Қазақстан Республикасындағы тұрғын үй саласы

Пән: Құрылыс
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 77 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

БЕЛГІЛЕУЛЕР МЕН ҚЫСҚАРТУЛАР

КІРІСПЕ . . . 3

ТАРАУ-1 ЭКОНОМИКАНЫҢ ТҰРҒЫН ҮЙ ҚҰРЫЛЫС САЛАСЫНЫҢ ДАМУЫ МЕН ҚЫЗМЕТ ЕТУІНІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ . . . 6

1. 1 Ұлттық экономикадағы тұрғын үй құрылыс салаларының орны мен

әлеуметтік-экономикалық мәні . . . 6

1. 2 Қазақстан Республикасында тұрғын үй құрылысын мемлекеттік

реттеуінің экономикалық концепциялары . . . 13

ТАРАУ-2 ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ ТҰРҒЫН ҮЙ САЛАСЫНЫҢ ҚАЗІРГІ ЖАҒДАЙЫ МЕН ДАМУ МӘСЕЛЕЛЕРІ . . . 17

2. 1 Тұрғын үй нарығының негізгі даму кезеңдері мен қазіргі тенденциялары . . . 17

2. 2 Тұрғын үй нарығында ұсынысты қалыптастыру және Қазақстандағы

тұрғын үй құрылысының даму кезеңдерімен тенденциялары . . . 24

2. 3 Тұрғын үй нарығының ұсынысын өсірудің перспективалы бағыты . . . 32

ТАРАУ-3 ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ТҰРҒЫН ҮЙ САЛАСЫН МЕМЛЕКЕТТІК ҚОЛДАУ САЯСАТЫ . . . 38

3. 1 Тұрғын үй саясатын жүзеге асырудың жаңа бағыттары . . . 38

3. 2 Қазақстан Республикасындағы қол жетімді тұрғын үймен қамтамасыз

етудің экономикалық концепциясы . . . 44

3. 3 Құрылыс кәсіпорындарының өндірістік бағдарламасының және

тұрғын үй бағасының қалыптасу ерекшеліктері . . . 56

ҚОРЫТЫНДЫ . . . 65

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ . . . 68

БЕЛГІЛЕУЛЕР МЕН ҚЫСҚАРТУЛАР

АҚ - акционерлік қоғам

АҚШ - Америка Құрама Штаттары

ЕДБ - екінші деңгейлі банктер

ЖЖПИҚ - жылжымайтын мүліктің жабық пай инвестициялық қоры

ЖҰӨ - жалпы ұлттық өнім

ЖІӨ - жалпы ішкі өнім

ЖТК - жастар тұрғын үй кооперативтері

ИТҚ - индивидуалды тұрғын үй құрылысы

ИТҚ - инженер-техникалық қызметкерлер

КҚП - кіші қызмет көрсету персонал

ҚМЖ - құрылыс-монтажды жұмыстар

ҚР - Қазақстан Республикасы

ҚТҮҚЖБ - Қазақстаннық тұрғын үй жинақ банкі

ҚБА - Қазақстан бағалаушылар ассоциациясы

РҰА - риэлторладың ұлттық ассоциациясы

ТИК - тұрғын үй инвестициялық компаниялар

ТМД - тәуелсіз мемлекеттер достастығы

ТЭД - технико-экономикалық дәлелдемесі

КІРІСПЕ

Қазақстан Республикасында тұрғын ұй құрылыс секторын мемлекеттік реттеуінің тиімді механизмдерін микро деңгейде талдап, тұрғын үй саясатына өзгертулер енгізу мен оны жүзеге асыру бағыттарын қарастыруға арналған. Жұмыста Қазақстан Республикасының тұрғын үй құрылыс секторының даму әдістерін анықтау барысында қолданбалы мақсаттарды шешуге маңызды болып табылатын, қол жетімді баспанамен қамтамасыз етудің теоретикалық экономикалық мәселелері қарастырылады.

Қазіргі таңда Қазақстан Республикасында тұрғын үй нарығын, құрылысын дамыту жолдары сенімді, әмбебап заң актілерін, нормативтер мен стандарттарды құру мен оларды бекіту процестері арқылы жүзеге асуда. Қол жетімді тұрғын үймен қамтамасыз ету үшін жаңа тұрғын үй саясатын енгізу терең әлеуметтік-экономикалық нәтижеге ие. Яғни бұл мәселенің жан-жақты талқылану қажеттілігін күшейтіп, ұлттық тәжірибені зерттеуді талап етеді.

Қазақстан Республикасы Президенті Н. Ә. Назарбаевтың Қазақстан халқына «Қазақстан-2050» Стратегиясы қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты» атты жолдауында тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық саласы, тұрғын үй құрылысы сияқты өзекті мәселелерге назар аударған [1] .

Қазақстан Республикасында халықтың қалың жігін қолжетімді тұрғын үймен қамтамасыз етудегі 2011-2014 жылдарға арналған тұрғын үй құрылысын

дамытудың Мемлекеттік бағдарламасын жүзеге асыру - еліміздің әлеуметтік бағытта қарқынды дамуының нақты белгісі [2] .

2013 жылғы Жолдауында Елбасы төмендегідей бағыттарды атап көрсетті:

- тұрғын үйдің қолжетімділігі мен сапасы;

- мемлекеттік қызметшілер мен бюджеттік сала қызметкерлеріне тұрғын үй құрылыс жинақ қорлары жүйесі арқылы жылына 4%-дан аспайтын пайыздық мөлшерде алдын-ала тұрғын үй займдарын беру;

- жалдамалы тұрғын үй құрылысына көңіл бөлу;

- құрылыс компаниялары қызметінің ашықтығын қамтамасыз ету және осы саладағы бәсекелестікті арттыру;

- тұрғын үй құрылысына үлескер-қатысушылардың құқықтарының қорғалуын күшейту;

- жеке-дара тұрғын үй құрылысын ынталандыру мақсатында жер учаскелерін беру мен рәсімдеу ережелерін жеңілдету;

- жеке-дара тұрғын үй құрылысының өнеркәсіптік, арзан және экологиялық таза технологияларын игеру;

- алдыңғы қатарлы шет елдік тәжірибені қолдану қажеттігі [3] .

Зерттеу тақырыбының өзектілігі. Қазіргі кезеңде құрылыс секторының дамуы Қазақстан Республикасы экономикасының құрылымында маңызды орын алады. Тұрғын үй құрылыс секторы елдің және жеке аумақтарының әлеуметтік- экономикалық дамуына ықпал етеді, себебі халықты тұрғын үймен қамтамсыз ету тек экономиканың ғана емес, сонымен қатар ішкі саяси тұрақтылықтың негізі болып табылады. Құрылыс саласының табысты жұмыс істеуі экономиканың тұрақтануының маңызды аспектісі. Қазіргі таңда құрылыс саласының жағдайы бірқалыпты емес, себебі оның дамуы ретсіз және рационалды емес болды.

Ғылыми зерттеу деңгейі. Тұрғын үй саласы мәселелерінің теориялық негіздері экономикалық ойлар классиктерінің еңбектерінде қарастырылған. Зерттеу тақырыбының мәселелері бойынша ғылыми және арнайы әдебиеттерге жасалған талдауларға сүйенетін болсақ, шетелдің Б. Рено, Н. Баррос, Р. Страйк, Стейдтман К., Морген С, Д. Купер, А Ринг, Асаул А. Н., Стерник Т. Н., Виноградов Д. В., Татарова А. В., Гриненко С. В., Акимов В. В., Шестаков И. Н., Зайнуллина Т. Г., Азиатов Ю. Р., Попов Д. Д., Поляковский Г., және тағы басқа ғалымдар тұрғын үй-коммуналдық қатынастардың қалыптасуы мен дамуы төңірегіндегі сұрақтардың ғылыми-теориялық және тәжірибелік негіздерін анықтаумен айналысқан.

Зерттеу объектісі - Қазақстан Республикасының тұрғын үй құрылыс секторы.

Зерттеудің пәні - Нарықтық экономика жағдайындағы ҚР тұрғын үй құрылысының даму тенденциялары мен заңдылықтары.

Зерттеудің мақсаты мен міндеттері. Жұмыстың мақсаты тұрғын ұй құрылыс секторын мемлекеттік реттеу механизмдерін микроэкономикалық деңгейде талдап, тұрғын үй құрылыс саласында жобалардың құндық бағасын салыстырмалы талдауға мүмкіндік беретін оптимизациялық-эконометрикалық модельдер құрастыру.

Қойылған мақсатқа сәйкес төмендегідей міндеттер кешені анықталды:

1. Ұлттық экономиканың саласы ретіндегі тұрғын үй құрылыс

шаруашылығының мәні мен әрекет ету негіздерін анықтау;

2. Қазақстан Республикасындағы тұрғын үй құрылыс секторының жағдайын талдау;

3. Қазақстан Республикасындағы тұрғын үй саясатының негізгі бағыттарын қарастыру;

4. Қазақстан Республикасының тұрғын үй секторын мемлекеттік реттеу тиімді механизмі ҚТҮҚЖБ халықты баспанамен қамтамасыз ету саясатын талдау;

Жұмыстың теориялық және әдіснамалық негізін шет елдік және отандық экономист-ғалымдардың құрылыс, тұрғын үй саласындағы іргелі еңбектері, Қазақстаннның 2050 жылға дейінгі даму Стратегиясы, тұрғын үй саласының қызмет етуінің негізгі шарттарын анықтаушы Қазақстан Республикасы Үкіметінің құқықтық актілері мен қаулылары, салалық әдістемелік материалдар, нормативті-техникалық және басқарушы құжаттар, ҚР Статистика агенттігінің мәліметтері, басқарушы және ғылыми-зерттеу және жобалық мекемелердің ақпараттары құрады.

Зерттеу барысында жүйелік талдау, факторлық және салыстырмалы экономикалық талдау, монографиялық және сызбалық безендірулер, экономика-математикалық әдістер қолданылды.

Зерттеудің ғылыми жаңалығын тұрғын үй құрылыс секторын мемлекеттік реттеу механизмдерін дамыту бойынша әдістемелік тұжырымдар мен ұсыныстар құрайды:

1. тұрғын үй құрылыс секторының теориялық аспектілерін зерттеу негізінде тұрғын үй құрылыс секторының қоғамдық-экономикалық мәнін ашатын авторлық бағыты берілген, оның негізгі ерекшеліктері анықталған;

2. тұрғын үй құрылыс секторын дамытудың саясаттарын зерттеу негізінде тұрғын үй құрылысын мемлекеттік реттеуін жақсартудың негізгі бағыттары ұсынылған;

3. тұрғын үй нарығы мен құрылыс секторының дамуына әсер ететін негізгі факторлар анықталған;

Дипломдық жұмыс кіріспеден, үш бөлімнен, қорытындыдан, пайдаланылған әдебиеттерден және қосымшадан, оның ішінде: 3-сурет, 7- кестеден тұрады. Жалпы көлемі - 69 бет.

1 ҰЛТТЫҚ ЭКОНОМИКАНЫҢ ТҰРҒЫН ҮЙ ҚҰРЫЛЫС САЛАСЫНЫҢ ДАМУЫ МЕН ҚЫЗМЕТ ЕТУІНІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ

1. 1Ұлттық экономикадағы тұрғын үй құрылыс саласының орны

мен әлеуметтік-экономикалық мәні

Тұрғын үй- қоғам өмір сүруінің және дамуының негізгі шарты. Ол- мемлекеттің ұлттық байлығының, азаматтардың жақсы тұрмыс халінің маңызды элементі, әлеуметтік тұрақтылықты және қоғами дамуды қамтамасыз ететін, байлықты сақтаудың және қорлаудың құралы.

Қазақстандық заңгерлердің пікірінше, «тұрғын үй» және «тұрғын үй (тұрғын жай) » терминдерін бұлай талқылау, олардың маңыздылықтарын теңестіреді. ҚР территориясындағы барлық тұрғын үй мемлекеттік тұрғын- үй қорын құрайды. Тұрғын үй заңында пайдаланылатын «тұрғын үй» термині, тұрғын үйдің заңды тәртіп ерекшелігін жылжымайтын мүлік ретінде анықтайды.

Тұрғын үй нарығының мәселелеріне арналған ресейлік әдебиеттерде, «тұрғын үйдің» ерекшеліктерін және өзгешеліктерін көрсететін анықтамалар келесідей.

«Тұрғын үй- бұл пайдалану құқығындағы немесе меншік құқығындағы адамдардың ұзақ және уақытша тұруына арналған ғимарат, үй».

«Тұрғын үй- бұл адамның өмір сүруімен және оның жан ұясымен байланысты, жеке дербес және топтық қажеттіліктерді қамтамасыз етуші обьект».

«Тұрғын үй- бұл сәйкес заңдармен тұрғын-үй қорына кіретін, жылжымайтын мүлік обьектісі. Субъектіге иемденген мүлікті иемдену, пайдалану және билеу құқықығы беріледі. Яғни, иемденген мүлік субъектінің

меншігі екенін растайтын, құқықпен қамтылады».

«Тұрғын үй- бұл адамның (немесе жан ұяның) өміріне нақты тұрғын-үй қызметтерін ұснатын еңбек өнімі. Нарық экономикасында тұрғын үй - бұл адамдардың дамуына және өмір сүруіне жағдай жасайтын, тұтыну игілігі және

капитал салу тәсілі болып табылатын тауар»[4] .

Жоғарыдағы анықтамалар негізінде және зерттеу нәтижесінде тұрғын үйдің мәнін ашатын авторлық бағыт қалыптасты. Яғни, тұрғын үйді бірнеше аспектілерде қарастыру қажет: құқық объектісі ретінде, әлеуметтік-экономикалық игілік ретінде, еңбек өнімі ретінде, тұтыну тауары және инвестиция объектісі ретінде.

Тұрғын үйдің ерекше екі жақты мәні- зат және құқық объектілері сату-сатып алу нарықтық операциялардың шегін және мазмұнын кеңейтеді. Ол нарықтық операциялардың кең спектрін қосады- қозғалмайтын мүлік объектілерінің құқықтық статусын өзгерту операциялары (мысалға, жалға беру) .

Нарықтық экономика жеке меншік құқығына сүйенеді, ал тұрғын үй осы меншіктің ең қол жетерлік объекітісі болып табылады. Сонымен қатар, тұрғын үй- меншіктің ерекше объектісі, яғни иемдену, пайдалану және билеу құқықтары басқа меншік түрлерінен ерекшеленеді. Бұл тұрғын үйді пайдалану басқа азаматтардың және/немесе заңды тұлғалардың мүддлеріне әсер тигізуімен байланысты. Сондықтан тұрғын үйді сатып алу және басқа да операциялар (кепіл, айырбастау, мұрагерлік, бөлігін анықтау және т. б. ) басқа адамдардың, мемлекеттің, жергілікті билік органдардың мүдделерін есепке алатын нақты процедуралармен байланысты. Иелену және билік ету құқықтары

адамда инициативаны дамытады және экономиканың ең ірі секторларының бірі- жылжымайтын мүлік аумағын дамытуға ынталандырады [5] .

Тұрғын үй экономикалық игілік ретінде келесі бағыттарда жүзеге асырылады:

- тұтыну заты ретінде тікелей белгіленген қажеттіліктерді қанағаттандырады (тұрғын жайлар қожайынмен тұрғын үй ретінде пайдаланылады) ;

- тауар ретінде тұрғын үй нарығында эквивалент құны үшін жүзеге асырылуы мүмкін;

- табыс көзі (рента) ретінде жалға берілуі мүмкін.

Тұрғын үйдің құны басқа тұтыну заттарымен салыстырғанда жоғары. Сондықтан үйді сатып алу кезінде қарыз алу кең таралған. Тұрғын үйді несиелеу басқа тауарларды несиелеуден ерекшеленеді. Несие алғаннан кейін үйді өз меншігіне алу тек 10-15 жылдан соң жүзеге асса, ұзақ мерзімді пайдалану тұтыну тауарларының қарызы қысқа период (1-3 жыл) ішінде қайтарылады. Осылайша, үй эксплуатацияланады, ал төлем ұзақ мерзімге созылады. Сонымен қоса, төлем мөлшері әр түрлі факторлардың әсерінен өзгеру мүмкін: инфляция, саяси тұрақсыздық, соғыс және тағы басқа да форс-мажорлық жағдайлар.

Тұрғын үй еңбек өнімі ретінде тауар және тауарлық емес формада көріну

мүмкін. Үйдің тауарлық формасы тереңдетілген мамандану мен дамыған қоғамдық еңбек бөлісу жүйесі, сонымен қоса тұрғын үй өндірушілердің және осы үйді сатып алу қажеттілігі бар тұлғалардың жекелену сипатына ие қоғамдық өндіріске тән.

Сонымен қатар, тұрғын үй тауарлық емес формада болуы мүмкін. Бұл көптеген мемлекттерде үй құрылысы сатуға емес, өз қажеттіліктерін қамтамасыз ету үшін және халықтың басым бөлігі ауылды жерлерде тұруымен байланысты. Сонымен қатар, Батыстың кейбір елдерінде бюджет есебінен халықтың нашар қамтамасыз етілген тобына үй салу кең таралған. Кейбір фирмалардың өз қызметкерлеріне тұрғын үй салу тәжірибесі де тән. Мұндағы ұсынылатын үй жұмысшыны кәсіпорында тұрақтандыру мақсатымен жүзеге асады.

Тұрғын үй ұзақ мерзімді, құрылыста және пайдалануда қымбат капиталды тауар болып табылады. Осыдан, бұл тауар халықтың қорын ынталандыратын маңызды факторлардың бірі болып табылады, яғни экономикалық өсудің жоғары қарқынын сақтап тұратын инвестициялық ресурстарды қалыптастырушы- фактор.

Тұрғын үй қажеттілігі өзгеше ерекшеліктерге ие. Я. Корнаи қажеттіліктерді зерттей келе, келесілерге тоқталады: «егер адамдардың көбі пәтерлерде тұрса, онда олар бөлмелері сан жағынан одан да көп және айналасы таза пәтерді аңсайды» [6] .

Тұрғын үй қажеттіліктері уақыт өткен сайын өзгеріп тұрады, және бұл өзгерістер үй ішінің жағдайымен байланысты болады.

Қоғамның даму процесінде тұрғын үй қажеттіліктерін жүзеге асырудың бірнеше негізгі әдістері қалыптасты. Олардың ішінде екі негізгі- үйді сатып алу және оны үйлестіру. Бірінші жағдайда, тұрғын-үй қажеттілігін қанағаттандыру осы тауарды сатып алу (үйді мүлік ретінде иелену және пайдалану), не үйді жалға беру (тек пайдалану) жолдарымен іске асады. Екінші жағдайда, тұрғын-үй мемлекет және муниципальдық қаржы есебінен салынады және халыққа жеке меншік құқығынсыз пайдалануға беріледі.

Тұрғын үй қажеттіліктерін қанағаттандырудың таңдалған әдісіне байланысты тұрғын үй жүйесінің екі түрін ажыратады.

Тұрғын үй негізінен пайдалануға берілетін елдерде, тұрғын үй қажеттіліктерін қанағаттандырудың мемлекеттік әдісі басым. Ал үй сатып алынатын немесе жалға берілетін жерлерде, тұрғын үй қажеттіліктерін қанағаттандырудың жеке ұйымдастыру әдісі қалыптасқан. Осы екі негізгі институт ненің, қалай салынатынын және үйдің сатып алу процесінің қалай болатындығын анықтайды.

Кез келген тауар сияқты үйдің тұтыну және айырбастау құны болады.

Атап кету қажет, экономикалық әдебиеттерде және тәжірибеде тұрғын үйдің тұтыну құнын бағалаудың бірыңғай жолы қалыптаспаған. Оның пайдалылығын бағалаудың әр түрлі жолдары- уақыттық (эксплуатацияға берілу мерзімі), техникалық жақсарту жағынан (жаңа құрылыс, жөндеуден өткен объект), үйдің орналасу аймағына байланысты (орталық район, қала шеті, т. б. ) бар. Үйдің толық жабдықталғандығына нақты сипат беретін көрсеткіштер пайдаланылады. Тұрғын үйдің пайдалылық көрсеткіштер жүйесіне аумақтың жақсы жабдықтаушылығы, жер асты гараждардың болуы, аймақтың экологиялық тазалығы кіреді.

Айырбастау құны объектіні сатып алу кезінде туындайды. Айырбастау құнының пайда болу формасы баға болып табылады. Баға- бұл нақты нарық шарттарындағы сатушы мен сатып алушы келісімнің нәтижесін сипаттайтын ақша сомасы. Құнға (ипотекалық құн) қарағанда, баға жүзеге асқан келісімнің нәтижелі формасы, іске асқан факт, яғни ресми жарияланған немесе коммерциялық құпия болғанына тәуелсіз, нақты жылжымайтын мүлікке және күнге қатысты. Бәсекелі нарықта баға құнның ақшалай түрі ретінде сұраныс пен ұсынысты теңестіруші фактор болып табылады [7] .

Қазақстанда, әлемдік тәжірибедей, тұрғын үйдің құнын анықтау үшін үш әдіс қолданады: шығындар, нарықтық және табыстар бойынша. Олардың нәтижелері бойынша бағалаушы нақты жағдайларды есепке ала отырып, тұрғын үй объектісінің құнын анықтайды. Бағалау жағынан жылжымайтын мүлік нарығындағы тауар құны- бұл осы нарықтағы мүлік құқығын сатудың ең ықтимал бағасы. Яғни, бағалаушы анықтайтын құн қалыптасуына әр түрлі факторлар әсер ететін айырбастау бағасы болып табылады.

Нарықтық экономикада тұрғын-үй инвестициялаудың тиімді объектісі және табыс түсірудің сенімді құралы болып табылады. Бір жағынан, тұрғын-үй коммерциялық объект ретінде жалға беру кезінде табыс әкеледі. Сонымен қатар, тұрғын үй мүлігіне салынған инвестициядан түсетін табыс несилеуден қарағанда жоғары. Басқа жағынан, меншік иесімен тұрғын үй мүлігін пайдалану альтернативті табыс алу түрінде бағаланылады, егер де ол жалға алушы ретінде белгілі шығындар төлесе.

Жылжымайтын мүлік капитал ретінде оны бағалаудың мәселелерін қозғайтын авторлармен жиі қарастырылады. Аталған мәселе біздің мемлекетіміз үшін өте өзекті, себебі: біріншіден, бұл жеке меншік сектордың дамуымен, капиталды тиімді салуға мүдделі кәсіпкерлердің көп мөлшерінің пайда болуы байланысты; екіншіден, жекешелендіру және мемлекет мүлігіне айналдыру процестері көп құрылысты экономика үшін тұрақты процесс болып табылады, ал бұл сонымен қоса жылжымайтын мүлікті бағалау қажеттілігін көрсетеді. Үшіншіден, қазіргі экономикада капиталдың араласуы шет ел инвесторларының біздің елде жылжымайтын мүлікті сатып алу ынтасымен көрінеді, бұл да мәселені өзектейді.

Тұрғын үй арендалық қатынастардың объектісі болу мүмкін, және оның иесі басқа субъектіге пайдалануға бергені үшін тұрақты рентаны алып тұрады.

Сонымен қатар, тұрғын үй жылжымайтын мүлік нарығында конъюнктураның өзгерісіне байланысты көптеген спекулятивті операциялардың объектісі ретінде де қарастырылуы мүмкін. Жылжымайтын мүлікті иелену инфляцияның жоғары деңгейлерінде капиталдың сақталуын қамтамасыз етеді. Ақшаның құнсыздануымен байланысты жоғалтулар мүлікті сатып алумен толықтырылуы мүмкін.

Құрылыс секторында нарықтық қатынастарды жүзеге асырудың өзінің ерекшеліктері бар, бір жағынан жерге байланысы, салыстырмалы ұзақ мерзім, капиталды салымдардың үлкен шығындары және т. б. болса, басқа жағынан -құрылыс қызметінің спецификалық түріне байланысты болады. Бұл дегеніміз, тұрғын үй құрылысындағы құрылыс-монтажды жұмыстар көбінесе аймақтық (жергілікті) нарықтарда қызмет етеді, ал өндістік құрылыста (әсіресе, мұнай өндірісінде, транспорт, энергетика және т. б. ) қызмет ететіндер аймақтық территорияда да, республика бойынша да жұмыс істейді. Сонымен қатар, экономиканың халық шаруашылығының дағдарыстық жағдайымен байланысты

құрылыс нарығының өзінің күрделі қиындықтары бар [8] .

Құрылыс секторы - ашық ұйымдық-шаруашылық жүйе: тауарлы-ақша қатынастары жағдайында нарық субъектілері (инвесторлар, тапсырыс берушілер, мердігерлер, жобалық ұйымдар, құрылыс материалдар өндірісінің кәсіпорындары және т. б. ) ортақ экономикалық мүдделерін жүзеге асырады. Құрылыс нарығы жүйе ретінде келісілерді қосады:

а) құрылыс нарығының субъектілері (элементтер) ;

б) нарық қатынастарының объектілері;

в) құрылыс сектор нарығының инфрақұрылымын;

г) нарықтық механизм;

д) мемлекеттік реттеу, басқару және нарықтың өзін-өзі реттеуі.

Құрылыс нарығының субъектілеріне (элементтеріне) келесілер кіреді:

инвесторлар, тапсырыс берушілер, мердігерлер, жобалық ұйымдар, ғылыми-зерттеу институттары, құрылыс материалдар, бұйымдар мен жабдықтар өндірісінің кәсіпорындары және технологиялық, энергетикалық пен басқа жабдықтар өндіруші кәсіпорындар.

Нарық қатынастарының объектілеріне: құрылыс өнімдері (ғимараттар, объектілер және олардың комплекстері) ; құрылыс машиналары, транспорттық құралдар, технологиялық, энергетикалық пен басқа жабдықтар; материалдар, бұйымдар мен конструкциялар; капитал; жұмыс күші; информация және т. б.

Нарық механизмінің қозғаушы күші сұраныс пен ұсыныс болып табылады.

Мемлекет құрылыс нарығының субъектілерінің институтционалды байланыстарын және олардың инфрақұрылымын ережелер мен нормалар, заң, салық міндеттері, субвенциялар, антимонополиялы шаралар, амортизациялық аударымдар арқылы бекітеді және реттейді.

Мердігерлік жұмыстар нарығын жандандыру үшін қажет:

1. мемлекеттік инвестициялар шығындарын бақылауды күшейту. Бұл негізгі принциптерге сүйену керек: бюджеттік инвестициялардың инновациялармен сәйкес келуі; басымды объектілерді инвестициялау; инвестициялардың орнын толтыруын қамтамасыз ету; мемлекеттік объектілерді уақытысында берудің экономикалық мүдделері;

2. құрылыс секторында салық жүйесін қайта қарастыру;

3. кәсіпорын мүлігі құрамында аяқталмаған құрылыс үшін салық ставкасын жоғарлату;

4. кәсіпорын мен ұйымдардың амортизациялық аударымдарын кеңінен тарту, сонымен қатар капиталды салымдар қаржыландырудың басқа көздерін тарту;

5. заңды және жеке тұлғалардың қымбат жылжымайтын мүліктерін инвестициялық айналымға тиімді қосу.

Жоғарыда айтылғандардан құрылыс секторын дағдарыс жағдайынан алып

шығатын, келесідей маңызды іс-шаралар жүйесін құрастыруға болады: ұлттық экономкада нақты құрылымдық реформаға өту, теріс құрылымдық өзгерістерге бағытталған селективті инвестициялық саясатты жүзеге асыру.

Тұрғын үй нарығының ерекшеліктері. Тұрғын үй нарығы нарық жүйесінің құраушы бөлігі болып табылады. Тұрғын үй нарығын түсінудің екі бағыты бар:

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.