Түйелердің ет өнімділігі және етті өндіру технологиясы

I. Кіріспе.
II. Негізгі бөлім
2.1. Түйе өсіру шаруашылығы
2.2. Түйені көбейту
2.3. Түйенің ет өнімділігі
III. Қорытынды бөлім
IV. Қолданылған әдебиеттер тізімі

Түйе өсіріп, одан өнім өндіру – еліміздегі мал шаруашы¬лы¬ғының дәстүрлі салаларының бірі.Қазақстанда бұл саланың тарихи дамуына жайылымдық жерлердің жартысынан астамын шөл және шөлейт алқаптардың алып жатуы себеп болған секілді. Өйткені, түйе – шөлге өте шыдамды түлік түрі. Қазақ халқы еті мен сүті әрі тағам, әрі шипалы дәру, жүні киім, өзі сенімді көлік болған қасиетті жануарды төрт түліктің төресі санаған.
Түйе түлігі негізінен жайылымда бағылып, күтімді, құнарлы азық пен жылы қора-жайды аса қажет етпейтіндіктен, басқа малдарға қа¬рағанда тиімді түлік түрі болып табылады. Түйе шаруашылығына орынды жұмсалған қаржы 5-6 есе¬ге дейін табыс әкелетіндігі ғылы¬ми-өндірістік тәжірибелерде дәлелденген.
Түйе өсіріп, одан өнім өндіру – еліміздегі мал шаруашы¬лы¬ғының дәстүрлі салаларының бірі.

1. Қазақтың этнографиялық категориялар, ұғымдар мен атауларының дәстүрлі жүйесі. Энциклопедия. - Алматы: 2011.
2. Т. Мұсақұлов,Орысша-қазақша түсіндірмелі биологиялық сөздік І-том қазақ мемлекет баспасы, Алматы — 1959
3. ҚазақЭнциклопедиясы, 8 том

Пән: Ет, сүт, шарап өнімдері
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі Семей қаласындағы Шәкәрім атындағы Мемлекеттік университеті

БАӨЖ

Тақырыбы: Түйелердің ет өнімділігі және етті өндіру технологиясы

Орындаған: Мадьярова Ш.Т.
Тексерген: Қорабаев Ж.З.
Топ: ТЖ - 305

Семей қаласы 2015 жыл
Жоспар:
I. Кіріспе.
II. Негізгі бөлім
2.1. Түйе өсіру шаруашылығы
2.2. Түйені көбейту
2.3. Түйенің ет өнімділігі
III. Қорытынды бөлім
IV. Қолданылған әдебиеттер тізімі

Түйе өсіріп, одан өнім өндіру - еліміздегі мал шаруашы - лы - ғының дәстүрлі салаларының бірі.Қазақстанда бұл саланың тарихи дамуына жайылымдық жерлердің жартысынан астамын шөл және шөлейт алқаптардың алып жатуы себеп болған секілді. Өйткені, түйе - шөлге өте шыдамды түлік түрі. Қазақ халқы еті мен сүті әрі тағам, әрі шипалы дәру, жүні киім, өзі сенімді көлік болған қасиетті жануарды төрт түліктің төресі санаған.
Түйе түлігі негізінен жайылымда бағылып, күтімді, құнарлы азық пен жылы қора-жайды аса қажет етпейтіндіктен, басқа малдарға қа - рағанда тиімді түлік түрі болып табылады. Түйе шаруашылығына орынды жұмсалған қаржы 5-6 есе - ге дейін табыс әкелетіндігі ғылы - ми-өндірістік тәжірибелерде дәлелденген.
Түйе өсіріп, одан өнім өндіру - еліміздегі мал шаруашы - лы - ғының дәстүрлі салаларының бірі.Қазақстанда бұл саланың тарихи дамуына жайылымдық жерлердің жартысынан астамын шөл және шөлейт алқаптардың алып жатуы себеп болған секілді. Өйткені, түйе - шөлге өте шыдамды түлік түрі. Қазақ халқы еті мен сүті әрі тағам, әрі шипалы дәру, жүні киім, өзі сенімді көлік болған қасиетті жануарды төрт түліктің төресі санаған.
Түйе түлігі негізінен жайылымда бағылып, күтімді, құнарлы азық пен жылы қора-жайды аса қажет етпейтіндіктен, басқа малдарға қа - рағанда тиімді түлік түрі болып табылады. Түйе шаруашылығына орынды жұмсалған қаржы 5-6 есе - ге дейін табыс әкелетіндігі ғылы - ми-өндірістік тәжірибелерде дәлелденген.
Түйе сүтінен дайындалатын шұбаттың дәмдік, сусындық, шипалық қасиеттері ертеден-ақ белгілі. Әрі сиыр сүтіне қарағанда бактерицидтік қасиеті жоғары болғандықтан, ұзақ мерзімге сақталады (30С ыстықта 24 сағатқа дейін ашымайды). Дәрігерлердің бақылауы шұбатты тұрақты пайдаланатын адамдардың туберкулезбен мүлдем ауырмайтындығын көрсеткен. Сонымен бірге, асқазан ауруларын да шұбатпен емдеудің жақсы нәтиже беретіндігі белгілі. Қос өркешті інгеннен тәулігіне майлы - лығы 5,5-7,0 пайызды құрайтын 4-6 литр, ал бір маусымда 1200 литр сүт өндіріледі. Дара өркешті таза тұқымды аруана маясы - нан бір тәулікте майлылығы 3,5-4,2 пайыз болатын 12-15 литр, ал бір маусымда 3500 литр сүт өндіруге болады.
Түйе малынан сапалы ет өнді - ріледі. Тағамдық қасиеті және құнар - лылығы бойынша түйе еті сиыр етімен деңгейлес. Өзіндік құны арзан түйе етін өндірудің бас - ты жолы түйені жайып-семірту екен - дігі ғылыми-өндірістік тәжі - ри - белердің нәтижесінде дәлелденді.
Түйені өсіру. Түйе - сүтқоректі жануар. Қазақстанда түйенің байырғы тұқымы болып табылатын қазақтың қосөркеш түйесі бактриан немесе қолға үйренген жануар ретінде белгілі бірөркешті дромадер (аруана) кең тараған. Түйе жазда өре, қыста қора секілді ең кең орында өмір сүреді. Ең бас - тысы қолданылатын орын таза, түйелер ылғалға өте сезімтал болғандықтан сыз өтпейтін болуы керек. Сауу, су беру, түйе жүнін қырқу автоматтандырылған болса, одан әрі түйе асырау айтарлықтай жеңілдей түседі.
Түйелер 20 жылға дейін өмір сүреді. Қалың терісі күндізгі қа - пы - рықтан және түнгі суықтан қор - ғануға арналған. Әрбір түрі даму мен дене бітімінің өзіндік ерек - шеліктеріне ие. Ересек түйелердің таза - салмағы орта есеппен 600-630 кг. тартады, бір түйеден орта есеп - пен 5 кг. жүн қырқылады.
Түйелер көктемгі және күзгі жайылымдарда тез қоңданады. Етті бағыттағы түйе өсіруді ең алдымен шұбат өндіру ісімен ұштастырған жөн. Міне, осы ет бағытында қазақтың қос өркешті түйесімен қатар, олардың інгендерін қалмақ және түркімен түйе бурасымен шағылыстыру арқылы алынған будандарды барынша көптеп өсіру тиімді болып табылады. Будан буыршындар салмағы жергілікті түйе төлдерінен 80-120 килоға артық болады. Жайылымда семіртілген құнанша, дөненше буыршындардың сойыс шығымдылығы 51,7-52,5 пайызға, ірі сақа түйелерде бұл көрсеткіш 55-58 пайызға жетеді.
Түйелердің салмағы жыл маусымына байланысты өзгеріп отыратындықтан, көктемде жайып семіртілген сақа буралар мен інгендерді маусым-шілде, ал жас буыршындарды қараша-желтоқсан айларында етке өткізген орынды. Асылдандыру жұмыстарында тұқым жақсартушы ретінде пайдалану мақсатында ірілігі мен ет өнімділігі бойынша қос өркешті түйелер арасында, ТМД елдерінде ғана емес әлемде ерекше орын алатын қалмақ бактрианы қолданылуда. Тұқым мен типаралық жұптастырудан алынған 1 жасар тайлақтар таза тұқымды тұстастарымен салыстырғанда, тірідей салмағы бойынша 15-20 пайызға басым болады.
Түйе азығы. Жыл бойы түйелер өрісте, жердегі шөппен азықтанады, түйе тікенектер мен жантақтардан басқа да түрлі өсімдіктерді жей - ді, ал қыста оларды пішенмен қорек - тендіреді. Қатты жемді қорыту түйе үшін сөз емес. Түйені қыста тәу - лігіне бір рет, жазда екі рет суарады. Олар 10 минут ішінде 13 шелек су ішеді.
Көбейту. Түйені көбейту - мал шаруашылығында экономикалық ең тиімді сала. Түйелерде екі жылда бір рет бір бота туады.
Екі өркешті түйенің буаздығы, ал боталарды сүтпен емізу ұзақтығы 6 ай, көбею кезеңінің басталуы 3-5 жас. Бір өркешті түйенің буаздық уақыты 12-14 айды құрайды, ботасын емізу ұзақтығы - 5-6 ай, аталығының көбеюге жетілуі - 4-6 жас, ұрғашыларынікі - 3 жас.
Түйенің 100 аналығынан орта есеппен 34-37 бас төл алуға бо - лады. Түйе өсуді 7 жаста тоқ - тата - ды. Салқын күндері боталар - ды аналықтарынан бөлек жылы қораларда ұстайды және қоректендіру үшін оларға тәулігіне 6-7 рет жібереді.
Түйе өнімдерін өткізу. Түйе - лерді өсіруден алынатын өнімдерді (шұбат, жүн, ет, май, ірімшік, тері) Қазақстан нарығында сатып өткізуге болады. Түйе сүті ерекше дәмге ие. Ұзақ сақталады. Оны авитаминозда, туберкулезде, қант диабетінде, қан аздықта, созылмалы гастритте, колитте және басқа да бірқатар ауруларда пайдалану ұсынылады.
Түйені асырауға барлық шығыс - тарды тек жүн сатудың өзімен ғана ақтап алуға болады. Бірақ, түйеден жүннен басқа өнімдерден де көл көсір табыс алынады. Оның еті, сүті, терісі де бағалы. Түйе - далалы шөлейт жерлерде таптырмайтын жүк көлігі.
Түйе өсіруге жұмсалатын шығындар:
Екі түйе сатып ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.