Пантеизм

Кіріспе
1. Пантеизм туралы түсінік
2. Пантеистік көзқарастар
3. Пантеизм сипаттары
Қорытынды

Дін – адамзат қоғамындағы аса күрделі де маңызды әлеуметтік-мәдени сана. Діннің басты мақсаты – адамның рухани жетілуі және оның Жаратушы Құдайға сенімі. Діннің құдайға немесе құдайларға сенімі ретіндегі анықтамасы да тар болып табылады. Дін, сенім және конфессия. Мысалы Құдайдың барына сену, бірақ онымен байланысты іздемеу. Эпикур құдайлардың барына күманданбаған, оларды мойындаған, сонымен бірге құдайлар адамдардың істеріне араласпаған және көп адамдар мен құдайлардың арасында байланыс болмаған деп түсіндіреді. Сонымен қоса болмыстың толықтығына сену діннің эгоцентрлік, социоцентрлік немесе космоцентрлік діннің дүниені түсіндірудегі ортақ ядросы болып табылады.

1.Қазақша энциклопедия 7 том
2. Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Әлеуметтану және саясаттану бойынша / Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д., профессор Е. Арын - Павлодар: «ЭКО» ҒӨФ. 2006. - 569 б.
3.Қазақ Энциклопедиясы, V-том

Пән: Социология, Демография
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

Жоспар
Кіріспе
1. Пантеизм туралы түсінік
2. Пантеистік көзқарастар
3. Пантеизм сипаттары
Қорытынды

Дін – адамзат қоғамындағы аса күрделі де маңызды әлеуметтік-мәдени
сана. Діннің басты мақсаты – адамның рухани жетілуі және оның
Жаратушы Құдайға сенімі. Діннің құдайға немесе құдайларға сенімі ретіндегі
анықтамасы да тар болып табылады. Дін, сенім және конфессия. Мысалы
Құдайдың барына сену, бірақ онымен байланысты іздемеу. Эпикур құдайлардың
барына күманданбаған, оларды мойындаған, сонымен бірге құдайлар адамдардың
істеріне араласпаған және көп адамдар мен құдайлардың арасында байланыс
болмаған деп түсіндіреді. Сонымен қоса болмыстың толықтығына сену діннің
эгоцентрлік, социоцентрлік немесе космоцентрлік діннің дүниені
түсіндірудегі ортақ ядросы болып табылады.
Дінге берілген анықтамалар әлі күнге дейін қанағаттандырмайды.
Тындаушы келесі бұрын және қазіргі кездегі берілген анықтамалар туралы
ойлануы мүмкін: дін шексіздіктен адамдардың тәуелділік сезімі ретінде
(Ф.Шлейермахер); табиғат туралы алғашқы мифтердің символикасы (М.Мюллер);
көрінбейтін рухани мәндерге сенім (Э.Б.Тайлор); құдіреттік сенім (Дж.
Хаксли); сенуші адамдардың мінез құлқын қайта жасауға мүмкіндігі бар
ақиқаттар жүйесі (А.Н.Уайтхед); тағдырға сену (Д.Б.Пратт); және адамдардың
діни таралған формулаларының соңы ғана емес.
Құдайдың шығармашылық процесі  теологияда үш негізгі модельдермен –
ілімдермен берілген: пантеизммен, панентеизммен және теизммен.
Пантеизм (грек. pan барлығы және theos құдай; құдай барлығында) Құдайды
екінші табиғатқа, физикалық дүниеге араластырады.

Құдай (жалпы арий. baha дарынды, жекеленген) жеке Мендерден жоғары
тұрған және жетіспеушіліктері жоқ абсолютті тұлға, жоғарғы мән. Құдай ол
жоғарғы, мәңгі, барлығында, жетелеуші барлығын тудырушы мән, өлмейтін рух.
Дүниенің бірінші шындығы және соңғы мақсаты.
Құдай Тұлға ретінде. Құдай тек қана алғашқы мән ретінде
түсіндірілмейді, сонымен бірге екі негізгі қатынаста болатын Тұлға ретінде
түсіндіріледі: Біріншіден, Өзіне деген қатынасында; екіншіден, Өзінің
туындыларына қатынасында. Құдай Өзіне құбылыс ретінде абсолютті Тұлға болып
табылады. Христиандар Құдайдың абсолютті тұлғалығын Үштік ретінде
сипаттайды: Құдай жалғыз және бір, бірақ үш сипатта болады. Құдай-Әке,
Құдай –Ұл және Құдіретті Рух – бірлікті құрастыратын үш тұлға, сол уақытта
да Олар мағынасы бір Тұлға. Құдайдың бірінші мәні және Оның тіршілік етуі
Өзіне деген қатынасы ажырамас бірлікте дәл келеді. Бірақ соңғы тұжырымды
барлық теологтар құптамайды.
Құдайдың шығармашылық процесі  теологияда үш негізгі модельдермен –
ілімдермен берілген: пантеизммен, панентеизммен және и теизммен.
Пантеизм (грек. pan барлығы және theos құдай; құдай барлығында) Құдайды
екінші табиғатқа, физикалық дүниеге араластырады. Пантеист терминін 1705 ж.
Ағылшын философы Дж.Толандом енгізген, ал пантеизм терминін оның қарсыласы
1709 ж. Нидерланд теологы Й. Фай енгізді. Пантеизм сөзімен белгіленген ілім
сонау шығыс діндерінде, мысалы индуизмде қарастырылған. Батыс Европада
пантеизмнің өрлеуі 16 – 17 ғ. басына жатқызылады. Осылай деп, табиғат ол
заттардағы Құдай; физикалық дүниенің жалғыз және жеке мәні деп Дж. Бруно
есептеген.
Пантеизм (гр. pan – бәрі, tcheos – құдай) – Құдай мен әлем біртұтас
деп танитын, құдіретті табиғатпен бірлікте қарастыратын философиялық ілім;
Құдай барлығы деген ілім; бар ғаламды, табиғатты дәріптеу ілімі.
Пантеизм табиғаттың ішкі сырларын бейнесіз әлемдік рух деп танып,
табиғаттан тыс бастамалардың барлығын жоққа шығарады. Пантеизм
терминін  алғаш енгізген ағылшын философы Джон Иолланд (1670 – 1722) болды.
Ол деизмді өткір сынға алып, дүниенің жаратылуын, жанның мәңгілік
екендігін, о дүниедегі өмірдің бар екенін жоққа шығарды. Пантеистік идеялар
үнді (брахманизм, индуизм, ведант), қыта й (даосизм), ежелгі
грек (Фалес, Анаксимандр, Анаксимен ) философияларында дамыды.
Пантеизм – грек тіліндегі сөздік мағынасы “барлығы – пан және Алла –
теос „ екі сөзден құралған философиялық жүйені білдіретін, “барлығы – Алла”
ұстанымындағы Батыс философиясына тән түсінік. “Барлық нәрсе Алланың
субстанциясының бір бөлшегі немесе Алла барлық әлемнің рухы”. “Бір тек Алла
– Әлемнің жиынтығы”. “Хеме-ост – барлығы Алла” деген мәндегі анықтамалары
бар. Басқаша айтар болсақ, пантеизм шексіздің шектеуліде, Алланың табиғатта
имманенттілігін білдіреді. Яғни, шектеулінің шексізде, табиғаттың Аллада
жоқ болуы, еруі. Ислам тұрғысынан қарағанда, бұл екі ой да қате. Алланың
табиғатта имманенттілігін жақтайтындар – батыстық философтар. Негізінен
пантеизм – атеизмге баратын бірінші саты.
Пантеизм терминін  алғаш енгізген ағылшын философы Джон Иолланд (1670
– 1722) болды. Ол деизмді өткір сынға алып, дүниенің жаратылуын, жанның
мәңгілік екендігін, о дүниедегі өмірдің бар екенін жоққа шығарды.
Пантеиситік идеялар үнді (брахманизм, индуизм, ведант), қытай (даосизм)
ежелгі грек Фалес, Анаксимандр, Анаксимен философияларында дамыды.
Ежелгі грек философы Ксенофан өзінің пантеистік көзқарасында
табиғатты сезіммен біліп болмайды, тек ақылмен ғана ұғынуға болады деп
санады. Кейінірек стоицизмнің натурфилос. және этик. ілімдері пантеистік
сипатта болды. Пантеизмнің натуралистік сипаттары И.С. Эриугена мен
П.Абеляр ілімдерінде кездеседі. Материя, ақыл және құдай бір нәрсе деп,
Пантеизмді материалистік тұрғыда алғаш тұжырымдаған Д.Динанский болды.
Пантеизм қайта өркендеу дәуірінде кең өріс алды. Бұл дәуірдегі алғашқы
Пантеизм өкілдерінің бірі Н.Кузанский болды. Ол “адам өзінің ақыл-ойының,
іс-әрекетінің арқасында құдаймен қатар тұрады” деп тұжырымдады. Еуропада 16
– 17 ғасырларда пантеистік бағытты дамытқан Д.Кардано, Т.Кампанелла,
Дж.Бруно, т.б. болды. Бруноның пікірінше, “табиғаттан тыс ешқандай күш жоқ.
Табиғат өз заңдылығымен дамиды. Әлем мен құдай бір. ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.