Мұғалімдер мен мектеп қызметкерлерінің мектептегі бірлесе жүргізетін жұмыстары
1. Жалпы білім беру мектептеріндегі оқу.тәрбие процессінің гигиенасы.
2. Мектепке дейінгі мекемелердің жоспарлануы мен құрылысын салу.
3. Сабақ кестесін жасауға қойылатын негізгі гигиеналық талаптар.
4. Балалар мен жасөспірімдер организмінің өсу және даму заңдылықтары, олардың гигиеналық маңызы.
2. Мектепке дейінгі мекемелердің жоспарлануы мен құрылысын салу.
3. Сабақ кестесін жасауға қойылатын негізгі гигиеналық талаптар.
4. Балалар мен жасөспірімдер организмінің өсу және даму заңдылықтары, олардың гигиеналық маңызы.
Мектептегі оқу сабақтары әрбір сыныпқа арналып жасалған сабақ кестелеріне сәйкес жүргізіледі. Оқушылардың қызмет қабілетінің дұрыс болуы, негізінен, гигиеналық тұрғыдан дұрыс жасалған сабақ кестесіне байланысты болады. Бірақ, сабақ кестесін құрастыруда негізге алынатын мектептегі пәндердің қиындық дәрежесі, оларды өзгерте салуға немесе қатал регламент жасауға келе бермейтін, көптеген нақты факторлаға байланысты болып келетіндіктен сабақ кестесін дұрыс жасау оңай емес.
Балалар мен жасөспірімдерге арналған мекемелердің жоспарлануы мен құрылысын салудың негізгі ережелері
Ескертпелі санитарлық бақылаудың кезеңдері.
Балалар мен жасөспірімдерге арналған мекемелердің жоспарлануы мен құрылысын салудың негізгі ережелері
Ескертпелі санитарлық бақылаудың кезеңдері.
• Неменко Б.А. Оспанова Г.К Балалар мен жасөспірімдер гигиенасы(Оқулық).- Алматы 2002.344б.
• Кучма В.Р. Гигиена детей и подростков., М., Медицина, 2004.
• Кучма В.Р. Гигиена детей и подростков., М., Медицина, 2004.
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
СӨЖ
Тақырыбы:Мұғалімдер мен мектеп қызметкерлерінің мектептегі бірлесе жүргізетін жұмыстары
Орындаған:Закерхан.С
Топ:МО-401
Тексерген: Кунанбаева Н.С
Семей 2015
ЖОСПАР
1. Жалпы білім беру мектептеріндегі оқу-тәрбие процессінің гигиенасы.
2. Мектепке дейінгі мекемелердің жоспарлануы мен құрылысын салу.
3. Сабақ кестесін жасауға қойылатын негізгі гигиеналық талаптар.
4. Балалар мен жасөспірімдер организмінің өсу және даму заңдылықтары, олардың гигиеналық маңызы.
Жалпы білім беру мектептеріндегі оқу-тәрбие процессінің гигиенасы
Мектептегі оқу сабақтары әрбір сыныпқа арналып жасалған сабақ кестелеріне сәйкес жүргізіледі. Оқушылардың қызмет қабілетінің дұрыс болуы, негізінен, гигиеналық тұрғыдан дұрыс жасалған сабақ кестесіне байланысты болады. Бірақ, сабақ кестесін құрастыруда негізге алынатын мектептегі пәндердің қиындық дәрежесі, оларды өзгерте салуға немесе қатал регламент жасауға келе бермейтін, көптеген нақты факторлаға байланысты болып келетіндіктен сабақ кестесін дұрыс жасау оңай емес.
Балалар мен жасөспірімдерге арналған мекемелердің жоспарлануы мен құрылысын салудың негізгі ережелері
Ескертпелі санитарлық бақылаудың кезеңдері. Балалар мен жасөспірімдер гигиенасы бөліміндегі санитарлық дәрігердің жаңадан салынатын нысандарға ескертпелі сани-тарлық бақылау жүргізуі маңызды орын алады. Бұл жұмыстың мақсаты - өсіп келе жатқан балаларға білім беріп, тәрбиелеуге арналған мекемелердің құрылысын салуда және олардың жобасын жасау кезеңдерінде жіберілетін гигиеналық қателіктерден сақтандыруға арналған.
