Санитарлық микробиологиялық зерттеу
І. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім
2.1. Санитарлық микробиологиялық зерттеудің әдістері мен принциптері.
2.2. Санитарлық көрсеткіш микроорганизмдердің сипаттамасы. Оларға қойылатын талаптар.
2.2.1. 1.топтағы санитарлы.көрсеткіштік микроорганизмдер.
2.2.2. 2.топтағы санитарлы.көрсеткіштік микроорганизмдер.
2.2.3. 3.топтағы санитарлы.көрсеткіштік микроорганизмдер.
ІІІ.Қорытынды
ІV.Пайдаланған әдебиеттер
ІІ. Негізгі бөлім
2.1. Санитарлық микробиологиялық зерттеудің әдістері мен принциптері.
2.2. Санитарлық көрсеткіш микроорганизмдердің сипаттамасы. Оларға қойылатын талаптар.
2.2.1. 1.топтағы санитарлы.көрсеткіштік микроорганизмдер.
2.2.2. 2.топтағы санитарлы.көрсеткіштік микроорганизмдер.
2.2.3. 3.топтағы санитарлы.көрсеткіштік микроорганизмдер.
ІІІ.Қорытынды
ІV.Пайдаланған әдебиеттер
I-сынаманы дұрыс(стерильді) күйде алу - санитарлық-микробиологиялық зерттеулердегі барлық жағдайлар нормативті құжаттарға сай жүргізіледі. Сынаманы алған кездегі қателік дүрыс емес және қайтымсыз қортынды сараптамаларға әкеліп соғады. Сынаманы тасымалдау кезінде зерттелетін объектідегі бастапқы микрофлораның көбейіп кетпеуін және тіршілігін жоймау үшін жағдай жасау қажет. Сондықтан да, сынаманы алғаннан кейін 2 сағат ішінде зерттеуді өткізу қажет, бірақ осы уақыт ішінде оны жеткізу мүмкін болмаса, онда сынаманы контейнер тоңазтқышта +4–10ºс сақтау және тасымалдау уақытты 6 сағатқа дейін. Әр сынама құжатпен қоса зертханаға жіберіледі: құжатта зерттелетін материалдың аты, сынаманың номері, алу уақыты, алған жері, объектінің сипаттамасы, сынаманы алған маманның аты-жөні, қолы жазылады.
1.Толысбаев Б.Т, Бияшев К.Б. , Мықтыбаева Р.Ж .«Ветеринариялық санитарлық миеробиология», 2008.
2. Поздеев О.К. Медицинская микробиология: Учеб.для вузов /О.К.Поздеев; под ред. В.И. Покровского.-2-е изд.испр.-М.:ГЭОТАР-МЕД, 2004.-768 с
3. Жалпы микробиология (оқу-әдістемелік құрал). Микробиология кафедрасы-ның профессорлары Б.А. Рамазанова, А.Л. Котова, Қ.Қ.Құдайбергенұлы, оқытушылар: Б.М. Хандиллаева, Г.Р. Амзеева, Т.С. Бегадилова, А.М. Бармакова, Д.Ж. Батырбаева. Алматы. 2006. – 176 б.
2. Поздеев О.К. Медицинская микробиология: Учеб.для вузов /О.К.Поздеев; под ред. В.И. Покровского.-2-е изд.испр.-М.:ГЭОТАР-МЕД, 2004.-768 с
3. Жалпы микробиология (оқу-әдістемелік құрал). Микробиология кафедрасы-ның профессорлары Б.А. Рамазанова, А.Л. Котова, Қ.Қ.Құдайбергенұлы, оқытушылар: Б.М. Хандиллаева, Г.Р. Амзеева, Т.С. Бегадилова, А.М. Бармакова, Д.Ж. Батырбаева. Алматы. 2006. – 176 б.
Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым Министірлігі
Семей қаласының Шәкәрім атындағы Мемлекеттік университеті
БӨЖ
Тақырыбы: Санитарлық көрсеткіш микроорганизмдердің сипаттамасы. Оларға
қойылатын талаптар.Санитарлық микробиологиялық зерттеудің әдістері мен
принциптері.
Орындаған:Махметов Н.М
Тексерген: Омарбеков Е.О.
Семей 2015 ж.
Жоспар:
І. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім
2.1. Санитарлық микробиологиялық зерттеудің әдістері мен принциптері.
2.2. Санитарлық көрсеткіш микроорганизмдердің сипаттамасы. Оларға
қойылатын талаптар.
2.2.1. 1-топтағы санитарлы-көрсеткіштік микроорганизмдер.
2.2.2. 2-топтағы санитарлы-көрсеткіштік микроорганизмдер.
2.2.3. 3-топтағы санитарлы-көрсеткіштік микроорганизмдер.
ІІІ.Қорытынды
ІV.Пайдаланған әдебиеттер
Санитарлық - микробиологияның зерттеу принциптері
I-сынаманы дұрыс(стерильді) күйде алу - санитарлық-микробиологиялық
зерттеулердегі барлық жағдайлар нормативті құжаттарға сай жүргізіледі.
Сынаманы алған кездегі қателік дүрыс емес және қайтымсыз қортынды
сараптамаларға әкеліп соғады. Сынаманы тасымалдау кезінде зерттелетін
объектідегі бастапқы микрофлораның көбейіп кетпеуін және тіршілігін жоймау
үшін жағдай жасау қажет. Сондықтан да, сынаманы алғаннан кейін 2 сағат
ішінде зерттеуді өткізу қажет, бірақ осы уақыт ішінде оны жеткізу мүмкін
болмаса, онда сынаманы контейнер тоңазтқышта +4–10ºс сақтау және тасымалдау
уақытты 6 сағатқа дейін. Әр сынама құжатпен қоса зертханаға жіберіледі:
құжатта зерттелетін материалдың аты, сынаманың номері, алу уақыты, алған
жері, объектінің сипаттамасы, сынаманы алған маманның аты-жөні, қолы
жазылады.
II - сараптамаларды әр жерден жекелеп жүргізу (серийность проводимых
анализов).Объектіде әр түрлі микроорганизмдер бар. Сондықтан да зертелетін
объектіден сынаманы әр учаскілерден (аймақтан) алады, мүмкіншілкке қарай
сынаманың санын көп мөлшерде алады және объекті жайлы толық сипат беруге
мүмкіндік береді. Зертханаға жеткізілген сынаманы араластырып, керекті
материалды дәл өлшеп алады да әрі қарай зерттеу жүргізіледі.
III- сынаманың алуын қайталау — салыстырмалы нәтижесін алу үшін қажет.
зерттелетін материалдар тұрақсыз яғни өзгеріп тұрады (су, ауа және т.б.),
онда уақыт бойынша және кеңістікте микрофлораның ауысуы өте жоғары.
Патогенді микроорганизмдер қоршаған ортаға аздаған мөлшерде түседі және
таралуы бір келкі емес. Сондықтан да сынаманы қайтадан алу қоршаған орта
объектілерінде биологиялық контаминацияны нақты анықтауға көмектеседі.
IV - бекітілген тиісті нұсқауларды, стандартты және жүйелі зерттеу
әдістерін қолдану. Контаминация бойынша субстратты салыстыруға мүмкіндік
береді.
V - басқа да гигиеналық көрсеткіштер (органолептикалық, химиялық, физикалық
және т. б.) есебімен қоса, санитарлы-микробиологиялық тестілерді қолданып,
зерттелген объектілердің сараптамаларының қорытынды жиынтығына бағалауды
жүргізу.
VI - тест кешендерін қолдану. тура және жанама әдістерді қолдану арқасында
бірдей мәлімет мүмкіндігін алу.
VII - зерттелетін объектілердің жағдайы туралы нақты қорытынды жасап және
тұжырымын негіздеу санитарлы қызметегі дәрігерлер жауапты. Тағам өнімдерін,
су қоймаларындағы суды қолдануға, өндірістің санитарлық талаптарға сай емес
себептеріне байланысты жабылуы экономикалық шығынға әкеліп соғады. Осындай
шешімдер қабылдау үшін санитарлы дәргігер жауапты. Алынған нәтижелерді әділ
бағалау және қортынды жасау үшін дәрігерлер стантарттарды қолданады,
қарастырады.
Санитарлық көрсеткіш микроорганизмдердің сипаттамасы. Оларға қойылатын
талаптар.
Санитарлық көрсеткіш микроорганизмдерді- қоршаған орта обьектілерінде
патогенді микроорганизмдердің болу мүмкіндігін жанамалап анықтауға
негізделіп қолданады. Олардың анықталуы адамдар мен жануарлар
бөлінділерімен нысанның ластанғандығын дәлелдейді. Мысалы, ішек инфекциясы
қоздырғыштарының бөліну жолы ішек таяқшасы тобындағы бактериялармен – ІТТБ
( бұл топқа, ішек таяқшасынан басқа , қасиеттері ұқсас Citrobacter,
Enterobacter, Klebsiella туыстастығының бактериялары кіреді),
энтерококтармен, перфрингенс клостридиясымен бірдей. Ауа – тамшылы инфекция
қоздырғыштарының бөліну жолы жоғарғы тыныс жолының шырышты қабығында
тұрақты мекендейтін бактериялармен (коктармен) қоршаған ортаға (жөтелгенде,
түшкіргенде, сөйлегенде ) бөлінетіндігімен бірдей. Сондықтан жабық
бөлмелердің ауасының санитарлық- көрсеткіш бактериясы ретінде гемолитикалық
стрептококтар мен алтынды стафилококтар қолданылады. Санитарлық – көрсеткіш
микроорганизмдерге келесі шарттар қойылады:
1. Адам немесе жануар организмінде мекендеп, бөлінділерінде тұрақты
анықталуы керек.
2. Топырақ пен суда мекендеп, көбеймеуі керек.
3. Қоршаған ортаға организмнен бөлінген соң әртүрлі факторларға
төзімділігі мен тіршілік ету ұзақтығы патогенді микробтармен бірдей немесе
олардан жоғары болу керек.
4. Олардың қасиеттері шынайы типті және жеңіл анықталуы керек.
5. Оларды анықтау және бір-бірінен ажырату тәсілдері қарапайым, тиімді
болуы керек.
6. Қоршаған ортада патогенді микроорганизмдерге қарағанда көп мөлшерде
болуы керек.
7. Қоршаған ортада оларға ұқсас мекендейтін микроорганизмдер болмауы
керек.
Санитарлық – микробиологиялық тәжірибеде патогенді, шартты-патогенді және
санитарлық – көрсеткіш микроорганизмдерден басқа зерттеу материалының (су,
топырақ , тағам өнімдері, дәрі-дәрмектер және т.б.) белгілі көлеміндегі
немесе мөлшеріндегі жалпы микроб санын анықтау пайдаланылады.
Микроорганизмдерді санитарлы-көрсеткіштік деп тану үшін ол келесі
талаптарға сай болу керек:
1.Үнемі адам мен жануардың табиғи қуыстарында тіршілік етіп ,үнемі сыртқы
ортаға бөліну
2.Сыртқы ортада көбеймеуі
3.Патогенді микроорганизмдерге қарағанда сыртқы ортада тіршілік ету
ұзақтығы және тұрақтылығы аз емес немесе тіпті жоғары
4.СКМО –ны шатастырып алатындай “сыңарлар “ болмауы
5.Сыртқы ортаға қатысты төмен өзгергіштігі
6 Орындалуы қарапайым және сонымен қоса сенімді индукция әдістерінің болуы.
СКМО концентрациясы қаншалықты жоғары болса , патогенді микроорганизмдер
болу мүмкіндігі көп.Олардың санын титр мен индекстерде анықтайды.
Титр –субстраттың СКМО –ны анықтайтын минималді саны .
Индекс-басқа субстраттарының 1см-де немесе 1л су құрамында болатын СКМО
саны.
Ең нақты сандары (ЕНС) -1л судағы және 1г (см) басқа субстрадтағы СКМО саны
95% мүмкіндікпен ауытқи алатын сенімді шекаралары болғандықтан, бұл дәлірек
көрсеткіштер.
Санитарлы-көрсеткіштік микроорганизмдердің топтасуы:
1-топ - адам және жануарлар ішек микрофлорасы өкілдерінің фекальді
ластануы:
• ішек таяқшалары тобындағы бактериялар саны (ІТТБ);
• энтерококктар;
• протей;
• сульфитредуцирлеуші клостридиялар;
• термофилдер, ішек бактериофагтары, сальмонеллалар;
• бактероидтар, бифидо- және лактобактериялар;
• көкіріңді таяқша;
• Candida туыстастығының саңырауқұлақтары;
• ацинетобактер.
2-топ - жоғары тыныс алу жолдарының комменсалдары, ауа-тамшылы ластану
индикаторлары:
• стрептококктар;
• стафилококктар.
3- топ - өзін-өзі тазарту индикаторы — сыртқы ортада мекендеушілер:
• протеолиттер;
• аммонификаторлар және нитрификаторлар;
• аэромоносалар және бделловибриондар;
• споралы микроорганизмдер;
• саңырауқұлақтар және актиномицеттер;
• целлюлозобактериялар.
1-топтағы санитарлы-көрсеткіштік микроорганизмдер
Судың тағам өнімдерінің, топырақтың санитарлы бактериологиялық
көрсеткіштерінің бақылауы бойынша әрекет етуі нормативті құжаттарда ІТТБ
есебі ескерілген.
ІТТБ – унитарлы санитарлы –бактериологиялык және экологиялық ұғым бірақ
токсономикалық емес .Бұл топ экологилық ерекшеліктері олардың индикаторлық
тәуелдігін анықтайтын Echerica, Citrobacter, Enterо-bacter,
Serratia,Klebsiella текті микроорганизмдермен ұсынылған.Асқазан таяқшалары
тобы –грам теріс, спора түзбейтін, 24-48 сағ ішінде 37+-0,50 С қышқыл және
газ түзіп глюкоза және лактозаны ірітетін , оксидазалы белсенділіксіз қысқа
таяқшалар.Кей ресми құжаттарда (су, топырақ, тағам өнімдері бойынша)
принципті мағынаға емес ІТТБ формулалары бар.
Эшерихиялар. Өзіне типтік түр E.coli қосатын жаңа фекальді ластану
көрсеткіш. Eschichia тағамдық токси-коинфекциялық мүмкін себебі
идентификация үшін лактозаның 44+-0,5 0 С ферменттік қабілеттілігін және
цитоқұрамды орталарда өсуінің болмауын ескре отырып биохимиялық тесттерді
қолданады. Судағы тұқым өкілдерін- термотолерантты колиқалыпты бактериялар
, емдік саздардағы-фекалды колиқалыпты бактериялар ,тағам өнімдеріндегі
–E.coli ретінде сипаттайды. Цитробактериялар .Citobacter тұқымының
бактерияның ролі ағып жатқан дисперсия құбылысымен клиникалық өтетін
гастроэнтероколит тағамдық токсикоинфекцияның эпидемиялық өршуі кезінде
дәлелденген .Осы микроорганизмдермен шартталған тағамдық токсикоинфекциялар
тағамға қандай да бір уақыт аралығында қоздырғыштар көбейген және
жеткілікті көп лас жерде жинақталған азық –түлік-терді қолданған кезде
пайда болады. Инфекция көздері болып көбінесе ауру адамдар мен бактериятасы-
малдаушылар табылады.
Ауру ауру жұқтырған тағам өнімдерін (ет , сүт) қолданған соң жиі кездеседі
. Ішек таяқшасы идеалды СКМО болып табылмайтынын белгілеу керек.
Ішек таяқшасы кемшіліктеріне СКМО жатады.
1. Сыртқы орта аналогтарының көп болуы
2. Сыртқы ортадағы өзгергіштік
3 Жағымсыз әсерлерге тұрақтылықтың жеткіліксіздігі
4. Суда көбею қабілеті
5. Тіпті салмонеллалардың болуына қатысты анық емес индикатор .
Энтерококктар.1910ж СКМО роліне энтерококктер ұсынылды. (Enterococcus
faecalis Enterocococcus faecium).СКМО ретінде энтерококктардың
айырмашылықтары:
1. Әрдайым адам асқазанында болады және әрдайым сыртқы ортаға
бөлінеді.E.faecialis негізінен адам асқазанында тіршілік етеді сондықтан
оның табылуы адамдардың нәжістерімен ластануы. Адамда аз дәрежеде болатын
E.faecium негізінен жануар асқазанында табылды.
2. Сыртқы ортада көбеюге дағдыланбаған, негізінен E.faecium көбейеді ,бірақ
ол азырақ эпидемиологиялық мағыныға ие.
3. Сыртқы ортада өз қасиетін өзгертпейді.
4. Сыртқы орта аналогтарга ие емес .
5. Сыртқы ортаның жағымсыз әсерлеріне тұрақты. Энтерококк ішек таяқшасымен
салыстырғанда хлорға 4 есе тұрақты. Бұл оның негізгі қасиеті. Осы белгінің
арқасында энтерококктарды судың хлорлану қасиетін тексеру кезінде, сонымен
қатар оны пастеризация сапасының көрсеткіші ретінде қолдануға болады .
6. Энтерококктарді индикациялау үшін жоғары селективті орталар жасалып
шығарылған. Қазіргі уақытта энтерококкометрия жаңа фекалді ластану
көрсеткіші ретінде халықаралық стандартта суға заңдастырылған.Осы уақытта
термиялық өңдеуге эффективтілігін анықтау мақсатында сүт, ет өнімдері
(көтлет) энтерококкометриясы заңдастырылған.
Ашық су қоймаларда ФАТ\ФЕ –ге қатынасын анықтайды.Мұнда ФІТ - фекалді ішек
таяқшасы, ал ФЕ –фекалді энтерококктар. ФЕ хлорға ішек таяқшасынан 4 есе
тұрақтырақ болғандықтан көрсеткіш 0,1-1 аралығында болса ағын суларының
хлорлануы жеткілікті.Осы уақытта Proteus текті бактериялар адам мен жануар
асқазаны бөлінділерінің 98% жағдайында кездесетіні көрсетілген, соның
ішінде 82% жағдайында – P.mirabilis. Протеидің суда ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Семей қаласының Шәкәрім атындағы Мемлекеттік университеті
БӨЖ
Тақырыбы: Санитарлық көрсеткіш микроорганизмдердің сипаттамасы. Оларға
қойылатын талаптар.Санитарлық микробиологиялық зерттеудің әдістері мен
принциптері.
Орындаған:Махметов Н.М
Тексерген: Омарбеков Е.О.
Семей 2015 ж.
Жоспар:
І. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім
2.1. Санитарлық микробиологиялық зерттеудің әдістері мен принциптері.
2.2. Санитарлық көрсеткіш микроорганизмдердің сипаттамасы. Оларға
қойылатын талаптар.
2.2.1. 1-топтағы санитарлы-көрсеткіштік микроорганизмдер.
2.2.2. 2-топтағы санитарлы-көрсеткіштік микроорганизмдер.
2.2.3. 3-топтағы санитарлы-көрсеткіштік микроорганизмдер.
ІІІ.Қорытынды
ІV.Пайдаланған әдебиеттер
Санитарлық - микробиологияның зерттеу принциптері
I-сынаманы дұрыс(стерильді) күйде алу - санитарлық-микробиологиялық
зерттеулердегі барлық жағдайлар нормативті құжаттарға сай жүргізіледі.
Сынаманы алған кездегі қателік дүрыс емес және қайтымсыз қортынды
сараптамаларға әкеліп соғады. Сынаманы тасымалдау кезінде зерттелетін
объектідегі бастапқы микрофлораның көбейіп кетпеуін және тіршілігін жоймау
үшін жағдай жасау қажет. Сондықтан да, сынаманы алғаннан кейін 2 сағат
ішінде зерттеуді өткізу қажет, бірақ осы уақыт ішінде оны жеткізу мүмкін
болмаса, онда сынаманы контейнер тоңазтқышта +4–10ºс сақтау және тасымалдау
уақытты 6 сағатқа дейін. Әр сынама құжатпен қоса зертханаға жіберіледі:
құжатта зерттелетін материалдың аты, сынаманың номері, алу уақыты, алған
жері, объектінің сипаттамасы, сынаманы алған маманның аты-жөні, қолы
жазылады.
II - сараптамаларды әр жерден жекелеп жүргізу (серийность проводимых
анализов).Объектіде әр түрлі микроорганизмдер бар. Сондықтан да зертелетін
объектіден сынаманы әр учаскілерден (аймақтан) алады, мүмкіншілкке қарай
сынаманың санын көп мөлшерде алады және объекті жайлы толық сипат беруге
мүмкіндік береді. Зертханаға жеткізілген сынаманы араластырып, керекті
материалды дәл өлшеп алады да әрі қарай зерттеу жүргізіледі.
III- сынаманың алуын қайталау — салыстырмалы нәтижесін алу үшін қажет.
зерттелетін материалдар тұрақсыз яғни өзгеріп тұрады (су, ауа және т.б.),
онда уақыт бойынша және кеңістікте микрофлораның ауысуы өте жоғары.
Патогенді микроорганизмдер қоршаған ортаға аздаған мөлшерде түседі және
таралуы бір келкі емес. Сондықтан да сынаманы қайтадан алу қоршаған орта
объектілерінде биологиялық контаминацияны нақты анықтауға көмектеседі.
IV - бекітілген тиісті нұсқауларды, стандартты және жүйелі зерттеу
әдістерін қолдану. Контаминация бойынша субстратты салыстыруға мүмкіндік
береді.
V - басқа да гигиеналық көрсеткіштер (органолептикалық, химиялық, физикалық
және т. б.) есебімен қоса, санитарлы-микробиологиялық тестілерді қолданып,
зерттелген объектілердің сараптамаларының қорытынды жиынтығына бағалауды
жүргізу.
VI - тест кешендерін қолдану. тура және жанама әдістерді қолдану арқасында
бірдей мәлімет мүмкіндігін алу.
VII - зерттелетін объектілердің жағдайы туралы нақты қорытынды жасап және
тұжырымын негіздеу санитарлы қызметегі дәрігерлер жауапты. Тағам өнімдерін,
су қоймаларындағы суды қолдануға, өндірістің санитарлық талаптарға сай емес
себептеріне байланысты жабылуы экономикалық шығынға әкеліп соғады. Осындай
шешімдер қабылдау үшін санитарлы дәргігер жауапты. Алынған нәтижелерді әділ
бағалау және қортынды жасау үшін дәрігерлер стантарттарды қолданады,
қарастырады.
Санитарлық көрсеткіш микроорганизмдердің сипаттамасы. Оларға қойылатын
талаптар.
Санитарлық көрсеткіш микроорганизмдерді- қоршаған орта обьектілерінде
патогенді микроорганизмдердің болу мүмкіндігін жанамалап анықтауға
негізделіп қолданады. Олардың анықталуы адамдар мен жануарлар
бөлінділерімен нысанның ластанғандығын дәлелдейді. Мысалы, ішек инфекциясы
қоздырғыштарының бөліну жолы ішек таяқшасы тобындағы бактериялармен – ІТТБ
( бұл топқа, ішек таяқшасынан басқа , қасиеттері ұқсас Citrobacter,
Enterobacter, Klebsiella туыстастығының бактериялары кіреді),
энтерококтармен, перфрингенс клостридиясымен бірдей. Ауа – тамшылы инфекция
қоздырғыштарының бөліну жолы жоғарғы тыныс жолының шырышты қабығында
тұрақты мекендейтін бактериялармен (коктармен) қоршаған ортаға (жөтелгенде,
түшкіргенде, сөйлегенде ) бөлінетіндігімен бірдей. Сондықтан жабық
бөлмелердің ауасының санитарлық- көрсеткіш бактериясы ретінде гемолитикалық
стрептококтар мен алтынды стафилококтар қолданылады. Санитарлық – көрсеткіш
микроорганизмдерге келесі шарттар қойылады:
1. Адам немесе жануар организмінде мекендеп, бөлінділерінде тұрақты
анықталуы керек.
2. Топырақ пен суда мекендеп, көбеймеуі керек.
3. Қоршаған ортаға организмнен бөлінген соң әртүрлі факторларға
төзімділігі мен тіршілік ету ұзақтығы патогенді микробтармен бірдей немесе
олардан жоғары болу керек.
4. Олардың қасиеттері шынайы типті және жеңіл анықталуы керек.
5. Оларды анықтау және бір-бірінен ажырату тәсілдері қарапайым, тиімді
болуы керек.
6. Қоршаған ортада патогенді микроорганизмдерге қарағанда көп мөлшерде
болуы керек.
7. Қоршаған ортада оларға ұқсас мекендейтін микроорганизмдер болмауы
керек.
Санитарлық – микробиологиялық тәжірибеде патогенді, шартты-патогенді және
санитарлық – көрсеткіш микроорганизмдерден басқа зерттеу материалының (су,
топырақ , тағам өнімдері, дәрі-дәрмектер және т.б.) белгілі көлеміндегі
немесе мөлшеріндегі жалпы микроб санын анықтау пайдаланылады.
Микроорганизмдерді санитарлы-көрсеткіштік деп тану үшін ол келесі
талаптарға сай болу керек:
1.Үнемі адам мен жануардың табиғи қуыстарында тіршілік етіп ,үнемі сыртқы
ортаға бөліну
2.Сыртқы ортада көбеймеуі
3.Патогенді микроорганизмдерге қарағанда сыртқы ортада тіршілік ету
ұзақтығы және тұрақтылығы аз емес немесе тіпті жоғары
4.СКМО –ны шатастырып алатындай “сыңарлар “ болмауы
5.Сыртқы ортаға қатысты төмен өзгергіштігі
6 Орындалуы қарапайым және сонымен қоса сенімді индукция әдістерінің болуы.
СКМО концентрациясы қаншалықты жоғары болса , патогенді микроорганизмдер
болу мүмкіндігі көп.Олардың санын титр мен индекстерде анықтайды.
Титр –субстраттың СКМО –ны анықтайтын минималді саны .
Индекс-басқа субстраттарының 1см-де немесе 1л су құрамында болатын СКМО
саны.
Ең нақты сандары (ЕНС) -1л судағы және 1г (см) басқа субстрадтағы СКМО саны
95% мүмкіндікпен ауытқи алатын сенімді шекаралары болғандықтан, бұл дәлірек
көрсеткіштер.
Санитарлы-көрсеткіштік микроорганизмдердің топтасуы:
1-топ - адам және жануарлар ішек микрофлорасы өкілдерінің фекальді
ластануы:
• ішек таяқшалары тобындағы бактериялар саны (ІТТБ);
• энтерококктар;
• протей;
• сульфитредуцирлеуші клостридиялар;
• термофилдер, ішек бактериофагтары, сальмонеллалар;
• бактероидтар, бифидо- және лактобактериялар;
• көкіріңді таяқша;
• Candida туыстастығының саңырауқұлақтары;
• ацинетобактер.
2-топ - жоғары тыныс алу жолдарының комменсалдары, ауа-тамшылы ластану
индикаторлары:
• стрептококктар;
• стафилококктар.
3- топ - өзін-өзі тазарту индикаторы — сыртқы ортада мекендеушілер:
• протеолиттер;
• аммонификаторлар және нитрификаторлар;
• аэромоносалар және бделловибриондар;
• споралы микроорганизмдер;
• саңырауқұлақтар және актиномицеттер;
• целлюлозобактериялар.
1-топтағы санитарлы-көрсеткіштік микроорганизмдер
Судың тағам өнімдерінің, топырақтың санитарлы бактериологиялық
көрсеткіштерінің бақылауы бойынша әрекет етуі нормативті құжаттарда ІТТБ
есебі ескерілген.
ІТТБ – унитарлы санитарлы –бактериологиялык және экологиялық ұғым бірақ
токсономикалық емес .Бұл топ экологилық ерекшеліктері олардың индикаторлық
тәуелдігін анықтайтын Echerica, Citrobacter, Enterо-bacter,
Serratia,Klebsiella текті микроорганизмдермен ұсынылған.Асқазан таяқшалары
тобы –грам теріс, спора түзбейтін, 24-48 сағ ішінде 37+-0,50 С қышқыл және
газ түзіп глюкоза және лактозаны ірітетін , оксидазалы белсенділіксіз қысқа
таяқшалар.Кей ресми құжаттарда (су, топырақ, тағам өнімдері бойынша)
принципті мағынаға емес ІТТБ формулалары бар.
Эшерихиялар. Өзіне типтік түр E.coli қосатын жаңа фекальді ластану
көрсеткіш. Eschichia тағамдық токси-коинфекциялық мүмкін себебі
идентификация үшін лактозаның 44+-0,5 0 С ферменттік қабілеттілігін және
цитоқұрамды орталарда өсуінің болмауын ескре отырып биохимиялық тесттерді
қолданады. Судағы тұқым өкілдерін- термотолерантты колиқалыпты бактериялар
, емдік саздардағы-фекалды колиқалыпты бактериялар ,тағам өнімдеріндегі
–E.coli ретінде сипаттайды. Цитробактериялар .Citobacter тұқымының
бактерияның ролі ағып жатқан дисперсия құбылысымен клиникалық өтетін
гастроэнтероколит тағамдық токсикоинфекцияның эпидемиялық өршуі кезінде
дәлелденген .Осы микроорганизмдермен шартталған тағамдық токсикоинфекциялар
тағамға қандай да бір уақыт аралығында қоздырғыштар көбейген және
жеткілікті көп лас жерде жинақталған азық –түлік-терді қолданған кезде
пайда болады. Инфекция көздері болып көбінесе ауру адамдар мен бактериятасы-
малдаушылар табылады.
Ауру ауру жұқтырған тағам өнімдерін (ет , сүт) қолданған соң жиі кездеседі
. Ішек таяқшасы идеалды СКМО болып табылмайтынын белгілеу керек.
Ішек таяқшасы кемшіліктеріне СКМО жатады.
1. Сыртқы орта аналогтарының көп болуы
2. Сыртқы ортадағы өзгергіштік
3 Жағымсыз әсерлерге тұрақтылықтың жеткіліксіздігі
4. Суда көбею қабілеті
5. Тіпті салмонеллалардың болуына қатысты анық емес индикатор .
Энтерококктар.1910ж СКМО роліне энтерококктер ұсынылды. (Enterococcus
faecalis Enterocococcus faecium).СКМО ретінде энтерококктардың
айырмашылықтары:
1. Әрдайым адам асқазанында болады және әрдайым сыртқы ортаға
бөлінеді.E.faecialis негізінен адам асқазанында тіршілік етеді сондықтан
оның табылуы адамдардың нәжістерімен ластануы. Адамда аз дәрежеде болатын
E.faecium негізінен жануар асқазанында табылды.
2. Сыртқы ортада көбеюге дағдыланбаған, негізінен E.faecium көбейеді ,бірақ
ол азырақ эпидемиологиялық мағыныға ие.
3. Сыртқы ортада өз қасиетін өзгертпейді.
4. Сыртқы орта аналогтарга ие емес .
5. Сыртқы ортаның жағымсыз әсерлеріне тұрақты. Энтерококк ішек таяқшасымен
салыстырғанда хлорға 4 есе тұрақты. Бұл оның негізгі қасиеті. Осы белгінің
арқасында энтерококктарды судың хлорлану қасиетін тексеру кезінде, сонымен
қатар оны пастеризация сапасының көрсеткіші ретінде қолдануға болады .
6. Энтерококктарді индикациялау үшін жоғары селективті орталар жасалып
шығарылған. Қазіргі уақытта энтерококкометрия жаңа фекалді ластану
көрсеткіші ретінде халықаралық стандартта суға заңдастырылған.Осы уақытта
термиялық өңдеуге эффективтілігін анықтау мақсатында сүт, ет өнімдері
(көтлет) энтерококкометриясы заңдастырылған.
Ашық су қоймаларда ФАТ\ФЕ –ге қатынасын анықтайды.Мұнда ФІТ - фекалді ішек
таяқшасы, ал ФЕ –фекалді энтерококктар. ФЕ хлорға ішек таяқшасынан 4 есе
тұрақтырақ болғандықтан көрсеткіш 0,1-1 аралығында болса ағын суларының
хлорлануы жеткілікті.Осы уақытта Proteus текті бактериялар адам мен жануар
асқазаны бөлінділерінің 98% жағдайында кездесетіні көрсетілген, соның
ішінде 82% жағдайында – P.mirabilis. Протеидің суда ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz