Мектеп дейінгілердің оқу-танымдық әрекетінің ерекшеліктері

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі

Семей қаласындағы Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті

«Педагогика» факультеті

СӨЖ №1

Мектеп дейінгілердің оқу-танымдық әрекетінің ерекшеліктері

Орындаған: п-223 топ студенті

Әлімбаева Арай

Тексерген: Көшкімбаева Р. Х.

Семей

2015ж

Жоспар:

Мектеп дейінгі балалардың танымдық дамулары.

Танымдық процестер жайлы тусінік
Нәрестелік кезеңге жалпы сипаттама және нәрестелік кезеңдегі танымдық процестер дамуы

Танымдық сферасының компоненттері.

Мектеп жасына дейінгі балалардың танымдық сферасының компоненттері

Танымдық процестер жайлы тусінік

Танымдық процестерге түйсік, қабылдау ойлау, сөйлеу және қатынас, қиыл, ес кіреді. Сыртқы дүние заттары мен құбылыстарының жеке қасиеттерiнiң сезiм мүшелерiне тiкелей әсер етуiнен пайда болған мидағы бейнелердi түйсiк деп атайды. Түйсiк арқылы заттардың түсiн, иiсiн, дәмiн, қатты жұмсақтығын, кедiр-бұдырлығын т. б. осы секiлдi қасиеттерi ажыратылады.

Нәрестелік кезеңге жалпы сипаттама

Нәрестенің дүниеге келген күнінен бастап, 28-күнге дейінгі уақыт аралығы осылай аталады. Бұл кезде жаңа туған нәрестенің барлық мүшелері және мүшелер жүйесі өз алдына (анасының ағзасына байланыссыз) қызмет атқарып, өзара іс-әрекет жасайды. Мысалы, жылуды реттей алады. Тынысалу, ему, көзін жыпылықтату және басқа рефлекстерді өздігінен «іске қосады». Сондықтан бұл уақыт аралығы нәрестелік кезең деп жеке карастырылады. Нәрестелік кезеңде нәресте қарқынды өседі. Қозғалыс әрекеттері дамиды: мойыны бекиді, отырады, еңбектейді, жүруге талпынады. Бұл кезеңде сүт тістері шыға бастайды, жеке сөздерге тілі келеді. Омыртқа бағанында иілімдер пайда болады. Қол-аяқ бұлшыкеттері де дами бастайды. Нәресте денесін шынықтыруға жүйелі түрде шомылдырудың және таза ауада серуендеудің маңызы зор. Нәресте денесін де, мінез-құлығын да дамытуда қайталау және жүйелілік ережелерін есте сақтау қажет. Мұның бәрі де тамақтануға, ұйкыға және т. б. байланысты шартты рефлекстердің дұрыс қалыптасуына септігін тигізеді.

Нәрестелік кезеңдегі танымдық процестеріне:

Қарапайм түстерді ажырыта алу үш айлығында болады. Ол генетикалық қан арқылы беріледі;
Балалардың көз тоқтатуы алдымен горизонтальды жатқан затқа көз тоқтадады. Одан кейін бала вертикальды затқа қарады;
2-3 айда балалар таныс және таныс емес адамдарды ажырата бастайды;
3-4 айда бала таныс емес адамдармен қарым-қатынасқа түскісі келмейді себебі, бірді-бір сегіз айында көру аймағыазайады;
Ассоциациалық ес-байланыс 2 жаста аяқталады, бір сөздің орнына екінші сөз пайдалану бастапқы сөз еске түсуі, яғни көру, есту екі жаста аяқталады;
Бағдарлау зерттеу әрекеті жүзеге асырылады сөйлеуге келетин болсақ бірінші дыбыс шығарады, 2-3 айда гуілдейді, содан кейін былдыр пайда болады, 9-10 айда алғашқы сөз пайда болады;
Заттар мен қарым-қатынас 7-10 айында болады.

“Жандану кешені” танымдық дүниенің дамуы. Дүниеге келген кезде көру және есту анализаторлары толыққанды қалыптаспаған, бірақ қақынды даму үстінде болады. 2-3-ші аптада діріл түйсігі арқылы есту, 3-4 айда көру шоғырланады.

Эмоционалдық дүниенің дамуы. Үштен жеті аптаға деінгі жаста балада «жандану кешені» пайда болады: анасын немесе басқа жақын адамды көргенде күлу, қозғалыс реакциялары, вокализация.
«Жандану кешені»балада алғашқы қарым-қатынасқа деген әлеуметтік қажеттіліктің пайда болғанын білдіреді. Берілген сапа - бұл баланың қалыпты психикалық дамуының алғашқы белгісі.

Нәрестенің тілдік қарым-қатынасы. Нәрестелік кезеңде сөйлеу қабілетінің дамуы басталады. Алғашқы жарты жылдықта сөзді есту қалыптасады, ал баланың өзі қуанышты сәттерде дыбыстар шығарады, оны «уілдеу» деп атайды. Екінші жарты жылдықта көбінесе баланың әрекетімен байланысты қайталанушы дыбыстар пайда болады. Әдетте мағыналы ыммен былдырлай бастайды, бірінші жылының соңында бала үлкендер айтатын 10-20 сөзді түсінеді және өзінің алғашқы бірнеше сөздерін айта бастайды.

Нәрестенің зейіннің дамуы. Бала Туғаннан бастап бірден зейіні реакциядан көрінеді. Ол әсіресе бірден шыққан дыбысқа, тым ашық түстен қашады. 1 айлық балада «бұл не?» рефлексі пайда болады. Егер бұндай рефлекс жануарда болса, тек биологиялық функция түрінде болады. Бұл рефлекс балаға мәнді бөлуге, оны тануға, онымен қарым-қатынаста болуға мүмкіндік береді. Қарапайым зейінге бала өзінің анализаторларын тоқтатып қабылдай алады. Нәресте 2-3 аптадан кейін орташа дыбыс пен қатты дыбысты, қозғалысты байқайды. Нәресте туғанда әрине оған айтқанды түсінеді, тыңдайды. Нәресте бір айдың аяғында жай емес заттарға көңіл аударады. Нәресте 2-3 айдан кейін анасының белгілерін байқап, онымен қатынаста бола бастайды. Зейіннің дамуы затты ұғып, түсінуге мүмкіндік береді. Нәрестеге 6 ай болғанда тітіркену «бұл не?» «онымен не істеуге болады?» ауысады. Енді бала тек затты емес, оның сынын, оның әсерін реттейді және ол бір уақытта кей затқа зейінін шоғырландырады. Мысалы: шарды қорабқа салады, бір шарды екінші шарға ауыстарады. Нәрестелік зейінге дамушы ерекшеліктерін көрсетеміз.

Нәрестелік шақтағы зейіннің дамуының ерекшеліктері:

Бала тұрақтылығын пән іс-әрекеттің айналымдағы ұлғаюы;
Үлкендердің қиын емес құрылымдарын тұрақтылық арқылы орындау;
Сөйлемде және сөйлегенде дұрыс жеткізе білу;
Сөздіктің ықпалымен өзінің көңілін зейінінің дамуын реттейді;
Баланың зейіні әлсіз тұрақталған, кейбір жағдайда қиындықтар бақылағанда тұрақсыз, бірақ оның көлемі көп емес.

Нәресте есі. Нәрестенің танымдық дамуы оның психикасында ес-зерденің аса қарапайым тетіктерінің қалыптасуынан кейін басталады. Алғашында тану пайда болады. 3-4 айында ол үлкен адамның оған көрсеткен ойыншығын таниды. 4 айлық бала өзіне таныс затты таныс емес заттан ажырата алады.

Нәрестенің эмоциялық сезімі. Нәрестенің сезімінің дамуы күнделікті өмірде берілетін тәрбие жағдайының әсерінен басқа да психикалық үдерістерімен қатар дамып отырады. Жаңа туған балаларды тек қана шартсыз рефлекторлық сезім реакциялары, мысалы, кенеттен жағдайдың өзгеруіне байланысты қатты дыбыстан тепе-теңдігін жоғалтады, қатты қорқып кетсе қорғаныс рефлексі жылау түрінде көрінеді.

Мектеп жасына дейінгі балалардың танымдық сферасының компоненттері

Мектеп жасына дейінгі балалардың танымдық сферасының үш компоненттері бар:

1. Танымдық, психикалық процестер: қабылдау, зейін, қиял, есте сақтау, ойлау (көрнекі- әрекетті, көрнекі- обрады, логикалық) және ойлау операциялары - анализ, синтез, жалпылау, жіктеу, салыстыру.

2. Ақпараттық - таным әлеміндегі жолында жиналған тәжірибе мен жетістіктерді қосады.

3. Қарым-қатынас - жеке объектіге, затқа, құбылыстар мен оқиғаларға жинақталған эмоциональды реакциялардың сезімдік - эмоциональды тәжірибесі.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.