Ескертпелі санитарлық бақылау жүргізген кезде төменде көрсетілген құжаттар басшылыққа алынады:
* Қазақстан Республикасының Конституциясы (1995, 2011 толықтырулар еңгілілді);
* ҚР Халықтың денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралың кодексі (18.09.2009);
* Приемка в эксплуатацию законченных строительных объектов. Основные положения. СНиП 3.01.04- 87;
* ҚР "Еңбекті қорғау туралы заңы";
* Мемлекеттік стандарттар, нормалар мен ережелер (ГОСТ, ҚНмЕ, ВСН, ОСТ, СанНмЕ т.б.);
* Кәсіпорындар, ғимараттар мен имараттар құрылысының жобалау - сметалық құжаттарын әзірлеу, келісу, бекіту тәртібі мен құрамы туралы нұсқау ҚР ҚНмЕ 1.02.01- 2001;
* Қазақстан Республикасының аумағындағы тұрғын ғимараттарда бөлмелерді қайта құрылымдауға (қайта жоспарлауға, қайта жабдықтауға) арналған рұқсат ететін рәсімдердің өту ережесі РК.ҚР ЕР 1.03.01 - 2001
Жобалауға және құрылыс жағдайына ескертпелі санитарлық бақылау жүргізу жұмыстары төменде көрсетілген кезеңдермен жүргізіледі:
Құрылысы салынатын объектлердің техникалық-экономикалық негіздерін (ТЭН) немесе техникалық-экономикалық есептеулерін (ТЭЕ) қарастыру;
* Құрылыс объектлерін салуға арналған жер учаскесін таңдап алу;
* Құрылыс жобасына санитарлық сараптама жасау;
* Құрылыс жұмыстарының барысына бақылау жүргізу.
* Объектіні қабылдап алуға қатысу.
Бақылау жүргізетін адамдар өзінің қоғамға көзқарасын және орындаушылардың заң алдында жауапкершілігін реттеп отыратын құқықтық құжаттардың талабын сақтағанда ғана ескертпелі санитарлық бақылау мен инженерлік-жобалық жұмыстардың сапасы жоғары болады.
Негізгі жағдайлар:
Жобаның берілген уақытта дайын болуына, оны қажетті сапамен қамтамасыз етуге және сметалық құнын дұрыс анықтауға жоба жасаушы жауап береді. Тапсырыс берушінің қойған талабы бойынша ол жобада көрсетілген барлық кемшіліктерді өз есебінен жоюы керек;
Жобалауға қажетті негізгі мәліметтерді беру уақытын созып жібергеніне жобаға тапсырыс беруші жауап береді;
Жобалық жұмыстың орындалу уақытының бұрмалануына жоба жасаушы жауап береді.
Құрылыс салу үшін, құрылыс алаңдарын таңдау және соған сәйкес алдын-ала жасалған шешімдердің келісімге салынуының толықтығына тапсырыс беруші жауап береді;
Жоба құжаттарының қолданылып жүрген мемелекеттік санитарлық нормалар мен ережелерге сәйкестігін анықтау үшін оның санитарлық бақылау орнымен келісіміне жобаның бас инженері (архитектор) жауап береді. Ең жақсы жобалық шешімдер қабылдау, жобаны қорғау, құрылысқа авторлық бақылау жүргізу т.с.с. жұмыстары да осы бас инженердің (архитектордың) жауапкершілігінде болады;
Ескертпелі санитарлық бақылау жүргізетін мамандар сараптаманың дұрыстығына және жобаның бекітілуіне тікелей жауап береді. Жер учаскесін бөліп алу, жобаны талдау туралы қорытындылар, санитарлық тексеру актлері заңды құжаттар болып табылады;
СЭС қызметкерінің заңға қайшы келуі, қате қорытынды беру, құрылысқа негізсіз тиым салу немесе рұқсат ету, комиссия мүшесінің объектіні қабылдау актісіне қол қоюдан негізсіз бас тарту т.б. іс-әрекетті заңсыз тоқтатып қою (жоба құжатарын талдаудан бас тарту, құрылыс жұмыстары жүріп жатқан кезде объектіні тексеруге бармау т.с.с.) болып табылады. Бұндай бұрмалаушылықтарға байланысты жауапкершілікке тартудың әртүрлі жолдары бар, тіпті кейбір ерекше жағдайларда қылмысты іс деп қарауға да болады.
Сабақ кестесін жасауға қойылатын негізгі гигиеналық талаптар:
* Әртүрлі іс-әрекеттерді алмастырып отыру;
* Оқу пәндерін күнделікті және апталық қызмет қабілетіне сәйкес бөлу;
* Оқу үрдісін қалыптастырған кезде, міндетті түрде оқушылардың әртүрлі іс-әрекеттері мен демалыстарын рационалды кезектестіруді және қызмет қабілетінің қалыпына келуінің классикалық қисық сызығын (25 сурет) ескеру қажет.
Оқу пәндері, іс-әрекеттің қиындығының сипатына, бірінші және екінші сигналдық жүйеге түсетін жүктемелердің дәрежесіне және осы жүктемелердің статикалық және динамикалық компоненттерінің қатынасына байланысты әртүрлі болып келеді. Оқу күнінің басында, оқушылардың қызмет қабілеті жоғары болып тұрған кезде, негізінен екінші сигналдық жүйеге жүктеме түсіретін (әдебиет, математика, шет тілдері т.б.), яғни, сөзбен айтуға, ойлануға арналған сабақтарды қойған дұрыс. Оқу күнінің соңына қарай, яғни, жұмыс өнімділігі азайған кезде сабақ кестелеріне нақты заттар, образдар арқылы, яғни ауызша айтқаннан көрі жеңілірек қабылданатын (сурет салу, сызу, бастауыш сыныптарда аппликация, жапсыру т.б.) сабақтар қойылғаны дұрыс.
Үлкен ақыл-ой жүктемесін, есте сақтау мен санауды қажет ететін қиын сабақтарды дағдылану қалыптасатын бірінші сабақтарға және қажу басталатын соңғы сабақтарға қоюға болмайды.
Сонымен, мектеп оқушыларының қызмет қаблетін жоғарылатып, олардың ден-саулықтарын сақтап, нығайту үшін ұтымды құрастырылған күнделікті және апталық сабақ кестесі ең тиімдірек гигиеналық шаралардың бірі болып саналады. Өкінішке орай, іс жүзінде әртүрлі себеп-сылтаулармен бұл принцип сақтала бермейді.
Сабақ кестесін ұтымды құрастыруға кедергі келтіретін себептерді объективті және субъективті себептер деп екіге бөлуге болады. Объективті себептерге: оқу сыныптарының жеткіліксіздігі; оқытатын мамандардың жеткіліксіздігі; орын басушылықтар т.с.с. жатады. Субъективті кемшіліктерге, оларды жою үшін материалдық шығын қажет етпейтін: сабақ кестесін құрастырушы адамның білімінің аздығы; сабақ беретін мұғалімдердің сабақтан бос күндері болуы; оқу жүктемесін мұғалімдерге дұрыс бөліп бермеу сияқты жедел түзетуге болатын себептерді жатқызуға болады.
Оқу үрдісінің ұйымдастырылуында сабақ арасындағы үзілістердің регламентациясы, әсіресе олардың ұзақтығының регламенті ерекше маңыз атқарады.
Сабақ арасындағы үзілістер арқылы организмге берілетін демалыстың ұзақтығы, оның функционалдық потенциалдарынң қалыпына келтіру және қызмет қабілетінің қайтарылған деңгейін бекіту сияқты екі фазасын да қамтамасыз ете алатындай мерзімде болуы керек. Егер демалыс ұзақтығы жеткіліксіз болатын болса және жаңадан түсетін жүктеме 1 фазаға келетін болса, онда қызмет қабілеті күрт төмендеп, қажу жоғарылай бастайды.
Сабақ арасындағы үзілістер балалардың іс-әрекетінің түрін өзгертуге, яғни, организмді қимыл-қозғалыстар арқылы сергітуге арналса ғана өзінің міндетін орындайды. Оқушылардың қызмет қабілетін жылдамырақ қалыпына келтіретін ең жақсы демалыс, жақсы көңіл-күйде, таза ауада жасалатын қимыл-қозғалысты ойындар. Мұндай үзілістерді жыл мезгіліне қарамастан, ашық ауада өткізу, балалар организмнің шынығуына ықпал етеді, олардың жоғарғы жүйке жүйесінің қызметін жақсартып, оқу жылындағы, тоқсандағы, аптадағы, оқу күндеріндегі оқу жүктемесінен болатын қажудың дамуын төмендетеді (болғызбайды).
Жалпы білім беру мектептерінде бірінші сынып оқушыларына сабақ арасында ұзақтығы 20 минуттан үзілістер беріледі. 2-11 сынып оқушылары үшін 10 минуттан кіші үзілістер және 2 немесе 3 сабақтардан соң 30 минуттық бір үлкен үзіліс немесе мұндай үлкен үзілістің орнына 2 және 3 сабақтардан соң әрбіреуі 20 минуттан 2 үзіліс беріледі.
Балалар мен жасөспірімдер организмінің өсу және даму заңдылықтары, олардың гигиеналық маңызы
Адам организмі толық ер жетіп, кемеліне келгенге дейін ұзақ өсіп, күрделі даму жолынан өтеді. Осыған байланысты адам өміріндегі 4 кезеңді айыруға болады: құрсақтағы даму, балалық шақ, ер жету және қартаю. Бұл түсінік бойынша өсу дегеніміз, тіндер мен органдардың сан жағынан ұлғаюы, ал, даму дегеніміз олардың сапалы түрде дифференциациялануы мен қызмет қаблетінің жетілуі болып табылады. Құрсақтағы даму мен балалық шақтағы дамуды бір кезеңге біріктіріп, ер жету кезеңі десе де болады, өйткені осы уақытта адамның жыныстық жетілуі, репродукцияға қаблеттілігі және әлеуметтік қызметтерді орындай алу мүмкіндігі қалыптасады.
Адам баласының жыныстық жетілуі, әлеуметтік қызметке жарауынан ертерек қалыптасады яғни біріншісі-13-15, ал екіншісі-17-18 жас аралықтарында жетіледі. Қазіргі кезде қыз балалардың етеккірінің пайда болуының орташа мерзімі 12 жас 7 ай деп алуға болады. Толық ер жету 20-21 жаста деп есептелінеді.
Сәбидің туған күнінен бастап ер жеткенге дейінгі өсу және даму процессінде байқалатын заңдылықтар:
Өсу мен даму қарқынының біркелкі еместігі; Өсу мен даму процессінің біркелкі жүрмейтіндігіне байланысты "баланың жасы" деген сөздің өзін дәлелдеу қажеттігі туады. Осыған байланысты төмендегідей жастарды айыруға болады:
Хронологиялық жас (немесе күнтізбе жасы) - дүниеге келген уақытынан бастап, бақылау жүргізіп отырған күнге дейінгі аралық. Жастың мұндай түрін айыру күнтізбе арқылы анықталатындықтан ешқандай қиындық туғызбайды.
Биологиялық жас. Әрбір сәбидің жеке өсу және даму дәрежесіне байланысты болатын, организмнің морфофункционалдық ерекшеліктерінің жиынтығы. Биологиялық жасты анықтау - бой ұзындығы көрсеткішіне, бой ұзындығының жылдық қоспасына, тұрақты тістердің санына, екінші жыныстық белгілеріне және menarche жасына байланысты жүргізіледі.
Әр түрлі органдар мен жүйелердің өсуі мен дамуының бір мезгілде орындалмауы; Организмнің бір бүтін жүйе екеніне қарамастан, онтогенез процессінде жеке органдар мен жүйелердің өсуі мен дамуы бір мезгілде болмайды (гетерехронды). Жеке органдар мен жүйелердің өсуі мен дамуының гетерохрондылығы қоршаған орта факторларының, балалар мен жасөспірімдердің іс-әрекеттерін жеке нормалаудың ғылыми негізі болып табылады.
Өсу мен даму процессінің жыныстық айырмашылығы (жыныстық ди-морфизм); Жыныстық диморфизм - өсу және жеке функционалдық жүйелер мен бүкіл организмнің даму қарқынының зат алмасу процессінің ерекшелігіне байланысты болады. Мысалы, жыныстық ер жетуге дейін, ер балалардың негізгі антропометриялық көрсеткіштері қыз балаларға қарағанда жоғары болып келеді. Ал керісінше, пубертатты кезеңде қыз балалардың бойының өсу параметрі, салмағы, кеуде шеңбері ер балаларға қарағанда жоғары болады.
Яғни, осы көрсеткіштер балалардың жас-жыныс ерекшелігіне сәйкес бірінші қиылысуы болады. Ал 15 жаста ер балалардың өсу қарқыны үдей түседі де, олардың антропометрлік көрсеткіштері қайтадан қыз балаларға қарағанда жоғары болады. Сөйтіп, екінші қиылысуды анықтауға болады. Бойдың өсуіндегі осы екі қиылысу - дене бітімі дамуының қалыпты жағдайдағы дамуына тән. Сонымен қатар көптеген функционалдық жүйелердің әсіресе бұлшық ет, тыныс алу және жүрек, қан-тамыры жүйелерінің даму қарқынының бірдей жүрмейтіндігі байқалады.
Органдар мен жүйелердің биологиялық ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
СӨЖ
Тақырыбы:Мұғалімдер мен мектеп қызметкерлерінің мектептегі бірлесе жүргізетін жұмыстары
Орындаған:Закерхан.С
Топ:МО-401
Тексерген: Кунанбаева Н.С
Семей 2015
ЖОСПАР
1. Жалпы білім беру мектептеріндегі оқу-тәрбие процессінің гигиенасы.
2. Мектепке дейінгі мекемелердің жоспарлануы мен құрылысын салу.
3. Сабақ кестесін жасауға қойылатын негізгі гигиеналық талаптар.
4. Балалар мен жасөспірімдер организмінің өсу және даму заңдылықтары, олардың гигиеналық маңызы.
Жалпы білім беру мектептеріндегі оқу-тәрбие процессінің гигиенасы
Мектептегі оқу сабақтары әрбір сыныпқа арналып жасалған сабақ кестелеріне сәйкес жүргізіледі. Оқушылардың қызмет қабілетінің дұрыс болуы, негізінен, гигиеналық тұрғыдан дұрыс жасалған сабақ кестесіне байланысты болады. Бірақ, сабақ кестесін құрастыруда негізге алынатын мектептегі пәндердің қиындық дәрежесі, оларды өзгерте салуға немесе қатал регламент жасауға келе бермейтін, көптеген нақты факторлаға байланысты болып келетіндіктен сабақ кестесін дұрыс жасау оңай емес.
Балалар мен жасөспірімдерге арналған мекемелердің жоспарлануы мен құрылысын салудың негізгі ережелері
Ескертпелі санитарлық бақылаудың кезеңдері. Балалар мен жасөспірімдер гигиенасы бөліміндегі санитарлық дәрігердің жаңадан салынатын нысандарға ескертпелі сани-тарлық бақылау жүргізуі маңызды орын алады. Бұл жұмыстың мақсаты - өсіп келе жатқан балаларға білім беріп, тәрбиелеуге арналған мекемелердің құрылысын салуда және олардың жобасын жасау кезеңдерінде жіберілетін гигиеналық қателіктерден сақтандыруға арналған.
Ескертпелі санитарлық бақылау жүргізген кезде төменде көрсетілген құжаттар басшылыққа алынады:
* Қазақстан Республикасының Конституциясы (1995, 2011 толықтырулар еңгілілді);
* ҚР Халықтың денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралың кодексі (18.09.2009);
* Приемка в эксплуатацию законченных строительных объектов. Основные положения. СНиП 3.01.04- 87;
* ҚР "Еңбекті қорғау туралы заңы";
* Мемлекеттік стандарттар, нормалар мен ережелер (ГОСТ, ҚНмЕ, ВСН, ОСТ, СанНмЕ т.б.);
* Кәсіпорындар, ғимараттар мен имараттар құрылысының жобалау - сметалық құжаттарын әзірлеу, келісу, бекіту тәртібі мен құрамы туралы нұсқау ҚР ҚНмЕ 1.02.01- 2001;
* Қазақстан Республикасының аумағындағы тұрғын ғимараттарда бөлмелерді қайта құрылымдауға (қайта жоспарлауға, қайта жабдықтауға) арналған рұқсат ететін рәсімдердің өту ережесі РК.ҚР ЕР 1.03.01 - 2001
Жобалауға және құрылыс жағдайына ескертпелі санитарлық бақылау жүргізу жұмыстары төменде көрсетілген кезеңдермен жүргізіледі:
Құрылысы салынатын объектлердің техникалық-экономикалық негіздерін (ТЭН) немесе техникалық-экономикалық есептеулерін (ТЭЕ) қарастыру;
* Құрылыс объектлерін салуға арналған жер учаскесін таңдап алу;
* Құрылыс жобасына санитарлық сараптама жасау;
* Құрылыс жұмыстарының барысына бақылау жүргізу.
* Объектіні қабылдап алуға қатысу.
Бақылау жүргізетін адамдар өзінің қоғамға көзқарасын және орындаушылардың заң алдында жауапкершілігін реттеп отыратын құқықтық құжаттардың талабын сақтағанда ғана ескертпелі санитарлық бақылау мен инженерлік-жобалық жұмыстардың сапасы жоғары болады.
Негізгі жағдайлар:
Жобаның берілген уақытта дайын болуына, оны қажетті сапамен қамтамасыз етуге және сметалық құнын дұрыс анықтауға жоба жасаушы жауап береді. Тапсырыс берушінің қойған талабы бойынша ол жобада көрсетілген барлық кемшіліктерді өз есебінен жоюы керек;
Жобалауға қажетті негізгі мәліметтерді беру уақытын созып жібергеніне жобаға тапсырыс беруші жауап береді;
Жобалық жұмыстың орындалу уақытының бұрмалануына жоба жасаушы жауап береді.
Құрылыс салу үшін, құрылыс алаңдарын таңдау және соған сәйкес алдын-ала жасалған шешімдердің келісімге салынуының толықтығына тапсырыс беруші жауап береді;
Жоба құжаттарының қолданылып жүрген мемелекеттік санитарлық нормалар мен ережелерге сәйкестігін анықтау үшін оның санитарлық бақылау орнымен келісіміне жобаның бас инженері (архитектор) жауап береді. Ең жақсы жобалық шешімдер қабылдау, жобаны қорғау, құрылысқа авторлық бақылау жүргізу т.с.с. жұмыстары да осы бас инженердің (архитектордың) жауапкершілігінде болады;
Ескертпелі санитарлық бақылау жүргізетін мамандар сараптаманың дұрыстығына және жобаның бекітілуіне тікелей жауап береді. Жер учаскесін бөліп алу, жобаны талдау туралы қорытындылар, санитарлық тексеру актлері заңды құжаттар болып табылады;
СЭС қызметкерінің заңға қайшы келуі, қате қорытынды беру, құрылысқа негізсіз тиым салу немесе рұқсат ету, комиссия мүшесінің объектіні қабылдау актісіне қол қоюдан негізсіз бас тарту т.б. іс-әрекетті заңсыз тоқтатып қою (жоба құжатарын талдаудан бас тарту, құрылыс жұмыстары жүріп жатқан кезде объектіні тексеруге бармау т.с.с.) болып табылады. Бұндай бұрмалаушылықтарға байланысты жауапкершілікке тартудың әртүрлі жолдары бар, тіпті кейбір ерекше жағдайларда қылмысты іс деп қарауға да болады.
Сабақ кестесін жасауға қойылатын негізгі гигиеналық талаптар:
* Әртүрлі іс-әрекеттерді алмастырып отыру;
* Оқу пәндерін күнделікті және апталық қызмет қабілетіне сәйкес бөлу;
* Оқу үрдісін қалыптастырған кезде, міндетті түрде оқушылардың әртүрлі іс-әрекеттері мен демалыстарын рационалды кезектестіруді және қызмет қабілетінің қалыпына келуінің классикалық қисық сызығын (25 сурет) ескеру қажет.
Оқу пәндері, іс-әрекеттің қиындығының сипатына, бірінші және екінші сигналдық жүйеге түсетін жүктемелердің дәрежесіне және осы жүктемелердің статикалық және динамикалық компоненттерінің қатынасына байланысты әртүрлі болып келеді. Оқу күнінің басында, оқушылардың қызмет қабілеті жоғары болып тұрған кезде, негізінен екінші сигналдық жүйеге жүктеме түсіретін (әдебиет, математика, шет тілдері т.б.), яғни, сөзбен айтуға, ойлануға арналған сабақтарды қойған дұрыс. Оқу күнінің соңына қарай, яғни, жұмыс өнімділігі азайған кезде сабақ кестелеріне нақты заттар, образдар арқылы, яғни ауызша айтқаннан көрі жеңілірек қабылданатын (сурет салу, сызу, бастауыш сыныптарда аппликация, жапсыру т.б.) сабақтар қойылғаны дұрыс.
Үлкен ақыл-ой жүктемесін, есте сақтау мен санауды қажет ететін қиын сабақтарды дағдылану қалыптасатын бірінші сабақтарға және қажу басталатын соңғы сабақтарға қоюға болмайды.
Сонымен, мектеп оқушыларының қызмет қаблетін жоғарылатып, олардың ден-саулықтарын сақтап, нығайту үшін ұтымды құрастырылған күнделікті және апталық сабақ кестесі ең тиімдірек гигиеналық шаралардың бірі болып саналады. Өкінішке орай, іс жүзінде әртүрлі себеп-сылтаулармен бұл принцип сақтала бермейді.
Сабақ кестесін ұтымды құрастыруға кедергі келтіретін себептерді объективті және субъективті себептер деп екіге бөлуге болады. Объективті себептерге: оқу сыныптарының жеткіліксіздігі; оқытатын мамандардың жеткіліксіздігі; орын басушылықтар т.с.с. жатады. Субъективті кемшіліктерге, оларды жою үшін материалдық шығын қажет етпейтін: сабақ кестесін құрастырушы адамның білімінің аздығы; сабақ беретін мұғалімдердің сабақтан бос күндері болуы; оқу жүктемесін мұғалімдерге дұрыс бөліп бермеу сияқты жедел түзетуге болатын себептерді жатқызуға болады.
Оқу үрдісінің ұйымдастырылуында сабақ арасындағы үзілістердің регламентациясы, әсіресе олардың ұзақтығының регламенті ерекше маңыз атқарады.
Сабақ арасындағы үзілістер арқылы организмге берілетін демалыстың ұзақтығы, оның функционалдық потенциалдарынң қалыпына келтіру және қызмет қабілетінің қайтарылған деңгейін бекіту сияқты екі фазасын да қамтамасыз ете алатындай мерзімде болуы керек. Егер демалыс ұзақтығы жеткіліксіз болатын болса және жаңадан түсетін жүктеме 1 фазаға келетін болса, онда қызмет қабілеті күрт төмендеп, қажу жоғарылай бастайды.
Сабақ арасындағы үзілістер балалардың іс-әрекетінің түрін өзгертуге, яғни, организмді қимыл-қозғалыстар арқылы сергітуге арналса ғана өзінің міндетін орындайды. Оқушылардың қызмет қабілетін жылдамырақ қалыпына келтіретін ең жақсы демалыс, жақсы көңіл-күйде, таза ауада жасалатын қимыл-қозғалысты ойындар. Мұндай үзілістерді жыл мезгіліне қарамастан, ашық ауада өткізу, балалар организмнің шынығуына ықпал етеді, олардың жоғарғы жүйке жүйесінің қызметін жақсартып, оқу жылындағы, тоқсандағы, аптадағы, оқу күндеріндегі оқу жүктемесінен болатын қажудың дамуын төмендетеді (болғызбайды).
Жалпы білім беру мектептерінде бірінші сынып оқушыларына сабақ арасында ұзақтығы 20 минуттан үзілістер беріледі. 2-11 сынып оқушылары үшін 10 минуттан кіші үзілістер және 2 немесе 3 сабақтардан соң 30 минуттық бір үлкен үзіліс немесе мұндай үлкен үзілістің орнына 2 және 3 сабақтардан соң әрбіреуі 20 минуттан 2 үзіліс беріледі.
Балалар мен жасөспірімдер организмінің өсу және даму заңдылықтары, олардың гигиеналық маңызы
Адам организмі толық ер жетіп, кемеліне келгенге дейін ұзақ өсіп, күрделі даму жолынан өтеді. Осыған байланысты адам өміріндегі 4 кезеңді айыруға болады: құрсақтағы даму, балалық шақ, ер жету және қартаю. Бұл түсінік бойынша өсу дегеніміз, тіндер мен органдардың сан жағынан ұлғаюы, ал, даму дегеніміз олардың сапалы түрде дифференциациялануы мен қызмет қаблетінің жетілуі болып табылады. Құрсақтағы даму мен балалық шақтағы дамуды бір кезеңге біріктіріп, ер жету кезеңі десе де болады, өйткені осы уақытта адамның жыныстық жетілуі, репродукцияға қаблеттілігі және әлеуметтік қызметтерді орындай алу мүмкіндігі қалыптасады.
Адам баласының жыныстық жетілуі, әлеуметтік қызметке жарауынан ертерек қалыптасады яғни біріншісі-13-15, ал екіншісі-17-18 жас аралықтарында жетіледі. Қазіргі кезде қыз балалардың етеккірінің пайда болуының орташа мерзімі 12 жас 7 ай деп алуға болады. Толық ер жету 20-21 жаста деп есептелінеді.
Сәбидің туған күнінен бастап ер жеткенге дейінгі өсу және даму процессінде байқалатын заңдылықтар:
Өсу мен даму қарқынының біркелкі еместігі; Өсу мен даму процессінің біркелкі жүрмейтіндігіне байланысты "баланың жасы" деген сөздің өзін дәлелдеу қажеттігі туады. Осыған байланысты төмендегідей жастарды айыруға болады:
Хронологиялық жас (немесе күнтізбе жасы) - дүниеге келген уақытынан бастап, бақылау жүргізіп отырған күнге дейінгі аралық. Жастың мұндай түрін айыру күнтізбе арқылы анықталатындықтан ешқандай қиындық туғызбайды.
Биологиялық жас. Әрбір сәбидің жеке өсу және даму дәрежесіне байланысты болатын, организмнің морфофункционалдық ерекшеліктерінің жиынтығы. Биологиялық жасты анықтау - бой ұзындығы көрсеткішіне, бой ұзындығының жылдық қоспасына, тұрақты тістердің санына, екінші жыныстық белгілеріне және menarche жасына байланысты жүргізіледі.
Әр түрлі органдар мен жүйелердің өсуі мен дамуының бір мезгілде орындалмауы; Организмнің бір бүтін жүйе екеніне қарамастан, онтогенез процессінде жеке органдар мен жүйелердің өсуі мен дамуы бір мезгілде болмайды (гетерехронды). Жеке органдар мен жүйелердің өсуі мен дамуының гетерохрондылығы қоршаған орта факторларының, балалар мен жасөспірімдердің іс-әрекеттерін жеке нормалаудың ғылыми негізі болып табылады.
Өсу мен даму процессінің жыныстық айырмашылығы (жыныстық ди-морфизм); Жыныстық диморфизм - өсу және жеке функционалдық жүйелер мен бүкіл организмнің даму қарқынының зат алмасу процессінің ерекшелігіне байланысты болады. Мысалы, жыныстық ер жетуге дейін, ер балалардың негізгі антропометриялық көрсеткіштері қыз балаларға қарағанда жоғары болып келеді. Ал керісінше, пубертатты кезеңде қыз балалардың бойының өсу параметрі, салмағы, кеуде шеңбері ер балаларға қарағанда жоғары болады.
Яғни, осы көрсеткіштер балалардың жас-жыныс ерекшелігіне сәйкес бірінші қиылысуы болады. Ал 15 жаста ер балалардың өсу қарқыны үдей түседі де, олардың антропометрлік көрсеткіштері қайтадан қыз балаларға қарағанда жоғары болады. Сөйтіп, екінші қиылысуды анықтауға болады. Бойдың өсуіндегі осы екі қиылысу - дене бітімі дамуының қалыпты жағдайдағы дамуына тән. Сонымен қатар көптеген функционалдық жүйелердің әсіресе бұлшық ет, тыныс алу және жүрек, қан-тамыры жүйелерінің даму қарқынының бірдей жүрмейтіндігі байқалады.
Органдар мен жүйелердің биологиялық ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz