Дін және мәдениет туралы



1.Тәуелсіздік кезіндегі ислам діні
2. Дін дегеніміз?
3.Дін және ғылымның ерекшелігі
4. Дін және мәдениет
Әлемдегі кез келген ұлт үшін ең үлкен байлық, ол – тәуелсіздік. Қазақстан тәуелсіздіктің көк туын желбіретіп, тарихи даму сатысының әр кезеңіне қадам басқан сайын, өткеніне шүкіршілік айтып, болашағын бағдарлау үстінде.
Жаратылыстың ең ардақтысы – адам баласы. Ал, адамзат үшін ең басты байлық – оның еркіндігі мен азаттығы, елінің тәуелсіз болғаны.
Ислам діні тәуелсіздікті бағалап, құрмет тұтуға шақырады. Алла Тағала пенделерін өзінің хақ дінін қабылдауға мәжбүрлемеуі кез келген адамға үлкен сабақ екені сөзсіз.
1. Абульханова К.А. 1999ж
2. Зейгарник Б.В.

Пән: Дінтану
Жұмыс түрі:  Реферат
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 11 бет
Таңдаулыға:   
ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ СЕМЕЙ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
жаратылыстаныу - МАТЕМАТИКА ФАКУЛЬТЕТІ
МАТЕМАТИКА мамандығы

СРО

Тексерген:Көшкімбаева Р.Х
Тобы:Т-413
Орындаған: Тоқай Күлшаш

СЕМЕЙ 2015

Жоспар:
1.Тәуелсіздік кезіндегі ислам діні
2. Дін дегеніміз?
3.Дін және ғылымның ерекшелігі
4. Дін және мәдениет

Адамның діни сеніміне құрмет оның таңдауына құрмет ретінде
Әлемдегі кез келген ұлт үшін ең үлкен байлық, ол - тәуелсіздік. Қазақстан тәуелсіздіктің көк туын желбіретіп, тарихи даму сатысының әр кезеңіне қадам басқан сайын, өткеніне шүкіршілік айтып, болашағын бағдарлау үстінде.
Жаратылыстың ең ардақтысы - адам баласы. Ал, адамзат үшін ең басты байлық - оның еркіндігі мен азаттығы, елінің тәуелсіз болғаны.
Ислам діні тәуелсіздікті бағалап, құрмет тұтуға шақырады. Алла Тағала пенделерін өзінің хақ дінін қабылдауға мәжбүрлемеуі кез келген адамға үлкен сабақ екені сөзсіз. Бұл пікірімізге Қасиетті Құран Кәрімдегі:
وَ قُلِ الحَقُّ مِنْ رَبِّكُمْ فَمَنْ شَاءَ فَلْيُؤمِنْ وَ مَنْ شاءَ فَلْيَكْفُرْ
Қалаған кісі иман келтірсін, қалаған кісі қарсы келсін..., - деген аяты дәлел болады. Бұл аяттағы Жаратушының пенделеріне немқұрайлылық танытуы немесе жаны ашымауы емес, керісінше бұл өмірдің мәні мен тепе-теңдігі еркіндік пен азаттықта жатқанын, соның нәтижесінде жер бетінде бейбітшілік орнайтынын Жаратушымыз жақсырақ білгендіктен, тәуелсіздік негізгі құндылық екенін ескерткен. Бұл аяттағы тәуелсіздік, жеке адамның бас бостандығымен қоса, әр мемлекеттің де тәуелсіз болуына айқын дәлел бола алады. Ал, ақыреттегі игілікке тек имандылар ғана қол жеткізетіндігі турасында әр мұсылман үшін Құран мен хадисте бұлтартпас айғақтар бар.
дін дегеніміз - әлемді байланыстыратын күш Алланың барлығына сенім. Исламтұжырымдамасы бойынша, рухани жетілу сатысының бірінші деңгейінде тұрған адамның алғашқы махаббаты, таза құлшылығы, қорқынышы Аллаға арналады. Сөйтіп,шынайы діндар болып, жас кезінен Алланың ғана бұйрығын орындаушы болып өседі. Барлық тіршілік құбылыстары Алла Тағаланың қолында екеніне және күнәлі істері үшін оның қарғысына ұшырайтынына мұсылманкәміл сенеді. Осы сенім - оны жаман істерден тежеуші және дұрыстықтан, имандылықтан шықпауына себепші. Иманын жоғалту адамның дінін жоғалтуына алып келеді. Діни тұрғыдан, дін - бүкіл болмыстың түпкі себебі барын, дүние-болмыстың жаратылу мақсатын, оның сыр-сипатын түсіндіріп, танып-білуге және адамның рухани жетілуіне мүмкіндік жасайтын әдіс-әрекеттер мен бүкілдүниетанымды болмысты, толық қамтитын өте кең, ауқымды ұғым. Қазіргі ғылымның зерттеулері бойынша дін қырық - елу мыңжыл бұрынғы палеолит кезеңінде шыққан. Аталмыш кезеңнің мәдениет ескерткіштері жан-жануарлар культі мен аңшылыққақолданған сиқыршылық белгілерін сақтаған. Сондай-ақ діни наным-сенімдердің болғандығын сол ежелгі дәуірлердегі өлген адамды еңбек құралдары және әшекей бұйымдармен бірге жерлеу дәстүрінің белгілері де дәлелдеді. Діннің неғұрлым ертедегі көріністері - сиқыршылық, тотемизм, ғұрыптық жерлеу культі және шамандық болып табылады. Құдайды тұлғалық Бастау ретінде мойындау қазіргі діндерден ислам,христиан, иудаизм діндеріне тән, ал будда, даосизм діндеріне тән емес. Халықты қамтуы жөнінен діннің тайпалық-халықтық (мысалы, иудаизм) және ұлтаралық немесе әлемдік (будда діні, христиандық, ислам) түрлері белгілі. Әлемдік діндердің әрқайсысы түрлі ағымдар мен конфессияларға бөлінеді. Мысалы, ислам дінінің сүнниттік,шииттік ағымдары, христиан дінінің католиктік, православие және протестанттық конфессиялары бар. Дүние жүзі халқының дені, негізінен, әлемдік үш дінді (ислам,христиандық, будда) ұстанады. Сонымен қатар, маркстік атеизм және бүкіл дін атаулыны теріске шығаратын басқа да көзқарастар жүйесі ғылымда кейде шартты түрде теріс таңбалы діндер деп аталынады.
Ислам діні тәуелсіздіктің діні екендігін мына аяттан да көре аламыз:Дінде зорлық жоқ , - деген аятта ешбір пендені Ислам дініне зорлықпен мәжбүрлеп кіргізуге және діннің жоралғыларын да мұсылманға күштеп орындатуға болмайтындығы айтылып тұр. Бұл дегеніміз - ақиқат діннің өзі тыныштықпен береке-бірлікте дамып, өркендейтінін көрсетеді.
