Мемлекеттік басқарудың тиімділігін арттыру жолдары

Мазмұны

Кіріспе

Қазақстан тәуелсіздігін иеленгеннен бастап, экономикалық, саяси түрленумен қатар, жалпы масштабты мемлекеттік басқаруында да реформаланды.

Мемлкеттік басқарудың қоғамдағы өзгерістерін бастан өткеріп, қарқынды дамып жатқан жаңа эканомикалық және саяси қатынастардан қалып қою үлкен кедергі болар еді.

1990 жылдары басталған мемлекеттік құрылыспен қатар мемлекеттік басқарудың қызметтері мен атқаратын қызметтері өзгерді. Нарықтық эканомикаға өту және шаруашылық қожалықтың либерализациясы мемлекеттік басқарудың қызметтерінің өзгеруіне әсер етті.

Жалпылай реформа жүргізу арқылы заманға сай нарықтық жүйеге бейімделегн мемлекеттік басқару орталықтандырылып әрбір өңірдің шекаралық дамуы мен қалыптасуына орасан зор әсерін тигізді.

Мемлекеттік басқарудың дамуы елбасымыздың болашаққа жол ашқан «Қазақстан-2030. Гүлдену, қазақстандықтардың қауіпсіздігі мен әл-ауқаттылығы» бағдарламасымен айқындалды. Бұл құжаттың бір бөлігі мемлкеттік дамуды сапалы және жоғарғы деңгейде ұйымдасытру қарастырылған.

Мемлекеттік және жергілікті басқарудағы билік өкілдеріне арнайы қызмет пен жүктелер өкілеттіктерін бір жүйеге келтіру және мемлекеттік қызметтің тиімділігін арттыру осы жұмыстың өзектілігі болып саналады. Бұл мәселенің қойылу мақсаты жоғары. Себебі бұның нәтижелері мен бағалаулары арқылы мемлекеттік басқаруды одан сайын жетілдіруге жол ашылады.

Бұл зерттеудің обьектісі мемлекеттік және жергілікті басқару жүйелері болып табылады.

Зерттеу пәні - мемлекеттік басқарудың тиімділігін арттыру жолдары болып табылады.

Зерттеудің мақсаты - Қазақстан Республикасындағы мемелекеттік басқаруды қарастыру және сол арқылы бүкіл басқару жүйесінің тиімділігін арттыру.

Қойылған мақсаттарға орай мынадай міндеттер айқындалды:

- Мемлекеттік басқару теориясына шолу жасау және мемлекеттік басқарудың ерекшеліктерін, мақсатын, міндеттері мен қағидалаларын зерделеу.

- Тиімділіктің өлшемдері мен индекаторларының әдістемесін зерттеу.

- Шетелдік мемлекеттік басқару тәжірибесінің тиімділігін анықтау.

- Қазақстандағы мемлекеттік басқарудың тиімділігіне талдау жасау.

- мемлкеттік басқару тиімділігін жоғарылату жолдарын қарастыру. Дипломдық жұмыстың жаңалығы - мемлекеттік басқарудың тиімділігін арттырудағы мемлекеттік қызметтің рөлін анықтау болып табылады

Дипломдық жұмысты зерттеу барысында статистикалық мәліметтер жинақталып нақты аналитикалық шолулар жасалынды.

Дипломдық жұмыстың практикалық маңыздылығы мемлекеттік басқарудың қазіргі заманғы жүйесін мемлекеттік органдарда қолдану болып табылады.

Дипломдық жұмыс үш тараудан тұрады. Бірінші бөлімде мемлекеттік басқарудың теориялық негіздемелері және шетелдердегі мемлекеттік басқару модельдері салыстырмалы түрде баяндалған.

Екінші бөлімде Қазақстан Республикасы және Павлодар облысы бойынша мемлекеттік қызметкерлердің сандық және сапалық көрсеткіштері қарастырылды

Үшінші бөлімде нақты өзекті мәселелердің шешілу жолдары мен мемлекеттік басқару органдарының тиімді қызметі үшін жағдай жасау амалдары қарастырылған.

1 Мемлекеттік басқарудың жалпы теориялық негіздері

1. 1 Басқарудың мәні, түсінігі. Мемлекеттік басқарудың ерекшелігі. Мемлекеттік басқарудың функциялары, мақсаттары мен қағидалары

Мемлекеттік басқарудың ерекшеліктерін және мазмұнын меңгерудің алдында, ең бірінші басқару дегеніміз не екенін анықтау қажет? Басқарудың ең бастысы кең тараған мәні бір нәрсені (немесе біреуді) басқару дегенді білдіреді. Бірақ мұндай констатициямен шектеуге жеткіліксіз. Басқарудың мазмұнын ашуда, оның функцианалды мәнінің қажеттілігі туындайды. Жалпытеориялық позициялар келесі қорытындыларға жеткілікті негіздерді береді.

1 Басқару функциясы әртүрлі табиғи жүйелердің ұйымдастыру (биологиялық, техникалық, әлеуметтік) олардың тұтастығын қамтиды, алдында тұрған міндеттерге жету, құрылымдық сақтау, әрекеттерінің режимдерін қолдайды.

2 Басқару осы не басқа элементтер жүйесінің мүдделерін құрауда қарым-қатынысына құрмет етеді және барлық элементтердің міндеттерін бір бүтін көрсетуде.

3 Басқару-толық жүйенің ішкі сапасы, негізгі элементі мен субъект болады (басқарушы элемент) және объект (басқаратын элемент), әрдайым бастапқы өзіндік ұйымдастырудағы (өзін басқару) өзара әрекеттесуі.

4 Басқару тек қана ішкі өзара әрекеттесуде элементтердің жүйесін құрауға ұсынады. әртүрлі иерархиялық деңгейде көптеген жалпы өзара әрекеттесу жүйесі бар, ішкі жүйе сияқты басқару функцияларын жүзеге асыруда жүйе аралық сипаттаманы да ұсынады. Соңғы жағдайда жоғары тәртіптегі жүйе төмен тәртіптегі жүйе қатынасы бойынша субъект рөліне енеді, басқару объектісі арасындағы өзара әрекеттесу шеңберінде болады.

5 Басқару өз мәні бойынша басқарушы субъектіні объектіге әсер етуге әкеледі, жүйелерді реттеу мазмұны болып табылады, жалпы заңнамалық іс-шараларға сәйкес оның дамуын, қызметік мәнін қамту. Осы-бағытталған тәртіпті әсер етуі, субъект пен объектінің арасындағы байланыстарды және тікелей субъектіні басқаруын жүзеге асырады.

6 Басқару ақиқаттығы, егер басқарушы субъектіге қызмет ететін объект таныс болса, басқарушы экономикалық жүйе басқаратын элемент. Демек, басқарушы (тәртіптеуші) субъект дәргейіне басқару ықпалдығы.

Жалпы басқаруды сипаттайтын түсініктің негізгі ерекшеліктері осындай. Заманауи ғылыми әдебиеттерде түрлі негіздер бойынша басқару әртүрге бөлінеді. Жалпы қоғамдық өмір сүру сферасына байланысты анықтайды: жалпы қоғаммен басқару, экономикалық басқару, әлеуметік басқару, саясатты басқару, рухани-идеологиялық басқару; қоғамдық құрылымдық қарым-қатынастардан: саясатқа сәйкес экономикалық басқару, қоғамдық рухани және әлеуметтік даму; басқару объектілерден: экономикалық (шаруашылық) басқару, әлеуметтік-саясаттық басқару, рухани өмірмен басқару; сипаттамасы мен көлемімен қоғамдық құбылыстарды жаулап алуын басқару: қоғаммен басқару, мемлекетпен басқару, салаларды басқару, халықшаруашылық сферасы, кәсіпорынмен, ұйыммен, мекемемен, фирмалармен және т. б. басқару.

Басқару түрлері ретінде сонымен қатар жоспарлы, аймақтық, салааралық, стратегиялық, жалпы-бағдарламалық және т. б. болып табылады. Сондықтан басқару түрлері бойынша мәселесі және мемлекеттік басқаруына сәйкес қағидалық мәні бар, немесе тек қана оның қызмет ететін және иерархиялық тиімділік пен объектілерді басқару әлбетте өзара әрекеттесу жүйесін басқарушылық анықтама құрылады. Классификациялауға кім алатын болса, теріс жағдайда барлығы есептік нүктеге тәуелді. «Құлау» болмау үшін, сындарды ерекшелеуде нақты анықтау керек

Субъектіні басқару бойынша алты басқару түрлерін атап кетуге болады, олар көп жағдайда өзара сәйкес келеді.

1 Мемлекеттік басқару, ол туралы ең бірінші бәрін айтуға болады, оның субъектісі мемлекет болып табылады, себебі, қоғам түрі, субстрат бойынша халық онымен қосылады. Мұнда негізгі басқару жалпылық, егемендік, қауіпсіздік, тәртіптілік және тарихи уақыт шеңберінде барлық елдің әлеуметтік дамуы болып келеді.

2 Аймақтық өзара басқару төмеңгі және ерекше демократиялық мемлекеттік басқару түрі, субъектісі тұрғындары мен әкімшілік аумақтық болады, адамдардың жергілікті кешенмен орналастыру мәселелері қызмет ету мәні болады.

3 Менеджмент, жеке меншік жағынан (иесі, иегері) өзінің жеке меншігімен басқарады. Әрине, жеке меншік дегенеміз-ол қоғамдық қарым-қатынастар, онда адамдар өз көз қарастарымен қатысады, тек қана жай затармен, мүлікпен, қызметтермен пайдаланбайды. Мұнда ештеңе өзгермейді, тапсырма бойынша немесе жеке меншіктің сенімімен менеджерлер және жалдамалы басқарушылар (жоғарытөленетіндер) бола алады, егер жеке меншік жеке, үлескерлік, жалпы, акциондық, кооперативтік, ұжымдық, халықтық муниципалды, мемлекеттік және т. б. болса да. Жеке меншік басқаруы объективті кірістерден, ренталардан алудан құралады.

4 Қоғамдық басқару, субъектісі институализдік (заңгерлік ресімдеу-заң, жарғы арқылы) қоғамдық бірлестіктер болып табылады. Мұндай субъектілер еркін, плюристік азаматтық қоғамда көп және өз ішкі құрылымдық меншікте басқарылады және сыртындада.

5 Топтық (ұжымдық) өзіндік реттеу, субъект болып бір топ адамдар қатысады, әрбір қоғамдық өмірде еркін (өз жеке көзқарасы бойынша) және өз уақытында басқалардың қызығушылық есебінде, мәдениет нормалары мен әлеуметтік жалпыүй жеке мінезі мен қызметімен басқарады.

Мақсатты мінезі немесе жеке адамның қызметі, егер ол өз өмірінде жасампаз, гумандық мақсаттар және олардың жетістікке жету үшін өз білімдерін, күштерін, уақыттарын береді. Бұл - фундамент, барлық басқару түрлерінің негізі, өйткені мінездің сипаттамасынан және әс-әрекетінен адамдардың мазмұнына тәуелді, соңғы көлем мен механизмі.

Сонымен қатар, басқарудың барлық түрлерін сақтау керек:

-конституциондық және басқа құқықтық реттеуге жатады, мемлекеттік басқару басқа басқару түрлерімен тығыз байланысты жүргізеді;

- өзара байланысты, толықтырады, оырн басады, күшейтеді және бір бірін әлсіретеді;

- әрбір тарихи сәтте өзінің даму деңгейін меңгереді, олардың басқаруын объектілерді басқаруға сәйкес өз қабілеттілігін көрсетеді.

