Кәсіпорынның тиімді қызмет етуін қамтамсыз етудегі ақшалай қаражаттарының есебі және талдауы

Пән: Бухгалтерлік іс
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 58 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ: КІРІСПЕ

7: 7

КІРІСПЕ: 1. АҚША ҚАРАЖАТТАРЫНЫҢ ЕСЕБІ ЖӘНЕ ТАЛДАУЫНЫНЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ ЖӘНЕ ӘДІСТЕМЕЛІК НЕГІЗІ

КІРІСПЕ: 1. 1 Ақша қаражаттарының мәні, түрлері, есепке алу тәртібі

7: 10

КІРІСПЕ: 1. 2 Есеп айырысу түрлерінің есебі және есеп айырысу формасы

7: 12

КІРІСПЕ: 1. 3 Ақша қаражаттарын талдау жүргізу әдістері мен тәсілдері

7: 21

КІРІСПЕ: 1. 4 Ақша қаражаттарының аудиттік тексерудегі негізгі процедуралары

7: 23

КІРІСПЕ: 2. «ДАНК» ЖШС-нің ТИІМДІ ҚЫЗМЕТ ЕТУІН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУДЕГІ АҚША ҚАРАЖАТЫН ОПЕРАЦИЯЛЫҚ ЕСЕПКЕ АЛУ

КІРІСПЕ:

«Данк» ЖШС-нің қаржылық жағдайының техника - экономикалық көрсеткіштері

7: 26

КІРІСПЕ: 2. 2 Ақша қаражаттарының ағымдық есебінің жүзеге асырылуы

7: 31

КІРІСПЕ: 2. 3 Ақша қаражаттарына түгендеу жүргізу тәртібі

7: 36

КІРІСПЕ: 2. 4 Ақша қаражаттарын тиімді қызмет етуін талдау

7: 40

КІРІСПЕ: 3. «ДАНК» ЖШС-гі АҚШАЛАЙ ҚАРАЖАТТАРЫНЫҢ ЕСЕБІН, АУДИТІН ЖЕТІЛДІРУ ЖОЛДАРЫ

КІРІСПЕ:

IAS 7 ҚЕХС есепте қолдану

7: 47

КІРІСПЕ:

Ақша қаражаттарын бақылауының тиімділігін арттыруда

аудиторлық қызметті дамыту

7: 51

КІРІСПЕ:

КІРІСПЕ: ҚОРЫТЫНДЫ

7: 57

КІРІСПЕ: ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

7: 59

КІРІСПЕ: ҚОСЫМШАЛАР

7: 61

КІРІСПЕ

Қазақстан нарық экономикасының демократиялық даму ақиқаттарының тар жол, тайғақ кешуімен тайсалмай өтіп, алған бағытынан таймай алға басты. Жаңа экономикалық жүйенің, демографиялық құқылық мемлекеттің іргетасын нық қалап, осы заманға қоғамдық институттарды нығайтып, өмірдің сапасы мен ұстындарын да өзгертті.

Қарқынды өсуіміз, мемлекетіміздің күш - қуаты мен қаражатының бар болғандығынан, табысты, елдің Н. Ә. Назарбаев 2008 жылғы кезекті Халыққа Жолдауында: «Бүкіл ел халқының әл-ауқатының өсуі мен тұрмыс деңгейінің елеулі жақсаруын қамтамасыз ету үшін сыртқы нарықтарға шығып, сенімді орнығуға міндеттіміз»- деген болатын.

Шаруашылық субъектілердегі бухгалтерлік есептің нарықтық қатынастарда ерекше мәні бар. Нарықтық экономиканың қалыптасуы жағдайында кәсіпорындардағы бухгалтерлік есепті ұйымдастырудың жетілдіру бағыттарының бірі оның Есеп және есеп берудің халықаралық стандарттарға қарай бағыт алуы болып табылады.

Есептің халықаралық стандартын енгізу есептің, бақылаудың сапасы мен тиімділігін едәуір арттыруға мүмкіндік береді, кәсіпорындар есептің неғұрлым негізделген жүйелерін, оның ерекшеліктерін, өзіндік ерекшелігін, өндірісті, еңбекті және басқаруды ұйымдастырудағы техникасы мен технологиясын көрсету арқылы пайдалануына белгілі бір дербестік береді.

Есептің мәліметтері шаруашылық субъектілері мен басқа да бөлімшелерінің жұмысын оперативті басқарып, мемлекеттік қаржылық есеп құруға, ағымды жоспарларға болжам жасап, сонымен бірге еліміздің экономикасының даму заңдылықтарын зерттеуге қолданылады.

Қазіргі кезде экономиканың нарықтық қатынасқа өтуіне байланысты кәсіпорынның өз бетінше қызмет етуі, оның экономикалық және құқықтық жауапкершіліктері өскен. Қаржылық тұрақтылық мәні өскен. Осының барлығы олардың қаржылық жағдайын талдаудың, қаражатты қолдану рөлінің зор екендігін көрсетеді.

Экономикамыздың жаңа салаларын әртараптандыру мен дамытуды ынталандыру, бұл салаларға шетел капиталы мен соны ілімді тарту мақсатында икемді салық және бюджет саясатын пайдалану керек. Өткен жылдың өзінде жалпы қазақстандық жобамыздың тұжырымдап, оны іске асыруға қолға алғанбыз.

Экономиканың бәсекеге қабілеттілігінің тұрлаулы сипатын қамтамасыз ету үшін толымды стратегия әзірлеу мен іске асыру, сондай -ақ оның орындалуына қатаң бақылау қажет болады.

Бүгінгі таңда ел экономикасының нарықтық жолға көшуіне байланысты жаңа кәсіпкерлік қызметтердің пайда бола бастауына сәйкес бухгалтерлік есептің маңызы мен рөлі арта түсуде. Осыған орай бухгалтерлік есептің мазмұны мен құрылымына өзгерістер енгізілді. Елімізде жүргізіліп отырған бухгалтерлік есеп толығымен халықаралық қаржылық есеп беру талаптарына сай орындалады. Міне осыларды ескере отырып бұрын есепші деп саналып келген бухгалтер маманы кәсіпорынның қаржылық жағдайын анықтап, бағалап, есептеп отырумен қатар кәсіпорынның алдағы уақыттағы экономикалық әл-ауқатын дамыту жолдарын жоспарлай білуі қажет. Сондықтан да кез келген елде бухгалтер мамандарын барынша білімді етіп даярлау сол елдегі ұйымдардың экономикалық жағынан тұрақты дамуына кепілдік береді.

Ақша бірлігі ретінде теңгені пайдаланатын коммерциялық банктер арасындағы есеп айырысуларды Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі банктер орналасқан жерлерде құрылған өзінің есеп айырысу-кассалық орталықтары арқылы ұйымдастырады. Банкаралық есеп айырылусыларды жүргізетін коммерциялық банктермен есеп айырысу орталықтарындағы құжаттар айналымы Ұлттық Банктің нормативтік құжаттарына сәйкес жүргізіледі. Банктердің қызметін Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі үйлестіреді және оған бағыт береді.

Елдің экономикасында банк мекемелері арқылы жүзеге асырылатын нақты ақшасыз есеп айырысудың айрықша басымдылығы байқалады. Нақты ақшамен субъектілер песоналмен еңбекақы төлеу бойынша, есеп беруге тиісті адамдармен, депоненттермен, дебиторлармен және кредиторлармен қолданылып жүрген заң ережелеріне сәйкес банк мекемелері арқылы өтпейтін төлемдер бойынша есеп айырысады.

Ақша қаражатын сақтау және заңды тұлғалар арасында есеп айырысу үшін Қазақстан Республикасының банк мекемелері мынадай шоттар ашады:

Есеп айырысу шоттары - шаруашылық есепте тұрған, дербес балансы бар, Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің органдарында тіркеуден өткен заңды тұлғаларға.

Ағымдағы шоттар - жергілікті бюджеттегі мекемелерге, бюджеттік мекемелерге олардың бюджеттен тыс қаражаты бойынша, өндірістік және коммерциялық қызметпен айналысатын қоғамдық ұйымдар мен жеке тұлғаларға;

Бюджеттік шоттар - Қазақстан Республикасының Республикалық бюджетіндегі мекемелерге;

Корреспонденттік шоттар - корреспонденттік келісімдер негізінде есеп айырысу ережелеріне сәйкес екінші деңгейдегі банктерге Ұлттық Банк мекемелерінде және өз арасында.

Ақша қаражатын есепке алу міндеттері ақша қаражатының сақталуын және олардың мақсатына сай лимиттерге, сметаларға сәйкес пайдалануына бақылауды қамтамасыз етуі; ақша қаражатының қозғалысы жөніндегі барлық операцияларды толық және уақтылы құжаттау; есеп айырысу және қаржы тәртібін сақтау; талдамалық есепке алуды уақтылы және дұрыс жүргізу; ақша қаражатына толық және нақтылы түгелдеу жүргізу; төлемдері банк арқылы ақша аудару жолымен жасау болып табылады.

Республикада банк мекемелері арқылы жүзеге асырылатын ақша аудару арқылы есеп айырысудың бірыңғай жүйесі қолданылады. Салыстырмалы түрде ұсақ төлемдері субъектілер кассадан қолма-қол ақшамен, почта аударылымымен немесе байланыс кәсіпорындары арқылы үстеме төлем жасау арқылы төлеуге құқылы. Кәсіпорындардың банктер арқылы жүргізетін есеп айырысуларын тауарлық (сатылатын өнім, жұмыс және көрсетілген қызмет үшін, алынған шикізат, материалдар, жартылай дайын өнім үшін) және тауарлық емес (бюджетке, әлеуметтік сақтандыру органдарына, зейнетақы қорына және басқалары) деп бөлуге болады.

Ақша қаражаттары қозғалысының есебінде операциялық, инвестициялық және қаржылық қызмет тұрғысынан алғандағы мағлұматтар мазмұндалуға тиіс, мұның өзі заңды тұлғаның қаржы жағдайына оның қызметі түрлерінің ықпалын бағалауға мүмкіндік береді.

Операциялық қызметтен түсетін ақша қаражаттары қозғалысын ашып көрсеткен кезде тура әдіс пайдаланылуы мүмкін, бұл әдіс жағдайында ақшалай түсім қаражаттары мен төлемдердің негізгі түрлері ашып көрсетіледі, не жанама әдіс пайдаланылуы мүмкін, бұл әдіс жағдайында таза табыс пен зиянға ағымдағы активтер мен міндеттемелер, ақша операциялары өзгерістеріне, сондай-ақ инвестициялық немесе қаржылық қызметтің нәтижесі болып табылатын кірістерге немесе зияндарға қарай түзету енгізіледі.

Берілген диплом жұмысының мақсаты - кәсіпорынның тиімді қызмет етуін қамтамасыз етудегі ақша қаражатының есебі мен аудиті бойынша алынған теориялық білім мен тәжірибені кеңейту, бекіту, жүйелендіру; алынған білімді ғылыми және тәжірибелік жағдайда бухгалтерлік есеп, аудит пен шаруашылық қызметін экономикалық талдау техникасы мен әдістемелерін ұйымдастыру шеңберінде қолдану болып табылады.

1. АҚША ҚАРАЖАТТАРЫНЫҢ ЕСЕБІ ЖӘНЕ ТАЛДАУЫНЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ ЖӘНЕ ӘДІСТЕМЕЛІК НЕГІЗІ

1. 1. Ақша қаражаттарының мәні, түрлері, есепке алу тәртібі

Барлық шаруашылық жүргізші субъектілер өз ақша қаражаттарын банктердің тиісті мекемелеріндегі шоттарда сақтайды. Міндеттемелер жөніндегі басқа субъектілерге төлемдер, әдетте, ақша аудару арқылы есеп айырысу тәртібімен банктердің осы мекемелері арқылы жүргізіледі. Нақты ақшасыз есеп айырысу Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі белгілеген нормативтік құжаттармен белгіленген жағдайлар мен шегінен шығып кетпейтіндей етіп жүргізіледі.

Ұлттық Банк ақша-несие жүйесіне орталықтандырылған жоспарлы басқаруды, бюджеттің кассалық орындалуын жүзеге асырады және жиынтық валюта жоспарын қалыптастыруға қатысады. Ол ақша эмиссиясын, ұйымдар мен мекемелерге несиелендіруді, қаржыландыруды және есеп-айырысу қызметін атқарады.

Прогрессивті несие саясатын жүзеге асыру, негізгі қызметті несиелендірудің бүкіл жүйесінің тиімділігінарттыру, күрделі қаржыны қаржыландыру мен несиелендіру, сондай-ақ қажетті есеп айырысуларды жүргізу төмендегі мемлекеттік акционерлік банктерге жүктелген: Тұран Әлем банкі - өндірісте, құрылыста, көлік пен байланыста, материалдық-техникалық қамтамасыз ету саласында, сыртқы экономикалық қызметте; Қазагроөнеркәсіпбанкі - агроөнеркәсіп кешенінде; Казкредсобанк - тұрғын үй-коммуналдық шаруашылықта, тұрмыстық қызмет көрсетуде және экономиканың басқа да салаларында; Халықтық банк - елдегі жинақ ісін ұйымдастыруды қамтамасыз етеді; Бюджеттік банк - бюджеттегі мекемелерге қызмет көрсетеді; Қазақстан Эксимбанкі - экспорт-импорт операцияларын несиелеуді, сондай-ақ Үкімет белгілейтін елдің экономикалық даму басымдықтарына сәйкес тиімді инвестициялық жобаларды ұзақ мерзімді несиелеуді жүзеге асырады; Медетші банк-қаржы жағдайын оңалтуы мен өндірісті көтеруі (қайта құруы) үшін мемлекет қаржы бөлетін субъектілерді несиелендіреді. Бұған қоса республикада коммерциялық және жекеменшік банктердің жүйесі құрылған, олар елде жұмыс істейтін шаруашылық жүргізуші субъектілерге қызмет көрсетеді.

Ақша бірлігі ретінде теңгені пайдаланатын коммерциялық банктер арасындағы есеп айырысуларды Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі танктер орналасқан жерлерде құрылған өзінің есеп айырысу-кассалық орталықтары арқылы ұйымдастырады. Банкаралық есеп айырылусыларды жүргізетін коммерциялық банктермен есеп айырысу орталықтарындағы құжаттар айналымы Ұлттық Банктің нормативтік құжаттарына сәйкес жүргізіледі. Банктердің қызметін Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі үйлестіреді және оған бағыт береді.

Елдің экономикасында банк мекемелері арқылы жүзеге асырылатын нақты ақшасыз есеп айырысудың айрықша басымдылығы байқалады. Нақты ақшамен субъектілер песоналмен еңбекақы төлеу бойынша, есеп беруге тиісті адамдармен, депоненттермен, дебиторлармен және кредиторлармен қолданылып жүрген заң ережелеріне сәйкес банк мекемелері арқылы өтпейтін төлемдер бойынша есеп айырысады.

Ақша қаражатын сақтау және заңды тұлғалар арасында есеп айырысу үшін Қазақстан Республикасының банк мекемелері мынадай шоттар ашады:

Есеп айырысу шоттары - шаруашылық есепте тұрған, дербес балансы бар, Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің органдарында тіркеуден өткен заңды тұлғаларға;

Ағымдағы шоттар - жергілікті бюджеттегі мекемелерге, бюджеттік мекемелерге олардың бюджеттен тыс қаражаты бойынша, өндірістік және коммерциялық қызметпен айналысатын қоғамдық ұйымдар мен жеке тұлғаларға;

Бюджеттік шоттар - Қазақстан Республикасының Республикалық бюджетіндегі мекемелерге;

Корреспонденттік шоттар - корреспонденттік келісімдер негізінде есеп айырысу ережелеріне сәйкес екінші деңгейдегі банктерге Ұлттық Банк мекемелерінде және өз арасында.

Өзі орналасқан жерден тысқары жерлерде жеке филиалдары мен өкілдіктері (дүкендері, қоймалары және т. с. с. ) бар заңды тұлғаларға табысты нақты ақша түріндегі несие төлем тапсымалары бойынша есептеу үшін есеп айырысу субшоттары ашылуы мүмкін.

Уақытша есеп айырысу шоты ішінара пайдалануға берілген (іске қосу кешені, кезек, кезең және т. с. с), салынып жатқан кәсіпорынға арнап ашылуы мүмкін. Мұндай шот жоғары тұрған органның өкімі бойынша кәсіпорын пайдалануға толық берілгенге дейінгі мерзімге ашылады.

Субъектіге валюталық шот ашылуы мүмкін, ол шетел валютасындағы қаражаттың нақты бары мен қозғалысын есепке алуға арналған. Ол сыртқы экономикалық қызметті жүзеге асыратын және өнімін валютаға сататын субъект үшін ашылады. Аккредитивтер бойынша шоттарды, чек (аванс) кітапшаларының шоттарын және басқаларын субъектілер ақша қаражаттарын оқшаулап сақтау үшін және тиісті операцияларды жүргізу үшін ашады.

Есеп айырысулар толық және тұрақты болуға тиіс. Олардың негізінде мынадай принциптер қаланған: субъектілер өз ақша қаражаттарын банкте сақтауға міндетті; олардың арасындағы есеп айырысулар, әдете, қолма-қол ақшаны пайдаланбай жүргізіледі; аудару арқылы есеп айырысулар жүргізуге негіз болып табылатын барлық құжаттар банк, байланыс органдары мен Халықтық банк мекемелері арқылы төлемдер жасау үшін пайдаланылады; банктік емес айналымда айналыстың тек жалпымемлекеттік кредит құралдары (чектер, вексельдер, банк билеттері және басқалар) ғана айнала алады. Есеп айырысудың мақсаты - нарықтық қатынастарды нығайтуға, жиынтық қоғамдық өнімнің қозғалсына, есеп айырысу қатынастарына қатысушыларды өзара ынталандыру мен бақылауға, олардың кірістері мен шығыстарын өлшеуге жәрдемдесу.

1. 2 Есеп айырысу түрлерінің есебі және есеп айырысу формасы

Ақша қаражатын есепке алу міндеттері ақша қаражатының сақталуын және олардың мақсатына сай лимиттерге, сметаларға сәйкес пайдалануына бақылауды қамтамасыз етуі; ақша қаражатының қозғалысы жөніндегі барлық операцияларды толық және уақтылы құжаттау; есеп айырысу және қаржы тәртібін сақтау; талдамалық есепке алуды уақтылы және дұрыс жүргізу; ақша қаражатына толық және нақтылы түгелдеу жүргізу; төлемдері банк арқылы ақша аудару жолымен жасау болып табылады.

Республикада банк мекемелері арқылы жүзеге асырылатын ақша аудару арқылы есеп айырысудың бірыңғай жүйесі қолданылады. Салыстырмалы түрде ұсақ төлемдері субъектілер кассадан қолма-қол ақшамен, почта аударылымымен немесе байланыс кәсіпорындары арқылы үстеме төлем жасау арқылы төлеуге құқылы. Кәсіпорындардың банктер арқылы жүргізетін есеп айырысуларын тауарлық (сатылатын өнім, жұмыс және көрсетілген қызмет үшін, алынған шикізат, материалдар, жартылай дайын өнім үшін) және тауарлық емес (бюджетке, әлеуметтік сақтандыру органдарына, зейнетақы қорына және басқалары) деп бөлуге болады.

Банк субъектілердің ақша қаражаттарын олардың шоттарында сақтайды, осы шоттарға келіп түскен сомаларға есептеме жүргізеді, субъектілердің шоттарынан аудару мен беру және банк ережелері мен шартта көзделген басқа да операцияларды жүргізу туралы өкімдерін орындайды.

Ақша қаражаты субъектілердің шоттарынан олардың иелерінің өкімі бойынша есептен шығарылады. Субъектінің рұқсатынсыз шоттағы қаражатты есептен шығаруға соттың, мемлекеттік салық қызметінің рұқсатымен және қолданылып жүрген заңдарда көзделген басқа жағдайларда ғана жол беріледі.

Субъектілердің шоттарынан төлем жасау егер заңдарда өзгеше көзделмесе, сібъектінің басшысы белгілейтін кезектілікпен жүзеге асырылады.

Ақшасыз есеп айырысудың мынадай негізгі нысандары ұсынылады: төлем тапсырмалары, чектер, аккредитивтер, төлем-талап-тапсырмалары, көлікпен және темір жолмен есеп айырысу жөніндегі жиынтық талаптар.

Ақша қаражаты мен есеп айырысу нысандары төлеуші мен алушының арасындағы шартпен (келісіммен, жекелеген уағдаластықтармен) айқындалады.

Субъектілердің арасындағы келісім бойынша өзара талаптар мен міндеттемелерді есептеу жүргізілуі мүмкін.

Ақшасыз есеп айырысу нысандарын қарастырайық.

Төлем тапсырмаларымен есеп айырысу. Төлем тапсырмасы субъектінің қызмет көрсетуші банкке өз шотынан белгілі бір соманы аударуы туралы тапсырмасы болып табылады.

Төлем жасаушы банкке белгіленген нысандағы бланкілерде тапсырманы ұсынады. Тапсырмаларға қоса төлем жасаушы банктің талап етуі бойынша банктің шолып қарауы үшін (кейін қайтаратын етіп) шарттарды, салықтық шот-фактураларды және төлемдердің мақсатын растайтын басқа да құжаттарды тапсыруға міндетті. Төлем тапсырмалары жазылып берілген күннен бастап 10 күн бойы күшінде болады (жазылған күн есепке алынбайды) . Төлем тапсырмалары төлем жасаушының шотында қаражат болғанда ғана орындауға қабылданады.

Бірқалыпты және тұрақты өнімдерді сатып-өткізу кезінде өнімді өткізушілер мен сатып алушылар арасындағы есеп айырысулар жоспарлы төлемдер тәртібімен шарттардың (келісімдердің) негізінде төлем тапсырмаларымен есеп айырысуды пайдалана отырып жүзеге асырылуы мүмкін. Жоспарлы төлемдер транзиттік жөнелтуде қолданылмайды. Бұл төлемдер күн сайын немесе өнім беруші мен сатып алушы арасындағы келісілген, белгіленген мерзімдерде кезең-кезеңімен жүргізілуі мүмкін. Ірілендірілген төлем мерзімін есепті кезеңнін келесі жұмыс күніне белгілеу ұсынылады. Әрбір жоспарлы төлем сомасын тараптар төлемдердің келісілген кезеңділігі мен өнім беру (сатып алу) немесе қызмет көрсету көлеміне сүйене отырып, алдағы айға (тоқсанға) белгілейді. Күнделікті жоспарлы төлем кезінде олардың мөлшерін бір айда өнім берілуі сомасын осы айдағы жұмыс күнінің санына бөлу жолымен айқындау ұсынылады. Өндіріс циклы мен өнім сату үздіксіз болғанда жоспарлы төлемдер сомалары бір айдағы күнтізбелік күндердің санына сүйене отырып есептелуі мүмкін. Әрбір жоспарлы төлем үшін банкке жеке төлем тапсырмасы беріледі.

Тараптар кезең сайын, бірақ кемінде айына бір рет өз есептерін өткен кезеңдегі нақтылы тауар босату немесе қызмет көрсетудің негізінде нақтылап, келісімде белгіленген тәртіппен қайта есептеу жүргізуге міндетті. Бұл ретте пайда болған айырма жеке тапсырма бойынша аударылуы не кезекті төлем төлеу кезінде есепке алынуы мүмкін.

Тапсырмалар банкке төлем мерзімі келген күні беріледі. Төлем жасаушының шотындағы қаражат жеткіліксіз болғанда және төлем жасаушыға несие беру мүмкін болмаған кезде банк төлем тапсырмасын қабылдамайды. Қаражат пайда болған кезде жоспарлы төлемді төлем жасаушы ол бойынша бұрын пайда болған берешекті есепке ала отырып аударады.

Үздіксіз өндіріс циклі бар субъектілер өндірілген өнім үшін аванстық төлемдермен есеп айырысады. Аванстық төлемдер төлем тапсырмалары арқылы жүргізіледі.

Аванстық төлемдермен есеп айырысу қаражатты шартта айтылғанмерзімдер мен мөлшерлерде кезең-кезеңімен аудару арқылы жүзеге асырылады.

Тараптардың уағдаластығы бойынша төлем тапсырмалары жедел мерзімді, мерзімінен бұрын және мерзімі кейінге қалдырған болуы мүмкін.

Жедел мерзімді төлем мынадай нұсқалар бойынша жүзеге асырылады: аванстық төлем, яғни, тауар тиелгенге дейін; тауар тиелгеннен кейін, яғни, тауарлар үшін шоттарды тікелей акцептеу жолымен; ірі мәмілер кезіндегі ішінара төлемдер.

Мерзімінен бұрын немесе мерзімі кейінге қалдырылған төлемдер шаттық қатынастар аясында тараптардың қаржылық жағдайына зиян келтірілмей жүргізілуі мүмкін.

Субъектілер: жеке өздеріне тиесілі қаражатты (зейнетақы, алимент, жалақы, іссапар шығыстары, авторлық қаламақы) жекелеген азаматтардың атына; жалақы төлеуге арналған, банк мекемелері жоқ жергілікті жерлерде ауыл шаруашылығы өнімдерін дайындау жөніндегі шығыстарды субъектілерге қаражат аударуды байланыс кәсіпорындары арқылы жүзеге асыра алады.

Өз шоттарынан байланыс кәсіпорындары арқылы аударым жасаған кезде аударым жасаушы аударым бланкілерінде аударым алушының атын, оның нөмірін, сондай-ақ егер қаражат шотқа аударылуға тиіс болса, осы орналасқан банктің аты мен нөмірін көрсетеді. Тапсырмаға қаражат алушылардың тізбесі қоса беріледі, онда кім, қандай мақсаттарға ақша алатыны көрсетіледі. Байланыс кәсіпорындары кәсіпорындарға жолданған әрбір аударым алушы бойынша барлық аударымдардың жалпы сомасына төрт дана етіп жасалатын келіп түскен аударымдарды төлейді.

Төлем талап тапсырмалары арқылы есеп айырысу. Төлем талап тапсырмасы төлем жасаушының қызмет көрсететін банкіне жіберілген есеп айырысу және тиеу құжаттарының негізінде келісім-шарт бойынша жөнелтілген өнімнің, орындалған жұмыстың, көрсетілген қызметтің құнын төлеу туралы жабдықтаушының сатып алушыға талабын білдіреді. Төлем талап тапсырмаларын төлем жасаушы бланкке жазып, жабдықтаушының банкіне тізімдемемен бірге төрт дана етіп береді. Жабдықтаушының банкі барлық реквизиттері толық толтырылған тексеріп, талап-тапсырманы сатып алушының банкіне жібереді, екінші данасы жабдықтаушыға қайтарылады. Сатып алушының банкі талап-тапсырманы алған соң, оны тіркейді, барлық даналарға алынған күнді қойып шығады (жоғарыда оң жақта) және оны төлем жасаушыға келісімін алу үшін береді.

Төлем талап тапсырмасын толық немесе ішінара төлеуге келіскенде төлем жасаушы барлық даналарға шотқа билік жүргізуге уәкілеттігі бар адамдардың қолын қойғызумен және мәр басумен рәсімдер, оны қызмет көрсетуші банкке өткізеді, олардың:

Біріншісі төлем төлеушінің шотынан қаражатты есептен шығару үшін негіз болады және операция жүргізілгеннен кейін банк құжаттарына тігіледі;

Екіншісі - жабдықтаушыға қызмет көрсететін банкке жіберіледі; Үшіншісі- тиеу құжаттарымен бірге тауарларға, орындалған жұмыстар мен көрсетілген қызметтерге ақы төлеуге және есепке қабылдауына болатындығын растайтын қолхат ретінде төлем жасаушыға қайтарылады.

Банк акцептелген талап-тапсырмаларды қабылдауға және оларды №2 картотекаға орналастыруға құқылы.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.