолданылады. Бұл жағдайда экран беті информацияға толған сон информацияны экранға беру тоқтайды, жалғастыру үшін кез келген пернені басу керек.

C:\>dir/p немесе C:\>dir_student\basic /p

Информацияны экранға жинақты (бір жолға бірнеше файл жазу) түрінде шығару үшін /W параметрі қолданылады. Бұл жағдайда файлдардың аттары мен түрлері ғана экранға шығады, мысалы,

A:\>dir/p немесе C:\LEX>dir^w

DIR командасы берілген тізімде тек дисплейдің экранына шығарып қана қоймай, принтерге шығаруға және файлға жазып қоюға мүмкіндік береді. .

C:\>dir>prn-C дискісіндегі түпкі каталогтың тізімін принтер арқылы қағазга басып алу;

A:\>dir>spisok - тізімді SPISOK атты файлға жазып алу;

Ескерту. Команданың атынан кейінгі сызықша белгісі осы орынға кем дегенде бір бос орынның қажеттілігін көрсетеді.

2. MD (Make Directory - каталог жасау) - ағымдағы кез келген каталог ішінен жаңа каталог ашу командасы, мысалы,

C:\>md_student - С дискінің түпкі каталогынан STUDENT атты жаңа каталог ашу; _:

C. \>md_student\basic немесе C:\STUDENT>md_bas. c - STUDENT каталогында BASIC ішкі каталогын ашу.

3. RD (Rеmouve Directory - каталогты жою) - ішінде файлдары жоқ бос каталогтар мен ішкі каталогтарды жою командасы, мысалы,

C:\STUDENT\BASIO rd tecno2 - STUDENT каталогыныд ішіндегі екінші дәрежелі BASIC атты ішкі каталогының үшінші дәрежелі TECN02 ішкі каталогын жою;

C:\>rd_student\basic\tecno2 - түпкі ағымда болған жағдайда tecno2 ішкі каталогын жою;

4. CD (Change Directory - каталог ауыстыру) - бір каталогтан екінші каталогқа көшу командасы. Жоғары дәрежедегі каталогтарға көшу мына параметрлер ". . ", "/" арқылы іске асады.

Мысалдар:

а) C:\>cd_student\basic\ - STUDENT каталогының BASIC атты ішкі каталогына көшу;

ә) C:\STUDENT\BASIO> cd. . BASIC ішкі каталогынан STUDENT каталогына көшу;

б) C:\STUDENT\BASIC\ ТРОР2> cd\ - басты (түпкі) каталогқа көшу;

в) C:\STUDENT\BASIO cd. . \lex - BASIC каталогынан STUDENT каталогына кайтып оралып LEX каталогына көшу;

г) C:\STUDENT\BASIC\ECONOM2> cd. . \. - ECONOM2 ішкі каталогынан екі сатыға жоғары STUDENT каталогына көшу.

2. 6. Файлдармен жұмыс істейтін командалар

Бұл топқа COPY, REM, DELETE, TYPE, DATE, TIME және т. с. с. командалар жатады.

1. COPY - файлдарды көшіру командасы. Файлдарды көшіргенде файлдың бұрынғы атын сақтап (егер олар басқа каталогқа көшірілетін болса) немесе атын өзгертіп көшіруге болады. Параметр ретінде қандай файл, қайдан, қайда және қандай атпен көшірілетіні көрсетіледі. Жалпы түрде команда форматын былай көрсетуге болады:

Сору_<қайдан, нені>_<қайда>

Файл атауларында оларды топтап белгілеуге мүмкіндік беретін нұсқа (* және ?) таңбаларды пайдалануға рұқсат етілген, мысалы,

а) С:\>сору_а:\*. *_с: -А: дискісіндегі барлық файлдарды С: дискісіндегі жұмыс істеп тұрған ағымдағы каталогқа көшіру;

ә) C:\>copy_alla. bas_alma. bas - түрі BAS болып келген ALLA атты файлды, өзі орналасқан сол каталогқа ALMA. BAS деген атпен атты файлды, өзі орналасқан сол каталогқа ALMA. BAS деген атпен көшіру (екінші көшірмесін бөтен атпен алу) ;

б) C:\STUDENT\LEX>copy_a:port. txt - А: дискісіндегі port. txt файлын ағымдағы LEX каталогына өз атымен көшіру;

в) C:\>copy_knl. txt+b:\kn2. txt+a:\kn3. txt_kniga. txt - С:, A:, B: дискілеріндегі файлдарды KNIGA. TXT деген атпен С: дискісіне бір файлға көшіру (біріктіру) ;

в) C:\>copy_con_proba. txt - пернелерден (консоль - con) терген тексті PROBA. TXT файлына енгізу, бұл жағдайда PROBA. TXT деген жаңа файл пайда болады/ тексті теріп болғанды білдіретін белгі ретінде Ctrl+Z және Enter пернелері қолданылады;

ғ) C:\>copy_talgat. txt4-con_talgat. txt - TALGAT. TXT файлының соңына пернелерден терген текст жолдарын қосу;

д) C:\>copy_talgat. txt+con_talgat. txt - TALGAT. TXT файлының бас жағына пернелерден терген текст жолдарын қосу. Бұл жағдайда нәтиже-файл бастапқы файлдан бөтен атпен аталуы қажет;

с) C:\>copy_con_prn - пернелерден терілген символдарды принтер арқылы кағазға басып алу, "баспа машинкасы" режимі;

ж) C:\>copy_con_port. txt_prn - тскстік файлды қағазға басып алу.

2. REN (RENAME) файлдардың аттарын өзгерту командасы, параметрлері файлдардың екі және жаңа аттары, мысалы,

а) С:\> ren_port. txt_dora. txt - РО ЧТ. ТХТ атты файлды DORA. TXT деген атқа ауыстыру;

б) С:\> ren *. doc_*. txt - ағымдағы; каталогтағы заты DOC файлдардың бәрінің затын ТХТ деп өзгерту;

3. DEL (DELETE) - ағымдағы немесе көрсетілген каталогтағы файлды немесе файлдар тобын өшіру командасы, мысалы,

а) C:\> del_alla. bas - ALLA. BAS файылын өшіру;

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

Ұқсас жұмыстар

MS DOS операциялық жүйесі жайлы ақпарат

DOS – дискiлiк операциялық жүйе

Операциялық жүйеге сипаттама

MS DOS операциялық жүйесінің құрылымы жайлы

Операциялық жүйелер пәнінен дәрістер

Операциялық жүйе туралы

Операциялық жүйелер, оның дамуы және түрлері туралы ақпарат

Операциялық жүйе

Компьютерді жабдықтау программалары

Жүйелік жүктеуші және DOS аспапты құралдары

Пәндер

Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат

Қосымша

Email: info@stud.kz