Қазақстан Республикасының халықаралық ұйымдармен ынтымақтастығы туралы

Пән: Халықаралық қатынастар
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 79 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

МАЗМҰНЫ: КІРІСПЕ . . . . . . 3

МАЗМҰНЫ:

І-ТАРАУ. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ

ҰЙЫМДАРМЕН ЫНТЫМАҚТАСТЫҒЫ . . . 6

МАЗМҰНЫ:

Қазақстан Республикасының сыртқы саясатының басымды бағыттары . . . 6
Қазақстан Республикасының Халықаралық ұйымдармен

ынтымақтастығы (БҰҰ, ЕуроОдақ және НАТО) . . . 20

Қазақстанның ЕҚЫҰ және ИКҰ-ға төрағалығы . . . 30

ІІ-ТАРАУ. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ

ҰЙЫМДАРДАҒЫ ҚЫЗМЕТІ . . . 45

2. 1 Қазақстан Республикасының посткеңестік аумақтағы

интеграциялық бастамалары . . . 45

Қазақстан Республикасының Шанхай Ынтымақтастығы Ұйымындағы (ШЫҰ) ролі . . . 50

Қазақстан және Еуразиялық Экономикалық Одақ

перспективалары . . . 55

ҚОРЫТЫНДЫ …… . . . . . . 65

ПАЙДАЛЫНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТТЕР . . . 68

МАЗМҰНЫ:

Кіріспе

Қазақстан Республикасы өз тәуелсіздігін жариялағаннан бері өткен уақыт ширек ғасырға жуықтап қалды. Осы мерзімде еліміз мығым сыртқы саяси концепцияларға негізделген көпвекторлық бағыттағы дипломатиясын табысты түрде жүзеге асырып келеді. ХХ ғасырдың 90-шы жылдары саяси және әлеуметтік-экономикалық үрдістердің артуы нәтижесінде халықаралық қатынастарда күштер арасалмағының өзгеруі мен геосаяси ықпалдардың ауысуымен сипатталады. Халықаралық қатынастардың биполярлық жүйесі жойылды және оның орнына әлем мемлекетерінің сыртқы саяси тұжырымдамаларын қайта қарастыруға мәжбүрлеген мүлдем басқаша жаңа әлемдік тәртіп дүниеге келді. Осындай жағдайда Қазақстан басшылығы еліміздің халықаралық қызметінің негізгі бағыты болып табылатын сыртқы саясаттағы көпвекторлық қағиданың жүзеге асыру қажеттілігін жете түсінді. Қазақстан 1992 жылы 3-наурызда БҰҰ-на Бас Ассамлеясының 46-шы сессиясында мүше болып қабылданды. Бұл Қазақстанның әлемдік кауымдастыққа толыққанды мүше, халықаралық қатынастардың жаңа субъектісі ретінде қабылдануының дәлелі еді. Қазақстан халықаралық қатынастар жүйесіне еніп, өзінің ұлттық мүдделеріне сәйкес сыртқы саяси доктриналары мен тұжырымдамаларын қалыптастырды. Қазақстан Республикасының сыртқы саясатының қалыптасуында ҚР Президенті Н. Ә. Назарбаевтың атқарған ролі мен еңбегі оте зор.

ҚР Президенті Н. Ә. Назарбаевтың пікірінше, көпвекторлық бұл «әлемдік істерде маңызды роль атқаратын және Қазақстан үшін мүдделі мемлекет болып болып табылатын барлық мемлекеттермен достық қарым-қатынастарды дамытуды білдіреді. Қазақстан өзінің геосаяси жағдайы және экономикалық әлеуетіне байланысты сыртқы саясатта тар аймақтық мәселелермен шектеліп қалуға тиіс емес. Мұндай саясат тек қана Қазақстанның көпұлтты халқына ғана емес, әлемдік қауымдастыққа да түсініксіз болары хақ. Қазқстанның болашағы Азияда ғана емес, Еуропада да, тек қана Шығыста ғана емес, Батыста да. Осындай саясат жүргізе отырып, Қазақстан өзінің қауіпсіздігіне төнген қатерлердің алдын ала алады және экономикалық-саяси дамуы үшін колайлы сыртқы жағдайларды қамтамасыз ете алады». 1

