Қоғам туралы Карл Маркстің ілімі және оның қазіргі жағдайы

Жоспар
Кіріспе

1. Кіріспе: Философиялық ойдың шығуы
2. Негізгі бөлім:
а) Маркстік философияның пайда болуының алғышарттары
мен басты ерекшеліктері
ә) Маркстік философияның қалыптасуы
б) Макрсизм философиясы дамуының лениндік кезеңі
3. Қорытынды: Маркс ілімінің құдіретті күші мен өміршеңдігі.

Философияның шығуы антикалық дәуірдің қоғамдық санасында болған революциялық секіріс деуге болады. Ол революциялық секіріс алғашқы қауымдық қоғамнан құл иеленушілік формацияға өту барысында жүзеге асты.
Тарихта философияның тууына негіз болған дүниежүзілік цивилизацияның үш ірі одағы атап көрсетіледі, олар: Қытай, Үнді, Грекия. Бұларда пайда болған философиялардың бір-бірімен ұқсас жақтарымен қатар, формасы жағынан өзіндік ерекшеліктері де болды.

К. Маркс пен Ф. Энгельстен бұрынғы философтардың көзқарастары мен философиялық бағыттары ғылымға, шынайы әдіске және практикаға толық негізделмеген еді.

Пән: Философия
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

Ақтөбе гуманитарлық-техникалық әмбебап мультипрофильдік
колледжі

МӘНЖАЗБА
Тақырыбы: Қоғам туралы Карл Маркстің ілімі және оның
қазіргі жағдайы

Орындаған: Қалпақова Маншук

Тексерген: Ахметова Нұргүл

Ақтөбе 2009
ЖОСПАР:

1. Кіріспе: Философиялық ойдың шығуы
2. Негізгі бөлім:
а) Маркстік философияның пайда болуының
алғышарттары
мен басты ерекшеліктері
ә) Маркстік философияның қалыптасуы
б) Макрсизм философиясы дамуының лениндік
кезеңі
3. Қорытынды: Маркс ілімінің құдіретті күші мен өміршеңдігі.

Философияның шығуы антикалық дәуірдің қоғамдық санасында болған
революциялық секіріс деуге болады. Ол революциялық секіріс алғашқы қауымдық
қоғамнан құл иеленушілік формацияға өту барысында жүзеге асты.
Тарихта философияның тууына негіз болған дүниежүзілік цивилизацияның үш
ірі одағы атап көрсетіледі, олар: Қытай, Үнді, Грекия. Бұларда пайда болған
философиялардың бір-бірімен ұқсас жақтарымен қатар, формасы жағынан өзіндік
ерекшеліктері де болды.

К. Маркс пен Ф. Энгельстен бұрынғы философтардың көзқарастары мен
философиялық бағыттары ғылымға, шынайы әдіске және практикаға толық
негізделмеген еді. Сондықтан олар дүниетаным мәселелерін арнайы ғылымдардың
зерттеулеріне, қоғамның жалаң тәжірибесіне сүйенбей-ақ шешуге тырысты. Бұл
- ескі мәндегі, адамды қоршаған дүниені өзгертуді мақсат еткен күреске
кереғар келетін философия еді.
Міне, осы жағдайда, ғылым жетістіктеріне сүйенген, практикамен,
еңбекшілердің азаттық қозғалысымен тығыз байланысты, бұдан бұрынғы
философиялық ой-толғамдардың прогрессивті қасиеттерін бойына сіңірген мүлде
жаңа сапалы философиялық жүйе жасау қажеттігі туды. XIX ғасырдың ортасына
қарай оның тарихи әлеуметтік және ғылыми алғышарттары да пісіп жетілген
еді.
Маркстік философияның пайда болуының тікелей әлеуметтік алғышарты-
өнеркәсіптік жұмысшы табының дамуы және оның революциялық қызметінің өсуі
болып табылады. Өткен ғасырдың 30-40 жылдары капиталистік өндірістік
қатынас орныққан елдердегі жұмысшы қозғалысының өсуі, дүниежүзілік тарих
сахнасына жаңа таптың еркін шыға бастағанын көрсетті. Өнеркәсіптік
капитализмнің даму барысында жұмысшы табы ең ұйымшыл, біріккен қоғамдық күш
болды. Пролитариат таптар антагонизміне негізделген қоғамды жою мақсатын
қойып, дербес революцияшыл тапқа айналған сайын, оған өзін азат ету
жөніндегі тарихи ролін түсіндіретін ғылыми теория жасау аса қажет болды.
Маркс пен Энгельс жұмысшы табына көңіл аударып, оның дәурені өткен қоғамдық
қатынастарды түбірінен жұлатын революциялық құдіретін, бүкіл дүниежүзілік
тарихи ролін түсінді. Сондай-ақ, пролетариаттың революциялық қозғалысына ең
әуелі қоғамдық болмысы, әлеуметтік-экономикалық қатынастарды өзгертуді
мақсат тұтатын дүниетанымдық теория қажет екендігіне көз жеткізді. Басқаша
айтқанда, материалистік дүниеге көзқарасты идеологиямен байланыстыру
міндеті тұрды. Сөйтіп, олар ғылыми социализмнің теориясын жасап, оны
философиялық және экономикалық ілімге негіздеді. Олардың осы аса зор ғылыми
табысының мәнін сипаттай келіп, В. И. Ленин былай деп жазды: К. Маркстің
философиялық материализмі ғана пролетариатқа барлық езілген таптардың осы
күнге дейін еңсесін түсіріп келген рухани құлдықтан құтылудың жолын
көрсетті. Маркстің экономикалық теориясы ғана жалпы капитализм
құрылысындағы пролетариаттың шын халін түсіндірді.
Маркстік философияның дүниеге келуінің ғылыми себептері де болды. Бұл
кездегі ұлы ғылыми жаңалықтар табиғатта да, қоғамда да барлық құбылыстар
бір-бірімен тығыз байланыста және ұдайы даму үстінде болатынын дәлелдеді.
Тірі организмдердің микроскопиялық клеткалардан тұратынын, адам мен жалпы
табиғаттың бірлігін көрсетті. Энергияның сақталу заңы материя қозғалысының
мәңгілік және құрып кетпейтінін, қозғалыс түрлері мен энергияның біріне-
бірі алмасып отыратынын дәлелдеді. Бұл дүниенің материалдық бірлігін де
айқындап беруге мүмкіндік берді.
Дарвин ашқан биологиялық эвалюция теориясы жанды табиғаттың даму
негізі ішкі қарама-қайшылықтардың, процестердің, құбылыстардың күресі деп
атап көрсетті. Яғни, қандай да болмасын даму сыртқы күштерінің әсері арқылы
емес, ішкі қайшылықтардың күресімен оларды шешу нәтижесі екендігі ғылымы
тұрғады айқындалды. Д.И.Менделеев ашқан химиялық элементтердің периодтық
жүйесі органикалық дүниеге де диалектикалық заңдардың жалпы заңдылықтары
тән екенін дәлелдеді. Осы аталған ғылыми жаңалықтар ескі мате-физикалық
және механикалық материализмның жаңа ғылыми білімге сәйкес келмейтінін
көрсетті. Ғылым материализді танымның диалектикалық тәсілімен біріктіру
қажеттігін туғызды.
Маркстік философияның пайда болуының ең үлкен алғышарттарының бірі –
бүкіл адамзаттың философиялық білімінің кең өріс алып дамуы еді. Оның
ішінде Маркстік философияға тікелей әсер еткен жоғарыда айтылғанда неміс
классикалық философиясы, Гегель еңбектерінде танымның диалектикалық тәсілі
кең түрде және жан-жақты қарастырылған еді. Гегельдің диалектиканы дамытуға
қосқан үлесін бағалай келіп, былай деген болатын: ол бірінші болып абрлық
табиғи, тарихи және рухани дүниені процесс түрінде, яғни толассыз өзгеріс,
өңдеу және даму үстінде көрсете білді.
Бірақ Гегельдің диалектикасының бірталай кемшіліктері болды:
біріншіден, ол диалектикалық идеализм негізінде жасалған еді, басқаша
айтқанда, объективтік дүние емес, тек адам санасының даму жолдарының
диалектикасын танып-білуге арналды; екіншіден, материяға белсенділік тән
емес деп қарады. Бұндай тұжырым өз заманындағы ғылыми жаңалықтарға қайшы
ойға әкеп соқты; үшіншіден, қоғам дамуы тек өткен уақытта ғана болған, ол
қазіргі пруссия монархиялық жүйесімен шектеледі, себебі тек осы қоғамда
ғана даму процесі шегіне жетеді, сондықтан одан жоғары әділетті, тапсыз
қоғам құру және оны дамыту мүмкін емес деп жариялады. Фейербах Гегельдің
идеализмін түгелдей теріске шығарды. Бірақ ол идеализммен бірге алдыңғы
тарауда айтылғандай, диалектиканы да ысырып тастады. Солдықтан ол
метафизикалық материализм деңгейінде ғана болып, таптық күресті қоғамның
қозғаушы күші, ал қоғамдық қайшылықтарды даму көзі деп түсіне алмады. Сайып
келгенде бұл қоғам дамуын материалистік тұрғыдан түсінуге кедергі болып,
Фейербах философиясы бұл мәнде идеализм түрінде қалып қойды.
Дегенмен, өздерінің тарихи тар шеңберіне қарамастан, Гегель
диалектикасы мен Фейербах материлизмі Маркске дейінгі философияның ең
жоғары жетістіктері еді. Сондықтан олар Маркс пен Энгельс негізін қалаған
жаңа түрдегі философияны жасауға көп септігін тигізді. Бірақ, Гегельдің
идеалистік диалектикасы мен Фейербахтың антропологиялық материлизмін сол
қалпында, өзгертпей маркстік философияға енгізе салуға болмайды, олардың ең
прогрессивті элементтерін, құнды жақтарын екшеп, ғылымның жаңалықтарын
жинақтап, әлеуметтік қозғалыстардың революциялық жетістіктерін зерттей
отырып К. Маркс пен Ф. Энгельс принципті жаңа идеология, жаңа дүниеге
көзқарас жасап, диалектикалық материализмді қалыптастырды.
Диалектикалық материлизмнің шығуы философия тарихындағы түбегейлі
төңкеріс болды. Неге? Біріншіден, философия тарихында саналы философиялық
материализм ғылыми жолмен айқындалған диалектикамен тұңғыш рет байланысты.
Маркстік философия, негізгі мәселені материалистік түрде сипаттай отырып,
барлық құбылыстарды, оқиғаларды, заттар мен қоғамның, ойдың процестерін
даму, қозғалу үстінде, бір-бірімен байланысты түрде зерттейді. Диалектиканы
идеализммен тазартты, материализмді метафизикадан ажыратты. Сөйтіп, таза
диалектика мен материализмді біріне-бірін қолданып, творчестволықпен
қатыстырып, жасады.
Екіншіден, тарихта бірінші рет диалектикалық материализмді қоғамдық
өмірді және тарихи процесті танып-білуге қолданды. Сөйтіп тарихты
материалистік тұрғыдан түсіну теориясын ашып, осылайша социологияны
қоғамдық дәл ғылымға айналдырып, материализм мен диалектиканы, ғылыми
теория мен революциялық практиканы біріне –бірін қосып, Маркс пен Энгельс
философияда төңкеріс жасады, тарихты материалистік тұрғыда түсіндірудің
негізін жасады.
Үшіншіден, дүниені танып-білу мүмкіншілігін мойындай отырып,
диалектикалық материализм ғылыми танымның негізгі критерийі және өзегі деп
практиканы анықтады. Маркске дейінгі философтар адамзат өмірінің негізі
болып табылатын қоғамдық практиканың маңызын ұқпай, қоғамдық өмірдің өзін
де, адамның мәні мен оның санасын да түсіне алмады. Олар адамды аөат етудің
бірден-бір ғана жолы рухани тұрғыдан дамыту деп түсінді.
Төртінші, басқа философиялық ілімдер, мектептер мен бағдарлардан
өзгеше, диалектикалық материализм, дүниені тек түрліше түсіндірумен ғана
танып қоймайды. Керісінше, дүниенің объективті даму заңдарын зерттеу мен
оны революциялық тұрғыдан өзгертудің жолын негіздей марксизм философиясында
тұңғыш рет тығыз ұштастырылды.
Бесішіден, теория мен практиканың бірлігін, философиядағы партиялықты
ғылыми объективтілікпен ұштастыру – Маркс пен Энгельс еңбектеріндегі аса
маңызды методологиялық принциптер болды. Идеализм мен материализмнің
бітіспес келіпеушілігін, дін мен идеализм арасындағы біте қайнасқан
байланыстарды түсіндіре білді. Маркс пен Энгельс материалистік теория мен
диалектикалық әдістің арасындағы алшақтықты жойып, оларды бірыңғай тұтас
ілімге біріктіре білді, сөйтіп материализмді қазіргі заманғы ғылыми түрге
келтірді.
Алтыншыдан, маркстік философия өзінің ең алғаш шыққан кезінен бастап-ақ
дүниежүзілік цивилизацияның жетістіктеріне арқа сүйеді. Сонымен бірге ол
қатып-семген ілімнің қандайына болса да ешбір ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.