Сондықтан кез-келген басқарудың түріне абстрактылы жақындауға болмайды, қайсі бір артық шығады, менеджментке бүгін бұл қалай қолданылады. Сол процесстердің әрдайым басқару ақиқаттығын көруге керек, құбылыс пен қарым-қатынас, нақты субъектілерді басқару жағынан басқаруға жатады. Барлық басқару түрлердің арасынан мемлекеттік басқару орын алады, түсінуге болады, ерекше орны, оған тиісті үш сипаттаманы түсіндіреді:

1 Мемлекетт, басқару субъектісі ретінде орындайды, мемлекеттік басқаруға маңызды сипат береді, онсыз ол құрылмайды. Бұл жүйелік сипаттамасы. Адамдық сияқты үлкен массалық басқаруды жүзеге асыра алады, солай материалдық ресурстарды да асыра алады. Осы сипат қағидаллы, тек қана сонын аясында келісімділігі жүзеге асады, координация, мақсаттылық және тиімділік.

2 Сипаттамаға анықтайтын әрекет ықпал етеді, осы басқару түрімен жүзеге асады, оның субъектісін көрсетеді, мемлекет оның ішіне енген билік күші. Осылай, заманауи «Қысқа философиялық энциклопедия» мемлекет «құдай құрылымы, әрдайым адамдардың бірге іс-әрекеттесуде нәтижесінде жаңарады, осы не басқа облыста қоғамдық қызметтерді реттейді» мемлекет ұғынады. Мемлекет қоғамдық құрылымдардан адамдарға қатысты қайнар көзінде құқықтық шарттастығы (легитимділігі) бар мемлекеттк биліктің, ал іске асыруда мәжбүрлеу құралдары бар мемлекеттік аппарат күшінің болуымен ажыратылады. Бұл күштік қысым басқаруда алға қойылған мақсаттардың, оларда қамтылатын ұйымдастыру сәттері және онымен белгіленген нормалар орындалуы керектігіне апарады. Сәйкесінше мемлекеттік басқарумен байланысты барлық мәселелер тарихи сипатта болады: мемлекет қандай, ол не істейді және оны қалай жасайды, алдына қандай мақсаттар қояды.

3 Бұл сөзсіз, мемлекеттік басқарудың таралу шектері. Бұндай шектер бүкіл қоғам шеңберінде болып жатқан емес, керісінше оның шеңберінен шыққан және осы мемлекеттің сыртқы саясатында көрініс табуымен анықталуы мүмкін. Мемлекет пен қоғам арақатынасының дұрыс нұсқасы адамдардың қоғамдық өмірі бостандықтың және өзін-өзі басқарудың орасан зор мөлшерімен сипатталады, ал автономия шектері өз кезегінде қоғамдық институттармен қалай анықталса, дәл солай мемлекетпен де анықталады. Яғни мемлекет заңнама арқылы өмірдің барлық салаларында адамдар мінез-құлқының негізгі типтері мен нормаларын белгілейді және олардың сақталуын өзінің билік күшімен қамтамасыз етеді. Бұл мәтіндегі мәселе «мемлекеттік басқарудың қоғамға таралуында», себебі бұл жерде сөз технологиялық өзгерістер жайында емес, қоғам күйінің сараптамасы, өзін-өзі реттеу мен жаңашылдыққа бейімделу қабілеті туралы болғалы отыр. Бұндай сентенция мемлекеттік басқару қоғамға әсерін сақтайды деген қорытындыға әкеледі, бірақ мәселе бұл әсердің қаншалықты терең екендігінде. Бұл әсер өзі арқылы қоғам күйін көрсетуге және жаңғыртуға бағытталатындығын атап өткен маңызды. Сонымен қатар басқару өзінің мақсатты, ұйымдастырушылық және реттеушілік әсер етуін бағыттайтын үдерістермен және құбылыстармен өзара байланысты болуы тиіс.

Сонымен, мемлекеттік басқару - бұл адамдардың қоғамдық өміріне, билік күшіне сүйенетін реттеу, сақтау және қайта құру мақсатындағы мемлекеттің практикалық, ұйымдастырушылық және реттеушілік әсері.

Мақсаттардың кең ауқымды түрткі болатын, ынталандыратын және реттейтін функцияларды атқаратындығы белгілі. Мемлекеттік басқару мақсаттары сол қоғамның өмір сүру негізінде жатқан мақсаттар негізінде туындайды. Олар қоғам мақсаттарынан туынды болып табылады [16, 5 б. ] .

Мемлекеттік басқару мақсаттары:

1) елдің ішкі және сыртқы қауіпсіздігін қамтамасыз ету;

2) елдің сенімді әрі тұрақты демократиялық дамуын қамтамасыз ететін қоғамдық институттарды дамыту және нығайту;

3) азаматтардың құқықтары мен бостандықтарын конституциялық қорғау, жалпы әкімшілік-құқықтық реттеу;

4) адамдардың әл-ауқатын арттыруға бағытталған мемлекеттік саясат қалыптастыру;

5) позитивті экологиялық ахуалды қолдау;

6) нарық механизмдерін қолдау;

7) аймақтар мен орталықтың сауатты, өзара тиімді әріптестігі.

Бұл мемлекеттік басқару мақсаттарының тек жалпы көрінісі ғана. Бірақ жедел және стратегиялық, түпкі және аралық, жалпы және жеке мақсаттар қамтылатын «мақсаттар ағашын» құру аса маңызды. Мақсаттар селбестік пен синтезде, яғни қандай да бір тұтастықта болуы тиіс. Бірақ бұл тұтастықты оларды іске асырудың шынайы құралдарымен, әдістерімен және тәсілдерімен біріктіру керек, әйтпесе тіпті дұрыс қойылған мақсаттардың өзі-ақ іске асыру үдерісінде бұрмаланады.

Мемлекеттік басқару функциялары - мемлекеттің қоғамдық үдерістерге биліктік, мақсаттық, ұйымдастырушылық және реттеушілік әсерінің объективті шартталған түрлері. Мемлекеттің бұл ерекше әсері біртұтас болып келетіндігін атап өткен маңызды [16, 18 б. ] . Мемлекеттік басқару функцияларының жиынтығына кемінде 2 фактор әсер етеді: қоғамдық үдерістердің күйі, құрылымы, өзара басқарылатындығы, яғни басқарылатын объектілердің жиынтығы және мемлекеттің қоғамдағы орны мен рөлі. Осылайша, мемлекеттік басқару бір жағынан мәжбүрлеуді, яғни «легитимді мәжбүрлеуді» қолданатын элемент болып табылады, екінші жағынан ол қоғамға бағынысты рөл атқарады және қоғамдық дамудың мұқтаждықтарымен, тілектерімен және мүдделерімен анықталады деген қорытынды жасауға болады. Ондай қарама-қайшылық туралы сөз еткенде шектеу мен алмастыруға қарай қадам жасағың келеді, дәлірек айтқанда алғашқы сәтте бұл функцияны жою ойға келеді (яғни «мәжбүрлеуді») . Бірақ бұл функцияны жойса, бос орынды толтыру керек, бұл орайда ең алдымен ойға өзін-өзі басқару механизмі ғана келеді, олай болмаған жағдайда біз ұйымдастырушы және реттеуші механизмдер девальвацияға ұшырап, басқару әсерінің вакуумы орын алу фактісіне, яғни аласапыранға, бассыздыққа тап боламыз.

