Жасушалармен тіндердің патологиясы

І Кіріспе
ІІ Негізгі бөлім
2.1.Жасуша патологиясы.
2.2Жасуша органоидтары .
2.2.1 Эндоплазмалық тор патологиясы.
2.2.2 Пероксисомалар патологиясы.
2.2.3 Рибосомалар патологиясы.
2.2.4 Лизосомалар патологиясы.
2.2.5 Плазмолемма (Цитоплазмалық мембрана) патологиясы.
2.2.6 Ядро патологиясы.
2.3 Жасушааралық түйіспелер (контактар) патологиясы.
ІІІ Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер

Жасуша теориясының даму тарихы 300 жылға созылды. Оны зерттеуде әр түрлі оптикалық әдістердің дамуы микроскоптың жетілдірілуіне негізделді. Алғашқы микроскопты ХVII ғасырда ағылшын физигі Роберт Гук (1635-1703ж.) жасаған. Ол микроскоппен 1662 жылдан бастап түрлі объектілерді: тығын шұрықтарын (пораларын), қымыздық, қамыс және басқалардың ішкі қуыстарын көрді. Гуктің микроскопы қаралатын затты жүз еседен астам ғана үлкейтіп көрсететін болған. Роберт Гук өсімдіктерді микроскоп арқылы қарап отырып, олардың ұлпаларынан ара ұясы тәрізденген құрылысты тапқан. Ол осы ұяларды грек сөзімен “целлюлла“- “жасуша” деп атады. Бұл жерде Роберт Гук тіршілігін жойған жасушалардың ұяшығын ғана көрген еді. XVII ғасырдың 70-жылдарынан бастап голландық Антони Ван Левенгук объектіні үш есе үлкейтетін микроскоп жасап, оның көмегімен судағы бір жасушалы ағза-кірпікшелі кебісшені тұңғыш рет көрді. Тірі жасушаны алғаш рет 1839 жылы чех ғалымы Ян Пуркинье көрген еді.

1. Ж.Б.Ахметов. «Патологиялық анатомия» Алматы,2004
2. М.А.Пальцев,Н.М.Аничков.Патологическая анатомия :Учебник.В 2 т. Т.1.-М.:Медицина,2001.
3. А.И.Струков,В.В.Серов Патологическая анатомия:Учебник.-М.:Медицина,2013.
4. Кожабеков З.К., Отенов А.М. Малдың патологиялық физилогиясы. Оқулық, Алматы. «Ана тілі», 1992ж. 285б.
5. Патологическая физиология сельско-хозяйственных животных. С.И.Лютинский . М., 2002.-496с
6. Жаров А.В., Налетов Н.А., Стрельников А.П. и др. Вскрытие и патологоанатомическая диагностика болезней с/х животных. М., Колос,1982.
7. Жаров А.В. Патологическая анатомия с/х животных М.,2001 .
8. Жаров А.В. Судебная ветеринарная медицина М.,2001.

Пән: Биология
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым Министрлігі
Семей қаласының Шәкәрім атындағы Мемлекеттік Университеті.

БӨЖ

Тақырыбы: Жасушалармен тіндердің патологиясы.

Орындаған: Махметов Н.М
Тексерген: Нуркенова М.К

Семей 2015
Жоспар:
І Кіріспе
ІІ Негізгі бөлім
2.1.Жасуша патологиясы.
2.2Жасуша органоидтары .
2.2.1 Эндоплазмалық тор патологиясы.
2.2.2 Пероксисомалар патологиясы.
2.2.3 Рибосомалар патологиясы.
2.2.4 Лизосомалар патологиясы.
2.2.5 Плазмолемма (Цитоплазмалық мембрана) патологиясы.
2.2.6 Ядро патологиясы.
2.3 Жасушааралық түйіспелер (контактар) патологиясы.
ІІІ Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе

Жасуша теориясының даму тарихы 300 жылға созылды. Оны зерттеуде әр түрлі оптикалық әдістердің дамуы микроскоптың жетілдірілуіне негізделді. Алғашқы микроскопты ХVII ғасырда ағылшын физигі Роберт Гук (1635-1703ж.) жасаған. Ол микроскоппен 1662 жылдан бастап түрлі объектілерді: тығын шұрықтарын (пораларын), қымыздық, қамыс және басқалардың ішкі қуыстарын көрді. Гуктің микроскопы қаралатын затты жүз еседен астам ғана үлкейтіп көрсететін болған. Роберт Гук өсімдіктерді микроскоп арқылы қарап отырып, олардың ұлпаларынан ара ұясы тәрізденген құрылысты тапқан. Ол осы ұяларды грек сөзімен "целлюлла"- "жасуша" деп атады. Бұл жерде Роберт Гук тіршілігін жойған жасушалардың ұяшығын ғана көрген еді. XVII ғасырдың 70-жылдарынан бастап голландық Антони Ван Левенгук объектіні үш есе үлкейтетін микроскоп жасап, оның көмегімен судағы бір жасушалы ағза-кірпікшелі кебісшені тұңғыш рет көрді. Тірі жасушаны алғаш рет 1839 жылы чех ғалымы Ян Пуркинье көрген еді. Ол жасушаның ішіндегі сұйықты протоплазма немесе алғашқы плазма деп атады. Қазір протоплазма тек тарихи дерек ретінде ғана пайдаланылады, оны ғылыми тілде цитоплазма дейді. Протоплазма дегеніміз-жасуша ішіндегі сұйықтық пен ядро. Роберт Броун жасуша протоплазмасының тұрақты бөлігі-ядроны ашты. XIX ғасырдың басында жануарлар мен өсімдіктердің жасушалары кеңінен зерттеліп, олардан алынған мағлұматтар 1838-1939 жж.ботаник Маттиас Шлейден мен зоолог Теодор Шваннға жасушалардың құрылысы туралы ортақ қортынды жасауға мүмкіндік берді. Олардың тұжырымдауы бойынша, өсімдіктер мен жануарлар жасушаларының құрылыстары өте ұқсас және тіршіліктің дербес иесі екендігі, тірі ағзаның ең ұсақ бірлігі, сонымен қатар жасушасыз тіршілік болмайтындығы туралы ғылымға дұрыс түсінік берді. Осыдан кейін жасушаның тіршілік үшін маңыздылығы терең және жан-жақты зерттеле бастады. Мәселен,1858 жылы Рудольф Вирхов әрбір жасуша өзіндей жасушаның бөлінуі арқылы пайда болатынын анықтады. Карл Бэр сүтқоректілердің жұмыртқа жасушасын ашып,көп жасушалардың дамуы бір жасушадан басталатынын және аталық сперматозоид пен аналық жұмыртқа қосылғанда, зигота түзетінін анықтады. К.Бэрдің бұл жаңалығы жасушалардың ағза дамуындағы маңызын дәлелдеді.
Тірі ағзалар жасушаларының химиялық құрамы мен зат алмасуының ұқсастығының ашылуы жасуша теориясын дамытты.

Жасуша патологиясы

Жай микроскоппен қарағанда организмнің ең кіші құрылымы жасуша болып есептеледі.Неміс ғалымдары Шлейден және Шван (1838) барлық тірі организмдер жасушалардан түзілген,жаңа жасушалар тек жасушалардың бөлінуі нәтижесінде пайда болады, тірі организмдердің өніп-өсуі, дамуы осы жасушаларға байланысты деген жасушалық теория негізін қалаған болатын. Атақты неміс патологы Р.Вирхов(1858) организмнің барлық ауруларының негізінде жасуша патологиясы жатады деп есептеген.Р.Вирховтың бұл даналық пікірі осы күнге дейін өз маңызын жойған жоқ. Бірақ та Р.Вирхов дәуірінде жасушаның өзін жан-жақты ғылыми тексеру мүмкіншілігі жоқ еді.

Жасушада болатын өте күрделі өзгерістер,оның ультра құрылымы көп жылдардан кейін электрондық микроскоп жәрдемімен ғана анықталады. Электрондық микроскоп жасушаны екінші рет қайта ашты деуге толық негіз бар.Организмді біртұтас жүйе деп қарасақ,жасуша-соның бір бөлігі. Организммен жасуша арасында әрдайым өзара қарым-қатынас,өзара әсерлену және қызметтерін реттеу,үздіксіз жүріп жатады.Сол үшін жасушаны организмнің бір бөлігі деп қана емес,оны белгілі бір қызмет атқаратын ең қарапайым тірі жүйе деп қарау керек. Жасуша құрылысын негізінен цитология пәні үйретеді,бірақ та жасушаның өте нәзік құрылымдарын білу әр түрлі патологиялық, өзгерістерін білу көптеген аурулардың патогенезін анықтау үшін ауадай қажет,демек,патологанатом жасушаларды ультрақұрылым деңгейінде тексеріп, оның нәтижесін ғылыми - зерттеу жүргізуге немесе өзінің күнделікті жұмысында пайдалануға міндетті. Жасушаларды электрондық микроскоппен тексеру әдісі кеңінен қолданылады.Қазіргі таңда жасушаның жалпы патологиясын зерттеуден жасуша құрамындағы өте нәзік құрылымдарды-органеллаларды зерттеуге өту кезеңі басталды деп толық айтуға болады.Ал жасуша мембраналарының құрылысын және патологиясын зерттеу өз алдына мембранология ғылыми болып бөлініп шықты.

Сонымен жасушаларды зерттеуді оларды қоршап тұрған және оның сыртқы қабығы болып есептелетін плазмолемманың өзгерістерінен бастаймыз.

Жасуша органоидтары - жасушалардың тұрақты арнаулы бөлігі. Жасушаның қызметі тек органоидтардың көмегімен ғана орындалады.

Эндоплазмалық тор патологиясы- (гр. эндо - ішкі, гр. плазма - жапсырылған) - жасушаның ішін түгелдей бірімен-бірі тығыз байланысқан түтікшелермен торлап жататын 2 жарғақшалы түзіліс. Сыртқы жарғақшаларына рибосомалар бекінсе - түйіршікті ЭПТ, бекінбесе, тегіс жарғақшалы ЭПТ дейді. Тегіс жарғақшалы ЭПТ майлар мен полисахаридтердің алмасуына қатысады. Түйіршікті жарғақшалы ЭПТ рибосомаларында нәруыздар синтезделеді. ЭПТ торланған түтікшелері жасуша ішіндегі басқа органоидтардың қатынас жасауына көмектеседі.

Пероксисомалар патологиясы

Пероксисомалар немесе микроденешіктер саны бір жасушада 70-тен 100-ге дейін жетеді. Пероксисомалар үш қабатты мембранамен қоршалған , оның құрамында пероксидаза мен каталаза,Д-амин қышқылдары ,оксидаза , кейде уратоксидаза ферменттері бар. Бұл ферменттер оттегіні организмге сіндіріп , фенол,формальдегид және спирттерді залалсыздандырады. Пероксисомалар көлемдері 0,2 мкм-ден 0,5 мкм-ге дейінгі мөлшердегі мембраналы көпіршіктер. Олар лизосомалар секілді Гольджи кешенінің транс-полюсінен бөлініп шығады. Көпіршіктің мембранасының астында неғұрлым тығыз бөлігі мен перифериялық аймағы болады. Пероксисомалардың мембраналары тегіс ЭПТдан бүршіктеніп бөлініп шығады, ал ферменттері цитозольдің полирибосомаларында синтезделініп, пероксисомаға келіп түседі деген көзқарастар да бар. Пероксисомада пероксидаза, каталаза және D-АҚның оксидазасы сияқты тотығу ферменттері болады. Пероксидаза жасушаға токсинді әсер ететін сутегі тотығының алмасуларында қатысады.
Пероксисомалардабиохимиялықреакциял арүшінмолекулалыоттегіқолданылады. Сондай-ақпероксисомаларбасқа да зиянды заттардың қосылыстарын, мысалы этанолды бейтараптауға қатысады. Каталаза пероксисоманың басқа ферменттерінің ішінде барлық ақуыздардың 40% құрайды. Пероксисомаларлипидтер, холестерин және пуриндердің алмасуларына қатысады.

Рибосомалар патологиясы

Рибосомалар организмдегі белоктар синтезін реттейді.Оның құрамында РНҚ,белок және азырақ липидтер болады.

Рибосомалар жасушаның белок жасап шығаратын фабрикасы деп қаралады.Бірнеше рибосомалар (4-6) бір-біріне ақпарлаушы РНҚ арқылы бірігіп полирибосоманы (полисомаларды) түзеді.Олар түйіршікті эндоплазма торында жайғасқаан.Жасушада жасап шығары күшейгенде,мысылы ісік жасушаларында рибосомалар саны көбейеді,ал олардың санының азаюы белок синтезінің әлсіреуінің белгісі болып есептеледі.Дистрофия кезінде рибосомалар эндоплазма торымен байланысып үзіп жоқ болып ,ал полисомалар бөлшектеніп кетеді.

Рибосома (рибонуклеин қышқылы, лат. soma - дене) - цитоплазмада бос күйінде, жарғақшаға (ЭПТ) бекінген күйінде болатын нөруызды дөнек тәрізді өте ұсақ органоид. Ол нәруыз синтезіне қатысады
Митохондрия (гр. mitos - жіпше, гр. chondrion - дәнек) - барлық тірі жасушаларда болады. Пішіні таяқша, жіпше, дәнек тәрізді түзіліс. Жасушада ондаған, мыңдаған митохондриялар кездеседі. Сыртын 2 қабатты жарғақша қаптайды. Сыртқы жарғақшасы тегіс, ішкі жарғақшасы қатпарлы. Митохондриялар - май қышқылдарьш синтездеп, жасушаларды энергиямен қамтамасыз ететін энергия жинақтаушы құрылым. ішкі жарғақшадағы ферменттер глюкоза мен аминқышқылдарды ыдыратып, май қышқылдарын тотықтырады.

Лизосомалар патологиясы

Лизосома құрамында түрлі зат алмасу үрдістеріне қатысушы 40-тан астам ферменттер бар.Мысалы,катепсин протеолиздік ферменттер тобына жатса,қышқыл рибонуклеаза,РНП қалдықтарын, ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.