Экологияның негізгі бағыттары

1. Экология және оның бағыттары
2. Экологияның қалыптасу кезеңдері

Экология ( лат. оіkos – үй, баспана; logos – ілім) – жеке организмнің қоршаған ортамен қарым-қатынасын, ортаға бейімделу заңдылықтарын, сондай-ақ организм деңгейінен жоғарырақ тұрған биологиялық жүйелердің – популяциялардың, организмдер қауымдастықтарының, экожүйелердің, биосфераның ұйымдастырылу және қызмет атқару заңдылықтарын зерттейтін ғылым.
Қазіргі уақытта экология ғылымының көптеген бағыттары бар.

1. Колумбаева, С.Ж. Экология және тұрақты даму: - Алматы: Қазақ университеті, 2012.- 129, [1] б.
2. Әлинов, М.Ш. Экология және тұрақты даму Алматы: Бастау, 2012.- 270, [1] б.
3. Әлинов, М.Ш. Тұрақты дамудың негіздері: - Алматы: Бастау, 2013.- 199 б.
4. Оспанова, А.К.Экология және тұрақты даму:.- Павлодар: Типография Сытина, 2010.- 77, [1] б.
5. Сатбаева, Г.С.Әлеуметтік экология және тұрақты даму Алматы: 2009.- 208б.
6. Салпынов, Л.Н. Экология және тұрақты даму: - Алматы: Эверо, 2014.- 133, [1] б.
7. Пехов, А.П.Биология с основами экологии: .- Москва: Лань, 2006.- 688с
8. М.С. Тонкопий, Г.С. Сатбаева, Н.П. Ишкулова, Н.М. Анисимова Экология және тұрақты даму.- Алматы: Экономика, 2014.- 315, [1] б.
9. Мухамединова, Н.А. Экология және тұрақты даму: оқу құралы Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық университеті.- Қарағанды:2015.- 170, [1] б
10. Божбанов, А.Ж. Әлеуметтік экология және тұрақты даму: - Алматы: Medet Group, 2015.- 279, [1] б. : табл.

Пән: Экология, Қоршаған ортаны қорғау
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
Л.Н Гумилев атындағы Евразия ұлттық университеті

СӨЖ
Тақырыбы: Экологияның негізгі бағыттары

Тексерген: Аубакирова К.М
Орындаған: Сейдуллаева Д

Астана
2016 жыл
Жоспар:
1. Экология және оның бағыттары
2. Экологияның қалыптасу кезеңдері
Экология ( лат. оіkos - үй, баспана; logos - ілім) - жеке организмнің қоршаған ортамен қарым-қатынасын, ортаға бейімделу заңдылықтарын, сондай-ақ организм деңгейінен жоғарырақ тұрған биологиялық жүйелердің - популяциялардың, организмдер қауымдастықтарының, экожүйелердің, биосфераның ұйымдастырылу және қызмет атқару заңдылықтарын зерттейтін ғылым.
Қазіргі уақытта экология ғылымының көптеген бағыттары бар. Олар:

1. Классикалық экология - биологиялық жүйелердің қоршаған ортамен байланыстарын зерттейді.

2. Глобалъды немесе ғаламдық экология - биосфераның бірлігін және
тұтастығын зерттейді. Табиғат және табиғи іс-әрекеттен туындайтын биосфера шегіндегі, тіптен күн жүйесіндегі әлемдік өзгерістер мен құбылыстарды зерттейді. Мәселен, ядролық қауіп-қатер, экологиялық апаттар, әлемнің климаттық ауытқуы, жаппай қырып жоятын қарулар, қатерлі эпидемиялар т.б.

3. Қоғамдық экология - қоғам мен қоршаған орта жүйесіндегі байланыс пен тәуелділікті қарастырады. Адам экологиясының бір бөлігі - қоғамдық құрылымдардың (жанұя және де басқа кішігірім қоғамдық топтар) оларды қоршаған табиғи және әлеуметтік ортамен байланысын зерттейтін ғылыми салалардың бірлестігі. Бұл бірлестікте цивилизацияның экологиялық факторлары, адамдар популяциясының экологиясы, экологиялық демография, этностардың және этногенездің экологиясы - нәсілдер мен ұлттардың қалыптасуы жатады.

4. Геоэкология - әртүрлі деңгейдегі геожүйелерді және оларға антропогендік өзгерістердің әсерін зерттейді. Бұл бағыт экологиялық жүйелерді биосфералық деңгейде қарастырады. Құрлық пен дүниежүзілік мұхиттардағы экожүйелер, ондағы қарым-қатынастар мен байланыстар, географиялық ландшафтар бойынша экожүйелердің құрылымы, бірлестіктер тұрақтылығы, кеңістік пен уақытқа қатысты өзгеруі, экожүйе өнімділігі, агро және антропогендік экожүйелер, олардың практикалық маңызы туралы зерттеулер жиынтығы. Геоэкология биогеографиямен тығыз байланысты. Биогеография - тірі организмдердің географиялық таралуы туралы ғылым.

5. Адам экологиясы - адамның табиғи мәнін, оның тіршілік ортасының экологиялық факторларының денсаулыққа әсерін зерттейді. Ауыл, село, қала тұрғындары мен дүниежүзі халықтарының сандық және халықаралық қатынастарды үйлестіру, көпшілікке үздіксіз, экологиялық мәдениет, этика, моральдық жағынан парасаттандыру, адамдардың экологиялық құқығын қорғау және этно экологиялық қауіпсіздігін сақтауды қамтамасыз ету жолдарын іздестіреді. Адам экологиясындағы ең маңызды ерекшеліктер: әлеуметтік және биологиялық аспекттерді дұрыс үйлестіріп, қолдана білу.

6. Қолданбалы экология -агрожүйе байланыстарын, қала экожүйесін, техносфераның қоршаған ортамен байланысын зерттейді. Адамзаттың іс-әрекетінің әртүрлі салаларымен және адамзат қоғамымен табиғаттың арасындағы қарым-қатынастарымен байланысты пәндер кешені. Қоршаған орта туралы ғылымның барлық аспектілері қолданбалы экология арқылы іске асырылады. Қолданбалы экология экономиканың экологиялық критерийлерін қалыптастырады, табиғатқа, қоршаған ортаға тигізілетін антропогендік әсерлердің механизмдерін зерттейді, қоршаған ортаның сапасын бақылайды, табиғи ресурстарды үнемді қолданудың нормативтерін негіздейді, шаруашылық іс-әрекетін экологиялық регламентациясын іске асырады, әртүрлі жоспарлар мен жобалардың экологиялық сәйкестігін бақылайды, қоршаған ортаны қорғаудың және адам әсерінен бұзылған табиғи орталарды қалпына келтіруге қажет техникалық құралдарын жасайды.
Қолданбалы экология өз кезегінде бірнеше бөліктен құралады:
1. Инженерлік экология - құрылыс, өндіру және өндеу өнеркәсіптерінің, энергетика, көлік өнеркәсіптерінің экологиялық талаптарына жауап беретін инженерлік нормалар және құралдар жасайды және зерттейді.
Бұл:
oo Әртүрлі инженерлік объекттерден шығатын техногендік эмиссияларды (сәулелену, тастандылар) және өнеркәсіптердің материалдық-энергетикалық ағындарын бақылау және регламенттеу;
oo Технологиялық процестердің, қондырғылардың, машиналар мен бұйымдардың экологиялық қауіпсіздігі;
oo Өнеркәсіп кешендерінің салалық құрамдарын, сонымен қатар азаматтық және шаруашылық объектілерді қолданудың және құрылыс объектілерін орналастыруды оңтайландыру.
Инженерлік экология әртүрлі тірі организимдердің инженерлік объектілерге тигізетін әсерін және экологиялық факторлардың әсерін қарастырады.
2. Ауылшаруашылық экологиясы негізі мал шаруашылығы ауылшаруашылық жануарларының кологиясы мен егін шаруашылығының биологиялық негіздерінен (агроэкология) құралады.
Экожүйелік көзқарас агробиологияны жер ресурстарын тиімді пайдаланудың, экологиялық таза өнім алу және өнімділікті арттырудың принциптерімен және құралдарымен байытады.
3. Биоресурстық экология табиғи экожйелердегі биологиялық ресурстарды пайдалану барысында олардың таусылмауының және бұзылмауының, биологиялық әртүрліктерді азайтпаудың, түрлерді жоғалтпаудың жағдайларын зерттейді.
4. Елді мекендер экологиясы, коммуналдық экология - қолданбалы экологияның бөлімдері, олар қалаларда (урбоэкология) елді мекендерде, тұрғын үйлердегі тіршілік жағдайына әсер етуші әртүрлі факторлардың ерекшеліктерін қарастырады.
5. Медициналық экология - адамдардың ауруларының, сонын ішінде табиғи факторлардың әсерінің және ортаның қолайсыз техногендік әсерінің салдары зерттеу саласынан басталған аурулардың пайда болуын, таралуын, өршіуін зерттеу саласы.

7. Неоэкология - адам, табиғат, қоғам арасындағы адами, әлеуметтік, экономикалық және экологиялық жағдайларды, қарым-қатынастарды бір-бірімен үйлестіре отырып, одан туындайтын проблемаларды адамның парасатты ақыл-ойымен шешуді қамтамасыз етеді. Табиғат ресурстарын тиімді пайдаланудың ең жоғарғы дәрежедегі жаңа технологиясын жасау, планетада адамзат қауымын азық-түлік, энергия және шикізатпен қамтамасыз ету, халықтар мен ұлттар арасындағы достықты, ауызбіршілікті қалыптастыру, этноэкология, экологиялық білім мен тәрбие, мәдениет, мораль, құқық, т.б. Адам мен биосфера шегіндегі тұрақты дамудың адами жоспарларын жасап, оны жүзеге асырудың жолдарын іздестіреді.

8. Химиялық экология организмдерге тигізілетін химиялық факторлады, негізінен, антропогендік факторларды зерттейді. Экологиялық химия жануарлар мен өсімдіктердің өздерінің химиялық агенттерінің көмегімен молекулалық және сигналдық ақпаратты жіберу қабілеттерін зерттейді.

9. Биоэкология - барлық экологияның негізі болып табылады. Оның негізгі бөлігі - табиғи биологиялық жүйелер:белгілі түрлердің өкілдері болып табылатын организмдер жүйесі(ауткология) популяциялар жүйесі (популяциялық экология немесе дэмэкология),көптүрлілік қоғамдастықтар, биоценоздар жүйесі(синэкология) экологиялық жүйелер (биогеоценнология)экожүйелер туралы ілім.

10. Экологиялық мониторинг - бұл қоршаған орта жағдайын
болжау, бағалау, талдау мен бақылау жүйесі.

Экология ғылымының тарихи дамуын, негізінен, үш кезеңге бөледі.
Бірінші кезеңде -- экология ғылымы туралы деректер жеке организмдерге сипаттама беру арқылы жинақтала бастады. Бұл кезең адамның пайда болған күнінен бастап XIX ғасырдың 60-жылдарына дейінгі уақыт аралығын қамтиды.
Алғашқы экологиялық түсініктер, ұғымдар мен тұжырымдар кез келген халықтың аңыз-әңгімелерінде, мақал-мәтелдерінде және басқа да ауыз әдебиет үлгілерінде жиі кездеседі. Мысалы, халқымыздың "құндыз -- суда, құлан -- қырда" деген мәтелі әрбір жануардың тіршілік ортасын нақты аңғартып тұр. Ал "Жылқының жауы -- бөгелек, жыланның жауы -- дегелек" деген мақал жануарлар арасындағы қоректік тізбекке нақты дәлел бола алады.
Экология ғылымы туралы кейбір ұғымдар мен түсініктер өте ерте кездерден басталды. Бастапқы экологиялық көзқарастар, негізінен, ботаника және зоология ғылымдарының жетістіктерінің нәтижесінде калыптасты.
Организмдердің тіршілік етуі өздері тіршілік ететін табиғи орта жағдайларымен тығыз байланысты болатындығы ертедегі ойшыл ғалымдар Эмпедоклдің (б.з.д. 490 ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.