Тәрбие беру

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым министрлігінің Семей қаласындағы Шәкәрім атындағы университеті Информатика кафедрасы

СӨЖ №3

Тақырыбы: Тәрбие әдістері. Тәрбие әдістерінің түрлері. Әдістердің анықтамасы (кесте)

Орындаған: Қосымғалина А.

Тексерген:Тұрғанбаева Б. Ш.

2015 ж

Жоспар

Тәрбие әдістері туралы жалпы түсінік
Тәрбие тәсілі
Тәрбие әдістерінің жіктелуі, түрлері
Қорытынды

Педагогикалық процесті ұйымдастыру жұмысында және елімізде жүріп жатқан жаңарумен байланысты тәрбие әдістерін қолдануда жаңаша ойлануды меңгеріп, дамыту керек.

Тәрбие әдістері - тәрбие процесінің өте күрделі компоненті. Себебі, тәрбие әдістері қазіргі қоғамның түбегейлі өзгеру жағдайындағы сан - салалы өмір талаптарына байланысты болуы тиіс. Сонымен қатар тәрбие әдістері жан - жақты тәрбиенің мақсатына, принциптеріне, тәрбие жұмысының мазмұнына сай анықталады.

Соның ішінде тәрбие әдісінің мәні үнемі тәрбиенің мақсатынан туындап отырады.

Ғылыми педагогикалық әдебиеттерде тәрбие әдісінің мәні көп қырлы болғандықтан, оған әртүрлі анықтама берілген.

В. А. Сластенин, Ю. К. Бабанский т. б. мектепте тәрбиеші мен тәрбиеленушінің өзара байланысты іс - әрекетінің жолдарын тәрбие әдісі деп атайды. Бұл іс - әрекет тәрбиенің міндеттерін шешуге бағытталады.

Оқушыларға тәрбиелік ықпал ету әдістері немесе тәрбие әдістері дегеніміз - тәрбиешінің оқушылардың бойында қоғамдық көзқарасты және мінез - құлық әдеттері мен дағдыларын қалыптастыру мақсатында, олардың санасы мен ерік күшіне ықпал ету тәсілдерінің жиынтығы.

Тәрбие тәсілі - тәрбие әдісінің жеке бір бөлігі. Ал нақтылы жағдайда тәрбие тәсілі, тәрбие әдісінің әрекетін, қажеттілігін, тәрбиелік мәнін айқындайды.

Педагогикалық процесс барысында тәрбие тәсілі тәрбие әдісіне тәуелді болады. Мәселен, бірінші сынып оқушысына мұғалім мінез - құлық ережесін, жолдастарымен қарым - қатынас жасау ережесін, үйде, мектепте, қоғамдық орындарда өзін тәрбиелі ұстау ережесін үйрету керек. Мұғалім бірінші күнен - ақ мектеп, сынып, парта, кітап, коридор, басқыш, спорт зал, т. б. таныстырып, пайдалану, жүру, шығу, отыру, т. б. ережелерді үйрете бастайды. Әр оқушы мұны әртүрлі орындайды. Нақтылы педагогикалық ситуация болған жағдайда тәрбие әдісі мен тәсілі бірін - бірі алмастыра алады.

Кейбір педагогикалық мәселені шешуде тәрбие тәсілін тәрбие әдісі ретінде қолдануға болады.

Тәрбие әдісінің өз алдында жеке бір бөлігіне тәрбие құралдары жатады.

Барлық тәрбие әдістері бірін - бірі толықтырып, ықпал етудің толық мүмкіндігін туғызуы керек.

Тәрбие әдістерінің жіктелуі . Тәрбие әдістерін топтастыру, жүйелеу, жіктеу, бөлу өте күрделі мәселе. Әр әдістің өзіндік ерекшелігі болады. Осыған байланысты педагогикада тәрбие әдісінің заңдылығы мен мәнін ашатын көлемді ғылыми қор жинақталған. Тәрбие әдісін жинақтау не үшін қажет. Ол тәрбие әдісін:

жалпы және жеке;
негізгі және кездейсоқ;
теориялық және тәжірибелік ерекшеліктерін айқындауға, бөліп қарауға көмектеседі;
мақсатты түрде әрбір тәрбие әдісін тиімді пайдалануға мүмкіндік жасайды;
әрбір тәрбие әдісінің өзіне тән белгісін және оның ерекшелігін, міндетін оның бір - бірімен байланысын айқындай түседі.

Педагогика ғылыми зерттеушілердің еңбектерінде тәрбие әдісі түрліше топтастырылады. Ғалым педагогтер Н. И. Болдырев, Н. К. Гончаров, Ф. Ф. Королев т. б. тәрбие әдісін классификациялауда сендіру, жаттығу, мадақтау және жазалау әдістерін жеке бөліп қарастырады. Ал, Т. А. Ильина, И. Т. Огородников т. б. тәрбие әдісін топтастыруда сендіру әдісімен қатар оқушылардың іс - әрекетін ұйымдастыру әдісін және олардың мінез - құлықтарын ынталандыру әдістерін қоса қалыптастырады. Г. И. Шукина өзінің оқулығында тәрбие әдістерін қазіргі теориялық негіздерге сүйеніп талдау жасайды. Ю. К. Бабанский, В. А. Сластенин тәрбие әдістерін мынадай төрт топқа бөліп қарастырады.

Бірінші топ - жеке адамның қоғамдық санасын қалыптастыру әдістері (көзқарасы, сенімі, идеясы) .

Екінші топ - іс-әрекеттерді ұйымдастыру, қарым - қатынас жасау және қоғамдық мінез - құлықты қалыптастыру әдістері.

Үшінші топ - іс-әрекет пен мінез - құлықты ынталандыру әдістері.

Төртінші топ - іс-әрекетке бақылау жасау, өзін - өзі бақылауды ұйымдастыру және баға беру әдістері. Сонымен әр топтағы көрсетілген тәрбие әдістері екі жақты тәрбие әдістерін сипаттайды: бір жағынан бұл әдістер жеке адамның әлеуметтік адамгершілік ережелерді саналы меңгеруіне ықпал жасауды көздейді. Екінші жағынан, тәрбиеленушілердің әр түрлі іс - әрекетте, мінез - құлықта қарым - қатынас жасауда белсенді азаматтық позицияда болу қажеттігінен туындайды.

Тәрбие әдістерінің түрлері

№

Тұлғаның ақыл-ойын қалыптастыру әдістері

Анықтамасы

№: 1

Тұлғаның ақыл-ойын қалыптастыру әдістері: Әңгіме

Анықтамасы: бұл адамгершілік мазмұны бар нақты деректер мен оқиғалардың эмоцияналды, айқын көрінісі.

№: 2

Тұлғаның ақыл-ойын қалыптастыру әдістері: Этикалық сұхбат

Анықтамасы:

тәрбиеші мен тәрбиеленушінің

пікір алысуға екіжақты кірісуін керек ететін

жүйелі және бірізді әдіс түрі.

№: 3

Тұлғаның ақыл-ойын қалыптастыру әдістері: Пікірталас

Анықтамасы: тәрбиеленушілерді қызықтыратын әр түрлі тақырыптарға арналған қызу пікір сайысы

№: 4

Тұлғаның ақыл-ойын қалыптастыру әдістері: Түсіндіру

Анықтамасы: тәрбиеленушіге эмоцияналды-сөзді әсер ету әдісі.

№: 5

Тұлғаның ақыл-ойын қалыптастыру әдістері: Қоғамдық пікір

Анықтамасы: Тәрбиешінің балаларға қоятын талабы ең алдымен ұжымның талабы екендігін түсіндіру керек. Ал ұжымның талабы жалпы қоғамдық пікірдің көрінісі болып табылады. Сондықтан ұжым жағдайында іс - әрекетті ұйымдастыру және мінез - құлықты қалыптастыруда қоғамдық пікірді туғызу негізгі әдістің бірі болып табылады.

№

Іс-әрекетті

ұйымдастыру

әдістері

Анықтамасы

№: 1

Іс-әрекеттіұйымдастыруәдістері: Жаттығу

Анықтамасы: автоматты түрде талап, әрекетті көп қайталап орындаудан болатын тәрбиенің тәжірибелік әдісі.

№: 2

Іс-әрекеттіұйымдастыруәдістері: Талап

Анықтамасы: бұл тәрбиеленушілердің белгілі бір іс-әрекетін тежеп не ынталандырып, жекелей қарым-қатынаста жоғарылайтын, баланың белгілі бір қасиеттерінің көрінуіне себепші әсер ететін әдіс.

№: 3

Іс-әрекеттіұйымдастыруәдістері: Үйрету

Анықтамасы: пәрменді жасалынатын дағдыландыру.