Азаматтық қоғам және құқықгық мемлекет
Кіріспе
1. Азаматтық қоғам және құқықгық мемлекет туралы теориялар.
2. Азаматтық қоғамның түсінігі және мазмұны.
3. Құқықтық мемлекеттің түсінігі мен мазмұны.
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер.
1. Азаматтық қоғам және құқықгық мемлекет туралы теориялар.
2. Азаматтық қоғамның түсінігі және мазмұны.
3. Құқықтық мемлекеттің түсінігі мен мазмұны.
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер.
Азаматтық қоғамның даму тарихы Ежелгі Греция мен Римнен,
Азаматтық қоғамның бастапқы идеясы – адамдардың қоғамда бірлесе
Мұндай өркениетті де ізгілікті қоғам жеке тұлғаны жаңа
Азаматтық қоғамның орнығуының басты шарттарының бірі-мемлекеттің құқықтық сипат
Құқықтық мемлекет - құқықтық үстемдігімен, заңның жоғары құдыретімен,
1. Азаматтық қоғам түсінігі, белгілері, құрылымы
Азаматтық ұғымының өзiнде азамат пен мемлекеттiң өзара қарым-қатынасының
Құқықтық мемлекеттілік азаматтық қоғаммен табиғи байланысқан, ол онсыз
Басқаша айтқанда, қоғамдық өмірдің аталған екі құбылысының (құқықтық
Азаматтық қоғам әдетте, жеке міндетін және нарықтық қатынастардың
Құқықтық мемлекет пен азаматтық қоғам бір біріне жақын
Мемлекет пен қоғам пайдаланатын жауаптылық институттарының ара қатынасы.
Азаматтық қоғамның бастапқы идеясы – адамдардың қоғамда бірлесе
Мұндай өркениетті де ізгілікті қоғам жеке тұлғаны жаңа
Азаматтық қоғамның орнығуының басты шарттарының бірі-мемлекеттің құқықтық сипат
Құқықтық мемлекет - құқықтық үстемдігімен, заңның жоғары құдыретімен,
1. Азаматтық қоғам түсінігі, белгілері, құрылымы
Азаматтық ұғымының өзiнде азамат пен мемлекеттiң өзара қарым-қатынасының
Құқықтық мемлекеттілік азаматтық қоғаммен табиғи байланысқан, ол онсыз
Басқаша айтқанда, қоғамдық өмірдің аталған екі құбылысының (құқықтық
Азаматтық қоғам әдетте, жеке міндетін және нарықтық қатынастардың
Құқықтық мемлекет пен азаматтық қоғам бір біріне жақын
Мемлекет пен қоғам пайдаланатын жауаптылық институттарының ара қатынасы.
1. Қазақстан Республикасының Конституциясы, 1995
2. Назарбаев Н. Тарих толқынында. Алматы. 1999. 237-б.
3. Төлеуғалиев, Ғ. Қазақстан Республикасының Азаматтық құқығы, Алматы
4. Қазақстан Республикасының Заңы, 1999 ж. 1шілде
5. Қазақстан республикасының Азаматтық Кодексі, Алматы – 1995
6. Гражданское право Республики Казахстан, Алматы – 1999
7. Қазақстан республикасының Азаматтық Кодексі, Жалпы бөлім,
8. Қазақстан Республикасының Азаматтық Кодексі, Ерекше бөлім, Алматы
2. Назарбаев Н. Тарих толқынында. Алматы. 1999. 237-б.
3. Төлеуғалиев, Ғ. Қазақстан Республикасының Азаматтық құқығы, Алматы
4. Қазақстан Республикасының Заңы, 1999 ж. 1шілде
5. Қазақстан республикасының Азаматтық Кодексі, Алматы – 1995
6. Гражданское право Республики Казахстан, Алматы – 1999
7. Қазақстан республикасының Азаматтық Кодексі, Жалпы бөлім,
8. Қазақстан Республикасының Азаматтық Кодексі, Ерекше бөлім, Алматы
Жоспар:
Кіріспе
1. Азаматтық қоғам және құқықгық мемлекет туралы теориялар.
2. Азаматтық қоғамның түсінігі және мазмұны.
3. Құқықтық мемлекеттің түсінігі мен мазмұны.
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер.
Кіріспе
Азаматтық қоғамның даму тарихы Ежелгі Греция мен Римнен,
Азаматтық қоғамның бастапқы идеясы - адамдардың қоғамда бірлесе
Мұндай өркениетті де ізгілікті қоғам жеке тұлғаны жаңа
Азаматтық қоғамның орнығуының басты шарттарының бірі-мемлекеттің құқықтық сипат
Құқықтық мемлекет - құқықтық үстемдігімен, заңның жоғары құдыретімен,
1. Азаматтық қоғам түсінігі, белгілері, құрылымы
Азаматтық ұғымының өзiнде азамат пен мемлекеттiң өзара қарым-қатынасының
Құқықтық мемлекеттілік азаматтық қоғаммен табиғи байланысқан, ол онсыз
Басқаша айтқанда, қоғамдық өмірдің аталған екі құбылысының (құқықтық
Азаматтық қоғам әдетте, жеке міндетін және нарықтық қатынастардың
Құқықтық мемлекет пен азаматтық қоғам бір біріне жақын
Мемлекет пен қоғам пайдаланатын жауаптылық институттарының ара қатынасы
Азаматтық қоғам өзінің сипатына, табиғаты мен негізгі сапасына
қоғамдық пікірде құқықтың жоғары имиджі, заң институттары, принциптері
құқық талаптарын елемеу және бұзу қалыпты емес деп
қоғам құқықты игерудің өзін заң механизмдерімен толықтырушы белгілі
Осылайша, азаматтық қоғамды қалыптастыру және құқықтық мемлекет құру
Азаматтыққа дейінгі қоғамның азаматтық және этатистік мемлекеттің құқықтық
2. Құқықтық мемлекеттің қалыптасу теориясы мен тәжірибесі
Құқықтық мемлекет - бұл адам мен азаматтың құқықтар
Құқықтық мемлекеттің мәнін қарастыруда оның негізгі екі жағын
1) мазмұнды жағы - адам мен азаматтың құқықтары
2) формальды-заңды жағы - мемлекеттік билікті құқықпен байланыстырудан,
Сонымен қатар, құқықтық мемлекеттің қағидасына мыналар да жатады:
- билікті заңсыз пайдалануды болдырмау мақсатында оны заңшығарушылық,
- заңның үстемдігі, яғни, биліктің жоғары органымен барлық
- мемлекет пен тұлғаның өзара жауапкершілігі;
- қоғамдағы құқықтық сана мен құқықтық мәдениеттің жоғары
- азаматтық қоғамның болуы және тарапынан құқық субъектілерінің
Биліктің тармақтарға бөлінуі құқықтық мемлекеттің қағидасы ретінде. Бұл
Констиуцияда бекітілген тепе-теңдік және тежемелік жүйесі заң шығару,
3 Құқықтық мемлекеттің негізгі белгілері
Азаматтық қоғамның негізгі бағалылығы, айтылып өткендей - адам
Мемлекет пен құқықтың келіскен әрекеттестігін іздеу моделі, құқықты
Құқықтық мемлекеттің негізгі идеяларының элементтері көне оқымыстылармен құрылған.
Континенталдық Еуропада құқықтық мемлекет тұжырымдамасы элементтерінің алғашқы
Жаңа кезең (уақыт) оқымыстылары (Н.Макиавелли, тирандармен күресушілер Э.Боэсси
Жоғарыдағы көрсетілген жағдайлар, белгілейтін элементтердің мемлекет пен адамға
Осы күнгі анық түсініктемелердің біріне жататындар:
Құқықтық мемлекет - көпшілік-саяси биліктің құқықтық нысандағы құрылған
Бірінші белгінің мәні, құқық пен заңды айырып көрсеткенінде.
Адамның құқығы туралы түсінік ХVІІ-ХVІІІ ғасырларда құрылды. Бірінші
Жоғарыдағы құжатттардың авторлары және басқа да зерттеушілер адам
Жаңа уақыттың ғалымдары, философтары және заңгерлері адам құқығы
Кейінгі жылдары адам проблемасы біздің елімізде үлкен әлеуметтік,
Тарих тәжірибесі көрсеткендей, сот реформасы - ең тиімді
Жалпы биліктің ұйымдастыру - құқықтық құрамы, құқықтық талаптарға
Аристотель өзінің Политике деген ғылыми еңбегінде мемлекеттік құрылымдағы,
Билікті бөлу қағидасы, теориялық және күнделіктілік жағынан барлық
Қазір билікті бөлу қағидасы бізде, Қазақстан Республикасының Конституциясымен
Ондай билік үшеу: заң шығарушы билік (заң шығаратын
Мысалы, АҚШ-тың Конституциясында және Конституциялық қызметінде биліктерді тежеу
Конституция Конгреске (парламентке) заң шығару билігін белгілі деңгейде
Биліктің бөлініп істейтін қызметтерінің белгілі кепілі болатын бағыныштылық
Билікті бөлу қағидасының мемлекеттік құрылымға нақтылы сіңісу деңгейі
4 Адамның құқықтары мен бостандықтарының үстемдігі - құқықтық
Бұл құқықтық мемлекеттің дербес қағидасы болып табылады. Бұл
Құқыққа бағына отырып, мемлекеттік органдар ондағы ережелерді бұза
Жалпы қауымның мемлекеттік құрылымдардың өз міндеттерін орындауды бақылауының
Тұлғаның мемлекет алдындағы жауапкершілігі де дәл осы құқықтық
5 Қазақстанда азаматтық қоғам мен құқықтық мемлекеттің қалыптасуы
Кеңестік Социалистік Республикалар одағы ыдырап, жойылуы нәтижесінде қазақ
Қазақстан Республикасының егемендігімен тәуелсіздігінің қалыптасуы - жай процесс
Бұл 1970 жылы 28 қазанда қабылданған БҰҰ Жарғысына
А.К.Котовтың айтуынша Қазақстан әрқашан ел болды, алайда коммунистік
Қазақстан тәуелсіздік алғаннан кейін егемен мемлекет пен оның
Қазақстан мемлекеттік тәуелсіздігін алып, толық мемлекеттік егемендікке ие
Заң шығару билігі институты да өзгерді. Кезінде бірқатар
Үкіметтің тікелей басқаруымен атқарушы билік қызмет атқарады.
1 Азаматтық қоғам және құқықгық мемлекет туралы теориялар
Азаматтық қоғам және құқықтық мемлекет туралы толып жатқан ой-пікірлер, әр түрлі теориялар бар. Бұл ой-пікірлердің, теориялардың көп болатын себептері қоғамдағы барлық таптардың, ұлттардың топтардың мүдде-мақсатына қатысты болуы. Тағы да бұл мәселе әр түрлі идеологиямен, саяси партиялармен байланысты болуы.
Бұл жерде ескерте кететін бір мәселе Кеңес дәуірінде елімізде марксистік мемлекетгік теория тұрғысынан зерттеп, түсініп келдік. Ол кезде қоғам мен мемлекетті таптық тұрғыдан зерттеуге тырыстық, басқа теорияны, басқа бағытты сырып тастап отырдық. Қазір ол теорияларға көзқарас түзелді, дұрысталды. Тарих теориялардың бәрінде аздап болса да шындық және тарихи нақты дәлелдер болады. Сондықтан ол теорияларды білу, дұрыс жағын алу, пайдалану өте қажет. Сол деректерді ескере отырып жүргізілген зерттеудің ғылымға, қоғамға пайдасы мол.
Тағы бір ескертетін мәселе азаматтық қоғам деген алғашқы қауымдық қоғамда да, құлиелену формациясында да, феодалдық формацияда да болған жоқ. Себебі ол қоғамдарда азаматтық деген ұғым болған емес. Бұл ұғым тек буржуазиялық қоғамда өмірге келді. Сондықтан біз теорияны тек құқықтық мемлекет туралы қарастырамыз.
Құқықтық мемлекет - тек парасаттылықтың, әділеттіліктің шынайы белгісі ғана емес, сонымен бірге адамның бостандығын, қадір-қасиетін, ар-намысын, теңдігін қорғайтын, демократияны қалыптастыратын күш. Міне қоғамның алдында тұрған осы мүдде-мақсатты орындау мемлекеттің міндеті, ал осы бағытта қалыптасқан құқықтық нормаларды орындау, сол арқылы заңдылықты, құқықтық тәртіпті қатаң сақтауға үлес қосу адамдардың міндеті. Құқыктық мемлекет екі жақты жауапты объективтік процесс.
Құқықтық мемлекетті қалыптастыру, дамыту адам қоғамының көне заманнан негізгі мақсаты болды. Көне дәуірдің ойшылдары: Сократ, Демокрит, Платон, Аристотель, Цицерон құқық пен мемлекеттің өзара қатынасын инабаттылық, парасаттылық, әділеттілік жолмен дамуын армандады. Аристотель: Заң үстемдігі болмаса демократия жоқ - деді. Феодалдық дәуірде Н. Макиавелли, Ж. Боден т.б. саяси қайраткерлер құқықтық мемлекет орнату төңірегінде көп қиялданып, біраз пікірлер айтып кетті.
Құқықтық мемлекет орнату концепциясына пікір айтып өте зор үлес қосқан атақты ғалымдар: Г. Гроцкий, Б. Спиноза, Д. Локк, Ш. Монтескье, Д.Дидро, П. Гольбах, Т. Джефферсон, Вольтер, Гельвеций, Кант, т.б.
Гроцкий - қоғам тарихында қалыптасқан құқықты екіге бөлді: табиғи құқық - адамды қоршаған ортаның әсерінен және жеке адамның өзінің ақыл, парасаттылығынан қалыптасатын құқықтар; екіншісі - мемлекеттің қабылдаған нормативтік актілер арқылы ешкімге зиян келтірмей орындауға тиіс. Мемлекет қоғамдық жалпы халықтық шарт арқылы өмірге келді деп түсіндірді.
Монтескье -- мемлекет адамдардың саяси және азаматтық бостандығын, теңдігін қатаң орындауы керек. Сонда ғана құқықтық мемлекет болады.
Локк - Маркс құқықтың мазмұнын өте дұрыс, ашық түсіндірді. Мемлекет адамдардың құқықтарын қорғау үшін қалыптасты. Құқықтық мемлекеттің негізгі мазмұны халықтың табиғи бостандығын, теңдігін қорғау.
Кант -- құқықтық мемлекеттің философиялық негізін ғылыми тұрғыдан зерттеді. Мемлекеттік жұмыстың өзекті мәселесі жеке адамның қадір-қасиетін, ар-намысын, бостандығын, теңдігін қорғау, адамның қоғамда үстемдігін калыптастыру деп түсіндірді.
Гегель - қоғамдық ғылымдардың негізгі бағыттарының бірі құқықтық философия. Мемлекет дегеніміз жан-жақты дамыған құқық деп түсіндірді. Азаматтық қоғам құқық арқылы адамдардың мүдде-мақсатын қорғайды. Мемлекет құқықпен моральдың бірлестігін дамытып халықтың әлеуметтік жағдайын жан-жақты жақсартуы.
Маркс -- құқық пен мемлекетті қоғамның таптық құрылысына сәйкес қараған. Таптар жойылса құқық пен мемлекет те жойылады. Бұл процесс қоғамда құқықтық мемлекет қалыптасып, бостандық орнаумен аяқталуға тиіс. Бостандық - Маркстің ұғымында, қоғамдағы мемлекеттің үстемдігін жойып, оны қоғамға бағындырып, халықтың мүдде -- мақсатын орындайтын органға айналдыру. Сонда ғана құқықтық мемлекет болады.
Қазіргі заманда құқықтық мемлекет туралы пікір жан-жақт дамып, дүние жүзінің ғалымдары бір тұжырымға келіп, ортақ ғылыми көзқарас қалыптасты деуге толық болады.
Сонымен құқықтық мемлекет туралы теорияны қорыта келіп, оның негізгі мазмұны -- халықтың, адамдардың егемендігі, олардың табиғи бостандығы мен құқықтары. Ол мемлекетті қалыптастырудың негізгі күші -- адам, қалың бұқара. Сондықтан мемлекет пен құқық демократияны дамытып, халықты қоғамның барлық саласын басқаруға қатыстыру қажет.
2. Азаматтық қоғамның түсінігі және мазмұны
Азаматтық қоғам ғылыми тұрғыдан өте аз зерттелген, ол туралы қомақты бірде ғылыми еңбек жоқ. Оның себебі ғалымдар азаматтық қоғам мен мемлекеттің мазмұны ұқсас деп түсініп келді. Расында ұқсастық бар, бірақ та айырмашылық басым. Адам қоғамының қалыптасқанына 1,5 млн. жыл өтті, ал мемлекеттің өмірге келгеніне 6 мың жыл ғана болды. Мемлекет қоғамның санқырлы көрінісінің бір ғана нысаны. Қоғам туралы ой-пікірлер көне дәуірде де болды, ал "азаматтық қоғам" толық мағынада бұл ұғым өмірге тек XVIII ғасырда келді. Басында азаматтық қоғам деп меншік, отбасы, рынок, мораль салаларындағы қатынастарды түсініп келді. Мемлекет бұл қатынастарға толық бостандық берді. Гегельдің ойынша, азаматтық қоғам - жеке меншіктің, діннің, отбасының, моральдық т.б. талаптарын іске асырудың жүйесі. Азаматтық қоғамда әр адам өз мүддесін көздейді, басқаларды көрмейді... Басқаларсыз ол өз мүддесін іске асыра алмайды -деген Гегель. К. Маркстің пікірі -- бір саяси жүйені алып мазмұнына қарасаң ол азаматтық қоғамның санқырлы көрінісінің бір нысаны болып шығады.
Біз өткен ғасырдағы ірі ғалымдардың пікірін әдейі келтіріп отырған себебіміз азаматтық қоғам мәселесі сол кездегі өмірдің объективтік даму процесінің алдына қойған талабы дегіміз келеді. Сол себепті Гегель мен Маркс тағы басқа ғалымдар азаматтық қоғамды біраз зерттеп құнды теориялық ғылыми мұра қалдырып кетті. Енді осы құнды ғылыми мұраға сүйене отырып қазіргі заманның талабына сәйкес ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Кіріспе
1. Азаматтық қоғам және құқықгық мемлекет туралы теориялар.
2. Азаматтық қоғамның түсінігі және мазмұны.
3. Құқықтық мемлекеттің түсінігі мен мазмұны.
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер.
Кіріспе
Азаматтық қоғамның даму тарихы Ежелгі Греция мен Римнен,
Азаматтық қоғамның бастапқы идеясы - адамдардың қоғамда бірлесе
Мұндай өркениетті де ізгілікті қоғам жеке тұлғаны жаңа
Азаматтық қоғамның орнығуының басты шарттарының бірі-мемлекеттің құқықтық сипат
Құқықтық мемлекет - құқықтық үстемдігімен, заңның жоғары құдыретімен,
1. Азаматтық қоғам түсінігі, белгілері, құрылымы
Азаматтық ұғымының өзiнде азамат пен мемлекеттiң өзара қарым-қатынасының
Құқықтық мемлекеттілік азаматтық қоғаммен табиғи байланысқан, ол онсыз
Басқаша айтқанда, қоғамдық өмірдің аталған екі құбылысының (құқықтық
Азаматтық қоғам әдетте, жеке міндетін және нарықтық қатынастардың
Құқықтық мемлекет пен азаматтық қоғам бір біріне жақын
Мемлекет пен қоғам пайдаланатын жауаптылық институттарының ара қатынасы
Азаматтық қоғам өзінің сипатына, табиғаты мен негізгі сапасына
қоғамдық пікірде құқықтың жоғары имиджі, заң институттары, принциптері
құқық талаптарын елемеу және бұзу қалыпты емес деп
қоғам құқықты игерудің өзін заң механизмдерімен толықтырушы белгілі
Осылайша, азаматтық қоғамды қалыптастыру және құқықтық мемлекет құру
Азаматтыққа дейінгі қоғамның азаматтық және этатистік мемлекеттің құқықтық
2. Құқықтық мемлекеттің қалыптасу теориясы мен тәжірибесі
Құқықтық мемлекет - бұл адам мен азаматтың құқықтар
Құқықтық мемлекеттің мәнін қарастыруда оның негізгі екі жағын
1) мазмұнды жағы - адам мен азаматтың құқықтары
2) формальды-заңды жағы - мемлекеттік билікті құқықпен байланыстырудан,
Сонымен қатар, құқықтық мемлекеттің қағидасына мыналар да жатады:
- билікті заңсыз пайдалануды болдырмау мақсатында оны заңшығарушылық,
- заңның үстемдігі, яғни, биліктің жоғары органымен барлық
- мемлекет пен тұлғаның өзара жауапкершілігі;
- қоғамдағы құқықтық сана мен құқықтық мәдениеттің жоғары
- азаматтық қоғамның болуы және тарапынан құқық субъектілерінің
Биліктің тармақтарға бөлінуі құқықтық мемлекеттің қағидасы ретінде. Бұл
Констиуцияда бекітілген тепе-теңдік және тежемелік жүйесі заң шығару,
3 Құқықтық мемлекеттің негізгі белгілері
Азаматтық қоғамның негізгі бағалылығы, айтылып өткендей - адам
Мемлекет пен құқықтың келіскен әрекеттестігін іздеу моделі, құқықты
Құқықтық мемлекеттің негізгі идеяларының элементтері көне оқымыстылармен құрылған.
Континенталдық Еуропада құқықтық мемлекет тұжырымдамасы элементтерінің алғашқы
Жаңа кезең (уақыт) оқымыстылары (Н.Макиавелли, тирандармен күресушілер Э.Боэсси
Жоғарыдағы көрсетілген жағдайлар, белгілейтін элементтердің мемлекет пен адамға
Осы күнгі анық түсініктемелердің біріне жататындар:
Құқықтық мемлекет - көпшілік-саяси биліктің құқықтық нысандағы құрылған
Бірінші белгінің мәні, құқық пен заңды айырып көрсеткенінде.
Адамның құқығы туралы түсінік ХVІІ-ХVІІІ ғасырларда құрылды. Бірінші
Жоғарыдағы құжатттардың авторлары және басқа да зерттеушілер адам
Жаңа уақыттың ғалымдары, философтары және заңгерлері адам құқығы
Кейінгі жылдары адам проблемасы біздің елімізде үлкен әлеуметтік,
Тарих тәжірибесі көрсеткендей, сот реформасы - ең тиімді
Жалпы биліктің ұйымдастыру - құқықтық құрамы, құқықтық талаптарға
Аристотель өзінің Политике деген ғылыми еңбегінде мемлекеттік құрылымдағы,
Билікті бөлу қағидасы, теориялық және күнделіктілік жағынан барлық
Қазір билікті бөлу қағидасы бізде, Қазақстан Республикасының Конституциясымен
Ондай билік үшеу: заң шығарушы билік (заң шығаратын
Мысалы, АҚШ-тың Конституциясында және Конституциялық қызметінде биліктерді тежеу
Конституция Конгреске (парламентке) заң шығару билігін белгілі деңгейде
Биліктің бөлініп істейтін қызметтерінің белгілі кепілі болатын бағыныштылық
Билікті бөлу қағидасының мемлекеттік құрылымға нақтылы сіңісу деңгейі
4 Адамның құқықтары мен бостандықтарының үстемдігі - құқықтық
Бұл құқықтық мемлекеттің дербес қағидасы болып табылады. Бұл
Құқыққа бағына отырып, мемлекеттік органдар ондағы ережелерді бұза
Жалпы қауымның мемлекеттік құрылымдардың өз міндеттерін орындауды бақылауының
Тұлғаның мемлекет алдындағы жауапкершілігі де дәл осы құқықтық
5 Қазақстанда азаматтық қоғам мен құқықтық мемлекеттің қалыптасуы
Кеңестік Социалистік Республикалар одағы ыдырап, жойылуы нәтижесінде қазақ
Қазақстан Республикасының егемендігімен тәуелсіздігінің қалыптасуы - жай процесс
Бұл 1970 жылы 28 қазанда қабылданған БҰҰ Жарғысына
А.К.Котовтың айтуынша Қазақстан әрқашан ел болды, алайда коммунистік
Қазақстан тәуелсіздік алғаннан кейін егемен мемлекет пен оның
Қазақстан мемлекеттік тәуелсіздігін алып, толық мемлекеттік егемендікке ие
Заң шығару билігі институты да өзгерді. Кезінде бірқатар
Үкіметтің тікелей басқаруымен атқарушы билік қызмет атқарады.
1 Азаматтық қоғам және құқықгық мемлекет туралы теориялар
Азаматтық қоғам және құқықтық мемлекет туралы толып жатқан ой-пікірлер, әр түрлі теориялар бар. Бұл ой-пікірлердің, теориялардың көп болатын себептері қоғамдағы барлық таптардың, ұлттардың топтардың мүдде-мақсатына қатысты болуы. Тағы да бұл мәселе әр түрлі идеологиямен, саяси партиялармен байланысты болуы.
Бұл жерде ескерте кететін бір мәселе Кеңес дәуірінде елімізде марксистік мемлекетгік теория тұрғысынан зерттеп, түсініп келдік. Ол кезде қоғам мен мемлекетті таптық тұрғыдан зерттеуге тырыстық, басқа теорияны, басқа бағытты сырып тастап отырдық. Қазір ол теорияларға көзқарас түзелді, дұрысталды. Тарих теориялардың бәрінде аздап болса да шындық және тарихи нақты дәлелдер болады. Сондықтан ол теорияларды білу, дұрыс жағын алу, пайдалану өте қажет. Сол деректерді ескере отырып жүргізілген зерттеудің ғылымға, қоғамға пайдасы мол.
Тағы бір ескертетін мәселе азаматтық қоғам деген алғашқы қауымдық қоғамда да, құлиелену формациясында да, феодалдық формацияда да болған жоқ. Себебі ол қоғамдарда азаматтық деген ұғым болған емес. Бұл ұғым тек буржуазиялық қоғамда өмірге келді. Сондықтан біз теорияны тек құқықтық мемлекет туралы қарастырамыз.
Құқықтық мемлекет - тек парасаттылықтың, әділеттіліктің шынайы белгісі ғана емес, сонымен бірге адамның бостандығын, қадір-қасиетін, ар-намысын, теңдігін қорғайтын, демократияны қалыптастыратын күш. Міне қоғамның алдында тұрған осы мүдде-мақсатты орындау мемлекеттің міндеті, ал осы бағытта қалыптасқан құқықтық нормаларды орындау, сол арқылы заңдылықты, құқықтық тәртіпті қатаң сақтауға үлес қосу адамдардың міндеті. Құқыктық мемлекет екі жақты жауапты объективтік процесс.
Құқықтық мемлекетті қалыптастыру, дамыту адам қоғамының көне заманнан негізгі мақсаты болды. Көне дәуірдің ойшылдары: Сократ, Демокрит, Платон, Аристотель, Цицерон құқық пен мемлекеттің өзара қатынасын инабаттылық, парасаттылық, әділеттілік жолмен дамуын армандады. Аристотель: Заң үстемдігі болмаса демократия жоқ - деді. Феодалдық дәуірде Н. Макиавелли, Ж. Боден т.б. саяси қайраткерлер құқықтық мемлекет орнату төңірегінде көп қиялданып, біраз пікірлер айтып кетті.
Құқықтық мемлекет орнату концепциясына пікір айтып өте зор үлес қосқан атақты ғалымдар: Г. Гроцкий, Б. Спиноза, Д. Локк, Ш. Монтескье, Д.Дидро, П. Гольбах, Т. Джефферсон, Вольтер, Гельвеций, Кант, т.б.
Гроцкий - қоғам тарихында қалыптасқан құқықты екіге бөлді: табиғи құқық - адамды қоршаған ортаның әсерінен және жеке адамның өзінің ақыл, парасаттылығынан қалыптасатын құқықтар; екіншісі - мемлекеттің қабылдаған нормативтік актілер арқылы ешкімге зиян келтірмей орындауға тиіс. Мемлекет қоғамдық жалпы халықтық шарт арқылы өмірге келді деп түсіндірді.
Монтескье -- мемлекет адамдардың саяси және азаматтық бостандығын, теңдігін қатаң орындауы керек. Сонда ғана құқықтық мемлекет болады.
Локк - Маркс құқықтың мазмұнын өте дұрыс, ашық түсіндірді. Мемлекет адамдардың құқықтарын қорғау үшін қалыптасты. Құқықтық мемлекеттің негізгі мазмұны халықтың табиғи бостандығын, теңдігін қорғау.
Кант -- құқықтық мемлекеттің философиялық негізін ғылыми тұрғыдан зерттеді. Мемлекеттік жұмыстың өзекті мәселесі жеке адамның қадір-қасиетін, ар-намысын, бостандығын, теңдігін қорғау, адамның қоғамда үстемдігін калыптастыру деп түсіндірді.
Гегель - қоғамдық ғылымдардың негізгі бағыттарының бірі құқықтық философия. Мемлекет дегеніміз жан-жақты дамыған құқық деп түсіндірді. Азаматтық қоғам құқық арқылы адамдардың мүдде-мақсатын қорғайды. Мемлекет құқықпен моральдың бірлестігін дамытып халықтың әлеуметтік жағдайын жан-жақты жақсартуы.
Маркс -- құқық пен мемлекетті қоғамның таптық құрылысына сәйкес қараған. Таптар жойылса құқық пен мемлекет те жойылады. Бұл процесс қоғамда құқықтық мемлекет қалыптасып, бостандық орнаумен аяқталуға тиіс. Бостандық - Маркстің ұғымында, қоғамдағы мемлекеттің үстемдігін жойып, оны қоғамға бағындырып, халықтың мүдде -- мақсатын орындайтын органға айналдыру. Сонда ғана құқықтық мемлекет болады.
Қазіргі заманда құқықтық мемлекет туралы пікір жан-жақт дамып, дүние жүзінің ғалымдары бір тұжырымға келіп, ортақ ғылыми көзқарас қалыптасты деуге толық болады.
Сонымен құқықтық мемлекет туралы теорияны қорыта келіп, оның негізгі мазмұны -- халықтың, адамдардың егемендігі, олардың табиғи бостандығы мен құқықтары. Ол мемлекетті қалыптастырудың негізгі күші -- адам, қалың бұқара. Сондықтан мемлекет пен құқық демократияны дамытып, халықты қоғамның барлық саласын басқаруға қатыстыру қажет.
2. Азаматтық қоғамның түсінігі және мазмұны
Азаматтық қоғам ғылыми тұрғыдан өте аз зерттелген, ол туралы қомақты бірде ғылыми еңбек жоқ. Оның себебі ғалымдар азаматтық қоғам мен мемлекеттің мазмұны ұқсас деп түсініп келді. Расында ұқсастық бар, бірақ та айырмашылық басым. Адам қоғамының қалыптасқанына 1,5 млн. жыл өтті, ал мемлекеттің өмірге келгеніне 6 мың жыл ғана болды. Мемлекет қоғамның санқырлы көрінісінің бір ғана нысаны. Қоғам туралы ой-пікірлер көне дәуірде де болды, ал "азаматтық қоғам" толық мағынада бұл ұғым өмірге тек XVIII ғасырда келді. Басында азаматтық қоғам деп меншік, отбасы, рынок, мораль салаларындағы қатынастарды түсініп келді. Мемлекет бұл қатынастарға толық бостандық берді. Гегельдің ойынша, азаматтық қоғам - жеке меншіктің, діннің, отбасының, моральдық т.б. талаптарын іске асырудың жүйесі. Азаматтық қоғамда әр адам өз мүддесін көздейді, басқаларды көрмейді... Басқаларсыз ол өз мүддесін іске асыра алмайды -деген Гегель. К. Маркстің пікірі -- бір саяси жүйені алып мазмұнына қарасаң ол азаматтық қоғамның санқырлы көрінісінің бір нысаны болып шығады.
Біз өткен ғасырдағы ірі ғалымдардың пікірін әдейі келтіріп отырған себебіміз азаматтық қоғам мәселесі сол кездегі өмірдің объективтік даму процесінің алдына қойған талабы дегіміз келеді. Сол себепті Гегель мен Маркс тағы басқа ғалымдар азаматтық қоғамды біраз зерттеп құнды теориялық ғылыми мұра қалдырып кетті. Енді осы құнды ғылыми мұраға сүйене отырып қазіргі заманның талабына сәйкес ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz