Дебиторлық қарыздар есебін ұйымдастыру

Пән: Бухгалтерлік іс
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 62 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Кіріспе . . . 3

1. Дебиторлық қарыздар есебін ұйымдастырудың теориялық негіздері.

1. 1 Дебиторлық қарыздар есебін ұйымдастырудың мақсаты . . . 5

1. 2 Сатып алушылар мен тапсырыс берушілердің қарызы бойынша есеп айырысудың есебі . . . 9

1. 3 Басқадай дебиторлық қарыздар мен берілген аванс бойынша есеп айырысудың есебі . . . 14

2 . «Юникс» ЖШС дебиторлық қарыздары көрсеткіштерін талдау

2. 1 «Юникс» ЖШС басқару құрылымы және дебиторлық

қарыздары көрсеткіштерін талдау . . . 19

2. 2 Дебиторлық қарыздың құрамы мен құрылымын талдау . . . 28

2. 3 Дебиторлық және кредиторлық қарыздың ара қатынасын

талдау . . . 34

3. Дебиторлық қарыздар есебінің аудитін ұйымдастыру және басқару

3. 1 Дебиторлық қарыздар, оларды жіктеу және түгендеудің аудиті . . . 37

3. 2 Сатып алушылармен, тапсырыс берушілер және еншілес, тәуелді серіктестіктер дебиторлық қарыздарының аудиті. . 43

3. 3 Басқадай дебиторлық қарыздар есебінің аудиті . . . 47

Қорытынды . . . 55

Қолданылған әдебиеттер тізімі . . . 58

Кіріспе

Дипломдық жұмыс тақырыбының өзектілігі. Қазіргі экономикалық жағдайда ақшалай қаражаттарды орынды пайдалану және барлық есеп айырысуларды тиімді жүргізу кәсіпорынға қосымша пайда әкеледі. Барлық кәсіпорындар өндірістік және шаруашылық қызметін жүргізу барысында басқа кәсіпорындармен, ұйымдармен, кәсіпорын жұмысшыларымен және жеке тұлғалармен қарым қатынасқа түседі. Бұл қарым қатынастар өнім өндіру және оны өткізу барысында әртүрлі ақшалай есеп айырысуларға негізделеді. Барлық міндеттемелердің өтелуі бойынша және төлемдердің төленуі бойынша есеп айырысулар банк мекемесі арқылы жүзеге асады. Қазіргі уақытта кәсіпорындар арасында нақты ақшамен есеп айырысулар шектелген және олар қатаң регламенттелген. .

Сәйкесінше осы қосымша табысты алу үшін кәсіпорынның уақытша бос тұрған ақшалай қаражаттарын оңтайлы орналастыру туралы үнемі ойланып жүру деген принципке сүйенгені жөн. Ғылыми жұмыстың тақырыбының өзектілігін осыдан-ақ көруге болады.

Шаруашылық қорлардың үнемі айналым жасап отыруынан әртүрлі есеп айырысуларды үздіксіз жүзеге асырып отыруға тура келеді. Есеп айырысу операцияларын дұрыс ұйымдастыру кәсіпорынын қорларының айналымдылығын жылдамдатады. Ондағы келісімдік және есеп айырысу тәртібін және кәсіпорынның қаржылық жағдайын жақсартады.

Ақшалай қаражаттар - бұл кез келген деңгейдегі және түрдегі міндеттемелерін жабуды қамтамасыз ете алатын кәсіпорынның ең өтімді активтері және кәсіпорынның қаржылық ресурсы болып табылады.

Дебиторлық қарыздар - бұл қысқа мерзімді өтімді активтер, ол тауарды несиеге өткізуден пайда болады және өзінің құрамына ақша өнімдері, тауарлар мен қызметтер және басқа ақшалай емес өзге компаниялар активін ұсына алады.

Кәсіпорындар мен ұйымдардың басқа заңды немесе жеке тұлғалардан оларға сатқан тауарлары, көрсеткен қызметтері сондай-ақ аванс ретінде алдын ала төлеген төлемдері үшін алашақ борыштары - Дебиторлық борыштары деп аталады. Осы кәсіпорындар мен ұйымдарға берешек борышы бар заңды және жеке тұлғалар дебиторлар болып табылады. Өтелетін /алынатын/ уақытына қарай алынуға тиісті дебиторлық борыштар ағымдағы алынуға тиісті борыштар және ұзақ мнрзімді алынуға тиісті борыштар болып екіге бөлінеді. Бұл борыштардың есебі «Алынуға тиісті шоттар бөлімінің шоттарында есептеледі.

