Астық-түйірді сақтау тәсілдері

1. Сақтау міндеттері
2. Сақтау тәсілдері

Астықты сақтау саласындағы көптеген мәселелер мен міндеттерді мына төмендегідей топтастыруға болар еді.
Бірінші міндет – астықты өнімдерін шығынсыз сақтауға тырысу. Негізі сан мен салмақ және сапа жағынан болатын шығындарды белгілі ғалым Л.А. Трисвятский механикалық және биологиялық деп екі топқа бөледі. Биологиялық шығындарға дәннің тыныс (дем) алуы, өну кезіндегі орын алатын, микроорганизмдер, шыбын-шіркей және кенелердің өсіп-өну тіршілігі, өзіндік қызынуы және кеміргіштер мен құстардың жеп құрту салдарынан болатын сан мен сапа жоғалтуы жатады да, ал механикалық шығындарға тасымалдау, өңдеу барысында орын алатын астықтың төгіліп-шашылуы, дәннің зақымдануы жатады.

1 Астық түйірді сақтау және өңдеу технологиясы. Б.Қ.Әсенова, С.Қ.Қасымов / Оқу құралы. Семей 2013 - 106 бет.
2 Учебное пособие по дисциплине специальные технологии перерабатывающих производств. Б.К.Асенова, Г.Т.Туменова, Г.Н.Нурымхан, Г.Т.Кажибаева / Семей: СГУ имени Шакарима, 2012 – 135 с.
3 Технология хранения, переработки и стандартизация растениеводческой продукции: учебник / под ред. В. И. Манжесова. - Спб. : Троицкий мост, 2010. - 704с.
4 Управление качеством перерабатывающих и пищевых производств : учебное пособие / О. В. Богомолов, О. М. Сафонова, О. И. Шаповаленко и др. - Харьков: Эспада, 2006. - 296с.

Пән: Ауыл шаруашылығы
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ
МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ

БАӨЖ
Тақырыбы: Астық-түйірді сақтау тәсілдері.

Орындаған: 2 курс магистранты, Муратбаев А.М.
ТПМ-401,
6M072800 - "Өңдеу өндірістерінің технологиясы"
Тексерген:т.ғ.к., доцент м.а. Нұрымхан Г.
Н.

Семей
2015
Жоспары

1. Сақтау міндеттері
2. Сақтау тәсілдері

Астықты сақтау саласындағы көптеген мәселелер мен міндеттерді мына
төмендегідей топтастыруға болар еді.
Бірінші міндет – астықты өнімдерін шығынсыз сақтауға тырысу. Негізі
сан мен салмақ және сапа жағынан болатын шығындарды белгілі ғалым Л.А.
Трисвятский механикалық және биологиялық деп екі топқа бөледі. Биологиялық
шығындарға дәннің тыныс (дем) алуы, өну кезіндегі орын алатын,
микроорганизмдер, шыбын-шіркей және кенелердің өсіп-өну тіршілігі, өзіндік
қызынуы және кеміргіштер мен құстардың жеп құрту салдарынан болатын сан мен
сапа жоғалтуы жатады да, ал механикалық шығындарға тасымалдау, өңдеу
барысында орын алатын астықтың төгіліп-шашылуы, дәннің зақымдануы жатады.
Бұның ішінде дәннің тыныс алу барысындағы және астықты тасымалдау
кезіндегі орын алатын сан-салмақ кемуі ғана амалсыздықтан болатын шығындар
есебіне жатады. Сондықтан шығынның бұл түрлерін есепке алу мақсатымен астық
сақтау мен тасымалдау барысындағы табиғи да орынды азаю, кему мөлшері
бекітілген. Егер астық сақтауды дұрыс ұйымдастырған жағдайда бұл аталған
шығын түрлері жыл бойына астық қорының небәрі 0,3...0,4 %-іне ғана жетеді.
Ал, төгіліп-шашылуға, құс-кеміргіштер, шыбын-шіркей мен жәндіктердің
тіршілігіне байланысты, сонымен қатар астықтың, дәннің өздігінен қызуына,
микроорганизмдердің өсіп-өнуіне жол берудің салдарынан болатын шығындарды,
әрине, ешқандай себептермен ақтауға болмайды.
Екінші міндет – астық өнімдерінің сапасын төмендетпей сақтауды
қамтамасыз ету. Кей кездерде іс жүзінде жиірек кездесіп орын алатын астық
өнімдерінің, тұқымдық дәннің сапасының төмендеуін астық өнімдерінің,
тұқымдық дәннің сапасының төмендеуін астық сақтаудың ғылыми тұрғыдағы
тәртіп-ережелерін (режимдерін) бұзудың және керекті күтімнің жоқтығының
тікелей салдары деп білу керек. Мұндай шығындардың алдын алмаса зор зиян,
зардаптарға әкеліп соғады.
Астық өнімдері сапасының төмендеуінің тағы бір себебі – олардың өте
ұзақ мерзімде сақталуы. Әрбір заттың (тауардың), әсіресе дәннің, қандай
қолайлы жағдайда сақталғанымен жеке өзіне тән ұзақ мерзімділік (не ұзақ
уақыттылық) қасиеті бар. Аталған мерзім өткен соң ол зат ескіре (қартая)
бастайды да, оның адам қажетіне керектілігі мен тұтынушылық көрсеткіштері
төмендейді. Мысал үшін ұн мен жарманың кейбір түрлері 1-2 жыл сақталғаннан
кейін-ақ тағамдық сапасының, ал тұқымдық дәннің 2-4 жылдан соң егіндік
шығымдылық қасиетінің, қабілетінің нашарлай бастайтынын айтуға болар еді.
Бұлардан гөрі дәнді астық пен бұршақ дақылдары ұзақ сақтауға едәуір шыдамды
болып келеді. Олардың технологиялық құндылығы 7-15 жыл өткен соң төмендей
бастайды.
Сонымен, қатар табиғи ескіру құбылыстарына байланысты қоймада сақтаулы
астық қорын оқтын-оқтын алмастырып тұру қажеттілігі естен шығармау керек.
Оның бер жағында астық өнімдерінің сапасын төмендетіп алмай тұрып, тиісті
мекемелерге таратып, өткізіп отырады. Астықтың сапасын төмендетпей сақтауды
қамтамасыз ету міндетті шарт деп білу керек.
Үшінші міндет – сақтау барысында астық өнімдерінің сапасын арттырып
жақсарта беру. Бұл мәселені шешудің жолы әртүрлі технологиялық тәсілдерді
тиімді қолданып, дәнді дақылдардың мүлтіксіз сақталуын және сақталуға деген
төзімділігін (беріктілігін) арттыра түсу.
Төртінші міндет – өнімнің сан мен сапасын мүлтіксіз сақталуы барысында
еңбек пен қаржы шығындарын мейлінше азайтып кеміте түсу.
Астықты тиімді сақтауды қамтамасыз ететін технологиялық тәсілдерге
мына төмендегі шараларды жатқызуға болады:
1. Астықты түрлі қоспалардан айырып тазарту;
2. Астықты кептіру. Оны дән ылғалдылығын керекті мөлшерге дейін азайту,
төмендету үшін қолданады.
3. Астықты белгілі бір температуралық жағдайда, деңгейде сақталуын
қамтамасыз ету мақсатымен оны желдетіп, салқындатып отыру;
4. Астық пен оның өнімдерін шыбын-шіркей, кене секілді зиянкестер мен
жәндіктерден, кеміргіштер мен құстардан қорғауды дер кезінде
ұйымдастыру;
5. Халық шаруашылығының әртүрлі саласында арнаулы мақсатпен пайдалану
үшін ірі-ірі астық қорларын (партияларын) дайындау.
Әрине, астық, дәнді дақылды астық сақтауға және олардың өнімдерін
тиімді байлануға байланысты жұмыстарды ұйымдастыру тек жоғарыда атап
көрсетілген тәсілдермен ғана шектеледі десек, ол аз айтқанымыз. Ауыл
шаруашылығы жүйесінде астықты, дәнді баптап да қаншама қыруар істер
атқарылатынын да айту жөн. Біз астық қабылдау, одан керекті өнімдер алу
мекемелеріндегі басты-басты технологиялық тәсілдерді ғана атап көрсеттік.
Астықты құрамындағы дәндердің бірыңғай не біркелкі болмауына астықты
орып жинау кезінде де болатын кейбір жағдайлардың әсері бар. Астықты орып
бастыру кезінде дәнге механикалық күні жұмсалуы салдарынан дәннің едәуір
бөлігі сызаттанып, жарықшақтанып тіпті қақ бөлініп те кетуі ықтимал. Әрине,
комбайнның бастырғыш барабаңдары не басқа машиналардың кейбір тиісті
тетіктері өз қызметін бірыңғай дұрыс атқармаса, жарақшақтанған, ұсақталган
дәндердің мөлшері өте көп болып кетуі мүмкін. Бұл құбылыс жарма дақыл
күріш, тары және т.б. дәңдеріне тән келеді.
Негізгі дақылдың дәнінен өзге астық жиымы құрамында басқа дәнді
дақылдардың және де арам-шөп тұқымдарынан, органикалық, және минералдық шаң-
тозаңнан, өсімдіктің майдаланған бөлшектерінен тұратын қоспалар да орын
алады. Бұл қоспалардан сан шамасы мен сапалық құрамы астық орып-жинауды
ұйымдастыру тәсілдері мен агротехникалық шаралардың деңгейіне көп
байланысты.
Қоспалар сөзсіз мемлекетке өткізетін астық қорының бағасын
төмендетеді; астықтың жалпы көлемі көбейеді, осыған байланысты тасымалдау
мен сақтау барысындағы қосымша шығынды арттырады. Жаңа орылып, жиналған
астық жиымындағы қоспалар жалпы астықтың, дәннің сапасының бұзылмай сақталу
мерзімін азайтада.
Астық құрамындағы негізгі дақылдың өзінің құрамындағы дәнінде де,
қоспалардың барлық түрлерінде де микроорганизмдер көптеп орналасып
мекендейді, 1 г дәнде олардың жүздеген, мыңдаған, тіпті миллиондаған саны
табалады. Сонымен, микроорганизмдер астық ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.