Психикалық аурулар сипаттамасы, ерешеліктері туралы ақпарат

Пән: Психология
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ

“ Экономика, өндірісті ұйымдастыру және менеджмент” пәнінен

БӨЖ №2

Тақырыбы: Амортизация әдістері.

Орындаған: Шалқарова Ж. Ш.

Оқу тобы: ХН-221

Тексерген: Туруспекова А. С.

Семей

2015 ж

Кез-келген өндіріс өз қызметіне құрал-жабдықтарын тартса ғана жүреді, ал ол еңбек заттары және еңбек құралдары болып бөлінеді. Осындағы еңбек құралдары мекеменің негізгі құралдарын құрайды. Ұзақ мерзімді активтер мекемеде бір жылдан артық уақыт әрекет етіп, натуралдық формасын сақтай отырып, өндірген өніміне өзінің құнын амортизация арқылы біртіндеп аударып отыратын объект.

Қоғамдық кәсіпорында ұзақ мерзімді активтердің алатын орнын өндірістік еңбек құралдары мен өндірістік қатынастар арқылы анықтайды. Экономикалық реформа жағдайында барлық ресурстар мен негізгі құралдардың тиімді пайдалануын қадағалауда есептің ролі артуда.

Активтерге амортизация есептеу барысында кәсіби пікірді қолдану бухгалтерлік есептілікке деген қоғамдық сенімді арттыра түседі. Нақты активтер амортизациясын есепке алудың принциптері мен әдістерін жасақтауға отандық және шетелдік зерттеушілер мен ғалымдардың көптеген еңбектері арналған [1] .

Белгілі өндірісі дамыған елдердегі амортизацияны есептеу әдістері арасынан мыналарды бөліп қарауға болады:

Бастапқы құннан сызықтық мортизация;
Нарықтық құннан сызықтық амортизация;
Нысанды қолдану деңгейіне сәйкес амортизация;
Белгілі базалық көлемді есептеуден кейінгі амортизация;
Қалдық құнды есептеуден кейінгі амортизация;
Төтенше амортизация;
Қиын прценттерді қолдануға негізделген амортизация әдісі;
Қызметтік амортизация әдісі;
Пропорционалды тиімділік әдісі және тағы басқалар.

«Негізгі құралдар» қаржылық есептің халықаралық стандартының 22 және 23 пунктіне сәйкес негізгі құралдардың амортазициясын есепке алудың келесі әдістері бар (1 сызба) :

1. Тікелей істен шығару әдісі

2. Өндірістік әдіс

3. Амортизацияны жедел есептеу әдісі

а) куммулятивтік әдіс

б) қалдықты азайту әдісі

1 сызба - Негізгі құралдарды амортизациялаудың әдісі

Соңғы жылдары өндірісті дамытудың басты бағыттары әсерлерінен жаңа экономикалық пропорция қалыптасатын ғылыми-техникалық прогресс болып табылуда. Олар өтем мен жинақтың, жинақ пен инвестицияның қарым-қатынастарының өзгеруімен сабақтасады. Бұл амортизациялық аударымдардың көлемі мен қозғалыс жылдамдығының негізгі капиталдың айналысы және тозу көлемінен ара қашықтықты ұзартуына әкеледі. Бәсекелестік нәтижесінде пайда болған негізгі қорларды жаңарту қажеттілігі амортизациялық аударымдарды алға қарай инвестицияға салу мақсатында жабдықтарды жедел есептен шығаруға мәжбүрлейді. Осылайша, қарқынды ұдайы өндіру жүзеге асырылады [1] .

Соңғы кездері жедел амортизация тәжірибесі Қазақстанда да кең қолданысқа ие болуда.

16 «Негізгі қорлар» ҚЕХС-на сәйкес, негізгі қорларды амортизациялау келесі тәсілдермен жүзеге асырыла алады:

сызықтық;
қалдықты азайту;
тиімді қолдану мерзімі көрсеткіштерінің сомасы бойынша құнды есептен шығару;
құнды өнімнің (жұмыстың) көлеміне пропорционалды есептен шығару.

Амортизацияны есептеу тәсілдерінің бірін негізгі құралдардың біртекті нысандары топтары бойынша қолдану оларды тиімді қолданудың барлық мерзімі ішінде жүргізіледі.

16 ҚЕХС-да жаңадан таңдалған әдіс қаржының есептеме сапасын жақсартуға әкелсе, немесе активтен экономикалық пайда табуды жақсы сипаттайтын болса, амортизация есептеу әдісін жыл сайын қайта қарауға тікелей нұсқау береді. Мұндай өзгерістер № 8 ҚЕХС-на өзгеріс рәсімделеді.

Кәсіпорындарда амортизация есептеу келесі жазбаларда көрсетіледі:

а) өндірістік негізгі құралдар бойынша

Д ^т 8416 «Негізгі құралдар амортизациясы бойынша шығындар»

К ^т 2420 «Негізгі құралдардың тозуы»

б) өндірістік емес құралдар бойынша

Д ^т 7210 «Жалпы және административтік шығындар»

К ^т 2420 «Негізгі құралдар тозуы».

Құнды бірқалыпты есептеу (тікелей) әдісі өте қарапайым және көп тараған әдіс болып табылады. Бұл әдіс бойынша амортизациялық аударым пайдалану мерзімі ішінде бірдей үлеспен есептеліп отырады.

Соңғы кездері, ғылым мен техниканың озық дамыуына байланысты, амортизация есептеудің жеделдетілген әдістері қолданылып жүр. Соның ішінде қалдықты азайту әдісін атап көрсетуге болады.

Бұл әдіс бойынша амортизациялық аударым объектінің жыл басындағы қалдық құнына, амортизация нормасына және жөндеу коэффицентіне байланысты есептеледі. Негізі құралдың құнын, оны пайдалану негізінен, жойылу құнын негізге ала отырып, аталған коэффицент объектіні пайдалану кезеңінің соңында оның құнын жойылу құнына жеткізу үшін қолданылады [2] .

Бұл коэффициент былайша есептелінеді:

Д = П х S / C

мұндағы, Д - амортизация коэффиценті;

П - пайдалану жылының саны;

S - жойылу құны;

С - алғашқы құны;

Тәжірибе жүзінде бұл формула өте сирек қолданылады да тек дөңгелектелген цифрлар ғана қолданылады.

Кәсіпорындағы технологиялық құрылғының жылдық амортизация есептеу нормасы

100 / 12 = 8, 3% пайызды құрайды.

Серіктестіктегі құрылғыны амортизациялауда қалдықты азайту тәсілі қолданылатын болса, оның нәтижесі төмендегідей болады:

1 жыл - 83 250 000 × 8, 3% = 6 909 750,

2 жыл - (83 250 000 - 6 909 750) × 8, 3% =6 336 240,

3 жыл - (76 340 250 - 6 336 240) × 8, 3 % = 5 810 333,

4 жыл - (70 004 010 - 5 810 333) × 8, 3 % = 5 328 175 және т. б. соңғы (12 - ші) жылға дейін.

Жойылу құны құрылғыны қолданудың соңғы 12-ші жылында ғана шегерілетін болады. Егер нысан жойылатын болса, онда оның құнының амортизацияланбай қалған бөлігі жойылу құны болып саналады. Қалдықты азайту әдісі негізі құралдардың алғашқы қызмет ету уақытында максималды амортизациялық құнын істеп шығаруға мүмкіндік береді.

Жеделдетілген әдістің тағы бір түрі кумулятивтік немесе жылдар сомасы (саны) әдісі.

Куммулятивтік әдісті қолдану барысында нысанның алғашқы құны бөлшектің алымына, яғни қолданудың қалдық жылына көбейтіліп, бөліміндегі жылдар сомасының қосындысына (куммулятивтік санға) бөлінеді. Жыл өткен сайын бөлшектің алымы бір санға қысқара береді. бұл әдісті қолданғанда, құрылғыны пайдаланудың алғашқы жылдарында бөлшектің алымы неғұрлым жоғары болады.

Бұл әдістің екі нұсқасы бар. Кестедегі нұсқа азаятын амортизация деп аталады (1 кесте) .

Жылдар

Кумулятивтік сан

Амортизация нормасы

Жыл ішіндегі амортизация сомасы, теңге

Жылдар: 1 жыл

Кумулятивтік сан: 1

Амортизация нормасы: 12 / 78

Жыл ішіндегі амортизация сомасы, теңге: 12 769 230 = (83 250 000 - 250 000) × 12 / 78

Жылдар: 1 кестенің жалғасы

Жылдар: 2 жыл

Кумулятивтік сан: 3 (1 + 2)

Амортизация нормасы: 11 / 78

Жыл ішіндегі амортизация сомасы, теңге: 11 705 128 = (83 250 000 - 250 000) × 11 / 78

Жылдар: 3 жыл

Кумулятивтік сан: 6 (3 + 3)

Амортизация нормасы: 10 / 78

Жыл ішіндегі амортизация сомасы, теңге: 10 641 025 = (83 250 000 - 250 000) × 10 / 78

Жылдар: 4 жыл

Кумулятивтік сан: 10 (6 + 4)

Амортизация нормасы: 9 / 78

Жыл ішіндегі амортизация сомасы, теңге: 9 576 923 = (83 250 000 - 250 000) × 9 / 78

Жылдар: Және т. б.

Кумулятивтік сан:

Амортизация нормасы:

Жыл ішіндегі амортизация сомасы, теңге:

Жылдар: 12 ші жыл (соңғы жыл)

Кумулятивтік сан: 78

Амортизация нормасы: 1 / 78

Жыл ішіндегі амортизация сомасы, теңге: 1 064 102 = (83 250 000 - 250 000) × 1 / 78

1 кесте. Жылдар сомасы бойынша (Кумулятивтік) әдісті қолдана отырып амортизация есептеу

Өндірістік әдіс, активтердің көмегімен өндірілген өнімнің натуралды көмегін пайдалануды ұсынады.

Мысалы: Кәсіпорынға 160. 000 теңгенің құрылғысы келіп, іске қосылды. Құрылғышты пайдалана отырып 320. 000 дана өнім өндірмекші.

Себебі: 1-ші жылы 100. 000 дана;

2-ші жылы 60. 000 дана;

3-ші жылы 90. 000 дана;

4-ші жылы 70. 000 дана;

Амортизация есептемесін келесі кестеден көре аласыздар (2 кесте) :

2 кесте. Өндірістік әдіс бойынша амортизация есептеу

Жылдар

Баланстың жыл басындағы қалдық құны, теңге

Өнім көлемі дана

Амортизация, теңге

Баланстың жыл аяғындағы қалдық құны, теңге

Жылдар: 1

Баланстың жыл басындағы қалдық құны, теңге: 160. 000

Өнім көлемі дана: 100. 000

Амортизация, теңге: 160. 000 х (100 / 320)

Баланстың жыл аяғындағы қалдық құны, теңге: 50. 000

Жылдар: 2

Баланстың жыл басындағы қалдық құны, теңге: 110. 000

Өнім көлемі дана: 60. 000

Амортизация, теңге: 160. 000 х (60 / 320)

Баланстың жыл аяғындағы қалдық құны, теңге: 30. 000

Жылдар: 3

Баланстың жыл басындағы қалдық құны, теңге: 80. 000

Өнім көлемі дана: 90. 000

Амортизация, теңге: 160. 000 х (90 / 320)

Баланстың жыл аяғындағы қалдық құны, теңге: 45. 000

Жылдар: 4

Баланстың жыл басындағы қалдық құны, теңге: 35. 000

Өнім көлемі дана: 70. 000

Амортизация, теңге: 160. 000 х (70 / 320)

Баланстың жыл аяғындағы қалдық құны, теңге: 35. 000

Бұл әдісте амортизация жасалған жұмыс көлемімен өте сәйкес келеді. Бұл әдісте физикалық тозуды немесе актив қызмет ететін кезеңдерге оның құнын максималды аудару факторларының бәріде ескерілмейді.

Халықаралық тәжірибеде қолданылып жүрген әдістердің кейбір түрлеріне тоқтаймыз.

Отандық тәжірибеде жиі кездеспейтін пайыздар есептеу әдісі амортизациялық есептеулер сомасының активтерді пайдаланудан түсетін пайда көлемімен сәйкестіндіру кондепциясын неғұрлым дәл сипаттайды. Бұл әдісте амортизацияны есепту үшін барлық көрсеткіш ретінде кәсіпорын пайдасын пайдаланады [3] .

Мысалы: Серіктестік бағасы 6 млн. теңге тұратын жеңіл жүк машинасын сатып алды. Жүк машинасының пайдасы қызмет ету мерзімі 3 жыл. Кәсіпорын рентабельділігінің нормасы 9, 7%. Көлікті пайданалудан түсетін таза табыс 7200. 000 теңгені (жылына 2400. 000 т) құрайды. Әрі қарай есептеулер келесі кестеде көрсетілген (3 кесте) :

3 кесте. Пайыздық әдіс бойынша амортизация есептеу

Жылдар

Жыл басындағы активтің баланстың құны, теңге

Активтен түскен пайда (пайда нормасы х баланстық пайда), теңге

Амортизация (таза табыс - пайда), теңге

Қор қайтарылуының, %

Жылдар: 3 кестенің жалғасы

Жылдар: 1

Жыл басындағы активтің баланстың құны, теңге: 6. 000. 000

Активтен түскен пайда (пайда нормасы х баланстық пайда), теңге: 6. 000. 000 х 9, 7 = 582. 000

Амортизация (таза табыс - пайда), теңге: 1. 818. 000

Қор қайтарылуының, %: 5820 / 60. 000 = 9, 0

Жылдар: 2

Жыл басындағы активтің баланстың құны, теңге: 4. 182. 000

Активтен түскен пайда (пайда нормасы х баланстық пайда), теңге: 4. 182. 000 х 9, 7 = 405. 654

Амортизация (таза табыс - пайда), теңге: 1. 994. 346

Қор қайтарылуының, %: 405. 654 / 4. 182. 000 = 9, 0

Жылдар: 3

Жыл басындағы активтің баланстың құны, теңге: 2. 187. 654

Активтен түскен пайда (пайда нормасы х баланстық пайда), теңге: 2. 187. 654 х 9, 7 = 212. 000

Амортизация (таза табыс - пайда), теңге: 212. 202

Қор қайтарылуының, %: 212. 202 / 2. 187. 654 = 9, 0

№16 ҚЕХС-де табиғи ресустар реттелмеуіне қарамастан, табиғи ресустар бухгалтерлік есепте негізгі құралдар категориясына жатады.

Мұнай өндірумен айналысатын кәсіпорындар үшін келесі мәселе табиғи ресурстармен байланысты шешіледі.

Табиғатты пайдалану объектілерінің ең негізі ерекшілігі, оларға амортизация есептелмеуімен байланысты. Оларға сарқылу есептеледі, яғни объектіні іске қосқаннан бергі одан алынған пайдалы қазбаның көлемі. Запастардың сарқылуы теңгемен және натуралды бірлікте жүргізіледі.

Кәсіпорын бағасы 5000. 000 теңге тұратын, құрамында 10. 000 тонна мұнайы бар кен орын алды. Егер ай ішінде ол жерден 1000 тонна мұнай өндірілсе, онда бұл айдағы сарқылу 1000 х 100 = 100. 000 теңге.

Сарқылуды келесі жазба арқылы рәсімдеуге болады.

Д ^т «Кен орнының сарқылуы бойынша шығын» - 100. 000 теңге.

К ^т «Табиғи ресурстардың сарқылуы» - 100. 000 теңге.

Кәсіпорынның сарқылуды есептеу кестесін келесі кестеден көреміз (4 кесте) :

4 - кесте. Кәсіпорынның сарқылу әдісі бойынша амортизация есептеу

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.