Есеп беретін уақыттан кейінгі бір жыл ішінде алынатын /өтелінетін/ дебиторлық борыштар ағымдағы активтер қатарында есептеледі. Олардың катарына жататындар:

ағымдағы активті сатып алуға төленген аванстық /алдын ала төленген/ төлем;
тапсырылған /берілген/ шоттар бойынша алынуға тиісті борыштар;
вексельдер бойынша алынуға тиісті борыштар;
негізгі ұйымдар мен оның еншілес серіктестігі арасындағы түрлі операциялар негізінде туындаған дебиторлық борыштар;
ұйымның лауазымды адамдарының /тұлғаларының/ дебиторлық борышы:
басқадай дебиторлық борыштар.

Кәсіпорынның балансындағы алынған вексель деп аталатын бабындағы сома басқа заңды немесе жеке тұлғалардың ұйымға вексель бойынша төлейтін ресми берешегі болып есептелінеді. Алынуға тиісті шоттар бойынша шоттар /дебиторлық борыштар/ иелік ету хұқығымен қоса, заңды құқығымен байланысты актив болып саналады. Қорытындылап айтатын болсақ « дебиторлық борыш » дегеніміз, бұл - иелік ету құқығын қосқандағы заңды құқықтармен байланысты активте қамтылған алдағы уақыттағы экономикалық тиімділік.

Ұйымның қаржы жағдайын сипаттайтын көрсеткіштердің қатарына дебиторлық борыштардың айналымы жатады. Яғни дебиторлық борыштардың есептелген уақыты мен өтеу уақытының арасындағы мерзім күндерінің саны. Ұйымның дебиторлық борышы оған байланысты кіріс танылған жағдайда ғана анықталады.

Жұмыстың зерттелу деңгейі. Дебиторлық қарыздардың бухгалтерлік есебі және аудит мәселелері қазақстандық ғалымдар В. К. Радостовец, К. Ш. Дүйсенбаев, М. С. Ержанов, А. А. Сатмурзаев, Қ. Кеулимжаев, С. Баймұханова, Б. Оразбекұлы, Б. С. Мырзалиев, Н. Құдайбергеновтың еңбектерінде қарастырылған.

Бұл жұмыстың мақсаты мен міндеті дебиторлық қарыздардың есебін жүргізудегі процедураларды анықтау, шоттардағы аудиторлық тексерудің бағдарламасын жасау және кәсіпорындардың дебиторлық қарыздар көрсеткіштерін өткен кезеңмен салыстыра отырып талдау жасау болып табылады.

Жұмыстың теориялық және әдістемелік негіздері: Жұмысты орындау барысында қаржылық есеп пәні бойынша теориялық мәліметтер, талдаудың салыстыру және ұқсас факторларды топтастыру әдістері қолданылды. Жұмыс нормативті құжаттардың, мерзімді баспасөзде жарияланған әр түрлі авторлардың, мерзімді баспалардың және бухгалтерлік есеп, аудит, экономикаға байланысты әдебиеттер негізінде жазылды.

Дипломдық жұмыстың нысаны: Дипломдық жұмыс «Юникс» ЖШС бухгалтерлік есеп мәліметтері негізінде жазылған.

Дипломдық жұмыстың құрылымы. Дипломдық жұмыс кіріспеден, 3 бөлімнен және қорытындыдан тұрады. Бірінші бөлімде дебиторлық қарыздардың есебі, ал екінші бөлімде «Юникс» ЖШС мекемесінің қаржылық-экономикалық көрсеткіштерін талдау мәліметтері көрсетілген. Үшінші бөлімде дебиторлық қарыздардың аудиті туралы мәселелері қарастырылған.

1 . Дебиторлық қарыздар есебін ұйымдастырудың теориялық негіздері.

Дебиторлық қарыздар есебін ұйымдастырудың мақсаттары

Дебиторлық қарыз деп - белгілі бір қарым-қатынасқа байланысты заңды және жеке тұлғалардың шаруашылық субъектісінің алдындағы сатып алған тауарлары, субъектінің оларға көрсеткен қызметтері үшін, сондай-ақ жұмысшылар мен қызметкерлердің субъектіден аванс ретінде алған немесе несиеге, қарызға алған тауарлары мен материалдары үшін қайтаруға тиісті қарыздарын айтады. Осы субъектіге берешек қарызы бар кәсіпорындар мен ұйымдар, сондай-ақ жеке тұлғалар дебиторлар болып табылады [1] .

Дебиторлық қарыз екі немесе одан да көп тұлғалар арасындағы мүліктік байланыстың азаматтық-құқықтық міндеттерінің бірі болып табылады.

Дебиторлық қарыз - бұл өнеркәсіпке өзге занды тұлғалар мен азаматтардың қоятын қарыз сомасы. Қолма-қол емес есептесу құрылымы барысында дебиторлық қарыз өнеркәсіптің шаруашылық әрекетінің объективті процесін білдіреді.

Дебиторлық қарыз пайда болу ерекшелігіне байланысты және шешуге жатпайтын немесе ақталмайтын болып екіге бөлінеді. Өнеркәсіптің шешімін табуға болатын қарызы өнеркәсіптің өндіріс жоспарының орындалуы барысындағы, белгілі бір есеппен құрылған формалар болып табылады(қойылған талаптарға байланысты туындаған қарыздар артылып жіберілген тауарлар үшін мерзімі келмей төлемі талап етілсе) . Шешімін табу мүмкін емес немесе аяқталмайтын дебиторлық қарыз есептік және қаржылық тәртіпті бұзған жағдайда, есеп жүргізу кезіндегі кемшіліктер, материалды

құндылықтарды босату кезіндегі бақылаудың әлсіреуі және ұрлық жасалу нәтижесінде пайда болады. Дебиторлық қарыз халықаралық және қазақстандық бухғалтерлік есеп стандарттарына сәйкес сатып алушының (дебитордың) компанияға жатқызған қарыз сомасы болып табылады. Дебиторлық қарыз - айналым капиталының негізгі компоненті. Бір өнеркәсіп тауарларын екінші өнеркәсіпке сату барысында сатылған тауардың төлемі тез арада жасалмайды деген сөз.

Дебиторлық қарыз - иелік ету құқығын ендіретін заңдылық құқықтармен байланысты өнеркәсіптің активі болып табылады. Тұтас алғанда активке мүлік, мүліктік заттар және субъект кұқырын құрайтын бағасы енеді. Активке жатқызылатын болашақ экономикалық пайда субъектінің ақша құралдары құрамына енетін потенциалды, тікелей немесе қосымша салым. Осыған байланысты дебиторлық қарыз болашақ экономикалық пайда активке ендіріледі және иелік ету құқығымен байланысатын занды құқықтар. Дебиторлық карыз активтерінің үш түрлі ерекше мінездемелері бар :

- ол ақша құралдарын өсіруге жағдай жасайтын тікелей және жанама жағдайды қамтамасыз ететін болашақ пайданы ендіру;

- активтер шаруашылық субъектіні басқаратын

- ресурстарды білдіретін активтер болып есептелінеді.

Пайдаға немесе потенцилады қызметтерге деген құқықтар занды түрде болуы керек немесе оларды алу мүмкіндігі занды түрде дәлелді болуы қажет. Мысалы активті сату фактісі тұрғысында сатушының дебиторлық қарызы пайда болады. Алып-сату келісім шарты мүмкін деген болашақ пайданы анықтауға мүмкіндік береді. Бірақ сатып алу мен дебиторлық қарызды өтеу үшін белгілі бір сома төлемесе, онда сатушы факт түрінде ресурстарды, яғни потенциалды түсімдерді бақылау құқығынан айрылмайды, демек актив осыған байланысты актив бола алмайды; активтерге болашақта түсетін, осы шақта өнеркәсіп бақылауындағы емес пайда жатпайды. Осы тұста бухгалтерлік немесе өзге де шаруашылық операциялар өтеді деген шешімі шешуші сәт болып табылады [2] .

Фирманың келісім-шартқа қоюын бухгалтердің бақылауындағы фирмаға болашақта пайда түсуі мүмкін деген фактісі болады. Тек бухгалтер ғана фирма активінің көрсетілуін жеткілікті немесе жеткіліксіз мағынадағы жағдай екенін анықтай алады. Егер бір жыл мерзімнің аралығында сома толығымен алынбаса, дебиторлық қарыз ағымдағы актив құрамына еңдіріледі. Сонымен қатар бір жылдан астам мерзім бойына есептелетін дебиторлық қарыз ұзақ мерзімді активтер құрамына "дебиторлық қарыз" статьясына ендіріледі. Шаруашылықтың жоспарлық әкімшілік құрылымы тұсында Қазақстан Республикасында 1997 жылға дейінгі бухгалтерлік есеп құрылымында актив деген түсінікке өнеркәсіпке жататын барлық шаруашылық құралдар ендірілді. Қазақстанның қазіргі есепке қатысты етекшелігі - бұл болашақта пайда болады делінетін белгілі шығындар болып табылады. Осыдан барып, активтерге салынған шығындарды, соның ішінде дебиторлық қарыздарды өшіріп тастаудың қажеттілігі туындайды. Осыған байланысты, бухғалтерлік есептерде акдіа төлеу емес осы төлемдерге пайда болу немесе жоқ құқықтар қарастырылады. Берілген есептік кезеңнің кірістері барлық уақытта шығындармен сәйкес болуы керек, өйткені сол шығындарға байланысты пайда алынады [3] .

Қазіргі кезенде дебиторлық қарыз есебінің халықаралық құрылымға өтуіне байланысты төмендегі түрлерін атап көрсетуге болады: сатып алушылар мен тапсырыс берушілердің дебиторлық қарызы, тәуелді серіктестіктердің занды тұлғалармен бірге бақыланатын және өзгедей дебиторлық қарыздар, болашақ кезендер шығындары, берілген аванстар бойынша дебиторлық қарыздар [4] .

Есеп беретін уақыттан кейінгі бір жыл ішінде алынатын дебиторлық қарыздар ағымдағы активтер қатарында есептелінеді. Олардың қатарына жататындар:

- ағымдағы активтерді сатып алуға төленген аванстық төлем;

- тапсырылған шоттар бойынша алынуға тиісті қарыздар;

- вексельдер бойынша алынуға тиісті қарыздар;

-негізгі шаруашылық серіктестігі мен оның еншілес серіктестігі арасындағы түрлі операциялар негізінде туындаған дебиторлық қарыздар;

- акционерлік қоғамның лауазымды адамдарының дебиторлық қарызы;

- басқадай дебиторлық қарыздар.

Қазақстан Республикасы Бухгалтерлік есеп және аудит жөніндегі Ұлттық комиссиясының 1996 жылғы №2 «Қаржылық есепті дайындау мен ұсынуға арналған тұжырымдамалық негіздер туралы» деп аталатын қаулысына сәйкес «Дебиторлық қарыз иелік ету құқықтарымен қоса, заңды құқықтарына байланысты актив болып саналады. Яғни «дебиторлық қарыз» дегеніміз бұл иелік ету құқын қосқандағы заңды құқықтармен байланысты активте қамтылған болашақтағы экономикалық тиімділік болып табылады.

Бір жылдан астам уақыт бойы алынбаған дебиторлық қарыздар ұзақ мерзімді активтердегі «Ұзақ мерзімді дебиторлық қарыздар» бабына енгізілуі мүмкін.

Дебиторлық қарыздар есебіне мына төмендегі аталған есептілік тіркелімдер /регистрлер, құжаттар/ пайдаланылады:

1 сурет- Дебиторлық қарыздар есебінің құжат айналымы.

Ескерту- әдебиет көздерін зерттеу негізінде құрастырылған

Сатып алушылар мен тапсырыс берушілер және басқадай дебиторлармен есеп айырысудың есебі бойынша жоғарыда аталып өткен регистрлерден басқа дебиторлық қарыздардың есебіне аналитикалық есептің карточкаларын, ажырату қағаздарын, бухгалтерлік анықтамаларды және тағы да басқа құжаттарды қолданған дұрыс болып табылады [6] . Жалпы есеп регистрлерін толтыру шаруашылық операцияларының мазмұнын сипаттайтын бухгалтерлік жазулардың жиынтығын анықтау үшін керек. Котировка деп аталатын бұл процедура шоттардың мәнін ашатын корреспонденциялар құруды білдіреді және де бұл дұрыс көрсетіліп, бөлімдері бойынша топтастырылуы тиіс. Бүгінгі таңда шоттар корреспонденциясын көрсетудің жеңіл нысаны ретінде компьютерлік өңдеулермен белгілі бір бағдарламалық пакеттер қолданылуда. Айта кететін жағдай, көптеген ағылшын тілдес мемлекеттерде, мысалы, АҚШ-та біртұтас шоттар жоспары жоқ. Әрбір корпорацияның мамандары өздеріне ыңғайлы, тиімді деп санайтын жоспарды өздері құрайды. Бір жағынан бұндай шешім бухгалтер мамандарының әдістемелік шешімдер таңдауында біршама тәуелсіздігін көрсетсе, екінші жағынан мәліметтерді сәйкестендіруде немесе мамандардың бір кәсіпорыннан екіншісіне ауысуы кезінде қиындық туғызады. Алайда кәсіпорындардағы құрылатын шоттар жоспарына халықаралық стандарттар мен ұлттық кәсіби бірлестіктермен қалыптасқан белгілі бір бухгалтерлік стандарттар ықпалын тигізеді [7] .

Шетелдік сатушылар, сатып алушылардың сатып алған тауарлары үшін төлемдерін карточкалардың көмегімен аударып, есеп айырысуға мүмкіндік береді. Бұл жағдайда сатып алушы несие берушімен несиелік келісім шартқа тұрып, несиелік карточка алады және оны сатып алу кезінде қолданады. Егер сатушы ақша орнына карточка алса онда ол несие берушіге шот жазып береді, ол шотта сатып алу барысындағы несиелік карточканың штампы мен сатып алушының қолы тұрады. Содан кейін сатушы шотты несие берушіге жіберіп, одан тиесілі ақшаны алады. Мәміледе несие берушілердің қатысуы сатушы үшін экономикалық жағынан тиімді, өйткені оған сатып алушы үшін несие алудың қажеті жоқ. Несиелік карточкалар бойынша сату есебін жүргізудің екі тәсілі бар [8] .

Бірінші жолы - сатушы несие беруші компанияның төлемін күтуі керек.

Екінші жолы - сатушы сату барысында бірден ағымдағы шотқа квитанцияны енгізеді.

Соңғы тәсіл банк жүйесімен байланысты несиелік карточкамен жүргізілетін сатуға тән, ыңғайлы тәсіл болып келеді. Басты нәрсе - сату уақытысын анықтау болып табылады, яғни сатып алушыларға тиеліп немесе жөнелтілген тауарлар /жұмыстар, қызметтер/ қашан сатылады деп танылуында. Бухгалтерлік есептің көзқарасынан қарағанда тауарлардың тиелуі мен сатып алушыға қаржылық және есеп айырысу құжаттарының ұсынылуы сатылған тауарлар деп танылады. Ондай сатылған тауарлар үшін әзірге ақша қаражаттары келіп түспегеннің өзінде табыс көрсетілетін болса сәйкесінше салық төлеу қажет. Бұл жағдайда сатып алушы төлемді кешіктіруі мүмкін немесе тіпті төлемеуі де мүмкін. Осымен қатар бухгалтерлік есепті халықаралық стандартқа сәйкес жүргізу міндеттемелердің орындалуының бұл жолын, келісім шарттың орындалуына жауапты түрде қатысушының араласуын талап ететіндігін көрсетіп отыр. Осыған орай компьютерлік технология берілген әдістің барлық іс-әрекеттерін автоматты түрде есептеуге мүмкіндік береді.

Дебиторлық қарыздар субъектілердің қаржы шаруашылық қызметіндегі бухгалтерлік есептің шоттар тізбесіндегі шоттарында есептелінеді:

1210 - «Сатып алушылар мен тапсырысшылардың қысқа мерзімді дебиторлық берешегі»;

1220 - «Еншілес ұйымдардың қысқа мерзімді дебиторлық берешегі»;

1230 - «Қауымдастырылған және бірлескен ұйымдардың қысқа мерзімді дебиторлық берешегі»;

1240 - «Филиалдар мен құрылымдық бөлімшелердің қысқа мерзімді дебиторлық берешегі»;

1270 - «Алуға қысқа мерзімді сыйақылар»;

1280 - «Өзге қысқа мерзімді дебиторлық берешек»

1290 - «Күмәнді талаптар бойынша резерв»;

1420 - «Қосылған құн салығы»

1610 - «Берілген қысқа мерзімді аванстар»;

1620 - «Алдағы кезеңдердің шығыстары»;

1630 - «Өзге қысқа мерзімді активтер»;

2110 - «Сатып алушылар мен тапсырысшылардың ұзақ мерзімді дебиторлық берешегі»;

2120 - «Еншілес ұйымдардың ұзақ мерзімді дебиторлық берешегі»;

2130 - «Қауымдастырылған және бірлескен ұйымдардың ұзақ мерзмді дебиторлық берешегі»;

2140 - «Филиалдар мен құрылымдық бөлімшелердің ұзақ мерзімді дебиторлық берешегі»;

2170 - «Алуға арналған ұзақ мерзімді сыйақылар»;

2180 - «Өзге ұзақ мерзімді дебиторлық берешек»;

2910 - «Берілген ұзақ мерзімді аванстар»;

2920 - «Алдағы кезеңдердің шығыстары»;

2940 - «Өзге ұзақ мерзімді активтер» және т. б.

1. 2. Сатып алушылар мен тапсырыс берушілердің қарызы бойынша есеп айырысудың есебі

Сатып алушылар мен және тапсырыс берушілермен есеп айырысу есебі бухгалтерлік есеп шоттарының жұмыс жоспары тізбесінде мынадай шоттарында жүреді:

1210 - «Сатып алушылар мен тапсырысшылардың қысқа мерзімді дебиторлық берешегі», онда бір жылға дейін мерзімі бар сатылған өнім және көрсетілген қызметтер үшін сатып алушылармен және тапсырысшылармен есеп айырысу бойынша операциялар және сатып алушылармен тапсырысшылардың өзге қысқа мерзімді дебиторлық берешегі көрсетіледі;

2110 - «Сатып алушылар мен тапсырысшылардың ұзақ мерзімді дебиторлық берешегі», онда сатылған активтер мен бір жылдан асатын мерзімде көрсетілген қызметтер үшін сатып алушылармен және тапсырысшылармен есеп айырысу бойынша операциялар көрсетіледі.

1130 - «Өтеуге дейін ұсталынатын қысқа мерзімді инвестициялар», онда ұйым берген қарыздар мен дебиторлық берешекті қоспағанда, өтеу мерзімі басталғанға дейін ұйым иелік етуге берік ниетті және қабілетті тіркелген немесе анықталатын төлемдерді және тіркелген өтеу мерзімі бар қысқа мерзімді қаржы активтері есепке алынса, 2020 - «Өтеуге дейін ұсталатын ұзақ мерзімді инвестициялар» есепке алынады;

2030 - «Сатуға арналған қолда бар ұзақ мерзімді қаржылық инвестициялар», онда мынадай санаттарға кірмеген қаржы активтері есепке алынады:

- ұйым берген қарыздар мен дебиторлық берешек;

- өтеуге дейін ұсталатын инвестициялар.

Сатып алушалырмен тапсырыс берушілермен есеп айырысу бойынша бухгалтерлік есепте келесідей жазулар беруімізге болады:

Сатылған өнімнің, тауардың, атқарылған жұмыстың, көрсетілген қызметтің өзіндік құнына сәйкес 7010 шоты дебеттеліп, 1320 шоты кредиттеледі.

Егерде алынуы тиіс шоттар алғашқыда шетел валютасымен, содан соң теңгемен көрсетілсе, онда олардың есептік кезеңінің соңына пайда болған оң айырмасы 1210 шоттың дебетінде және 6250 шоттың кредитінде көрсетіледі, ал теріс айырмасы 7430 шоттың дебетінде және 1210 шоттың кредитінде көрініс табады.

1 кесте- Сатып алушылардың және тапсырысшылардың дебиторлық қарыздарының есебі бойынша операциялар

№

Шаруашылық операциялардың мазмұны

Шоттар корреспонденциясы

Дт

Кт

№: 1

Шаруашылық операциялардың мазмұны: Сатып алушылар және тапсырыс берушілерден есеп айырысу шотына ақша қабылданды

Шоттар корреспонденциясы: 1040

1210

№: 2

Шаруашылық операциялардың мазмұны: Тауар-материалдық қорларды жеткізіп беруге алынған аванстар

Шоттар корреспонденциясы: 3510

1210

№: 3

Шаруашылық операциялардың мазмұны: Сатып алушылар және тапсырыс берушілерге дайын өнімдер жіберілді