Қазақстан Республикасының тәуелсіздік алғаннан кейінгі алғашқы жылдары ядролық қарудан бас тартуы және яролық қаруды таратпау режимін нығайтуға қосқан үлесі әлемдік қауымдастық тарапынан жоғары бағаланды. Бұл шара да Елбасы Н. Ә. Назарбаевтың тікелей бастамасымен жүзеге асты. Қазақстан Тәуелсіздік алғалы бері 15 жыл ішінде шекаралас мемлекеттермен барлық территориялық мәселелерін толығымен шешіп, Ресей Федерациясы, Қытай Халық Республикасы, Өзбекстан, Қырғызстан және Түркіменстанмен 14 мың км-ге созылған мемлекеттік шекараларды делимитациялау туралы келісімдерге қол қойылды. 1991-2010 жж аралығында Тәуелсіз Қазақстан өзінің сыртқы саясатының негізін қалады және сыртқысаяси тұжырымдамалар мен доктриналарын қалыптастырды. Жаңа әлемдегі Қазақстанның сыртқы саясатының қалыптасуында ҚР Президенті Н. Ә. Назарбаевтың атқарған еңбегін ереше атап өту қажет. Қазақстан Республикасының сыртқы саясаты мен әлемдік қаумдастық істеріне қатысуы негізігі дәстүрлі бағыттар бойынша қарқынды түрде дамып келеді. Оған дәлел ретінде Қазақстанның БҰҰ, ЕҚЫҰ, ТМД, ЕурАзЭҚ, ШЫҰ сияқты беделді ұйымдарға мүше болуын, НАТО, ИКҰ ұйымдарымен ынтымақтастығын атап көрсетуге болады. Екіжақты қарм-қатынастар бағыты бойынша Қазақстан Республиксы Ресей Федерациясы, Орталық Азия елдері мен ТМД, ҚХР және АҚШ, ЕуроОдақ елдерімен, мұсылман Шығыс мемлекеттері, АТА және Оңтүстік-Шығыс Азия мемлекеттерімен тығыз байланыс орнатқан. Осылайша Қазақстан сыртқы саясаты негізгі үш бағытқа: халықаралық құқық, көпжақты қарым-қатынастар, екіжақты қарым-қатынастарға негізделген.

90- шы жылдардың басында Қазақстан сыртқы саяси стратегиясында «Еуразиялық көпір» идеяcы, яғни Қазақстанның Еуропаға және Азияға географиялық, мәдени, тарихи тиеселілігін айқындайтын пікірлер басым болды. 90-шы жылдардың ортасына қарай бұл тұжырымдама өзгеріске ұшырап, «көпвекторлы дипломатия» доктринасына айналды. Аталған доктрина Қазақстан сыртқы саясатының барлық маңызды бағыттарын тең дәрежеде жүзеге асыруды мақсат етті. ҚР Президентінің Н. Ә. Назарбаевтың 2012 жылы 14 желтоқсанда Қазақстан Халқына жасаған «Қазақстан - 2050 Стратегиясы: қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты» атты Жолдауында ҚР сыртқы саясатының басымды бағыттарының өзгермейтіндігі және көршілеріміз - Ресеймен, Қытаймен, Орталық Азия елдерімен, сондай-ақ АҚШ-пен, Еуроодақпен, Азия елдерімен серіктестікті дамыту мәселесі болып табылатындығы атап көрсетілген. 2

Қазақстанның сыртқы саяси стратегиясында Орталық Азияда тиімді қауіпсіздік жүйесін қамтамасыз ету, яғни аталған аймақпен шекаралас мемлекеттерден таралуы мүмкін қауіп-қатерлер: халықаралық терроризм, діни экстремизм, наркотрафик, заңсыз миграция мәселелерінің алдын алуға бағытталған. Бұл міндетті орындау үшін ең алдымен Қазақстанның АӨСШК (Азиядағы Өзара cенім шаралары Кеңесі), ШЫҰ (Шанхай Ынтымақтастығы Ұйымы), ҰҚШҰ (Ұжымдық қауіпсізздік шарты ұйымы) сияқты аймақтық және халықаралық ұйымдардың қызметіне белсенді араласуы қажет. Сонымен қатар, көршілес мемлекеттер - Ресей, Қытай және Орталық Азия мемлекеттерімен экономикалық және саяси ынтымақтастықты нығайту, АҚШ, ЕуроОдақ және НАТО-мен өзара тиімді ықпалдастықты арттыруы да маңызды болып табылады. 3

Қазақстан сыртқы саяси қызметіндегі атқарылған ең ауқымды маңызды шаралар - 2010 жылғы Қазақстанның ЕҚЫҰ -ға төрағалығы болды. 2010 жылы 1-2 желтоқсанда өткізілген ЕҚЫҰ-ның Астана саммиті әлем жұртшылығының назарын аударған маңызды халықаралық оқиға болды. Астана Саммиті Еуразия аумағында қауіпсіздікті сақтаудың жаңа жүйесін қалыптастырудағы әлем мемлекеттерінің конструкивті диалогының айқын көрінісі болды.

Қазақстанның сыртқы саясатындағы негізгі бағыттардың бірі әлемдік өркениеттер мен діндердің арасындағы диалогты дамытуға бағытталған бастамашыл саясаты болып табылады. 2003 және 2006 жж. Қазақстанда әлемдік және дәстүрлі діндердің лидерлернің басын қосқан екі съезд өткізілді. Осылайша Қазақстан әлемдік негізгі конфессиялардың өкілдері жиналған үлкен іс-шараның ұйытқысы болды.

Диплом жұмыс тақырыбының өзектілігі - Қазақстан Республикасының халықаралық қауымдастыққа кіру үдерісінде өзінің сыртқы саяси басымдықтарын назарға ала отырып, Еуразия аумағындағы жетекші мемлекеттердің біріне айналып болып отыр. Қазақстанның табысты көпвекторлы дипломатиясы оның аймақтық және әлемдік интеграциялық бастамаларымен ұштасып жатыр. Сондықтан, Қазақстанның әрқашан әлемдік диалогтарда, мәселелерді шешуде ешқашан тыс қалған емес. Сондықтан еліміздің сыртқы саясатындағы көпжақты қарым-қатынастар саласында атқарып жатқан іс-шаралары мен халықаралық ұйымдардағы қызметі мен белсенділігі жан-жақты зерттеуді талап ететін өзекті тақырыптардың бірі болып табылады.

Диплом жұмысының мақсаты және міндеттері: Зерттеу жұмысының мақсаты - Қазақстан Республикасының сыртқы саясатының көпжақты қарым-қатынастар саласында атқарып жатқан жұмыстарын, әлемдік және аймақтық халықаралық ұйымдарда, интеграциялық бірлестіктерде Қазақстанның қызметі мен ролін анықтау болып табылады Осы мақсатқа сәйкес автор төмендегідей міндеттерді алдына қойды:

Қазақстан сыртқы саясатындағы басымды бағыттарды мен олардың қалыптасуына әсер еткен факторларға сараптама жасау;
Қазақстанның сыртқы саясаты мен интеграциялық бастамаларын талдау;
Қазақстанның сыртқы саяси басымды бағыттары мен халықаралық ұйымдардағы қызметіне тоқталу;

Жұмыстың құрылымы мен көлемі . Жұмыстың құрылымы алдына қойған мақсаттарға байланысты кіріспеден, 2 тараудан, қорытындыдан, пайдаланған әдебиет тізімінен тұрады.

І-ТАРАУ. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ

ҰЙЫМДАРМЕН ЫНТЫМАҚТАСТЫҒЫ

1. 1. Қазақстан Республикасының сыртқы саясатының басымды бағыттары

Кеңес Одағының ыдырауы және биполярлы жүйенің жойылуымен Қазақстан әлемдік саясаттың түйінінде, шоғырланған нүктесінде қалып қойды. Атомдық қаруға ие болуы, заманауи тәуелсіз мемлекеттілікті қалыптастыру тәжірибесінің жоқтығы, экономикалық белгісіздік, сыртқы саяси бағыттардың анықталмағандығы - осының бәрі әлемдік державалардың біздің мемлекетіміздің болашағы туралы қауіптенуі мен күмәндана қарауына әсер еткен объективті факторлар болды. Сонымен қатар кейбір саяси сарапшылар Орталық Азияны қақтығыстарға бейім территория дер есептеп, келекшекте бұл аймақ Еуразия құрлығында үлкен геосаяси өзгерістердің себепкері болады деген секемшіл пікірлер айтты. 4

ҚР Президенті Н. Ә. Назарбаев тәуелсіздіктің алғашқы жылдарын былай сипаттайды: «Тарихтың ағымымен Қазақстан биполярлы әлемдік жүйенің құлауынан кейін әлемдік саясаттың түйінінде орын алды. Алып Одақтың орнына жаңа тәуелсіз мемлекеттер пайда болды және олардың ішінде Қазақстанға ерекше назар аударылды. Тағдырдың жазуымен, бұл айрықша назардың басты себебі - Кеңес Одағынан қалып қойған ядролық қаруға байланысты болды. Біздің мемлекетіміздің шын бет-бейнесін білмеушілік, Қазақстанның ядролық қаруға ие ислам мемлекеті және әлемдік қауымдастыққа зор қауіп төндіретін ел ретінде жағымсыз образының қалыптасуына себеп болды. Осы жағымсыз образ бізге ғана емес біздің болашақ серіктестерімізге де кедергі болды».

Осындай жағдайда Қазақстанның әлемдік қауымдастыққа барлық елдермен тепе-теңдік, прагматикалық конструктивизм негізінде халықаралық құқықтың барлық нормаларын сақтай отырып қарым-қатынастарды орнатуға дайын екендігін іс жүзінде дәлелдеу аса маңызды болды. Дәл осы кезеңда Қр Басшылығынң негізгі сыртқы саяси қадамдары еліміздің халықаралық қатынастар жүйесіне енуіне қолайлы шарттар қамтамасыз етуге бағытталды.

Ең бірінші Жалпыхалықтық сайлаудан кейін Елбасы Н. Ә. Назарбаев Алматыда республикалық және шетелдік БАҚ өкілдерімен өткізілген баспасөз мәслихатында еліміздің негізгі сыртқы саяси бағыттарын айқындап, оның көпвекторлы сипатын белгіледі. Н. Ә. Назарбаев Қазақстан Еуропа мен Азия арасындағы көпір іспеттес болатындығын және Еуропа мен Азияда да қарым-қатынастардығ тең дәрежеде дамытылатындығын жариялады.

1991 жылы 8 желтоқсанда Ресей, Украина және Беларусь басшылары КСРО-ның ыдырауы және Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығынығ құрылуы туралы жариялады. ҚР Президенті Мәскеуде болған баспасөз мәслихатында мұндай достастықтың құрылын жақтайтындығын жеткізді. Мұнымен бірге, этникалық және конфессионалдық ерекшеліктер бойынша одақтар құрудың аса қауіптілігін атап өтті. Н. Назарбаев әлемдік қауымдастықтың жаңа тәуелсіз мемлекеттердің аумағында қалып қойған ядролық қаруға алаңдаушылықпен қарап отырғандығына баса назар аудару қажет екендігін ескертті және бұрынғы кеңестік мемлекеттердің ішінде ядролық қаруға ие болып қалған мемлекеттердің ортақ ядролық саясат түзуі кезек күттірмес мәселе екендігін жеткізді. Сонымен қатар жаңа тәуелсіз республикаларды тез арада БҰҰ-ға кіруге шақырды. Осылайша ҚР Басшылығының салиқалы саясаты бұрынғы Кеңес Одағы мемлекеттерін түркі және славяндық болып екі жарға бөлінуден сақтап қалды. Президент Н. Ә. Назарбаев: «Қазіргі уақытта сол жылдары екі бөлек одақ - славян және түркі Одағының құрылуының алдында тұрғандығымызды көпшілік ұмытып кетті»

ҚР сыртқы саясатының қалыптасуында ҚР Тұңғыш Президенті Елбасы Н. Ә. Назарбаевтың сіңірген зор еңбегін ерекше атап өтуіміз қажет. ҚР Президенті әлемдік саясаттың беделді тұлғасы екендігі даусыз. Қазақстан басшысы Батысқа да Шығысқа да өте танымал саясаткер. Қазіргі уақытта саяси сарапшылар Н. Ә. Назарбаевты либералды құндылықтарды құрметтейтін, тұрақтылық пен қауіпсіздікті ең бірінші орынға қоятын көшбасшы ретінде мойындайды. ҚР Президентінің саяси-экономикалық стратегиясының табысты түрде жүзеге асуы осының айқын дәлелі бола алады. Көптеген саясаттанушылар Назарбаевты Сингапур «экономикалық кереметінің» авторы Ли Куан Ю-мен салыстырады. Ал Қазақстан көшбасшысы өзіне Т. Джефферсон, Шарль де Голль сияқты тарихи тұлғалардың өзінің болмысына жақын екендігін бірнеше мәрте атап өткен еді5.

ҚР Президенті Н. Ә. Назарбаевтың басшылығындағы еліміздің сыртқы саясатында Орта Азиядағы аймақтық қауіпсіздікті сақтау мәселесіне өте үлкен мән берілген. Қазақстан басшысының пікірінше Орталық Азия елдері біртұтас кеңістік ретінде дами отырып, халықаралық лаңкестік, діни экстремизм, наркотрафик және заңсыз миграция сияқты қауіп қатерлерге қарсы тұратын, «экономикалық әл-ауқат белдеуін» қалыптастыру қажет.

Қазақстан халықаралық терроризм, діни экстремизм, наркотрафик және заңсыз миграция, эпидемиялар, экологиялық проблемалар сияқты дәстүрлі емес қауіп-қатерлерге қарсы тұру мақсатында халықаралық ынтымақтастықты екіжақты деңгейде ғана емес, көпжақты деңгейде де үйлестіруді ұсынады. Оның айқын дәлелі ретінде Азиядағы өзара ықпалдастық және сенім шаралары Кеңесі (АӨСШК) ұйымын ерекше атап өтуге тиіспіз. Бұл ұйымды кезеңдер бойынша құру жоспары бастамасын ҚР Президенті Н. Назарбаев 1992 жылы БҰҰ Бас Ассамблеясының 47-ші сессиясында ұсынған болатын. Қазіргі таңда аталған ұйымның мүшелері: Ауғанстан, Әзірбайжан, Қытай, Ирак, Тайланд, Біріккен Араб Әмірліктері, Йордания Хашемиттік каролдгі, Корея Республикасы, Мысыр, Үндістан, Пәкістан, Иран, Израиль, Вьетнам, Қазақстан, Қырғызстан, Палестина, Ресей, Моңғолия, Тәжікстан, Түркия және Өзбекстан; бақылаушы мемлекеттер: Бангладеш, Комбоджа, Индонезия, Жапония, Украина, АҚШ, Катар, Малайзия. Сонымен қатар, АӨСШК-де халықаралық ұйымдар да қатысады. Мәселен: БҰҰ, ЕҚЫҰ, Араб мемлекеттері Лигасы, Орталық Азия Экономикалық Ынтымақтастық Ұйымы. 6

Қазақстанның осындай интеграциялық бастамаларына үлкен күмәнмен қарағандар өте көп болды. Алайда, Қазақстан басшылығы халықаралық және аймақтық қауіпсіздікті сақтау бойынша игі бастамаларын жоспарлы түрде жүзеге асыруды бір сәтке болса да тоқтатқан емес. 1999 жылы Алматыда болған кездесуде АӨСШК мүше мемлекеттеррдің өзара қарым-қатынастарын реттейтін қағидалар туралы Декларация қабылданды. 2002 жылы маусым айында АӨСШК мүше мемлекеттер басшыларының алғашқы саммиті өтті. Бұл кездесуде «Терроризмді жою және өркениеттер арасында диалогты қолдау туралы АӨСШК Декларациясы» және «Алматы Актісі қабылданды. АӨСШК-нің негізгі мақсаты және қызметінің бағыты - Азияда бейбітшілік, қауіпсіздік және тұрақтылықты сақтау мақсатында көпжақты іс-шаралар түзу арқылы ынтымақтастықты нығайту болып белгіленді.

2006 жылы 17 маусымда Алматыда АӨСШК-нің өміршеңдігін және болашағынан зор үміт күттіретін форум екендігін бекіткен 2-ші Саммиті өтті. ҚР Президенті Н. Ә. Назарбаевтың пікірінше: Табиғи ресурстарға бай және демографиялық әлеуетке ие Азияға мемлекеттер мен қоғамның транзиттік дамуы тән. Сонымен қатар аймақта «ескірген» қақтығыстар да көрініс алады. Осыған байланысты Азия құрлығына қауіпсіздік мәселелері мен ынтымақтастыққа бәрін қамти алатын ұтымды тәсілдермен жету және кезеңдер арқылы сенім шараларын ұйымдастыру, қолдану қажет.

Қазақстан Президенті АӨСШК қазіргі заманғы қауіп-қатерлерге қарсы тұратын глобальды жүйенің бөлінбейтін құрамдас бөлігі болуы қажет дейді.

АӨСШК мүше мемлекеттердің ерікті түрде орындау негізінде қабылданған Сенім шаралары Каталогына сәйкес, аймақта тұрақтылықты сақтаудың нақты механизмдері мен азаматтық қауіпсіздікті сақтау жүйесінің құқықтық негіздері бекітілді. Осылайша, АӨСШК Азия құрлығында қауіпсіздікке зиян келтіретін қатерлерге қарсы тұруда өзара іс-шаралардың қозғаушы күші локоматив болып келеді және бүкіл әлемде бейбітшілік пен қауіпсіздікті сақтауға мол үлес қосуда.

ҚР сыртқы саясатынд ЕуроАзЭҚ (Еуразиялық Экономикалық Қауымдастығы) ұйымының қызметіне белсене араласу маңызды орын алады. Бұл ұйымның тарихы 1995 жылдан бастау алады. Сол жылы қаңтар айында Мәскеуде Ресей, Қазақстан және Беларусь арасында қол қойылған Кедендік Одақ туралы келісіммен бастап, ЕуроАзЭҚ-тың іргетасы қаланды. 2000 жылы 10 қазанда Астана қаласында Ресей, Қазақстан, Беларусь, Қырғызстан және Тәжікстан Президенттері Кедендік Одақ базасында жаңа Халықаралық Экономикалық ұйым - Еуразиялық Экономикалық Қауымдастықты (ЕуроАзЭҚ) құру туралы келісімге қол қойды. Аталған ұйымның мақсаты - еркін сауда аймағын құруды қарастыратын экономикалық интеграция және кедендік одақты қалыптастыру болып табылады.

Әлеуметтік - гуманитарлық салада ғылым мен технологиялардың басымды бағыттары бойынша ортақ зерттеулер жүргізу, ұлттық білім беру жүйелерінің үйлесімділігін арттыру және мәдениет саласында қарым қатынастарды дамыту қарастырылған.

2007 жылы 6 қазанда Душанбеде өткен ЕуроАзЭҚ мүше мемлекеттерінің басшыларының Саммитінде Қазақстан, Беларусь және Ресей көшбасшылары ортақ Кеден аумағы және Кеден Одағын құру туралы құжаттарға қол қойды. Осы кездесуде Кеден Одағын 2010 жылға дейін қалыптастыруға уағдаласты. Душанбе саммитінде ЕуроАзЭҚ-тың Бас хатшысы болып Қазақстандық дипломант Тайыр Мансұров сайланды. 7

Қазақстан үшін ұлттық қауіпсіздікті сақтау мақсатында әскери-саяси салада аймақтық интеграциялық ынтымақтастық маңызды болып саналады. ТМД мемлекеттері шекараларында бой көрсетіп отыратын шиеленістер, қақтығысты жағдайлар және тұрақтылық пен дамуға қауіп төндіретін т. б құбылыстарға қарсы тұру үшін ортақ іс-шараларды ұйымдастыру аймақ мемлекеттері үшін күн тәртібіне қойылған маңызды мәселе болып отыр.

Осы бағытта жасалған маңызды қадам - 1992 жылы Ташкентте қол қойылған Ұжымдық Қауіпсіздік шарты, кейіннен Ұжымдық Қауіпсіздік Шарты Ұйымы (ҰҚШҰ) болып саналады. 2006 жылы 23 маусымда Минскіде өткен Ұжымдық Қауіпсіздік Кеңесінің кезекті сессиясында ҰҚШҰ-ға мүше мемлекеттердің басшылары ұйымның қызметінің тиімділігін арттыру және оның көпфункциональды халықаралық қауіпсіздік құрылымына айналдыруға бағытталған саяси Декларация қабылдады. Сонымен қатар, ҰҚШҰ-ға мүше мемлекеттердің құқық қорғау және арнайы қызмет органдарының терроризм және наркотрафикке қарсы күресте іс-шараларды үйлестіру жоспарына қол қойылды. Саммитте Орталық Азия аймағының жедел іс-қимыл күщтерін басқару жүйесін жетілдіруге баса назар аударылды. ҚР Президенті Н. Ә. Назарбаев Минск саммитінде сойлеген сөзінде қауіпсіздікті қамтамасыз етпей интеграция туралы сөз қозғау мүмкін еместігін айтты. Қазақстан басшысы ҰҚШҰ сыртқы агрессияның барлық түріне - әскери, саяси, ақпараттық басқыншылыққа қарсы тізе қосып әрекет ететін одақтастардың басын біріктіретін ұйым болып табылады деп атап көрсетті.

2007 жылы ҰҚШҰ-ға мүше мемлекеттердің басшылары маңызды құжаттар жинағына қол қойды: а) Бітімгершілік қызметі механизмдерін нормативтік және ұйымдастырушылық тұрғысыныан жетілдіру; ә) Әскери-экономикалық ынтымақтастық жөніндегі мемлекетаралық комиссия қызметінің нормативтік-құқықтық базасын жетілдіру; Орталық Азия аймағы жедел іс-қимыл күштерін заманауи қару-жарақ, әскери техника және арнайы құралдармен қайта жабдықтау жоспары.

ҚР сыртқы саясатында 1996 жылы сәуірде құрылған Шанхай Ынтымақтастық Ұйымына (ШЫҰ) баса назар аударылады. Қазіргі таңда ШЫҰ-ның мүшелері Қазақстан, Қытай, Қырғызстан, Ресей, Тәжікстан және Өзбекстан болып табылады. ШЫҰ аясындағы ынтымақтастықтың мазмұны экономикалық, әсери-саяси ықпалдастық және гуманитарлық салада қарым-қатынастарды қамтиды. Бұл тұста, ШЫҰ-ның басқа мемлекеттерге н/е аймақтарға қарсы құрылған әскери-саяси блок еместігін атап өтуіміз қажет. ШЫҰ-ның негізгі қызметінің бағыты - қауіпсіздік, бейбітшілік және тұрақтылықты сақтау, ядролық қаруды таратпау, лаңкестік және трансұлттық қылмыспен күресте халықаралық ықпалдастықты арттыруда ұйымның беделін көтеру болып есептеледі. 8.

2007 жылы 16 тамызда Бішкекте ШЫҰ-ға мүше мемлекеттердің басшыларының Кеңесі мәжілісінде қол қойылған Ұзақ мерзімді тату көршілік, достық және ынтымақтастық туралы келісім үлкен маңызға ие. Бұл құжат ШЫҰ Хартиясымен бірге ұйым аясындағы ынтымақтастықтың стратегиялық бағыттарын анықтады. Бішкек Саммитінде ШЫҰ мемлекеттерінің лаңкестік және заңсыз қару-жарақ саудасына қарсы тұруға байланысты келісімді отырып бекітуге баса назара аударылды. ШЫҰ-ға мүше мемлекеттер көшбасшылары есірткіге қарсы күрес саласындағы келісімді тәжірибе жүзінде жүзеге асырудың механизмдерін жасауды ұсынды.

ШЫҰ-да экономикалық ықпалдастықтың қарқынын арттыру, энергетика, транспорт, ауыл шаруашылығы, сауда және инвестиция саласында ынтымақтастықты дамытуға үлкен көңіл бөлінеді. Сонымен қатар, халықаралық қаржы құрылымдары, іскер адамдардың қауымдастығын құружәне Еуропа Азияны жалғастыратын көлік дәлізін салуға баса назар аударылуда.

ШЫҰ аясында Энергетикалық салада ынтымақтастық басымды бағыт болып қалыптасып келеді. ҚР Президенті Н. Ә. НазарбаевБішкек саммитінде ШЫҰ Энергетикалық клубынан басқа ұйым аясында энергетикалық агенттік құруды ұсынды. Ол ынтымақтастықтың мәліметтері базасының ақпараттық орталығы қызметін атқаруы тиіс. Сонымен қатар, энергоресурстар нарығында нақты сауда операциядарын ШЫҰ энергетикалық биржасында жүзеге асыру туралы ұсыныстар айтылды.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.