Қазақстанның ұлттық валютасының пайда болуы және дамуы
I.Кіріспе
II.Негізгі бөлім
1.Қазақстанның ұлттық валютасы . теңге
2.Теңгенің пайда болу тарихы
3.Теңгенің дамуы
4.Қазіргі кездегі теңге
III.Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
II.Негізгі бөлім
1.Қазақстанның ұлттық валютасы . теңге
2.Теңгенің пайда болу тарихы
3.Теңгенің дамуы
4.Қазіргі кездегі теңге
III.Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Валюта- тауарлар құнының шамасын өлшеуге арналған ақша өлшемі. Қазақстанның ұлттық валютасы,теңге 1993жылы 15 қарашада пайдалануға енгізілді.Ақша белгілері- теңге мен тиынды Қазақстанның озық суретшілерінің қатысуымен Ұлттық банк әзірленді. Теңге Қазақстанның алғашқы ақшасы емес. Ежелгі Қазақстан аумағында ақша бұдан көптеген ғаырлар бұрын пайдаланылған. Сырдарияда, Отырар алқабында түркі билеушілері, ал Жетісуда түргештер 7-8 ғасырларда өз ақшаларын шығарған. Отырар мен Исфиджабта монет сарайлары жұмыс істеген. Оныншы ғасырлардың ортасы мен сегізінші ғасырларда қалалар тез өсіп,тауар өндірісі мен сауда көлемі ұлғая түсті. Ұсақ бөлшек саудада көбіне мыс фельстер қолданылды. Алтын монеталар да айналымға түсті, бірақ ол саудада дара түрінде ғана емес салмағына қарай пайдаланылды: монетаны қажетіне қарай кесектеп сындыратын болған. Он төртінші ғасырдың соңыннан бастап Қазақстанда Әмір Темір монеталары айналымға енді.
1.Я.С.Ядгаров«Экономикалық мекеме тарихы»ИНФРА-М,1997
2.Т.Құлманбетов «Экономика негіздері» оқулығы.Алматы,2012 жыл
2.Т.Құлманбетов «Экономика негіздері» оқулығы.Алматы,2012 жыл
Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі
Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті
СӨЖ
Тақырыбы: Қазақстанның ұлттық валютасының пайда болуы және дамуы
Орындаған: Өтепбергенова Ұ.Ғ.
Тобы: БЖ-415
Тексерген: Қуантқан Б.Қ.
Семей қаласы, 2015 жыл
Жоспар
I.Кіріспе
II.Негізгі бөлім
1.Қазақстанның ұлттық валютасы - теңге
2.Теңгенің пайда болу тарихы
3.Теңгенің дамуы
4.Қазіргі кездегі теңге
III.Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
1.Қазақстанның ұлттық валютасы-теңге
Валюта- тауарлар құнының шамасын өлшеуге арналған ақша өлшемі. Қазақстанның ұлттық валютасы,теңге 1993жылы 15 қарашада пайдалануға енгізілді.Ақша белгілері- теңге мен тиынды Қазақстанның озық суретшілерінің қатысуымен Ұлттық банк әзірленді. Теңге Қазақстанның алғашқы ақшасы емес. Ежелгі Қазақстан аумағында ақша бұдан көптеген ғаырлар бұрын пайдаланылған. Сырдарияда, Отырар алқабында түркі билеушілері, ал Жетісуда түргештер 7-8 ғасырларда өз ақшаларын шығарған. Отырар мен Исфиджабта монет сарайлары жұмыс істеген. Оныншы ғасырлардың ортасы мен сегізінші ғасырларда қалалар тез өсіп,тауар өндірісі мен сауда көлемі ұлғая түсті. Ұсақ бөлшек саудада көбіне мыс фельстер қолданылды. Алтын монеталар да айналымға түсті, бірақ ол саудада дара түрінде ғана емес салмағына қарай пайдаланылды: монетаны қажетіне қарай кесектеп сындыратын болған. Он төртінші ғасырдың соңыннан бастап Қазақстанда Әмір Темір монеталары айналымға енді. Бұлардан басқа Қазақстан қалаларында саудада Самарқанд, Бұхара, Ташкент монеталары, негізінен, мыс динарлар пайдаланылды. Қазақстан ақшасының бұрынғы тарихы міне, осындай. Күрделі жиырмасыншы ғасырда Қазақстан біртұтас рубль аймағына кірді. Бұл 1993 жылдың қараша айына дейін жалғасты. Кеңестік рубльдер 1993 жылғы 15 қарашада сағат таңертенгі 8:00-де теңгемен ауыстырыла бастады. Бұл күні Ұлтық валютаның туған күні болып саналады.
2.Теңгенің пайда болу тарихы
Алғашқы кезде Теңгенің бірінші шығарылған қатары (1 теңге = 100 тиын) мынадай номиналдардан тұрды:
* 1, 3, 5, 10, 20, 50 және 100 теңгелік банкноттар
* 1, 3, 5, 10, 20 теңгелік монеталар,
* 1, 3, 5, 10, 20 және 50 тиындық монеталар (бастапқыда қағаздан жасалған).
Кейіннен айналысқа:
* 1994 жылы 1993 жылғы үлгідегі номиналы 200 теңгелік және 1994 жылғы үлгідегі 500 теңгелік банкноттар;
* 1995 жылы 1994 жылғы үлгідегі номиналы 1000 теңгелік банкноттар;
* 1996 жылы 1996 жылғы үлгідегі номиналы 2000 теңгелік банкноттар;
* 1997 жылы номиналы 1, 5, 10, 20, 50 теңгелік монеталар (жаңа дизайны);
* 1999 жылы 1998 жылғы үлгідегі номиналы 5000 теңгелік банкноттар;
* 2000 жылы 1999 жылғы үлгідегі номиналы 200 және 500 теңгелік банкноттар (дизайны өзгертілген),
* 2000 жылғы үлгідегі номиналы 1000 және 2000 теңгелік банкноттар (дизайны өзгертілген);
* 2001 жылғы үлгідегі номиналы 100 теңгелік банкноттар (дизайны ішінара өзгертілген);
* Қазақстан Республикасы тәуелсіздігінің 10 жылдығына арналған 2001 жылғы үлгідегі 5000 теңгелік мерейтойлық банкноттар;
* 2001 жылғы үлгідегі 5000 теңгелік банкноттар (дизайны ішінара өзгертілген).
* 2003 жылғы үлгідегі номиналы 100 теңгелік банкноттар;
* 1999 жылғы үлгідегі номиналы 200 және 500 теңгелік банкноттар (дизайны ішінара өзгертілген) шығарылды.
* 2003 жылғы үлгідегі номиналы 10 000 теңгелік банкноттар.
* 200, 500, 1000, 2000, 5000 және 10000 теңгелік банкноттар (мүлде жаңа дизайн).
Банкнота фабрикасының құрметті қонақтар кітабында 1995 жылы 19 мамырда ҚР президенті жазып қалдырған мынадай жазу бар: Біздің еліміздің экономикалық тіуелсіздігінің жарқын туындысы - біздің астанамызда теңгенің алғашқы пайда болуы, халықтың және болашақ ұрпақтың игілігіне қызмет етсін. Ұлттық валютаның сол кезде тұсауын кескен ҚР Жоғарғы кеңесінің жоспарлау - бюджет комиссиясының төрағасы С.Тәкежанов болды. Ол ұсынған теңге деген ат республиканың Жоғарғы кеңесінің және үкіметінің мүшелері арасындағы жабық пікір таласта жеңімпаз болды.
1992 жылы инфляцияның деңгейі 250 пайызды құрады.1993 жылы шілдеде Ресей келісімді бұзды, Қазақстанға 3 күн бұрын хабарлай отырып, өзінің ұлттық валютасын енгізді. Баға шарықтай түсті. Халықтың жинақ шоттарындағы ақшасы қарқынды түрде құнсызданды. Қазақстанға ескі үлгідегі кеңес купюраларының ағыны қаптап кетті. Дүкендердің сөрелерінен тауарлар әп-сәтте жоқ болып кетті.Қазақстан Президенті мен Үкіметінің аса зор жігер күшіне қарамастан, біртұтас экономикалық кеңістікті құру мен рубль аймағын сақтаудың жолы болмады. Бөлшектену үдерістері Ресейдегі ақша айырбасынан кейін күрт ушығып кетті. Ұлттық валютаны енгізуді 1961-1991 жылдарғы кеңестік сом төлем құралы болып табылмайтын ТМД - ның басқа өңірлерінен ескі ақша тасқынының алдын алу үшін тездетуге тура келді. Ұлттық валютаны енгізу жөніндегі құрамында Премьер-министр С.А. Терещенко, Қазақстанның Вице-президенті Е.Асанбаев, Үкіметтің бірінші вице-премьері Д.Сембаев, Ұлттық банк төрағасы Ғ.Байназаров, қаржы министрі Е.Дербісов пен Экономика министрі Б. Ізтілеуов бар ҚР-ның Мемлекеттік комиссиясы құрылды.Мемлекеттік комиссияның алдында сол тұста бірмағыналы жауапты талап ететін салмақты мәселелер тұрды. Атап айтқанда, мүқият талдаудан соң нұсқаның ішінен ұлттық валютаға тікелей көшу туралы шешім қабылдады. Біз сол кезде республика осындайда тәуелсіз ақша-несие саясатын ілезде жүргізе бастайды дейтін тұрғыдан келдік. Сонымен қатар теңгенің тікелей енгізілуі халықты болашақтағы белгісіздіктен құтылтады. Және ең ақыр аяғы ұлттық валюта оның шетел валютаға қатысындағы шынайы бағамын айқындауға мүмкіндік берді. Тек теңгенің бағалар ақырына дейін босамаған кезде енгіщілгені теріс жәйт болды.Мемлекет басындағылардың сол кезде шығарған жарлығы:Қазақстан Республикасының ұлттық валютасын енгізу туралы.ҚР Конституциясының 78-бабына және ҚР Жоғарғы Кеңесінің 1993 жылғы 29 қазандағы қаулысына сәйкес қаулы етемін:ҚР-ның аумағында 1993 жылғы 15 қарашада сағат 08:00-ден бастап ҚР-ның ұлттық валютасы - теңге айналысқа енгізілсін.1993 жылғы 18 қарашада сағат 08:00-ден бастап теңге ҚР-ғы бірден-бір заңды төлем құралына айналды. Теңге 100 мыңнан тұрады. ҚР-да қолдағы ақша банкноттар мен монеталар түрінде айналыста болады.Теңгені ҚР-ның аумағында меншік нысандарына карамастан барлық жеке заңды тұлғалар төлемдердің барлық түрінде , сондай-ақ ешқандай шектеусіз салымдар мен шоттар қосу үшін ... жалғасы
Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті
СӨЖ
Тақырыбы: Қазақстанның ұлттық валютасының пайда болуы және дамуы
Орындаған: Өтепбергенова Ұ.Ғ.
Тобы: БЖ-415
Тексерген: Қуантқан Б.Қ.
Семей қаласы, 2015 жыл
Жоспар
I.Кіріспе
II.Негізгі бөлім
1.Қазақстанның ұлттық валютасы - теңге
2.Теңгенің пайда болу тарихы
3.Теңгенің дамуы
4.Қазіргі кездегі теңге
III.Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
1.Қазақстанның ұлттық валютасы-теңге
Валюта- тауарлар құнының шамасын өлшеуге арналған ақша өлшемі. Қазақстанның ұлттық валютасы,теңге 1993жылы 15 қарашада пайдалануға енгізілді.Ақша белгілері- теңге мен тиынды Қазақстанның озық суретшілерінің қатысуымен Ұлттық банк әзірленді. Теңге Қазақстанның алғашқы ақшасы емес. Ежелгі Қазақстан аумағында ақша бұдан көптеген ғаырлар бұрын пайдаланылған. Сырдарияда, Отырар алқабында түркі билеушілері, ал Жетісуда түргештер 7-8 ғасырларда өз ақшаларын шығарған. Отырар мен Исфиджабта монет сарайлары жұмыс істеген. Оныншы ғасырлардың ортасы мен сегізінші ғасырларда қалалар тез өсіп,тауар өндірісі мен сауда көлемі ұлғая түсті. Ұсақ бөлшек саудада көбіне мыс фельстер қолданылды. Алтын монеталар да айналымға түсті, бірақ ол саудада дара түрінде ғана емес салмағына қарай пайдаланылды: монетаны қажетіне қарай кесектеп сындыратын болған. Он төртінші ғасырдың соңыннан бастап Қазақстанда Әмір Темір монеталары айналымға енді. Бұлардан басқа Қазақстан қалаларында саудада Самарқанд, Бұхара, Ташкент монеталары, негізінен, мыс динарлар пайдаланылды. Қазақстан ақшасының бұрынғы тарихы міне, осындай. Күрделі жиырмасыншы ғасырда Қазақстан біртұтас рубль аймағына кірді. Бұл 1993 жылдың қараша айына дейін жалғасты. Кеңестік рубльдер 1993 жылғы 15 қарашада сағат таңертенгі 8:00-де теңгемен ауыстырыла бастады. Бұл күні Ұлтық валютаның туған күні болып саналады.
2.Теңгенің пайда болу тарихы
Алғашқы кезде Теңгенің бірінші шығарылған қатары (1 теңге = 100 тиын) мынадай номиналдардан тұрды:
* 1, 3, 5, 10, 20, 50 және 100 теңгелік банкноттар
* 1, 3, 5, 10, 20 теңгелік монеталар,
* 1, 3, 5, 10, 20 және 50 тиындық монеталар (бастапқыда қағаздан жасалған).
Кейіннен айналысқа:
* 1994 жылы 1993 жылғы үлгідегі номиналы 200 теңгелік және 1994 жылғы үлгідегі 500 теңгелік банкноттар;
* 1995 жылы 1994 жылғы үлгідегі номиналы 1000 теңгелік банкноттар;
* 1996 жылы 1996 жылғы үлгідегі номиналы 2000 теңгелік банкноттар;
* 1997 жылы номиналы 1, 5, 10, 20, 50 теңгелік монеталар (жаңа дизайны);
* 1999 жылы 1998 жылғы үлгідегі номиналы 5000 теңгелік банкноттар;
* 2000 жылы 1999 жылғы үлгідегі номиналы 200 және 500 теңгелік банкноттар (дизайны өзгертілген),
* 2000 жылғы үлгідегі номиналы 1000 және 2000 теңгелік банкноттар (дизайны өзгертілген);
* 2001 жылғы үлгідегі номиналы 100 теңгелік банкноттар (дизайны ішінара өзгертілген);
* Қазақстан Республикасы тәуелсіздігінің 10 жылдығына арналған 2001 жылғы үлгідегі 5000 теңгелік мерейтойлық банкноттар;
* 2001 жылғы үлгідегі 5000 теңгелік банкноттар (дизайны ішінара өзгертілген).
* 2003 жылғы үлгідегі номиналы 100 теңгелік банкноттар;
* 1999 жылғы үлгідегі номиналы 200 және 500 теңгелік банкноттар (дизайны ішінара өзгертілген) шығарылды.
* 2003 жылғы үлгідегі номиналы 10 000 теңгелік банкноттар.
* 200, 500, 1000, 2000, 5000 және 10000 теңгелік банкноттар (мүлде жаңа дизайн).
Банкнота фабрикасының құрметті қонақтар кітабында 1995 жылы 19 мамырда ҚР президенті жазып қалдырған мынадай жазу бар: Біздің еліміздің экономикалық тіуелсіздігінің жарқын туындысы - біздің астанамызда теңгенің алғашқы пайда болуы, халықтың және болашақ ұрпақтың игілігіне қызмет етсін. Ұлттық валютаның сол кезде тұсауын кескен ҚР Жоғарғы кеңесінің жоспарлау - бюджет комиссиясының төрағасы С.Тәкежанов болды. Ол ұсынған теңге деген ат республиканың Жоғарғы кеңесінің және үкіметінің мүшелері арасындағы жабық пікір таласта жеңімпаз болды.
1992 жылы инфляцияның деңгейі 250 пайызды құрады.1993 жылы шілдеде Ресей келісімді бұзды, Қазақстанға 3 күн бұрын хабарлай отырып, өзінің ұлттық валютасын енгізді. Баға шарықтай түсті. Халықтың жинақ шоттарындағы ақшасы қарқынды түрде құнсызданды. Қазақстанға ескі үлгідегі кеңес купюраларының ағыны қаптап кетті. Дүкендердің сөрелерінен тауарлар әп-сәтте жоқ болып кетті.Қазақстан Президенті мен Үкіметінің аса зор жігер күшіне қарамастан, біртұтас экономикалық кеңістікті құру мен рубль аймағын сақтаудың жолы болмады. Бөлшектену үдерістері Ресейдегі ақша айырбасынан кейін күрт ушығып кетті. Ұлттық валютаны енгізуді 1961-1991 жылдарғы кеңестік сом төлем құралы болып табылмайтын ТМД - ның басқа өңірлерінен ескі ақша тасқынының алдын алу үшін тездетуге тура келді. Ұлттық валютаны енгізу жөніндегі құрамында Премьер-министр С.А. Терещенко, Қазақстанның Вице-президенті Е.Асанбаев, Үкіметтің бірінші вице-премьері Д.Сембаев, Ұлттық банк төрағасы Ғ.Байназаров, қаржы министрі Е.Дербісов пен Экономика министрі Б. Ізтілеуов бар ҚР-ның Мемлекеттік комиссиясы құрылды.Мемлекеттік комиссияның алдында сол тұста бірмағыналы жауапты талап ететін салмақты мәселелер тұрды. Атап айтқанда, мүқият талдаудан соң нұсқаның ішінен ұлттық валютаға тікелей көшу туралы шешім қабылдады. Біз сол кезде республика осындайда тәуелсіз ақша-несие саясатын ілезде жүргізе бастайды дейтін тұрғыдан келдік. Сонымен қатар теңгенің тікелей енгізілуі халықты болашақтағы белгісіздіктен құтылтады. Және ең ақыр аяғы ұлттық валюта оның шетел валютаға қатысындағы шынайы бағамын айқындауға мүмкіндік берді. Тек теңгенің бағалар ақырына дейін босамаған кезде енгіщілгені теріс жәйт болды.Мемлекет басындағылардың сол кезде шығарған жарлығы:Қазақстан Республикасының ұлттық валютасын енгізу туралы.ҚР Конституциясының 78-бабына және ҚР Жоғарғы Кеңесінің 1993 жылғы 29 қазандағы қаулысына сәйкес қаулы етемін:ҚР-ның аумағында 1993 жылғы 15 қарашада сағат 08:00-ден бастап ҚР-ның ұлттық валютасы - теңге айналысқа енгізілсін.1993 жылғы 18 қарашада сағат 08:00-ден бастап теңге ҚР-ғы бірден-бір заңды төлем құралына айналды. Теңге 100 мыңнан тұрады. ҚР-да қолдағы ақша банкноттар мен монеталар түрінде айналыста болады.Теңгені ҚР-ның аумағында меншік нысандарына карамастан барлық жеке заңды тұлғалар төлемдердің барлық түрінде , сондай-ақ ешқандай шектеусіз салымдар мен шоттар қосу үшін ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz