Өндірістегі қауіпсіздік категорияларын есептеу

АЛМАТЫ ЭНЕРГЕТИКА ЖӘНЕ БАЙЛАНЫС УНИВЕРСИТЕТІ

АЭРОҒАРЫШТЫҚ ЖЭНЕ АҚПАРАТТЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАР ФАКУЛЬТЕТІ

«Экология және тұрақты даму»

кафедрасы

ЭКОЛОГИЯ пәнінен

№2 ЕСЕПТЕУ-ГРАФИКАЛЫҚ ЖҰМЫС

Тақырыбы: « Өндірістегі қауіпсіздік категорияларын есептеу »

3-нұсқа

Орындаған: КТТк-14-1 тобының

студенті Жақып Б. Қ.

Тексерген: Асс. Сералиева М. А.

Алматы 2015

МАЗМҰНЫ

1. Кіріспе . . . 3

2. Есептеу-графикалық жұмысқа тапсырма . . . 4

3. Есептеуге берілген бастапқы деректер . . . 5

4. Механикалық цехтегі қауіпсіздік категорияларын есептеу . . . 6

5. Балқыту цехтегі қауіпсіздік категорияларын есептеу . . . 8

6. Гальваникалық цехтегі қауіпсіздік категорияларын есептеу . . . 9

7. Өндірістегі автокөліктердің шығарылымы . . . 11

8. Қазанда өнімділігі 30т/сағ дейін құрайтын отынжанғанда шығарылатын зиянды заттарды есептеу . . . 14

9. Барлық цехтердегі қауіпсіздік категорияларын есептеу . . . 16

10. Қорытынды . . . 22

11. Әдебиеттер тізімі . . . 23

КІРСПЕ

Қазіргі кездегі атмосфераның ластануының ең басты себебі-цехтардағы

өнімдердің қалдықтарының ауаға жіберілуі. Қазіргі кезде осындай әрекеттердің әсерінен озон қабаты тесіліп, қышқыл жаңбыр жауады. Осындай табиғи апаттарға әкелмеу үшін өнеркәсіп орындарыныдағы қалдықтардың шығарылуын реттеу қажет.

Бұл жұмыстың мақсаты- өнеркәсіптегі ең зиянды цехтерді анықтау. Сол цехтерді анықтап, олардың табиғатқа зияндығын минималды мөлшерге дейін жеткізу.

3

ЕСЕПТЕУ-ГРАФИКАЛЫҚ ЖҰМЫСҚА ТАПСЫРМА

Кәсіпорындағы валды шығарылымды анықтау. Кәсіпорындағы ККК-ң мәнің цехтарға түгелімен анықтау. Жұмысқа қорытынды жасай отыра талдау жасау. Кәсіпорында төмендегі өндіріс орындары және әртүрлі цехтар бар, олар: ошақтық, гальваникалық және механикалық цехтар, балқытып-біріктіру жүргізетін аймақ және гараж. Кәсіпорындағы қызметкерлер 8сағат бойынша екі сменамен жылына 260 күн жұмыс істейді.

4

ЕСЕПТЕУГЕ БЕРІЛГЕН БАСТАПҚЫ ДЕРЕКТЕР:

5

1. МЕХАНИКАЛЫҚ ЦЕХТЕГІ ҚАУІПСІЗДІК КАТЕГОРИЯЛАРЫН ЕСЕПТЕУ

Атмосфералық ауаға шығарылатын заттардың құрамы және көлемі жұмыс уақыты бойынша жасалған анализге сүйене отырып анықталады. Материалдарды механикалық өңдеу кезінде шаң, тұман, май булары және салқытдатқыш сұйық, әртүрлі газ тәріздес заттар шығарылады. Зиянды заттардың бірлік шығыны станок паркі жұмысының норма сағатына байланысты анықталады. 3. 1-кестеде заттардың шығынының уақыт бірлігі материалдарды механикалық өңдеу негізгі технологиялық құрылғылардың бірлігіне сәйкес үдемелі көрсеткіштері көрсетілген. Механикалық өңдеу негізгі технологиялық құрылғылардың бірлігіне сәйкес үдемелі көрсеткіштері көрсетілген. Механикалық өңдеу кезіндегі заттар шығарылуын мына формуламен есептейді:

М = 3600 · q · t · N · 10 ^-6 (т/жыл) (3. 1)

мұндағы q - шаңның меншікті шығыны, г/с;

t - күнделікті жұмыс уақытының саны, сағат;

N - жылдық жұмыс күнінің саны.

Сонда дөңгелектегістегіштер станоктарының диаметрі 350 мм., шаңының меншікті шығыны 0, 170 болатын:

М = 3600 · 0, 170 · 1700 · 10 ^-6 = 1, 0404 (т/жыл),

Дөңгелектегістегіштер станогінің саны 98 шт. болғандықтан:

М _∑ = 1, 0404 · 98 = 101, 9592 (т/жыл) .

Ұштайтын станоктарының диаметрі 200 мм., шаңының меншікті шығыны 0, 085 г/с тең:

6

М = 3600 · 0, 085 · 1700· 10 ^-6 = 0, 5202 (т/жыл),

Ұштайтын станоктар саны 23 шт. болғандықтан:

М _∑ = 0, 5202 · 23 = 11, 9646 (т/жыл) .

Токарлық станоктар:

Құрылғы қуаты 10-200кВт үлкен өлшемдегі токарлық станоктар, маймен суытқандағы майдың аэрозолі - 2, 0 - 40, 0

М = 3600 · 2 · 16 · 1700 · 10 ^-6 = 12, 24 (т/жыл)

М = 3600 · 40 · 1700 · 10 ^-6 = 244, 8 (т/жыл)

СОЖ-бен суытқандағы эмульсияның аэрозолі - 0, 063 - 1, 260

М = 3600 · 0, 063 · 1700 · 10 ^-6 = 0, 38556 (т/жыл)

М = 3600 · 1, 26 · 1700· 10 ^-6 = 1509, 57 (т/жыл)

М ₃ = (12, 24 + 244. 8) /2 + (0, 38556 + 7, 7112) /2= 128, 52 + 4. 04838= 132, 56838 (т/жыл)

Токарлық станоктар саны 13 шт. болғандықтан:

М= 132, 56838 · 130= 17233, 8894 (т/жыл)

Механикалық цехтің толық ластайтын шығарылымы:

М _∑ = ∑ М _i = 101, 9592 + 11. 9646+17233, 8894 = 17347, 8 (т/жыл) .

7

2. БАЛҚЫТУ ЦЕХТЕГІ ҚАУІПСІЗДІК КАТЕГОРИЯЛАРЫН ЕСЕПТЕУ

Металлдарды кесу және балқытып біріктіру учаскілері мен цехтарі. 3. 2-кестеде балқыту және балқытып біріктіру кезінде қолданылатын материалдарды ескере отырып зиянды заттар шығарылуының үдемелі көрсеткіштері көрсетілген. Заттар шығарылуы мына формуламен анықталады:

М = q · m · 10 ^-6 (3. 2)

мұндағы q _i - i зиянды заттың меншікті шығыны, г/кг

m - шығарылатын материалдардың массасы, кг/жыл.

АНО-3 маркалы электродты қолданғанда атмосфераға шығарылады: пісіру аэрозолі 17, 0 г/кг, марганец және оның оксидтері 1, 85 г/кг.

Әрқайсысының шығарылымын есептейік:

Пісіру аэрозолі үшін:

М ₁ = 17 · 850 · 10 ^-6 = 14450 · 10 ^-6 (т/жыл),

Марганец және оның оксидтері үшін:

М ₂ = 1, 85 · 850 · 10 ^-6 = 1572, 5 · 10 ^-6 (т/жыл) .

Балқыту цехтің толық ластайтын шығарылымы:

8

М _∑ = ∑ М _i = (14450+1572, 5) · 10 ^-6 = 0. 01602 (т/жыл) .

3. ГАЛЬВАНИКАЛЫҚ ЦЕХТЕГІ ҚАУІПСІЗДІК КАТЕГОРИЯЛАРЫН ЕСЕПТЕУ

Гальваникалық өңдеу кезінде шығарылатын зиянды заттардың санын есептегенде; гальваникалық ваннаның беттік ауданына берілетін меншікті көрсеткіш q алынған(3. 3-кесте) . Технологиялық жабдықтың бірлігінен тыс келетін ластандырғыш заттар саны мына теңдеумен анықталады:

М = 10 ^-6 · q · Т · Ғ · К ₃ · К _у (3. 3)

мұндағы Ғ - ванна айнасының ауданы, м ² ;

К _у - ваннаны жабу коэффиценті: құрамында беттік активті заттар (БАЗ) бар болса, К _у = 0, 5; К _у = 1 ;

К ₃ = ваннаны жүктеу коэффиценті.

Әртүрлі технологиялық процесс кезінде гальваникалық ваналардың бетінен шығатын зиянды заттардың меншікті саны:

Жанармайды қолданылғандағы ластайтын заттар саны:

М = 10 ^-6 · 4160 · 90 · 4530 · 0. 5 = 848. 016 (т/жыл)

Керосинді қолданылғандағы ластайтын заттар саны:

М = 10 ^-6 · 4160 · 90 · 1560 · 0. 5 = 292. 032 (т/жыл)

Уайт-спиртті қолданылғандағы ластайтын заттар саны:

М = 10 ^-6 · 4160 · 90 · 5800 · 0. 5 = 1085. 76 (т/жыл)

Бензолды қолданылғандағы ластайтын заттар саны:

М = 10 ^-6 · 4160 · 90 · 2970 · 0. 5 = 555. 98 (т/жыл)

Трихлрорэтиленді қолданылғандағы ластайтын заттар саны:

М = 10 ^-6 · 4160 · 90 · 3940 · 0. 5 = 737. 57 (т/жыл)

Тетрахлорэтиенді қолданылғандағы ластайтын заттар саны:

10

М = 10 ^-6 · 4160 · 90 · 4200 · 0. 5 = 786. 24 (т/жыл)

Трифтортрихлорэтанды қолданылғандағы ластайтын заттар саны:

М = 10 ^-6 · 4160 · 90 · 14910 · 0. 5 = 2791, 15 (т/жыл)

Гальваникалық цехтің толық ластайтын шығарылымы:

М _∑ = ∑ М _i = 848. 016 +292. 032 +1085. 76 +555. 98 +737. 57 +786. 24 +2791, 15= 7096, 748 (т/жыл) .

4. ӨНДІРІСТЕГІ АВТОКӨЛІКТЕРДІҢ ШЫҒАРЫЛЫМЫ

Өндірістегі автокөліктердің ластауы. Әр түрлі топтағы отындарды (жанармай, дизельді, газды) пайдаланатын автомобильдер бар болған жағдайдағы есептеу кезіндегі i-лік шыгарылатын зиянды заттардың массасын мына теңдеумен анықтайды:

М _i = q _i · τ · n · R · 10 ^-6 (3, 4)

мұндағы q _i - автожүргізушінің шығаратын і- лік зиянды заттары, г/км,

τ- есептелетін уақыттағы автомобильдің жүрген жолы, км;

n- орташа шамадағы парктің автомобильдің шығаратын заттарына әсер етуші коэффициент;

R- автомобильдің техникалық жағдайына әсер етуші коэффициент.

11

Жүк машинасы жанармайы ДВС

М _CO = 55, 5 · 16000 · 1, 33 · 1, 69 · 10 ^-6 = 1. 99 (т/жыл),

М _CH = 12 · 16000 · 1, 33 · 1, 69 · 10 ^-6 = 0. 431 (т/жыл),

М _NO = 6, 8 · 16000 · 1, 33 · 1, 69 · 10 ^-6 = 0. 244 (т/жыл) .

Заттардың шығарылымын толық саны:

М _∑ = М _CO + М _CH + М _NO = 1. 99 +0, 431+0, 244= 2. 665 (т/жыл) .

Автобустар ДВС

М _CO = 15 · 18000 · 1, 27 · 1, 80 · 10 ^-6 = 0. 617 (т/жыл),

М _CH = 6, 4 · 18000 · 1, 27 · 1, 80 · 10 ^-6 = 0. 263 (т/жыл),

М _NO = 8, 5 · 18000 · 1, 27 · 1, 80 · 10 ^-6 = 0. 349 (т/жыл) .

Заттардың шығарылымын толық саны:

М _∑ = М _CO + М _CH + М _NO = 0. 617 +0. 263 +0. 349 = 1. 229 (т/жыл) .

Саляркамен жанатын автобус

М _CO = 16, 5 · 11000 · 1, 28 · 1, 63 · 10 ^-6 = 0. 378 (т/жыл),

12

М _CH = 1, 6 · 11000 · 1, 28 · 1, 63 · 10 ^-6 = 0. 036 (т/жыл),

М _NO = 2, 23 · 11000 · 1, 28 · 1, 63 · 10 ^-6 = 0. 051 (т/жыл) .

Заттардың шығарылымын толық саны:

М _∑ = М _CO + М _CH + М _NO = 0. 378 + 0. 036 + 0. 051= 0. 465 (т/жыл) .

Кәсіби жеңіл машиналар

М _CO = 16, 1 · 27000 · 1, 28 · 1, 62 · 10 ^-6 = 0. 901 (т/жыл),

М _CH = 1, 6 · 27000 · 1, 28 · 1, 62 · 10 ^-6 = 0. 895 (т/жыл),

М _NO = 2, 19 · 27000 · 1, 28 · 1, 62 · 10 ^-6 = 0. 122 (т/жыл) .

Заттардың шығарылымын толық саны:

М _∑ = М _CO + М _CH + М _NO = 0. 901 +0. 895 +0, 122 = 1. 918 (т/жыл) .

Өндірістегі автокөліктің толық ластайтын шығарылымы:

М _∑ = ∑ М _i = 2. 665 +1. 229 +0. 465 +1. 918 = 6. 277 (т/жыл) .

13

5. ҚАЗАНДА ӨНІМДІЛІГІ 30 т/сағ ДЕЙІН ҚҰРАЙТЫН ОТЫН ЖАНҒАНДА ШЫҒАРЫЛАТЫН ЗИЯНДЫ ЗАТТАРДЫ ЕСЕПТЕУ

Әдістеме өндірістік жане коммуналдық қазан агрегаттары жане тұрмыстық жылу генераторлары әсер ететін оттықтардағы қатты отын, мазут жане газ жанғанда газ тәріздес өнімдермен шығаратын зиянды заттарды есептеуге арналған.

Оттық жане отын түріне тәуелді Х жане К _со коэффициенттерінің

мәндері

Қатты бөліктер. Күл пештерінің шығаратын заттарын жане қазан агрегатының түтінді газбен бірге атмосфераға шығарылатын қатты отын жане мазут бірлік уақытында есептеу мына формуламен анықталады:

П _тв = В · А · Х · ( 1 - ŋ) (3. 5

Мұндағы В-табиги отынның шығыны (т/жыл, г/с)

А ^r - жұмыс массасындағы отынның күлдігі (%) ;

Ŋ - қатты заттардың бөлігі;

Х = а _ун / (100-Г _ун ) ; а _ун - кететін отын күлінің бөлігі;

Г _ун - кететін жанғыштардың құрамы (%) ;

П _тв = 50 · 37. 5 · 0, 0019 · (1 - 0) = 3. 5625 (т/жыл)

14

Күкір қышқылы. Қазан агрегаттарының атмосфераға түтінді газбен шығаратын күкірт оксидін SO ₂ -ге (т№жыл, т/сағ, г/с) бірлік уақытында есептеу мына теңдеумен анықталады

П _SO2 = 0, 02 · В · S ^r (1- Ŋso ₂ ) · (1- Ŋ΄so ₂ ) (3. 6)

мұндағы S ^r - жұмыс массасы отындағы күкірт құрамы (%)

Ŋso ₂ - отынның ұшатын күлімен байланысты күкірт оксидінің бөлігі.

П _SO2 = 0, 02 · 50 · 0. 82 · (1 - 0, 1) · (1 - 0) = 0, 738 (т/жыл)

Көміртегі қышқылының шығаратын заттарының негізгі бағасы (т/жыл, г/с) мына теңдеумен есептеуге болады:

П _со = 0, 01 · В · Q _i ^r · Kсо · (1 - q ₄ /100) (3. 8)

мұндағы Kсо - отын жанғанда шығаратын көміртегі оксидінің жылу бірлігіне сәйкес мөлшері (кг/ГДж) .

Қоңыр көмір үшін:

П _со = 0, 001 · 50 · 17, 12 · 10 ⁶ · 2 · 10 ^-9 · (1 - 2 /100) = 0. 0033 (т/жыл)

Азот қышқылы. Азот қышқылының уақыт бірлігінде шығарылатын мөлшерін мына формулалармен есептейді:

15

П _NO2 = 0, 001 · В · Q _i ^r · K _NO2 · (1 - β) (3. 9)

мұндағы Q _i ^r - табиғи отынның жылу жануы (МДж/куб. м) ;

K _NO2 - 1 ГДж жылу (кг/ГДж) кезіндегі пайда болатын азот қышқылының

санын көрсететін шама;

β - техникалық шешімдер қолданған жағдайда азот қышқылының

шығынын төмендетілген дәрежесіне итәуелді коэффициент.

П _NO2 = 0, 001 · 80 · 17, 12 ·10 ⁶ · 0. 15 10 ^-9 · (1 - 0) = 0. 000128 (т/жыл)

6. БАРЛЫҚ ЦЕХТЕРДЕГІ ҚАУІПСІЗДІК КАТЕГОРИЯЛАРЫН ЕСЕПТЕУ

Өнеркәсіпте қауіпті категорияны мына формуламен есептеп шығарамыз:

КОП = (М _i / ПДК) ^ai

Мұндағы М _i - і -ші шығарылым заттың массасы, т/жыл;

ШРКі - і-ші заттың орта тәулік бойынша мәні, мг/м ² ;

N - өнеркәсіпке кірмейтін заттардың шығарылымының саны;

аі - тұрақты бұл і-ші зиянды заттың зиянды күкірт диоксидіне сәйкестілігі;

16

ККК-ң физикалық мағынасы мынада, ол өндірісте қолданатын ауаның мөлшерін көрсетеді, оның санитарлық гигиеналарға дейінгі атмосферадағы зиянды заттардың араласуын көрсетеді, оны қауіпті заттар классына қосады.

Механикалық

1. Дөңгелектегістегіштер станоктары:

ККК = (101. 9592/ 0, 5) ¹ = 203. 91 > 1.

2. Ұшталған станоктар:

ККК = (11. 9646 / 0, 5) ¹ = 23. 92> 1.

3. Токарлық станоктар:

ККК = (17233. 89/ 0, 5) ^{0, 9} = 34467. 78 > 1.

Балқыту

1. Пісіру аэрозолі:

ККК = (0. 0144/ 0, 5) ¹ = 0. 0288 < 1.

2. Марганец жане оның оксидтері:

ККК = (0. 0157 / 0, 01) ^{1, 3} = 1. 57 > 1.

Гальваникалық

1. Жанармай:

ККК = (848. 016 / 1, 5) ^{0, 9} = 299. 97> 1.

2. Керосин:

ККК = (292. 032 / 0, 12) ^{0, 9} = 1115. 89 > 1.

3. Уайт-спирит:

ККК = (1085. 76 / 0, 1) ^{1, 3} = 176381. 89 > 1.

4. Бензол:

ККК = (555. 98 / 0, 1) ^{1, 3} = 73888. 51 > 1.

17

5. Трихлорэтилен:

ККК = (737. 57 / 0, 05) ^{1, 3} = 262713. 99 > 1.

6. Тетрахлорэтилен:

ККК = (786. 24 / 0, 005) ^{1, 3} = 5695877. 88> 1.

7. Трифтортрихлорэтан:

ККК = (2791, 15/ 0, 005) ^{1, 3} = 29570394. 87> 1.

Гараж

ККК _CO = (5. 370 / 3) ^{0, 9} = 1, 688 > 1.

ККК _CH = (1. 068/ 1, 5) ^{0, 9} = 0. 73< 1.

ККК _NOx = (0. 84/ 0, 04) ^{1, 3} = 52. 34 > 1.

От жағатын жер

1. Қатты бөліктер:

ККК = (3. 5625 / 0, 5) ¹ = 7. 125 > 1.

2. Күкірт оксиді:

ККК = (0. 738 / 0, 05) ^{1, 3} = 33. 09 > 1.

3. Көміртек оксиді:

ККК = (0. 334/ 3) ^{0, 9} = 0. 138< 1.

4. Азот оксиді:

ККК = (0. 0001284 / 0, 04) ^{1, 3} = 0. 00057< 1.

18

Өнеркәсіптің қауіпті категориясы:

1 Кесте

19

ККК цехтарда және өнеркәсіпте.

... жалғасы

Электрлік қондырғылар жөнінде жалпы мәлімет

Орташа жалақыны есептеу тәртібі

Жұмысшылардың еңбек төлемінің жылдық қорын жоспарлау

Қазіргі кездегі Қазақстан Республикасының еңбек нарығы

Нарық: мәні, құрылымы, кеңесітік заманнан кейінгі экономикадағы қалыптасу механизмі

Еңбек және оның төлемақысының есебі

Психологияның зерттейтін құбылыстар әлемі ұланғайыр

Еңбекақы бойынша қызметкерлермен есеп айырысу

Рыноктық экономиканы реттеу әдістері

Нарықтық экономиканы қалыптастырудың Қазақстандық моделі

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс