Жалпыға қызмет көрсетуге арналған жанармай құятын орын

1. Кіріспе

2. Негізгі бөлім

2.1 «Технологиялық» бөлім

2.2 «Жобалау бөлімі»

3. Қорытынды

4.Қолданылған әдебиеттер

Тақырыпты тандаған себебім жанармай құятын орындар
Мұнай базалары мен автожанармай құю станцияларында қолданылатын техникалық құрылғыларды, материалдарды өнеркәсіптік қауіпсіздік туралы заңнамада белгіленген тәртіппен Қазақстан Республикасының аумағында қолдануға рұқсат етіледі.
Мұнай базалары мен автожанармай құю станцияларында техникалық құрылғыларды дайындау үшін қолданылатын материалдар мен дайын бұйымдардың сапасы мен техникалық сипаттамасы дайындаушының паспорттарымен немесе сертификаттарымен расталады.
Мұнай базалары мен автожанармай құю станцияларына арналған техникалық құрылғыларды жеткізу кезінде техникалық құрылғыларды атауын, елін және дайындаушы кәсіпорынды (орындаушыны), рұқсат етілетін пайдалану мерзімін, қолданылу тәсілін қамтитын мемлекеттік және орыс тілдеріндегі ақпаратпен сүйемелдеу көзделуге тиіс.

1. Туризм в казахстане М. М. Ақмырзаев, Ә. Ү. Сағымбаев
2. Фаронов В.В. Программирование баз данных в Delphi 7. - Питер, 2004.
3. Дарахвелидзе П.Г. Программирование в Delphi 7.- С- Петербург, 2003.
4. Харрингтон Д. Проектирование объектно-ориентированных баз данных. - М., 2001.
5. Ролланд Ф.Д. Основные концепции баз данных. – М., 2002.

Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 52 бет
Таңдаулыға:

Астана қаласының білім Басқармасы
Қаржы экономикалық колледжі

Курстық жұмыс

Информатика пәні бойынша:
Тақырып:
Жалпыға қызмет көрсетуге арналған жанармай құятын орын

Орындаған:

КП.3706002.40-Б.12.09.ПЗ

Өзг.Пар.Құжат №Қолы Мерзім
і
Құрас. Парақ Парақт
Жалпыға қызмет .
көрсетуге
арналған
жанармай құятын
орын

Тексер.
Бақылау М
Бекітілді

Мазмұны
1. Кіріспе

2. Негізгі бөлім

2.1 Технологиялық бөлім

2.2 Жобалау бөлімі

3. Қорытынды

4.Қолданылған әдебиеттер

КП.3706002.40-Б.12.09.ПЗ

Өзг.Пар.Құжат №Қолы Мерзім
і
Құрас. Әдебиет Парақ Парақт
Жалпыға қызмет .
көрсетуге
арналған
жанармай құятын
орын

Тексер.
Бақылау М
Бекітілді

Кіріспе
Тақырыпты тандаған себебім жанармай құятын орындар
Мұнай базалары мен автожанармай құю станцияларында қолданылатын
техникалық құрылғыларды, материалдарды өнеркәсіптік қауіпсіздік туралы
заңнамада белгіленген тәртіппен Қазақстан Республикасының аумағында
қолдануға рұқсат етіледі.
Мұнай базалары мен автожанармай құю станцияларында техникалық
құрылғыларды дайындау үшін қолданылатын материалдар мен дайын бұйымдардың
сапасы мен техникалық сипаттамасы дайындаушының паспорттарымен немесе
сертификаттарымен расталады.
Мұнай базалары мен автожанармай құю станцияларына арналған техникалық
құрылғыларды жеткізу кезінде техникалық құрылғыларды атауын, елін және
дайындаушы кәсіпорынды (орындаушыны), рұқсат етілетін пайдалану мерзімін,
қолданылу тәсілін қамтитын мемлекеттік және орыс тілдеріндегі ақпаратпен
сүйемелдеу көзделуге тиіс.

Технологиялық бөлім
Delphi жүйесі мәліметтер қорын басқару жүйесінің нағыз өзі болмағанымен,
дегенмен, мәліметтер қорын басқару жүй-есінің едәуір дамыған
мүмкіндіктеріне ие.
Delphi жергілікті және клиент-серверлік мәліметтер қорын құруға және оны
ары қарай демеуге арналған құралдармен қамтамасыз етеді, сонымен қатар, кез
келген мәліметтер қорымен жұмыс жасауға арналған қолданбалы программаларды
құруға да мүмкіндік береді. Өзінің кесте пішімі (деректерді сипаттау тілі)
болмағандықтан басқа мәліметтер қорын басқару жүйелерінің кесте пішімдерін
қолданады. Мысалы, DBase, Paradox немесе InterBase. Бұл кестелердің
әрқайсысының өзіндік ерекшеліктері бар. DBase кестесі дербес компьютерлері
үшін ең алғаш пайда болған кесте пішімдерінің бірі болып табылады. Dbase
кестесінің негізгі артықшылықтары:
- қолдану қарапайымдылығы;
- көптеген қолданбалармен сәйкес-тігі.
Осы аталған пішімдер өзін-өзі жақсы ұсынғандықтан мұны кемшілік деу артық.
Ал, енді басқа жағынан алып қарастыратын болсақ, Delphi-дің әр түрлі
белгілеудегі қолданбаларды, соның ішінде мәліметтер қоры қолданбасын құруда
маман-дандырылған мәліметтер қорын басқару жүйелері мүмкіндіктерінен кем
емес, кей жағдайда тіпті олардан артып та түседі.
Delphi-да құрылған қолданбалы программалар мәліметтер қорына қатынауды BDE
(Borland Database Engine) арқылы іске асырады. BDE мәліметтерге қатынауды
қамтамасыз ететін динамикалық кітапханалар мен драйверлер жиынтығынан
тұрады. Мәліметтер қорымен жұмыс жасауды жүзеге асырушы Delphi-қолданбалары
орналасқан барлық компьютерларда BDE орнатылуы керек. BDE қолданба арқылы
мәліметтер қорына сұраныс жіберіп, одан соң сол сұраныс бойынша қажетті
мәліметтерді алады. Жергілікті мәліметтер қорына қатынау үшін мәліметтер
қоры процессоры dBase, Paradox, FoxPro мәліметтер қоры піші-мдерімен және
мәтіндік файлдармен жұмыс жасауға мүмкіндік беретін стандартты драйверлерді
қолданады. BDE процессоры екінші бөлімде кеңінен қарастырылған.
Delphi-қолданбасы өндірістік мәлі-меттер қорын басқару жүйелеріне қаты-
науды SQL-Links сервері арқылы іске асырады. Тек InterBase мәліметтер қорын
басқару жүйесімен жұмыс жасағанда ғана бұл драйвер қажет емес.
Реляциялық қоры бір-бірімен өзара байланысты кестелерден тұрады. Әрбір
кесте бірдей типті объекті туралы ақпараттан тұрады, ал кестелердің барлық
жиынтығы біртұтас мәліметтер қорын құрайды.
Мәліметтер қорын құрайтын кестелер қатты дискідегі каталогта (бумада)
орналасады. Кестелер файлда сақталып, бөлек құжаттарға немесе электрондық
кестелерге (мысалы, кестелік процессор Microsoft Excel) ұқсайды. Оларды
орын ауыстыруға және қарапайым тәсілмен көшірмесін алуға болады. Бірақ,
құжат-тардан бір ерекшелігі мәліметтер қорының кестелері көпқолданушылық
қатынау режимін қолдайтындықтан оларды бір уақытта бірнеше басқа қолданбалы
про-грамммаларда қолдануға болады. Бір кесте үшін мәліметтерден,
индекстерден, кілт-терден т.б. тұратын бірнеше файлдар құры-лады. Олардың
ішіндегі ең бастысы мәліметтерден тұратын файл. Кестені құру кезінде
кестеге берілетін ат автоматты түрде кесте файлына да беріледі. DBase
кестесі үшін DBF кеңейткішті файл, Paradox кестесі үшін DB кеңейткішті файл
құрылады.
Мәліметтер қорының әр кестесі ақпараттық жүйенің бірдей типті объектілері
туралы мәліметтерді сақтауға арналған жолдар мен бағаналардан тұрады. Кесте
жолын жазба деп, бағанын өріс деп атаймыз.
Кестелерді ұйымдастыру ерекше-ліктері нақтылы мәліметтер қорын басқару
жүйесіне тәуелді болады. Мысалы үшін, жергілікті dBase кестесі мен
InterBase сервер кестесінде автоикрементті типтен тұратын өріс жоқ, сол
сияқты кестесінде кілтті анықтауға да мүмкіндік жоқ. Мұндай ерекшеліктерді
кесте типін (пішімін) таңдау барысында ескеру керек, себебі, олар тек
мәліметтер қорын ұйымдастыруда ғана емес, осы мәліметтер қорымен жұмыс
жасауға арналған қолданбаны құруда да өз әсерін тигізеді. Бірақ кестелердің
әр түрлілігіне қарамастан, мәліметтер қорын құруға арналған ортақ ережелер
бар.
Қолданылатын терминология кесте типі мен қолданбаны құру жүйесіне таңдауға
байланысты өзгереді. Мысалы, InterBase-та кесте өрісі баған деп аталады.
Кесте негізін оның өрістерінің сипаттамасы құрайды, әрбір кесте кем дегенде
бір өрістен тұруы керек. Кесте құрылымы кең мағыналы ұғым, оның құрамына:
- өрістер сипаттамасы;
- кілт;
- индекстер;
- өріс мәндерінің шектеулері;
- кестелер арасындағы сілтемелік тұтастықтың шектеулері;
- парольдар.
Жалпы кестемен келесі операцияларды орындауға болады:
- құру (құрылымын анықтау);
- құрылымын өзгерту (қайта құры-лымдау);
- жою.
Кестені құру кезінде кесте аты мен оның құрылымы беріледі. Дискіге сақтау
кезінде кестеге қатысты барлық қажет файлдар құрылады. Олардың аттары кесте
атымен өзара сәйкес келеді.
Paradox кестелері едәуір дамыған және мәліметтер қорын құруға өте ыңғайлы
болып табылады. Оның артық-шылық-тарына тоқталатын болсақ:
- әртүрлі типтерді бейнелеуге арналған өріс типтерінің көп болуы;
- мәліметтер тұтастығын қолдауы;
- енгізілуші мәліметтерді тексеруді ұйымдастыруы;
- кестелердің парольдық қорғауының болуы.
Өрістер типтерінің үлкен жинағынан қорда сақталған мәліметтер типін нақты
таңдауға мүмкіндік береді. Мысалы, сандық ақпараттың типін көрсету үшін бес
сандық типтердің бірін қолдануға болады.
Paradox кестесіндегі өріс аты әріптер (кириллица қолдануға болады) мен цифр-
лардан тұруы мүмкін және ол міндетті түрде әріптен басталып, ұзындығы 25
символдан аспауы керек.
Конфиденциалды ақпараттармен жұ-мыс жасау кезінде кестелер мен олардың
өрістерін қорғау қажет болады. Paradox кестесінің әрқайсысына құрылымын
өзгер-ту немесе кез келген өрістегі мәліметті редакциялау үшін, яғни
кестеде өзгертулер енгізу кезінде қолданылатын негізгі пароль болуы керек.
Сонымен бірге, нақты бір өріске немесе өрістер тобына қатынауды шектейтін
қосымша парольды да орнатуға болады.
Paradox кестесінің кемшілігі кесте-дегі мәліметтерді сақтау үшін өте көп
файлдар типтерін қажет етеді. Қандай да бір кестені бір каталогтан екінші
бір каталогқа көшіру кезінде осы кестеге қатысты бар файлдардың көшуін қам-
тамасыз ету керек. Paradox кестесінің файлдары келесі кеңейткіштерден
тұрады:
- DB – мәліметтер кестесі;
- MB - BLOB – мәліметтер;
- PX – негізгі индекс (кілт);
- XG*, YG* - қосымша индекстер;
- VAL – мәліметтер дұрыстығын және сілтеме тұтастығын тексеруге арналған
параметрлер;
- TV және PAM - Database Desktop программасындағы кестелерді шығару
пішімдері.
Мәліметтер қорымен жұмыс жасауға арналған Delphi құралдарын екі түрге
бөлуге болады:
- иструменталды құралдар;
- компоненттер.
Инструменталды құралдарға құры-лушы қолданбадан тыс мәліметтер қорына
қызмет етуді қамтамасыз ететін арнайы программалар мен дестелер жатады.
Компоненттер мәліметтер қорымен опера-цияларды жүзеге асыратын
қолданбаларды құруға арналады.
Мәліметтер қорымен операциялар жасау үшін Delphi келесі инструменталды
құралдар жинағын ұсынады:
- Borland Database Engine (BDE) – Delphi-қолданбасынан мәліметтер қорына
қатынауды ұйымдастыруға арналған динамикалық кітапханалар мен драйверлер
жинағынан тұратын мәліметтер қорының процессоры. BDE мәліметтер қорына
қатынаудың орталық звеносы болып табылады.
- BDE Administrator – BDE-нің түрлі параметрлерін баптауға арналған утили-
талар.
- Database Desktop – SQL-сұраныстар мен QBE сұраныстарды, кестелерді құруға
және редакциялауға арналған программа.
- SQL Explorer – мәліметтер қоры мен мәліметтер сөздігін қарап шығуға және
редакциялауға мүмкіндік беретін мәлі-меттер қорының жол серігі.
- SQL Builder – SQL –сұраныстарын визуалды түрде құру программасы.
- SQL Monitor – қашықты мәліметтер қорына SQL –сұраныстарының орындалу
ретін бақылайтын программа.
- Data Pump – мәліметтер қоры арасында мәліметтерді тасымалдауға ар-налған
программа.
Енді, мәліметтер қорын құруға арналған компоненттерге тоқталатын бол-сақ,
мәліметтер қорымен байланыс Delphi-дің басқа да басқару элементтеріндей
компоненттер визуалды және визуалды емес болып екіге бөлінеді. Визуалды
емес компоненттер кестедегі мәліметтер қорына қатынауды ұйым-дастыруға
арналады. Визуалды компонеттер қолданбаның интерфейстік бөлігін құруға
арналады. Олардың көмегімен қолданушы мәліметтер қорындағы мәліметтерді
қарап шығу, редакциялау сияқты операцияларды орын-дай алады.
Мәліметтер қорымен жұмыс жасауға арналған компоненттер DataAccess, Data-
Controls, QReport т.б. беттерінде орналасады.
Мәліметтер көзі ретінде мәліметтер қорын, мәтіндік файлдарды, электрондық
кестелерді т.б. қарастыруға болады. Мәліметтер қорына арнайы программалар,
яғни мәліметтер қорын басқару жүйесі қызмет жасайды. Мәліметтер қорын
басқару жүйесі бір ғана қолданушыға арналған жергілікті қолданбалар және
компьютерлерде-серверлерде қызмет жа-сайтын серверлік болып екіге бөлінеді.
Мұндай классификациялаудың негізі мә-ліметтер қорын басқару жүйесіне
түсетін жүктеме мен мәліметтер қорының көлеміне байланысты. Жүзеге асыру
түрлерінің әр қилылығына қарамастан мәліметтер қоры қолданбасының
архитектурасы өзгеріссіз қалады.
Мәліметтерді алу және жіберу механизмі мәліметтер көзімен қосуды қамта-
масыз етеді.

Көбейту таблицасын шығару программасын құру.

Программаны FOR операторын ғана қолданып құру:
PROGRAM Kob;
VAR K, I, S:Byte;
BEGIN {сыртқы цикл тақырыбы}
For K:=2To 9 Do Begin

{ішкі цикл}
For I:=1 To 9 Do
Begin S:= K*I;
Write(K,’X’, I,’=’, S, ’ ’ ) End; {ішкі цикл соңы}
Writeln
End; {сыртқы цикл соңы}
Readln END.

Жобалау бөлімі

USES CRT,GRAPHABC, sounds;
var n,i,j:integer;
Textattri:byte;
begin
n:=loadsound('1.mp3');
playsound(n);
setwindowsize(1200, 920);
setwindowcaption ( );
for i:=1 to 450 do
begin
Delay (1);
setpencolor(clblack);
setbrushcolor(clred);
rectangle(0,0,1200,920);
setfontcolor(clblack);
setfontstyle (fsboldItalicUnderline );
setfontsize(30);
textout(450,355+i,'Астана 2009.');
setfontsize(30);
textout(400,485-i,'Қаржы колледжі.');
setfontsize(40);setfontcolor(clblac k);
setfontstyle(fsbold);
textout(-50+i,260,'
textout(650-i,340,'бойынша оқыту багдарламасы');
textout(-268+i,600,'Тақырыбы: Жалпыға қызмет көрсетуге арналған жанармай
құятын орын
textout(-300+i,650,'Орындаған: );
textout(150,250+i,' Тексерген:
');
setfontsize(100);setfontcolor(clbla ck);
textout(100,850-i,'ПО-32 ТОБЫ!!!');
setfontsize(100);setfontcolor(clbla ck);
textout(90,-350+i,'Kурстық жұмыс');
delay(1);
end;
begin;
delay(4000);
clearwindow;
end;

Begin
delay(1);
ClearWindow;
setbrushcolor(clred);
rectangle(0,0,1200,920);
setfontstyle(fsbold);
setfontsize (40);
TextOut(450,20, 'Кіріспе'); sleep (500);
setfontsize(30);
TextOut(70,90,'Назарларыңызға ұсынылып отырған жалпыға қызмет көрсетуге
арналған жанармай құятын орын -');sleep (500);
TextOut(70,140,Жанармай станциялары'); sleep (500);
TextOut(70,190,Жанармай станцияларына қойылатын талаптар); sleep (500);
TextOut(70,240,' Жанармай станциясы); sleep (500);
TextOut(70,290,' '); sleep (500);
TextOut(70,340,'Алма-Арасан санаторий туралы '); sleep (500);
begin;
delay(4000);
clearwindow;
end;

gin

Қазмұнайгаз өнімдерінің жаңа жанармай бекеті ашылды
Компания мұнай өнімдерін бөлшектеп сату жөнінде инвестициялық бағдарлама
қабылдаған болатын.
Соған сәйкес, республика аумағында 134 жанармай станциялары салынуы тиіс.
Бұл бағдарлама шеңберіндегі 106-шы бекет болып табылады. Елорданың
іргесінде орналасқан жаңа жанар-жағар май станциясы әлемдік барлық
стандарттарға жауап береді. Заманауи отын үйлестіру колонкалары тәулігіне
250-ге дейін көлікті қабылдай алады. Автоматтандырылған жүйе еңбек
өнімділігін айтарықтай арттыруда деді компания басшылары. Басты мақсат
көлік жүргізушілері мен жолаушыларға сапалы қызмет көрсету

Delay (1);
setbrushcolor(clred);
rectangle(0,0,1200,920);
setfontstyle(fsbold);
setfontsize(20);
TextOut(400,10,борабай өңірі); sleep (500);
setfontsize(20);
TextOut(70,50,'Бурабай табиғаты; sleep (500);м
setfontsize(20);
TextOut(50,90,'Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы, денсаулық ұғымы мен');
sleep (500);
setfontsize(20);
TextOut(50,130,табиғат (500);
setfontsize(20);
TextOut(50,170,'құрамдастары.'); sleep (500);
setfontsize(20);
TextOut(50,210,'1900 - 1991 жылдардағы бірінші және екінші дүниежүзілік
соғыстар,');sleep (500);
setfontsize(20);
TextOut(50,250,'төңкеріс, бүгінгі жер бетін жайлаған саяси және
экономикалық'); sleep (500);
TextOut(50,290,'дағдарыстар жағдайында, ашық аспап астыанда сыналған
атом'); sleep (500);
TextOut(50,330,'қаруының сәулесіне ұшыраңан ұрықтан, етігімен су кешіп,
қайғыменен'); sleep (500);
TextOut(50,370,'қан жұтқан жатырда жаралған ұрпақ "қағынып" туып, ластанған
ауада'); sleep (500);
TextOut(50,410,'Борабай табиғатын қорғау,'); sleep (500);
TextOut(50,450,'Мұнай станциялары "');sleep (500);
TextOut(50,490,'еңбегінің екінші басылымында "Жанармай құятын орын'); sleep
(500);
TextOut(50,530,'Қазақстанның туризмі туралы'); sleep (500);
TextOut(50,570,'тұжырымымен енді.');sleep (500);
end;
begin;
delay(4000);
clearwindow;
end;

Begin
Delay (1);
ClearWindow;
setbrushcolor(clred);
rectangle(0,0,1200,920);
setfontstyle(fsbold);
setfontsize(20);
TextOut(200,10,'Қазақстан табиғаты');sleep (500);
setfontsize(20);
TextOut(70,50,'Жер бесік бетіне homo sapiens - саналы адам пайда
болуындағы'); sleep (500);
setfontsize(20);
TextOut(50,90,'даму жолы адам затының алдына, әуелі дене күшін
жетілдіруі'); sleep (500);
setfontsize(20);
TextOut(50,130,'бейімделуді, тіршілікті қамтамасыз етудің басты шарты етіп
қойғандай'); sleep (500);
setfontsize(20);
TextOut(50,170,'Демалыс орындары'); sleep (500);
setfontsize(20);
TextOut(50,210,'Қазақстанның табиғаты туралы деректер'); sleep (500);
TextOut(50,250,'қатар зат алмасуы нәтижесінде түзілген қажеттсіз үнімдерді
тазарту');sleep (500);
TextOut(50,290,'орындарына тасмалдау қызметінде атқарады. (Сурет 1 -
Ағзаның ішкі'); sleep (500);
TextOut(50,330,'ортасы, ұлпадағы газ және зат алмасу).'); sleep (500);
n:=loadpicture('1.bmp');
drawpicture(n,340,470);
end;
bEGIN
delay (4000);
clearwindow;
end;

Елорданың аумағы кеңейіп келеді. Қала ұлғайған сайын шеткі аудандары жаңа
инфрақұрылымдарды қажет етпек. Оның үстіне, халық санының артуы да
жанармайға деген сұранысты ұлғайтып отырғаны аян. Қазмұнайгаз Өнімдері
компаниясы мұнай өнімдерін бөлшектеп сатудың ұлттық операторы. Еліміздің
маңызды автожол арналары мен шалғайдағы елді мекендерде жанармай
станцияларының желісін кеңейтіп жатыр. Ал бүгінгі Қорғалжын тас жолының
бойынан орын тепкен бекет ең бірінші кезекте осы маңдағы елді-мекендерге
қолайлы жағдай тудырып отыр.

Begin
Delay (1);
ClearWindow;
setbrushcolor(clred);
rectangle(0,0,1200,920);
setfontstyle(fsbold);
setfontsize(20);
TextOut(500,10,'Б.Нақты қозғалғыштықты анықтау сынақтары:'); sleep (500);
setfontsize(20);
TextOut(450,50,'I-нұсқа: I-30 м жүгіру; II-60 м жүгіру; '); sleep (500);
setfontsize(20);
TextOut(500,90,'III-Белдемеге тартылу; IV- '); sleep (500);
TextOut(320,130,'үш рет 10 м жүгіру; V - тұрған орыннан ұзындыққа'); sleep
(500);
TextOut(320,170,'Баянауыл табиғаты (Сурет 2 -'); sleep (500);
TextOut(320,210,'Омыртқа жотасы иілгіштігін өлшеу). Дене (омыртқа'); sleep
(500);
TextOut(320,250, табиғатты қорғау ');sleep (500);
end;
begin;
delay(4000);
clearwindow;
end;

Мұнай базалары мен автожанармай құю станцияларында қолданылатын
техникалық құрылғыларды, материалдарды өнеркәсіптік қауіпсіздік туралы
заңнамада белгіленген тәртіппен Қазақстан Республикасының аумағында
қолдануға рұқсат етіледі.
Мұнай базалары мен автожанармай құю станцияларында техникалық
құрылғыларды дайындау үшін қолданылатын материалдар мен дайын бұйымдардың
сапасы мен техникалық сипаттамасы дайындаушының паспорттарымен немесе
сертификаттарымен расталады.
Мұнай базалары мен автожанармай құю станцияларына арналған техникалық
құрылғыларды жеткізу кезінде техникалық құрылғыларды атауын, елін және
дайындаушы кәсіпорынды (орындаушыны), рұқсат етілетін пайдалану мерзімін,
қолданылу тәсілін қамтитын мемлекеттік және орыс тілдеріндегі ақпаратпен
сүйемелдеу көзделуге тиіс.
Мұнай базалары мен автожанармай құю станцияларында Қазақстан
Республикасының Экологиялық кодексіне сәйкес қауіпті қалдықтар паспорттары,
Халықтың санитарлық-эпидемиологиялық салауаттылығы туралы Қазақстан
Республикасының 2002 жылғы 4 желтоқсандағы Заңына сәйкес санитарлық
паспорты, МЕМСТ 17.0.0.04-90 сәйкес экологиялық паспорты және мұнай базасы
немесе автожанармай құю станциясының паспорты жүргізіледі.

begin
Delay (1);
ClearWindow;
setbrushcolor(clred);
rectangle(0,0,1200,920);
setfontstyle(fsbold);
setfontsize(20);
TextOut(150,10,'Жанармай.');sleep (500);
setfontsize(20);
TextOut(70,50,' Жанармай станциялары); sleep (500);
setfontsize(20);
TextOut(50,90 ,'Техникалық талаптар);sleep (500);
TextOut(50,130,'
TextOut(50,170,' жанармай құю технологиясы);sleep (500);
TextOut(50,210,'шалқайганда 30 сек. тұрақтаған көз деңгейіндегі цифрды
белгілеу. Иық'); sleep (500);
TextOut(50,250,'буынының кейін иілгіштігі етпеттеп жатып, екі қолды бастан
асыра');sleep (500);
TextOut(50,290,'кейін серпіп 30 сек. ұстап биіктігі арқылы анықталады.');
sleep (500);
n:=loadpicture('4.bmp');
drawpicture(n,250,400);
end;
begin;
delay(4000);
clearwindow;
end;

Мұнай базалары мен автожанармай құю станцияларын
жобалауға қойылатын жалпы талаптар

Жобалау кезінде ұқсас объектілердегі авариялық статистикалық
деректерді, құрылыс пен пайдаланудың техникалық-экономикалық көрсеткіштерін
ескере отырып, авариялар, жұмыс істемеу, сыртқы әсерлер, персоналдың
болжамды қателіктері кезінде барлық болуы мүмкін қауіптер біріздендірілуі
тиіс.
Барлық біріздендірген қауіптер үшін тәуекелді есептік, тәжірибелік
немесе талдамалық әдістермен бағалау жүргізіледі.
Тәуекелге жүргізілген бағалауды ескере отырып, мұнай базалары мен
автожанармай құю станцияларын пайдалану кезінде тәуекелді жою немесе оны
жол берілетін деңгейге дейін азайту үшін шаралар кешені анықталады.
Жол берілетін тәуекелдерді анықтау кезінде жобалау ұйымы:
мұнай базаларының, автожанармай құю станцияларының ерекшелігін;
қабылданатын техникалық құрылғылардың сенімділігін;
құрылыс-монтаж жұмыстарының сапасын;
сыртқы табиғи әсерлерді;
мұнай өнімдерінің пайдалану қасиеттерін;
персоналдың қате іс-қимылдарын;
қоршаған ортаның ластануының, құрылыс, қайта жаңарту және кәдеге жарату
кезінде құнарлы топырақ қабатының, өсімдік жамылғысының бұзылуы салдарының
ықтимал әсерін;
авариялардың (жарылыс, уландырғыш залал, қоршаған ортаның ластануы) және
аварияларды оқшаулау және олардың салдарларын жою кезінде құнарлы топырақ
қабатының, өсімдік жамылғысының бұзылуларының зақымдайтын тәуекелдерін
ескереді.

begin;
delay(4000);
clearwindow;
Delay (1);
ClearWindow;
setfontsize(20);
setbrushcolor(clred);
rectangle(0,0,1200,920);
setfontstyle(fsbold);
TextOut(250,10,''); мұнай базалары sleep (500);
setfontsize(20);
TextOut(70,50,'Мұнайды тасымалдау (Сурет 5-Буын қозғалыштығы'); sleep
(500);
TextOut(50,90,'көрсеткіштері ) - оңай анықталатын қарапайым әдістердің
бірі.'); sleep (500);
TextOut(50,130,'Мұнайды құю тәсілі'); sleep (500);
TextOut(50,170,'Сондықтан буын қозғалғыштығын сақтау үшін көрсетілген
айқындау'); sleep (500);
TextOut(50,210,'тәсілдерінің қимыл түріндегі шынығу жаттығулары.'); sleep
(500);
n:=loadpicture('5.bmp');
drawpicture(n,250,300);
end;
begin;
delay(4000);
clearwindow;
end;

Резервуарлық парктерге және мұнай базалары мен
автожанармай құю станцияларының резервуарларына қойылатын
талаптар

Резервуарлық парк:
су басу, көшкін, тас құлау әсеріне және басқа да бұзатын геологиялық
әсерлерге ұшырамайтын алаңда орналасуы;
ауа райы жағдайына қарамастан, сақтау объектісіне жақын немесе тікелей
орналасқан тұрақты орнатылған өртке қарсы жабдықтардың барлығына қол
жеткізімділікті қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін кірме жолдармен
жабдықталуы тиіс.
Жобалық шешімдер резервуарларды тасымалданатын заттармен толтырудың
қауіпсіз процесін және олардың босатылуын, газ кеңістігінде қысымның артуы
мен төмендеуінен қорғауды, өртке қарсы іс-шараларды, оның ішінде пирофорлы
қосылыстар түзілуінің, түпкі шөгінділер мен қоспаларын (мысалы, тауарлық
су) алып тастаудың, газ-ауа тығындыларының жүргізілген құбыржолдардан
резервуарларға түсуінің алдын алу шараларын көздеуі тиіс.
Резервуарлық парк, сорғы станцияларының резервуарлары мен
сыйымдылықтары авария кезіндегі өнім ысырабы мен залалды барынша азайтуды
және жақын орналасқан елді мекендердің, кәсіпорындардың, су объектілері мен
көлік жолдарының аумағына төгілу мүмкіндігін болдырмауды ескере отырып,
сақталатын өнімнің авариялық төгілулерін оқшаулау жүйесімен және жою
құралдарымен орналастырылуы және жайғастырылуы тиіс.
Резервуарлық парктерді жарықтандыру үшін жобамен резервуарлық парктің
опырылуы шектеріне тікелей орналасқан діңгектерде орнатылған прожекторлар
көзделуі тиіс.
Дәнекерлеу және басқа да отпен істейтін жұмыстар үшін арнайы
жабдықталған және белгілермен көрсетілген алаңдар көзделеді. Өрт
жабдықтарына және өрт гидранттарына кірме жолдар мен өтпелер әрқашан бос
болуы тиіс: өрт гидранттарына және өрт су айдындарына олардың орналасу
орындарын тез анықтауға мүмкіндік беретін көрсеткіш жазбалар ілінуі тиіс.
Түнгі уақытта өрт гидранттары мен су айдындарындағы көрсеткіштерге жарық
түсірілуі тиіс.

begin
Delay (1);
ClearWindow;
setbrushcolor(clred);
rectangle(0,0,1200,920);
setfontstyle(fsbold);
setfontsize(20);
TextOut(150,10, мұнай өнімдері;sleep (500);
setfontsize(20);
TextOut(70,50,'1.жанармай станциялары); sleep (500);
setfontsize(20);
TextOut(50,90,'таспаларды пайдалану арқылы алынады (Сурет 6).'); sleep
(500);
setfontsize(20);
TextOut(50,130,'L1- минералды сулар (см).'); sleep (500);
setfontsize(20);
TextOut(50,170,'L2- отырғандығы тұлға биіктіі (см).'); sleep (500);
setfontsize(20);
TextOut(50,210,'өке, бүйрекке пайдалы су'); sleep (500);
TextOut(50,250,'өлшеу шкаласы, сол жақта орындықтан жоғары қарай түлға
биіктігін'); sleep (500);
TextOut(50,250,'өлшеу шкаласы салынған.'); sleep (500);
n:=loadpicture('3.bmp');
drawpicture(n,325,300);
end;
begin;
delay(4000);
clearwindow;
end;
begin

Мұнай базалары мен автожанармай құю станцияларының
құбырларына қойылатын талаптар

Мұнай базалары құбырларының технологиялық схемасы мұнай өнімдерін айдау
бойынша (төгу-құю, мұнай өнімдері құбырларынан қабылдау, базаішілік айдау,
тұнбаны кетіру, резервуарларды босату және тазарту), барлық негізгі және
қосалқы операциялардың орындалу мүмкіндігін, мұнай өнімін қажеттілік немесе
авария жағдайында бір резервуардан басқасына айдау мүмкіндігін көздеуі
тиіс.
Құбыржолдардың технологиялық схемасы өнеркәсіп қауіпсіздігін, өрт
қауіпсіздігін сақтау, қоршаған ортаны қорғау кезінде мұнай өнімдерінің
араласуын, ластануын, сулануы мен ысырабын болдырмауды қамтамасыз етуі
тиіс.
Әр түрлі мұнай өнімдерін құбырлар арқылы айдау жобаға сәйкес жүргізілуі
тиіс. Авиациялық техникада қолданылатын мұнай өнімдерін, сондай-ақ тура
айдалатын бензинді және басқа да этилденбеген бензиндерді мұнай өнімдерінің
бір тобына ғана арналған жеке мұнай өнімдерінің құбырлары бойынша айдау
керек.
Құбыржолдар олардың тоқтауы кезінде босатуды қамтамасыз ететін
еңістермен жобалануы тиіс.
Кедергілер арқылы өтетін құбыржолдардың жерүсті өтпелері орындарында
көрші құбыржолдардың жылу және механикалық әсерлерден олардың біреуінің
жарылуы мүмкін кезінде берік қорғауды қамтамасыз ететін конструктивтік
шешімдер көзделеді.
Жер үстінен құбыржолдардың жерүсті төсемдерінің биіктігі жер бедері мен
жергілікті жердегі топырақ жағдайларына, құбырлардың жылу әсеріне
байланысты қабылданады, бірақ 0,5 м-ден кем болмайды.
Автомобиль жолдары мен өтпелердің қиылысқан жерлерінде автомобиль
жолдары мен өту жолдарының үстінен биіктігі 4,25 м-ден кем емес және
өтпелердің үстінен 2,2 м-ден кем емес тіреулер жобалануы тиіс.
Ғимараттар мен құрылыстардың және құрылғылардың астына жерасты
құбыржолдардың төсеміне жол берілмейді.
Мұз қататын ортада құбыржолдар құбырдың үстіне дейінгі топырақтың қату
тереңдігінен 0,1 м төмен болуы тиіс.
Құбыржолдарды жерасты төсеу кезінде екі және одан да көп құбыржолдардың
бір траншеяға бірдей орналасуы жағдайында олар бір қатарға (бір көлденең
жазықтықпен) орналасады. Олардың арасындағы қашықтық жарықта құбырлардың
мынадай шартты диаметрлерінде қабылданады:
300 мм-ге дейін - 0,4 м-ден кем емес;
300 мм-ден астам - 0,5 м-ден кем емес.
35. Жерасты құбыржолдарының орналасу тереңдігі көлік қозғалысы
көзделмеген жерлерде жер бетінен құбырдың немесе жылу оқшауламасының
жоғарғы бөлігіне дейін 0,6 м-ден кем болмауы тиіс, ал қалған учаскелерде
орналасу тереңдігі барлық қолданыстағы жүктемелерді ескере отырып,
құбыржолдың беріктігін сақтау жағдайларына байланысты қабылданады.

Delay (1);
ClearWindow;
setbrushcolor(clred);
rectangle(0,0,1200,920);
n:=loadpicture('6.bmp');
drawpicture(n,225,300);
n:=loadpicture('7.bmp');
drawpicture(n,700,300);
setfontstyle(fsbold);
setfontsize(20);
TextOut(300,100,'Дене шенберлерің өлшеу (сурет 7,8)'); sleep (500);
end;
begin;
delay(4000);
clearwindow;
end;

Мұнай базаларының сорғы станцияларына қойылатын талаптар

Мұнай өнімдерін айдауға арналған сорғыларды ғимараттарда, ашық
алаңдарда немесе қалқаның астында (егер сорғылар мен қозғалтқыштардың
конструкциясы ашық ауада пайдалануға жол берілсе) орналастыру керек.
Агрегаттың барлық қозғалатын бөліктері берік бекітілген қоршаулармен
қорғалуы тиіс.
Бір үй-жайда әртүрлі жарқ ету температурасында, мұнай өнімдерін айдауға
арналған сорғыларды орнату кезінде, бұл үй-жай және барлық жабдық жарқ
етудің ең төменгі температурасымен мұнай өнімдерін айдауға қойылатын
талаптарға сәйкес болуы тиіс.
Сорғыларды қозғалтқыштармен біріктіретін біліктерді қабырға арқылы
өтетін жерлерде олардың саңлаусыздығын қамтамасыз ететін жанбайтын
материалдардан тығыздаманың құрылғыларымен қабырғаның (қалқалар) барлық
қалыңдығына болат құбырлардан жасалған қаптамаларда көздеу керек.
Тез тұтанатын сұйықтықтарды айдауға арналған сорғылар орнатылған үй-
жайда жазық белдікті берілістерді қолдануға жол берілмейді.
Ғимараттарда орналасқан өнімді сорғы станцияларының сорғы
агрегаттарының жетегі үшін, жалпы залда да, жеке үй-жайда да жанбайтын
материалдан дайындалған қабырғаның (қалқаның) артына оларды орнатуға жол
беретін электр қозғалтқыштар қолданылуы тиіс.
Сорғы станцияларында сорғылардың шығар бөліктерінің арасындағы
өтпелердің ені 1 м кем болмауы тиіс; ені 0,6 м дейін және биіктігі 0,5 м
дейін сорғыларды орнату кезінде өтпелердің енін 0,7 м дейін азайтуға жол
беріледі. Сорғылардың екі қатарға орналасуы кезінде қатарлардың арасындағы
өтпенің ені 1,5 м кем болмауы тиіс.
Іргетастардың мұнай өнімдерімен бүлінуін болдырмау үшін сорғылар
жиектерімен металл тұғырықтарға орнатылуы тиіс.
Сорғы станцияларындағы едендер мен науалар мұнай өнімдерін өткізбейтін
және оларды сіңірмейтін материалдан дайындалуы және ағындарды қабылдағыш
жағына қарай еңістігі болуы тиіс. Науалар ысырмалардың тораптары орналасқан
жерлерде үрлеу шүмектері мен сорғылардың тұғырықтары этилденген бензиндерді
айдау үшін жинақ резервуарымен, қалған жағдайларда - мұнай өнімдерін бұруға
арналған кәрізбен біріктірілуі тиіс.

begin
Delay (1);
ClearWindow;
setbrushcolor(clred);
rectangle(0,0,1200,920);
setfontstyle(fsbold);
setfontsize(20);
TextOut(100,10,'Жанармай станциялары (ЖЖЖ) 15 не10 секунд уақыт');sleep
(500);
setfontsize(20);
TextOut(50,50,'аралығында өлшеніп , минуттық өлшемге аударылады '); sleep
(500);
setfontsize(20);
TextOut(50,90,'Жанармайға қойылатын талаптар).'); sleep (500);
setfontsize(20);
END;
begin;
delay(4000);
clearwindow;
end;

Эстакадалар қауіпсіздігіне қойылатын талаптар

Төгу-құю эстакадалары темір жолдардың тік көлденең учаскелерінде
жобалануы тиіс.
Қоймаларда біржақты төгу-құю эстакадаларын радиусы 200 м кем емес
жолдардың қисық учаскелерінде орналастыруға рұқсат етіледі.
Темір жол төгу-құю эстакадаларының ұзындығы бір уақытта өңделетін
цистерналардың санына байланысты, бірақ темір жол цистерналарының бір
бағытты құрамының ең жоғары ұзындығынан кем емес болып белгіленеді.
Темір жол цистерналарын тиеу-түсіру үшін мұнай базаларының темір жол
тұйығы бір және екі жақты эстакадалармен, құю немесе төгу құрылғыларымен,
жүк, ауа-вакуумды коллекторлармен, жинақтармен, мазут пен майға арналған
аралық резервуарлармен, мұнай өнімдерін есептеу тораптарымен, қыздыру
аспаптарының көтеру және түсіру мен фронтты бойлай цистерналарды ауыстыру
құралдарымен арнайы жабдықталуы тиіс.
Мұнай базаларында екі жақты эстакадалар орналасқан темір жолдарда
бағытпен төгу-құю үшін параллельді басып озатын кірер жолы болуы тиіс.
Қолданыстағы эстакадаларды қайта жаңарту немесе кеңейту кезінде және
цистерналарды екі жақтан шығаруды қамтамасыз ету мүмкін болмағанда
көзделген тұйық жолды пайдалануға рұқсат етіледі.
Төгу-құю құрылғыларымен немесе эстакадаларымен тұйық темір жолдардың
ұзындығын ұлғайту керек (өрт кезінде құрамды ағыту мүмкіндігі үшін): 6-дан
астам цистернаны бір уақытта өңдеу кезінде - 30 м-дер 3-ға тен 6-ға дейінгі
цистернаны қоса алғанда - 20 м, 2 цистернаны бір уақытта өңдеу кезінде
ұзындығы ұлғайтылмайды. Тұйық жолдың есепті ұзындығын ұлғайту көлемі соңғы
цистернадан арынды брус жағына қарай қабылданады.
Төгу-құю эстакадаларына ені 0,75 м кем емес қатты жабындармен жаяу
сүрлеу салынуы тиіс.
Жаяу сүрлеу әр эстакаданың шет жағына әкелуі тиіс, олардың
теміржолдармен қиылысу орындарында рельстердің басымен деңгейінде тұтас
төсеніштер орналастырылады.
Автоэстакадалар биіктік габаритті белгілерімен жасақталуы тиіс.

begin
Delay (1);
ClearWindow;
setbrushcolor(clred);
rectangle(0,0,1200,920);
n:=loadpicture('8.bmp');
drawpicture(n,290,390);
setfontstyle(fsbold);
setfontsize(20);
TextOut(-380+i,10,');
setfontsize(20);
TextOut(500-I,50,'ұАвтоэстакадалар габариті);
setfontsize(20);
setfontsize(20);
setfontsize(20);
TextOut(500-I,210,'төгу-құю эстакадалары).
end;
begin;
delay(4000);
clearwindow;
end;

for i:=1 to 450 do
begin
Delay (1);
ClearWindow;
setbrushcolor(clred);
rectangle(0,0,1200,920);
setfontstyle(fsbold);
setfontstyle (fsboldItalicUnderline );
setfontsize(200);
textout(250,500-i,'Соңы');
setfontstyle (fsboldItalicUnderline );
setfontsize(30);
textout(150,450,'Назар аударғандарыңызға үлкен РАХМЕТ!!!');
setfontstyle (fsboldItalicUnderline );
setfontsize(200);

textout(250,100+i,'Соңы');
end;
end.

"Мұнай базалары мен автожанармай құю станцияларының қауiпсiздiгiне
қойылатын талаптар" техникалық регламентiн бекiту туралы
Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 2008 жылғы 29 мамырдағы N 514 Қаулысы

Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2008 ж., N 28, 267-құжат; "Егемен
Қазақстан" 2008 жылғы 2 шiлде, N 198-199

      "Техникалық реттеу туралы" Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 9
қарашадағы Заңын iске асыру мақсатында Қазақстан Республикасының Үкiметi
ҚАУЛЫ ЕТЕДI :
      1. Қоса берiлiп отырған "Мұнай базаларының және автожанармай құю
станцияларының қауiпсiздiгiне қойылатын талаптар" техникалық регламентi
бекiтiлсiн.
      2. Осы қаулы алғаш рет ресми жарияланған күнiнен бастап алты ай өткен
соң қолданысқа енгiзiледi.
      Қазақстан Республикасының
      Премьер-Министрi                                     К. Мәсiмов
Қазақстан Республикасы
Үкiметiнiң
2008 жылғы 29 мамырдағы
N 514 қаулысымен
бекiтiлген
"Мұнай базалары мен автожанармай құю станцияларының
қауiпсiздiгiне қойылатын талаптар" техникалық регламентi
1. Қолданылу саласы
      1. Осы "Мұнай базалары мен автожанармай құю станцияларының
қауiпсiздiгiне қойылатын талаптар" техникалық регламентi (бұдан әрi -
Техникалық регламент) мұнай базаларының және стационарлық, контейнерлiк,
жылжымалы автожанармай құю станцияларының (бұдан әрi - автожанармай құю
станциялары) қауiпсiздiгiне қойылатын талаптарды белгiлейдi.
      2. Регламент:
      1) мұнай базалары мен автожанармай құю станцияларына оларды жобалау,
құрылыс-монтаждау жұмыстары, пайдалану және жою кезiнде қойылатын
қауiпсiздiктiң ең төменгi талаптарын;
      2) мұнай базалары мен автожанармай құю станцияларын сыртқы табиғи
әсерлердiң тәуекел дәрежесiн, өндiрiстiк және пайдалану факторларын,
қоршаған орта ластануының ықтимал салдарын ескере отырып, регламент
талаптарына сәйкестiгiн бағалауды және растауды белгiлейдi.
2. Терминдер мен анықтамалар
      3. Регламентте мынадай терминдер мен анықтамалар қолданылады:
      автожанармай құю станциясы - мұнай өнiмдерiн сақтауды және бөлшектеп
сатуды қамтамасыз ететiн жабдықтармен жарақтандырылған технологиялық кешен;

      жерасты резервуары (жерасты сақтау) - егер резервуардағы сұйықтықтың
ең жоғарғы деңгейi шектесетiн алаңның төменгi жоспарлы белгiсiнен кемiнде
0,2 м-ден төмен болса (резервуар қабырғасынан 3 м шегiнде), мұнай өнiмдерiн
сақтауға арналған резервуар;
      мұнай базасы - мұнай өнiмдерiн қабылдауға, сақтауға және көтерме
сатуға арналған ғимараттар мен құрылыстар кешенi, технологиялық жабдықтары,
резервуарлық паркi, техникалық құрылғылары мен коммуникациялары бар ұйым;
      мұнай базасының немесе автожанармай құю станциясының паспорты - оның
негiзгi сипаттамалары және жауапты пайдаланушы, жүргiзiлген қайта
жаңартулар мен жөндеулер туралы ақпаратты, жүргiзiлген тексерулер мен оның
нәтижелерi туралы ақпаратты қамтитын құжат;
      мұнай базасының, автожанармай құю станциясының қауiпсiздiгi - адам
өмiрiне, денсаулығына және қоршаған ортаға зиян келтiруiне байланысты жол
берiлмейтiн тәуекелдiң болмауы;
      мұнай базасын немесе автожанармай құю станциясын пайдалану -
ғимараттардың (құрылыстардың) техникалық жай-күйiн бақылау, диагностика,
техникалық қызмет көрсету, мұнай базасының немесе автожанармай құю
станциясының техникалық құрылғыларын ағымдағы жөндеу;
      мұнай базасындағы, автожанармай құю станциясындағы қауiптi заттардың
шектi саны - мұнай базаларындағы, қоймалардағы, автожанармай құю
станцияларындағы олардың болуы декларациялау үшiн негiз болып табылатын
мұнай өнiмдерiнiң мөлшерi;
      мұнай өнiмдерiн сақтау қоймасы - мұнай өнiмдерiн қабылдауды, сақтауды
және берудi қамтамасыз ететiн технологиялық құрылыстардың, жабдықтардың
кешенi;
      техникалық құрылғылар - технологиялық жабдықтар (құбыржолдарының
жалғастырушы бөлшектерiн, сорғыларды қоса алғанда, резервуарлар,
цистерналар, баллондар, бөшкелер, құбыржолдар), агрегаттар (төгу-құю
құрылғылары, жерасты құрылыстары, шағын көлемдi қазандықтар), жапқыш,
реттеуiш және сақтандырғыш арматура, олардың тораптары және құрамдас
бөлшектерi; электр қондырғылар; отын-тарату бағаналарын, өлшеу және
автоматтандыру құралдарын қоса алғанда, есепке алу және бақылау тораптары;
мұнай базалары мен автожанармай құю станцияларында қолданылатын сүзгiлер-
лас ұстағыштар;
      тәуекелдi бағалау - қауiптiлiктiң iске асырылу мүмкiндiктерi мен
зардаптарын талдау және бағалау, жол берiлмейтiн тәуекелдiң өлшемдерiмен
салыстыру;
      тәуекелдiң жол берiлетiн деңгейi - қауiпсiздiктiң қоғамдық танылған
деңгейi.
3. Мұнай базалары мен автожанармай құю станцияларын
құру және пайдалану шарттары
      4. Мұнай базалары мен автожанармай құю станцияларында қолданылатын
техникалық құрылғыларды, материалдарды өнеркәсiптiк қауiпсiздiк туралы
заңнамада белгiленген тәртiппен Қазақстан Республикасының аумағында
қолдануға рұқсат етiледi.
      5. Мұнай базалары мен автожанармай құю станцияларында техникалық
құрылғыларды дайындау үшiн қолданылатын материалдар мен дайын бұйымдардың
сапасы мен техникалық сипаттамасы дайындаушының паспорттарымен немесе
сертификаттарымен расталады.
      6. Мұнай базалары мен автожанармай құю станцияларына арналған
техникалық құрылғыларды жеткiзу кезiнде техникалық құрылғыларды атауын,
елiн және дайындаушы кәсiпорынды (орындаушыны), рұқсат етiлетiн пайдалану
мерзiмiн, қолданылу тәсiлiн қамтитын мемлекеттiк және орыс тiлдерiндегi
ақпаратпен сүйемелдеу көзделуге тиiс.
      7. Мұнай базалары мен автожанармай құю станцияларында Қазақстан
Республикасының Экологиялық кодексiне сәйкес қауiптi қалдықтар паспорттары,
"Халықтың санитарлық-эпидемиологиялық салауаттылығы туралы" Қазақстан
Республикасының 2002 жылғы 4 желтоқсандағы Заңына сәйкес санитарлық
паспорты, МЕМСТ 17.0.0.04-90 сәйкес экологиялық паспорты және мұнай базасы
немесе автожанармай құю станциясының паспорты жүргiзiледi.
4. Мұнай базалары мен автожанармай құю станцияларын
жобалау
4.1. Мұнай базалары мен автожанармай құю станцияларын
жобалауға қойылатын жалпы талаптар
      8. Жобалау кезiнде ұқсас объектiлердегi авариялық статистикалық
деректердi, құрылыс пен пайдаланудың техникалық-экономикалық көрсеткiштерiн
ескере отырып, авариялар, жұмыс iстемеу, сыртқы әсерлер, персоналдың
болжамды қателiктерi кезiнде барлық болуы мүмкiн қауiптер бiрiздендiрiлуi
тиiс.
      9. Барлық бiрiздендiрген қауiптер үшiн тәуекелдi есептiк, тәжiрибелiк
немесе талдамалық әдiстермен бағалау жүргiзiледi.
      10. Тәуекелге жүргiзiлген бағалауды ескере отырып, мұнай базалары мен
автожанармай құю станцияларын пайдалану кезiнде тәуекелдi жою немесе оны
жол берiлетiн деңгейге дейiн азайту үшiн шаралар кешенi анықталады.
      11. Жол берiлетiн тәуекелдердi анықтау кезiнде жобалау ұйымы:
      мұнай базаларының, автожанармай құю станцияларының ерекшелiгiн;
      қабылданатын техникалық құрылғылардың сенiмдiлiгiн;
      құрылыс-монтаж жұмыстарының сапасын;
      сыртқы табиғи әсерлердi;
      мұнай өнiмдерiнiң пайдалану қасиеттерiн;
      персоналдың қате iс-қимылдарын;
      қоршаған ортаның ластануының, құрылыс, қайта жаңарту және кәдеге
жарату кезiнде құнарлы топырақ қабатының, өсiмдiк жамылғысының бұзылуы
салдарының ықтимал әсерiн;
      авариялардың (жарылыс, уландырғыш залал, қоршаған ортаның ластануы)
және аварияларды оқшаулау және олардың салдарларын жою кезiнде құнарлы
топырақ қабатының, өсiмдiк жамылғысының бұзылуларының зақымдайтын
тәуекелдерiн ескередi.
      12. Тәуекелдi жол берiлетiн деңгейден төмендету мүмкiн болмаған кезде
жобада адамның өмiрi мен денсаулығына және қоршаған ортаға қауiпсiздiктi
қамтамасыз ететiн шаралар жүйесi көзделедi.
      13. Мұнай базаларын жобалауға, ғимараттарды, құрылыстар мен
техникалық құрылғыларды орналастыруға 2.09.02-85 ҚНжЕ, 3.02-15-2003 ҚНжЕ,
2.11.03-93 ҚНжЕ, 4.04.10-2002 ҚНжЕ, 2.04.05-2002 ҚНжЕ, 5.03-37-2005 ҚНжЕ,
2.02.-11-2002 ҚНжЕ талаптарына сәйкес жол берiледi.
      Барлық типтегi автожанармай құю станцияларын жобалауға, оларға
ғимараттарды, құрылыстар мен техникалық құрылғыларды орналастыруға 4.01-15-
2001 ҚН, 3.05-15-2001 ҚН, 1.02.010-97 ҚНжЕ талаптарына сәйкес жол берiледi.

      Мұнай базаларын, автожанармай құю станцияларын сумен жабдықтауды және
желдетудi жобалау 4.01.41-2006 ҚР ҚНжЕ, 4.01.02-2001 ҚР ҚНжЕ, 4.02.42-2006
ҚНжЕ, 2.02-14-2002 ҚР ҚН талаптарына сәйкес орындалады.
      14. Мұнай базалары мен автожанармай құю станцияларының жалпы торапты
автомобиль жолдарына кем дегенде екi кiру қақпасы немесе мұнай базасына
кiрме жолдары болуы тиiс.
      Жаяу жүргiншiлердiң қозғалысы үшiн енi 0,75 м-ден кем емес
асфальттанған және тас төселген тротуарлар жобалануда. Өтпелер жұмысшылар
үшiн өте қолайлы бағыттар мен жерлер арқылы орнатылуы тиiс.
      15. Мұнай базалары мен автожанармай құю станциялары үшiн өндiрiстiк
объектiлердi жобалауға қойылатын санитарлық- эпидемиологиялық талаптарға
сәйкес санитарлық-қорғаныс аймақтары жобаланады.
      16. Мұнай базаларын салуға арналған жобалық құжаттамада мұнай
базасының аумағын биiктiгi 2 м-ден кем емес жанбайтын материалдардан
жасалатын қоршаумен қоршау көзделуi тиiс. Қоршау ғимараттар мен
құрылыстардан (әкiмшiлiктен басқа) кем дегенде 5 м қашықтықта болуы тиiс.
      17. Мұнай базасының аумағын функционалды пайдалану бойынша
технологиялық байланыстарды, жүк айналымы мен көлiк түрлерiн, санитарлық-
эпидемиологиялық, экологиялық, өртке қарсы және басқа да талаптарды ескере
отырып, аймақтар мен учаскелерге бөлу қажет.
      18. Жарылу қаупi бар аймақтарда орналасқан электр жабдықтары мен
автоматтандыру құралдарының орындалуы үй-жайлардың және сыртқы
құрылғылардың жарылыс-өрт және өрт қаупi бойынша жiктемесiне сәйкес келуi
тиiс.
      19. Қоршаған орта әсерiнiң агрессивтiлiк дәрежесiн бағалау және жер
үстi резервуарлары мен құбыржолдарының сыртқы бетiн тоттанудан қорғау 2.01-
19-2004 ҚР ҚНжЕ сәйкес жүзеге асырылады.
4.2. Резервуарлық парктерге және мұнай базалары мен
автожанармай құю станцияларының резервуарларына қойылатын
талаптар
      20. Резервуарлық парк:
      су басу, көшкiн, тас құлау әсерiне және басқа да бұзатын геологиялық
әсерлерге ұшырамайтын алаңда орналасуы;
      ауа райы жағдайына қарамастан, сақтау объектiсiне жақын немесе
тiкелей орналасқан тұрақты орнатылған өртке қарсы жабдықтардың барлығына
қол жеткiзiмдiлiктi қамтамасыз етуге мүмкiндiк беретiн кiрме жолдармен
жабдықталуы тиiс.
      21. Жобалық шешiмдер резервуарларды тасымалданатын заттармен
толтырудың қауiпсiз процесiн және олардың босатылуын, газ кеңiстiгiнде
қысымның артуы мен төмендеуiнен қорғауды, өртке қарсы iс-шараларды, оның
iшiнде пирофорлы қосылыстар түзiлуiнiң, түпкi шөгiндiлер мен қоспаларын
(мысалы, "тауарлық" су) алып тастаудың, газ-ауа тығындыларының жүргiзiлген
құбыржолдардан резервуарларға түсуiнiң алдын алу шараларын көздеуi тиiс.
      22. Резервуарлық парк, сорғы станцияларының резервуарлары мен
сыйымдылықтары авария кезiндегi өнiм ысырабы мен залалды барынша азайтуды
және жақын орналасқан елдi мекендердiң, кәсiпорындардың, су объектiлерi мен
көлiк жолдарының аумағына төгiлу мүмкiндiгiн болдырмауды ескере отырып,
сақталатын өнiмнiң авариялық төгiлулерiн оқшаулау жүйесiмен және жою
құралдарымен орналастырылуы және жайғастырылуы тиiс.
      23. Резервуарлық парктердi жарықтандыру үшiн жобамен резервуарлық
парктiң опырылуы шектерiне тiкелей орналасқан дiңгектерде орнатылған
прожекторлар көзделуi тиiс.
      24. Дәнекерлеу және басқа да отпен iстейтiн жұмыстар үшiн арнайы
жабдықталған және белгiлермен көрсетiлген алаңдар көзделедi. Өрт
жабдықтарына және өрт гидранттарына кiрме жолдар мен өтпелер әрқашан бос
болуы тиiс: өрт гидранттарына және өрт су айдындарына олардың орналасу
орындарын тез анықтауға мүмкiндiк беретiн көрсеткiш жазбалар iлiнуi тиiс.
Түнгi уақытта өрт гидранттары мен су айдындарындағы көрсеткiштерге жарық
түсiрiлуi тиiс.
4.3. Мұнай базалары мен автожанармай құю станцияларының
құбырларына қойылатын талаптар
      25. Мұнай базалары құбырларының технологиялық схемасы мұнай өнiмдерiн
айдау бойынша (төгу-құю, мұнай өнiмдерi құбырларынан қабылдау, базаiшiлiк
айдау, тұнбаны кетiру, резервуарларды босату және тазарту), барлық негiзгi
және қосалқы операциялардың орындалу мүмкiндiгiн, мұнай өнiмiн қажеттiлiк
немесе авария жағдайында бiр резервуардан басқасына айдау мүмкiндiгiн
көздеуi тиiс.
      26. Құбыржолдардың технологиялық схемасы өнеркәсiп қауiпсiздiгiн, өрт
қауiпсiздiгiн сақтау, қоршаған ортаны қорғау кезiнде мұнай өнiмдерiнiң
араласуын, ластануын, сулануы мен ысырабын болдырмауды қамтамасыз етуi
тиiс.
      27. Әр түрлi мұнай өнiмдерiн құбырлар арқылы айдау жобаға сәйкес
жүргiзiлуi тиiс. Авиациялық техникада қолданылатын мұнай өнiмдерiн, сондай-
ақ тура айдалатын бензиндi және басқа да этилденбеген бензиндердi мұнай
өнiмдерiнiң бiр тобына ғана арналған жеке мұнай өнiмдерiнiң құбырлары
бойынша айдау керек.
      28. Құбыржолдар олардың тоқтауы кезiнде босатуды қамтамасыз ететiн
еңiстермен жобалануы тиiс.
      29. Кедергiлер арқылы өтетiн құбыржолдардың жерүстi өтпелерi
орындарында көршi құбыржолдардың жылу және механикалық әсерлерден олардың
бiреуiнiң жарылуы мүмкiн кезiнде берiк қорғауды қамтамасыз ететiн
конструктивтiк шешiмдер көзделедi.
      30. Жер үстiнен құбыржолдардың жерүстi төсемдерiнiң биiктiгi жер
бедерi мен жергiлiктi жердегi топырақ жағдайларына, құбырлардың жылу
әсерiне байланысты қабылданады, бiрақ 0,5 м-ден кем болмайды.
      31. Автомобиль жолдары мен өтпелердiң қиылысқан жерлерiнде автомобиль
жолдары мен өту жолдарының үстiнен биiктiгi 4,25 м-ден кем емес және
өтпелердiң үстiнен 2,2 м-ден кем емес тiреулер жобалануы тиiс.
      32. Ғимараттар мен құрылыстардың және құрылғылардың астына жерасты
құбыржолдардың төсемiне жол берiлмейдi.
      33. Мұз қататын ортада құбыржолдар құбырдың үстiне дейiнгi топырақтың
қату тереңдiгiнен 0,1 м төмен болуы тиiс.
      34. Құбыржолдарды жерасты төсеу кезiнде екi және одан да көп
құбыржолдардың бiр траншеяға бiрдей орналасуы жағдайында олар бiр қатарға
(бiр көлденең жазықтықпен) орналасады. Олардың арасындағы қашықтық жарықта
құбырлардың мынадай шартты диаметрлерiнде қабылданады:
      300 мм-ге дейiн - 0,4 м-ден кем емес;
      300 мм-ден астам - 0,5 м-ден кем емес.
      35. Жерасты құбыржолдарының орналасу тереңдiгi көлiк қозғалысы
көзделмеген жерлерде жер бетiнен құбырдың немесе жылу оқшауламасының
жоғарғы бөлiгiне дейiн 0,6 м-ден кем болмауы тиiс, ал қалған учаскелерде
орналасу тереңдiгi барлық қолданыстағы жүктемелердi ескере отырып,
құбыржолдың берiктiгiн сақтау жағдайларына байланысты қабылданады.
      36. Базаiшiлiк темiр жолдардың, автомобиль жолдары мен кiрме
жолдарының қиылыстарында жерасты құбыржолдары болат құбырлардан жасалған
қаптамаларда төселуi, оларға төселетiн құбыржолдардың диаметрi сыртқы
диаметрiнен 100 - 200 мм-ден артық болуы тиiс, ал құбырдың шеттерi шеткi
рельстен немесе автожол өтетiн шеткi бөлiгiнен әр жаққа 2 м орын қалдыруы
тиiс. Қаптамалардың шеттерi тығыздалуы және битуммен құйылуы тиiс. Қорғаныш
қаптамалары бар құбыржолдардың учаскелерiнде пiсiрме түйiспелерiнiң саны
барынша аз болуы тиiс. Барлық түйiспелер физикалық бақылау әдiстерiмен
тексерiлуi тиiс.
      Орналасу тереңдiгi болат қаптамалардың үстiнен шпалдардың табанына
дейiн 1 м-ден кем болмауы тиiс, ал автожолдар мен кiрме жолдардың асты -
жол жабындыларының үстiне дейiн 0,8 м-ден кем болмауы тиiс.
      37. Құбыржолдардың еңiстерi: тез жанғыш сұйық заттар үшiн 0,002-ден
кем болмауы; газ тәрiздес заттар үшiн 0,003-тен кем болмауы; тұтқырлығы
жоғары және қататын заттар үшiн 0,02-ден кем болмауы тиiс.
      38. Болат құбыржолдардың сыртқы бетiн қоршаған орта мен кезбе
токтардың әсерiнен туындайтын тоттанудан қорғау 9.602-89 МЕМСТ-ға сәйкес
келуi тиiс.
      39. Жылу оқшауламасын қолданудың қажеттiлiгi құбыржол төсеу орны мен
тәсiлiне, технологиялық процестiң талаптарына, еңбек қауiпсiздiгi мен
жарылыс-өрт қауiпсiздiгiне байланысты әрбiр нақты жағдайда айқындалады.
      40. Құбыржолдардың жылу оқшауламасы анықталған ақауларды сынағаннан
және жойғаннан кейiн жүзеге асырылады.
      41. Құбыржолдың жылу оқшаулау конструкцияларында мынадай элементтер:
      негiзгi жылу оқшаулағыш қабат;
      арматуралаушы және бекiтушi бөлшектер;
      қорғаныш-жабынды қабат (қорғаныш жабын) көзделедi.
      42. Тоттануға қарсы қорғаныш пайдалану мерзiмi iшiнде құбыржолдардың
авариясыз (тоттану себебi бойынша) жұмысын қамтамасыз етедi.
      43. Жобалық құжаттамада құбырларды жерасты тоттанудан қорғау үшiн
олардың сенiмдi пайдаланылуын қамтамасыз ету жөнiнде шешiмдер көзделедi.
      44. Жерасты құбыржолдары топырақ коррозиясынан арнайы тоттануға қарсы
күшейтiлген қорғанышпен (оқшаулаумен) қорғалуы тиiс.
      45. Құбыржолдардың сыртқы беттерiн тоттанудан қорғау жүйесi мен түрiн
таңдау олардың төсемдерiнiң тәсiлi мен жағдайларына, сыртқы ортаның тоттану
белсендiлiгiнiң сипаты мен дәрежесiне, электр тоттану қауiптiлiгiнiң
дәрежесiне байланысты жүзеге асырылады.
      46. Электр-химиялық қорғаныш (катодтық, протекторлық, дренаждық)
жүйесiн жобалау 9.602-89 МЕМСТ-ға сәйкес жүргiзiледi.
      47. Құбыржолдардың электр-химиялық қорғанышы кезiнде оқшаулағыш
ернемектiк қосылыстар көзделуi тиiс.
      48. Құбыржолдарды тоттануға қарсы қорғану жөнiндегi iс-шараларды
жобалау кезiнде конструктивтiк шешiмдер тоттануға қарсы жабындарды тексеру
мен қалпына келтiрудiң қол жетiмдiлiгiн қамтамасыз етуi тиiс.
      49. Құбыржолдарды жаңғырту мен қайта жаңартуға жобалық құжаттаманы
(қажеттi сараптамалар мен келiсiмдердi жүргiзумен) өзгерткеннен кейiн жол
берiледi.
      50. Барлық құбыржолдар сыйымдылығы бойынша өлшемделген болуы тиiс.
      51. Бiтеме, реттеушi, сақтандырғыш арматуралар басқару мен қызмет
көрсету үшiн ыңғайлы және оңай қол жетiмдi жерлерде орналастырылуы тиiс.
      52. Ернемектiк қосылыстарға құбырларды аппаратқа, арматураға және
жауап ернемектерi бар өзге де жабдықтарға қосу орындарында сондай-ақ,
кезеңдi бөлшектеу немесе ауыстырудың пайдалану процесiн талап ететiн
құбыржол учаскесiнде көздеуге жол берiледi.
      53. Кезеңдi бөлшектеудi талап ететiн арматура орналасқан жерлерде
және салмағы 50 кг астам, қиын құбыржол тораптарында арматураларды
монтаждау және бөлшектеу үшiн механикаландырудың жылжымалы немесе тұрақты
құралдары көзделуi тиiс.
      54. Бiтеме арматура орнатылуы тиiс реттеушi вентильдер мен
қақпақтардан басқа вентильдер мен қақпақтарды реттеушi негiзгi бiтеме
құрылғылар ретiнде пайдалануға тыйым салынады.
      55. Технологиялық құбыржолдар үшiн қолданылатын фасонды бiрiктiрушi
тетiктер, ернемектер, төсемелер және тiреу бұйымдары материалдың сапасы мен
техникалық сипаттамасы бойынша 356-80 МЕМСТ-ға сәйкес келуi тиiс.
      56. Құбыржолдардағы төсеменi және бiтеме арматураларды ауыстыру
ондағы қысым атмосфералыққа дейiн төмендегеннен, ол мұнай өнiмдерiнен толық
босатылғаннан және қолданыстағы құбыржолдардан ажыратылғаннан кейiн ғана
жол берiледi.
      57. Айдау және құю станцияларының құбыржолдарында жерасты және
жерүстi құбырлары мен оларға орнатылған бiтеме құрылғыларының технологиялық
орналасу схемасы ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.