Осы ретте еліміздегі халықтардың бірлігі мен ынтымағын, достығы мен татулығын сақтап, қолымыз жеткен тәуелсіздікті баянды етіп, ел іргесін қымтау мақсатында мемлекетіміз біршама оң қадамдар жасады. Алдымен түрлі діндер мен діни ұйымдардың қызметін назарға алып, белсенділіктерін заңмен реттестірді. Ең бастысы - Қазақстан өзін мекендеген этностардың тілі мен діни сеніміне, мәдениетіне құрмет көрсетуді еліміздің тұрақтылығының алғышарты деп біліп, конфессияаралық төзімділік пен түсіністікті дамытуға баса көңіл бөлді. Айқын айғақ ретінде Елбасымыздың өзі бас болып, жүйелі түрде өткізіліп келе жатқан әлемдік діндер басшыларының съезін атауға әбден болады.
Пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) өнегелі өміріне үңілсек, тәуелсіздік пен азаттыққа аса мән бергенін білеміз. Тіпті, мұсылман қоғамының он жылдық тәуелсіздігі үшін Худайбияда көптеген әділетсіз, мұсылмандық пен адамгершілікке сәйкес келмейтін мүшриктердің шарттарына көніп, келіссөз жасасты. Сонда мүшриктер тарапынан Сұхайл, Мұхаммед - Алланың елшісі деген сөзге келіспеді. Али (р.а) қолындағы қаламын лақтырып жіберіп: Алланың атымен ант етемін! Алланың елшісі деген сөзді өшіре алмаймын, - деп, мүшриктердің озбырлығына төзе алмады. Келісім бойынша елін, жерін сағынып жеткен мұсылмандар сол жылы Мекке қаласына кіре алмады және қажылық міндеттерін де өтеуге келісім бермеді. Келесі шарттарында Меккеден Мәдинаға барғандар барғандар, тіпті, мұсылмандықты қабылдаса да кері қайтарылатын болды. Ал, Мәдинадан Меккеге барғандар, кері қайтарылмайды деп шарттасты. Келісімге келіп болғанда, қаншама уақыт мұсылман болғаны үшін қорлық көріп, қамауда болған Сұхайл бин Амрдың ұлы Әбу Жандал Меккеге қайтты. Бұл әділетсіздіктердің барлығы пайғамбарымызбен сахабаларының жанына қатты батқанымен, қоғамның он жылдық тәуелсіздігі үшін шыдамдылық танытып, келісімге келген болатын. Өйткені, тыныштық пен тәуелсіздік арқылы көптеген ізгіліктерге жол ашылатын еді.
Пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) уақытында әлемде құлдық мәселесі белең алып тұрған болатын. Алланың елшісі (с.ғ.с.) Ислам дінінің, мұсылман қоғамының тәуелсіздігімен қоса, әрбір адамның тәуелсіз өмір сүруі үшін аянбай еңбек етті. Нәтижесінде, адамзат қоғамында құлдық деген түсінік мүлде қалмады. Қоғам адамнан құралады, ал әр адамның азаттығы елдің тәуелсіз болуын білдіреді.
Ислам дінінде азаттық пен еркіндік туралы сөз қозғалғанда, адамның ойына келгенді жасай беруіне рұқсат дегенді білдірмейді. Керісінше, әрбір пендеге саналы түрде тәуелсіздіктің үлкен аманат екенін сезінуді, оның қадір-қасиетіне жетіп, шүкірлік етуді ұсынады. Құран Кәрімде:
Біз аманатты аспандар мен жерге және тауларға ұсындық. Оны аманатты көтеруден олар қорқып бас тартты. Алайда, ол аманатты көтеруді адам (өз мойнына) алды.
Бұл жердегі аманат сөзі - еркін жолмен, өз қалауынша жүру, ерікті болу, адам азаттыққа ие бола тұра, Жаратушының көрсеткен жолымен жүру дегенді білдіреді. Кімде-кім осы қасиетті дұрыс пайдалана алса, өз тұрмысына сай жер бетінде мамыражай бейбіт өмір сүрсе, Жаратушыға шексіз алғысын білдіре отырып, аманатты өз жолымен атқарған болса, ол адамзатқа Алланың ерекше мейірімі түсіп, жақсылыққа ие болары сөзсіз.
Ал, екінші жағынан бостандықтың, азаттықтың қадірін білмесе, бұл ерекше қасиетті орнымен, дұрыс пайдалана білмей, жер бетінде бұзақылыққа, бүлікке, басқа да керағар әрекеттерге баратын болса, Алланың алдында жауап беретіндігі тағы бар. Міне, адамның басқа жаратылыстан ерекшеленіп тұруы осы қасиетте. Адам Жаратушының заңын ұстана отырып, еркіндікте өмір сүре аламын деп, сол заманнан бері осындай қадір-қасиетке ие болып келеді.
Жаратылғалы өмірден тағылым ала білген кез келген пенденің тәуелсіздіктің қадіріне жетуі, бағалай білуі күні бүгінге дейін жалғасын тауып келеді. Әсіресе, азаттықтың қадірін бөгдеге тәуелді жандар жақсырақ түсінеді.
Біз бүгінгі таңда ата-бабаларымыз аңсап кеткен тәуелсіздіктің арқасында қол жетпес құндылықтарға кенеліп отырмыз. Мойындау керек, еліміз егемендік алғалы Ислам діні жан-жақты дамып келеді. Кезінде қылыш ұстап тұрып, құтпа оқыған мұсылман қауымы бүгінгі біздің заманымыздағыдай ештеңеден қаймықпай, алаңдамай ғибадат, құлшылықтарын жасайтын күнді аңсаған еді десеңізші!. Біздің бабаларымыз да емен-еркін қол қусырып, сәждеге басын қоятын күнді зарыға күткені де жасырын емес. Ал, бүгін ше? Тәуелсіздікпен бірге дінімізбен қауыштық, ұмытыла бастаған ұлтымыздың тілі тірілді, дәстүріміз бен мәдениетіміз қайта жаңғырды. Осының бәрі - тәуелсіздіктің жемісі. Бұны ата-бабамыздың тақуалығы мен жүрегіндегі Аллаға деген сенімінің пәктігіне орай, мейірімді Раббымыздың бізге берген сыйлығы деп түсінгеніміз дұрыс.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Дін және ғылымның айырмашылығы
Ғылымның діннен басты айырмашылығы, ғылым кез келген аксиомаларға, теорияларға күмәнмен қарай алады. Яғни күмәннан қорғалған ештеңе жоқ. Сондықтан да, ғылым тарихында бұрын дұрыс деп келген кез келген теорияның қате болғандығын көрсете алады. Дін, өз кезегінде, күмән келтіре алмайтын, тексеріле алмайтын, адамның санасына түсініксіз, тек жоғары күштерге белгілі, догмаларға негізделеді. Дін ақиқатқа толықтай монополия орнатады, зерттеп немесе тексеруге мүмкіндік бермейді. Ғылымның табиғаты динамикалық, яғни үнемі қозғалыста болып келеді. Қоғам мен табиғатты зерттеуде бірге дамып отырады. Ал енді дін болса консервативті, статикалық болып табылады. Яғни қоғаммен бірге даму емес, бұрын қалай болса, солай қалдыру, Қоғам даму барысында сәйкессіздіктер болса, оны адасқандық деп жариялайды. Ғылым үнемі ізденіс үстінде, дәлелденген факттерге де күмәнданып, қайта қарастыра алады. Дінде бұлай жасауға мүлдем тиым салынған. Егер бір мәселеге күмәндансаңыз адасқан немесе діннің жауы деп айыпталуыңыз әбден мүмкін. Ғылым үнемі ізеністі, оқуды талап етеді. Сондықтан да ғылыммен айналысу көпшілікке шектеулі. Ал дін кез келген адамға тиімді, тек сенім болса жеткілікті.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Дін және мәдениет
Діннің адамзат тарихында алар орны бар, діни санасы болмаған халық жоқ. Сонымен бірге дінге деген көзқарастар да әр дәуірде, әр қоғамда әрқилы болып келген. Ол дами келе адамның танымын, сенімін қалыптастыратын күшке айналды. Діни ұстанымдар негізінде қалыптасқан сенім адамның қоршаған ортамен, басқа адамдармен, қоғаммен қарым-қатынасына әсер етті. Сол сеніммен адам әлемді таныды, өмір жолын таңдады, мінезін,ойын, дағдысын қалыптастырды. Жалпы адамзат тарихына көз салсақ, діннің шешуші рөлі бар екенін ешкім жоққа шығара алмайды.
Сондықтан дін дегеннің не екенін, оның қысқаша тарихын танып білу әрбір студент жасқа қажет. Егемен ел атанған мемлекеттің азаматтары үшін бұл қажеттіліктің өзіндік ерекшеліктері бар. Сол себепті, қазіргі таңда студент жастардың дінге қатынасы көкейкесті мәселеге айналуда.
Тарихи жадыға тиеселі адамзат тарихының өн бойына көз жүгіртер болсақ, онда діндарлықтың адамзат тарихын басынан аяғына дейін толық қамтып жатқандығын көреміз. Діннің халықтар өміріндегі алатын орнының зорлыгы соншалықты діндердің негізін түсінбей жатып сол діндерді ұстанатын халықтардың мәдениеті туралы толық көзқарас қалыптастыру мүмкін емес. Дінді сипаттау оңай жұмыс емес. Біздің ойымызша, діннің анықтауыш қызметі оның әлеуметтілікті қалыптастыруында, яғни адамдар қарым-қатынасын реттеуде болса керек. Өйткені тіпті религия, ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Мәдениеттің негізгі элементтері
Дін жайлы түсінік
Мәдениет философиясы туралы
Дін рухани мәдениеттің бөлігі ретінде
Теориялық дінтану
Ислам дінінің мәдениет қалыптастырудағы аксиологиялық қызметі
Дін мен мәдениеттің сабақтастығы
Дін, мәдениет және қоғам
Қазақ халқының мәдениеті
Дін мәдениетті қалыптастырушы басты күш
Пәндер