Осылайша, мемлекеттік басқару функцияларын атқара алатын және олардың тиісті іске асырылуын қамтамасыз ете алатын қоғамдық институттарды даярлау, іріктеу және бағалау сөз етілуі тиіс. Біз заманауи қоғамда мемлекеттік сектор азаюының (бұд жағдайда жекешелендіру мемлекеттік секторда тиімділікті арттырудың негізгі тәсілі ретінде қаралады), ал басқа жағынан нарықтық қатынастарды ұйымдастыру саласында саясатты ұйымдастыру мен даярлауда мемлекеттік реттеудің рөлін арттырудың куәгерлері болып отырғандығымыздан қандай да бір балансқа қол жеткізу оңтайлы нұсқа.

Мемлекеттік басқарудың функциялары.

1 Жоспарлау функциясы. Сонымен қатар немен? Қалай? Қайда? Қашан? Мақсатқа жетеді деген сұрақтарға жауап беру. Стратегиялық мағызды функция.

2 Ұйым функциясы. Адамдардың өзара әрекеттесіп, керекті нәтиже әкелетін шарттарды шығару.

3 Реттеу функциясы. Функция, адам ұйым шеңберінде тиісті мөлшердегі іскерлікті орындау үшін бағытталған.

4 Тұлғалармен жұмыс функциясы. Әлемдік тәжірибеде берілген функцияға аса көп көңіл аударылады.

5 Бақылау функциясы. Барлық аталған функцияларға кері байланыс болып табылады.

Өкінішке орай, неоконсерваторлар туралы жалпы жорамалдайды, барлық қоғамдық өмірдің ортасында рыноктық реттеу біздің мемлекетіміздің шеңберінде өткір растау таба алмайды. Бұл жерде мемлекеттің ерекше функцияларын анықтау маңызды, берілген функциялар рыноктық механизмдерге сатып алуларға кетпеуі үшін, былай істеу үшін, респубоикалық деңгейде және рыноктық механизм деңгейіңде мемлекет берілген функциялардың көлемін анықтау үшін. Осы кезде қорытынды салықтар жеңілдік, инвенстиция деңгейімен жүзеге асырылуы тиіс, бұл рыноктық экономика ортасындағы бақылау. Ерекше функцияларға жатады: ғылыми-техникалық даму, еңбек қатынасындағы ортамен бақылау және реттеу, әрине, қаржылық жүйе. Берілген функциялар бөлек тұр және мемлекет жағынан қатан бақылау қалайды, жайсыз жағдайда мемлекет қауіпсіздігіне қауіп туралы айту. Яғни, олардың жүзеге асу кезінде мемлекеттің барлық даму ерекшеліктерін есептеу керек, оның ерекшелігі.

Мемлекеттік басқаруға жақындаудың әдіснамалық тұтастығына құрылымдарды құру мен өзгертудің кешенді механизмін құруға мүмкіндік беретін мемлекеттік басқарудың нақты қағидалары болғанда ғана қол жеткізуге болады. Қағида (лат. «principium» - бастапқы, негіз) теория ұғымы ретінде мемлекеттік басқару жүйесінде заңдылықты, оның элементтері арасындағы қарым-қатынасты және өзара байланысты көрсетеді [16, 186 б. ] . Яғни қоғамдық-саяси өмірдің сол заңдылықтары мен қарым-қатынастары, ұйымдастырушылық құрылымның және белгілі бір ғылыми ережелер түріндегі көрініс тапқан, көбісі құқықпен бекітілген және адамдардың теориялық және практикалық басқарушылық қызметінде қолданылатын мазмұндар. Ең алдымен мемлекеттік басқару қағидаларының мәселесінде 3 өзара байланысты және өзара шарттас аспектіні бөліп қарастыруға болады:

1) Онтологиялық (бұл аспект қағидалар генезисін, олардың өздері көрсететін заңдылықтардың табиғатымен, мәнімен, орнымен және рөлімен, қарым-қатынастарымен байланысын қамтиды) ;

2) Гносеологиялық (қағидалар сипатының, олардың дұрыс ғылыми талдау тілінің, қисынының және құрылымының сараптамасы) ;

3) Әдіснамалық (қағидаларды теориялық және практикалық қолдану механизмдеріне нұсқайды) .

Осы уақытта толық бүкіл құқықтар, олардың қарым-қатынастары қағидалары жпғы артуы болмайды екені жайлы айқындалды. Мемлекеттік басқаруда тәжірибеде адамдардың қарым-қатынастары оларды тәуелді болуы осы тәжірибеде анықталады. Тәжірибелік басқаруда қағидаларды білуге аса маңызды емес, тәжірибелік қызметін қолдануды білу керек.

Солайша мемлекеттік басқаруда қарым-қатынас құқықтары жайлы айту құқық түрінде, сосын ғылыми түрде меммлекеттік басқаруда ұйымның қызметі мен мәні ерекше болып келеді. Мемлекеттік басқаруда қағидаларды дәлелдеуде технологияларды анықтауда келесі талаптарды ұсынуға болады:

а) өзара әрекеттесу және қарым-қатынасы бар құқықтарды көрсету;

б) қарым-қатынас және өзара әрекеттесу құқықтары біртекті болу керек;

в) мемлекеттік басқаруда әлеуметтік қарым-қатынас өзара әрекеттесу мақсаты және тұтастығы болум керек;

г) мемлекеттік басқаруда ерекшеліктерді көрсету керек;

Мемлекеттік басқару қағидаларының жүйелігін қарастыра отырып, осы облыстағы айтарлықтай қиындықтар жайлы куәлік ететін біркелкісіздік байқалады. Осы жұмыста Г. В. Атаманчуктың «Мемлекеттік басқару теориясы» атты еңбегінен алынған жүйелендіру қолданылды:

Мемлекеттік басқару қағидалары:

1) қоғамдық-саяси (мемлекеттік басқарудың әлеуметтік табиғатын, оның дамуының жалпы заңдылықтары мен негізгі ерекшеліктерін тану нәтижесінде қалыптасады) ;

2) функционалды-құрылымдық (мемлекеттік-басқарушылық әсер ету құрылымының заңдылықтарын ашады) ;

3) ұйымдық-құрылымдық (мемлекеттік басқарудың ұйымдық құрылымының және қызметшілердің оларды қалыптастыру мен жетілдіруде жіберу сәттерінің, сондай-ақ мемлекеттік-басқарушылық әсер етулерді ұйымдастырудың заңдылықтары мен ерекшелігін, сипатын көрсетеді) ;

4) мемлекеттік-басқарушылық қызмет (басқару функцияларын қалыптастыру және іске асыру кезіндегі мемлекеттік органдардың басқару қызметінің формалары мен кезеңдері әдістерінің заңдылықтарын, қатынастарын және өзара байланысын ашады) .

Бұл қағидалар элементтердің әр тобында өз ерекшелігіне ие болады, себебі бұл топтардың мемлекеттік басқарудың онтологиялық элементтері жүйесіндегі орны мен рөлі олардың ерекше құрылымын шарттайды.

1. 2 Мемлекетті басқаруды әдістемелік тұрғыдан қарастырудың (әсер етудін) тиімділігі

Мемлекетті тиімді басқару және жеке меншікті басқару осы тақырыптарға арналған ғылыми жұмыстар өте көп. Сонымен қатар, берілген әдісті бағындыруда біз тәжірибе жүзінде әр түрлі мәселелерге жолығамыз. Олар: кадрлық, экономикалық, политикалық және т. б. Негізі бұл дұрыс тұжырымдама, өйткені басқару жүйесі жоғарғы тиімді басқару сатысымен анықталады. Сонымен қатар ғылыми түсінігі бар адамдар басқарудың тиімді әдісінің проблемаларын өздерінше түсінеді.

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс