Шошқа обасы кезіндегі қолданылатын биопреапараттар жайлы

І. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім
1. Шошқа обасы
2. Емі
ІІІ. Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер

Шошқаның обасы (Pestis suum,чума свиней) – аса жұғымтал, жіті байқалғанда өлетеніп, гаморрагиялық диатезбен, ал жітілеу және созылмалы түрде өткенде өкпеннің крупозды, ішектің крупозды-дифтериттік қабынумен ерекшеленетін жұқпалы ауру. Қоздырушысы – European shwinefever pestivirus, құрамында РНҚ бар Togoviridae тұқымдастығына pestivirus туыстастығына жатады. Көлемі 35-40 нм. Тұратын бір типке жатады. А тобына барлық жастағы шошқаларда жіті өтетін індет қоздыратын, қоянға бейімделген және төменгі температурада торша өсінділерінде өсетін вакциналық штаммдар жатады. В тобына жататын штаммдар негізінен торайларды ауыртады, ал басқа топтарда созылмалы немесе телімсіз емес түрін қоздырады. Бұл топтарды бір бірінен ажырату үшін қыздыру арқылы белсенділігін жою әдісін, өзара бейтараптау, иммунофлуоресценция реакцияларын кешенді түрде қолдану және торайларға қойылатын биосынама пайдаланылады. Шошқа обасының вирусы мен сиырдың диареясы вирусының антигендік туыстығы бар.

1. А.В. Жаров, В.П.Шишков, М.С. Жаров “ Патологическая анатомия сельско – хозяйсттвенных животных” М., “Колос ” 2001ж.
2. Ж.Б.Ахметов “ Патологиялық анатомия” Алматы “ Ана тілі”1993ж.
3. Т.Сайдулдин ‘‘Ветеринариялық індеттану „ 1 – кітап. Алиаты 1999 ж
4. Малдәрігерінің анықтамалығы. Алматы “Қайнар „ 1971 ж.
5. Х.С. Жұмабеков. К.Ю. Дербышев, «Жануарлардың патологиялық анатомиясы» Алматы 2011ж

Пән: Ветеринария
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 12 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым Министірліг
Семей қаласының Шәкәрім атындағы Мемлекеттік Университеті

БӨЖ

Тақырыбы: Шошқа обасы кезіндегі қолданылатын биопреапараттар

Тексерген:Муратбаев.Д.М
Орындаған: Өмірбеков Б

Семей қаласы
2015-2016 оқу жылы

Жоспар
І. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім
1. Шошқа обасы
2. Емі
ІІІ. Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер

Шошқаның обасы (Pestis suum,чума свиней) - аса жұғымтал, жіті байқалғанда өлетеніп, гаморрагиялық диатезбен, ал жітілеу және созылмалы түрде өткенде өкпеннің крупозды, ішектің крупозды-дифтериттік қабынумен ерекшеленетін жұқпалы ауру. Қоздырушысы - European shwinefever pestivirus, құрамында РНҚ бар Togoviridae тұқымдастығына pestivirus туыстастығына жатады. Көлемі 35-40 нм. Тұратын бір типке жатады. А тобына барлық жастағы шошқаларда жіті өтетін індет қоздыратын, қоянға бейімделген және төменгі температурада торша өсінділерінде өсетін вакциналық штаммдар жатады. В тобына жататын штаммдар негізінен торайларды ауыртады, ал басқа топтарда созылмалы немесе телімсіз емес түрін қоздырады. Бұл топтарды бір бірінен ажырату үшін қыздыру арқылы белсенділігін жою әдісін, өзара бейтараптау, иммунофлуоресценция реакцияларын кешенді түрде қолдану және торайларға қойылатын биосынама пайдаланылады. Шошқа обасының вирусы мен сиырдың диареясы вирусының антигендік туыстығы бар.

Зертханалық жануарлар шошқа обасының вирусына төзімді. Бұл вирусқа тек қана шошқа бейім. Ауырып жазылған жануарлардың қанында вирусты бейтараптайтын, агглютинациялайтын және комплементті байланыстыратын антиденелерді кездестіруге болады [1,2,4].

Вирус шошқа эмбрионының алғашқы торша өсінінде және қайталап егілетін ПК-15 торшасының өсінінде өсіп-өнеді, ЦПӘ тудырмайды. Вирустың өсінде бар-жоғын және індеттік белсенділігін ИФР арқылы анықтайды.

Шошқа обасының вирусын қоян организміне бейімдеп өсіруге болады, соның негізінде олардың шошқаға уыттылығы төмендеп вакцина дайындайтын штаммдар (SFA, К) алынады. Сондай-ақ вирустың торша өсіндерінде өсуге бейімделген штаммдары да бар.
Зертханалық зерттеулердің нәтижесінде бактериялық инфекциялардан ажыратады. Аурудың жылдам таралып, жасына, күйіне, жыл мезгіліне қарамастан ауыр түрде өтіп, көп шығынға ұшыратуы, өлекседегі өзіндік өзгерістер обаны анықтауға мүмкіндік береді. Күмәнді болған жағдайда зертханалық зерттеулер жүргізіледі. Зертханаға торайлардың өлексесін түгелімен немесе қанын, ішкі үлпершек ағзаларын, сөл түйіндерін жібереді. Зертханада вирусологиялық зерттеулер жүргізіледі. Серологиялық реакциялардан ИФР, КБР, БР пайдаланылады. Түпкілікті диагноз қою үшін шошқаға жұқтыру арқылы биосынама пайдаланылады.

Аурудан айыққан шошқалар қайталап ауырмайды.Қазіргі кезде көптеген елдерде обаға қарсы белсенді иммунитет қалыптастыру мақсатында оба вирусының қоян денесінде өсіруге бейімделген немесе торша өсіндісінде өсіріп әлсіретілген штаммдарынан дайындалған құрғақ вирусты вакциналар пайдаланылады. ТМД елдерінде вакцина дайындау үшін қоян организмінде өсіріліп әлсіретілген К штамм пайдаланылады. Иммунитет еккеннен кейін 5-10 күнде түзіліп, ересек шошқаларда 1 жылға дейін сақтала К штаммынан бұдан басқа торша өсінділерінде дайындаған екі вирус-вакциналар қолданылады:

-қозылардың ен ұлпасының диплоидты торшасында өсірілген ВНИИВМи В вирусвакцинасы;

-шошқа эмбрионының бүйрегінің торша өсіндісінде өсірілген ВГНКИ вирусвакцинасы.

Кейінгі жылдары шошқаны обаға қарсы иммундеудің аэрозольдік және алиментарлық әдістері тәжірибеге енгізілді. Сондай-ақ, оба, тілме, ауески ауруы, пастереллез, сальмонеллезге бір мезгілде кешенді иммундеу әдісі қолданыла бастады [2,6,8,10].

1.3 Аурудың індеттік ерекшілігі

Індеттік ерекшеліктері. Табиғи жағдайда обамен жасына, тұқымына қа-рамастан үй және жабайы шошқалар ауырады. Асыл тұқымды шошқалар ауруға бейімірек келеді. Жабайы шошқаларда табиғи қалыптасқан төзімділік болады.Ауру қоздырушысының бастауы - ауру және ауырып айыққан вирус алып жүруші шошқалар. Ауруды таратуда және індеттік жағдайдың сақталып, шиеленісуінде анықталмай калған жасырын вирус алып жүрушілер ерекше қауіпті болады. Вирус алып жүру 3-10 айға созылады.

Ауру жануарлар вирусты несеп, нәжіс, танау мен көзден аққан сорааркылы бөліп шығарады. Вирусты сыртқы ортаға бөлу аурудың жасырын кезінде басталып, клиникалық белгілері білінген сайын ұлғая түседі. Берілу факторларына вируспен ластанған су, жемшөп, төсеніш, көң,өлексе, малдан алынған өнімдер мен шикізат, ет комбинаттары, қасапхана мен асхананың зарарсыздандырылмаған қалдықтары жатады. Сондай-ақ, індеттің таралуында механикалық тасымалдаушылардың (үй және жабайы жануарлар) алатын орыны ерекше.

Оба көбінесе ауру және аурудан айыққан вирус алып жүрушілерді жа-нуарлармен бірге ұстағанда немесе шошқаларға вируспен ластанған жем, әсіресе, зарарсыздандырылмаған қасапхана және асхана қалдықтарын бергенде жұғады. Вирус шошқа денесіне негізінен ас қорыту жүйесі, тыныс мүшелері арқылы енеді. Сондай-ақ кілегейлі қабықтар және жарақаттанған тері арқылы да жұғуы мүмкін [4,10,12].

Шаруашылық ішінде ауру негізінен жануардарға бір-біріне көлбеу жолмен (алиментарлық, аэрогендік), ал оба өзіне тән емес түрде өткенде тікелей, яғни вертикальді (плацента арқылы), берілуі мүмкін. Аурудан сау шаруашылықтарға әдетте ауру қоздырушысы зарарсыздандырылмаған асхана, қасапхана қалдықтарымен, әр түрлі көлік-қатынас құралдарымен, вирус алып жүрушілермен енеді. Сондай-ақ, шошқаны сойып, оның өнімдерін өңдейтін кәсіпорындағы ветеринариялық-санитариялық ережелерді сақтамау, алынған өнімдерді бақылаусыз сату аурудың таралу себебі болады.Оба жылдың кез келген мезгілінде байқалуы мүмкін, дегенмен, көбінесе күзге қарай шошқаны жиі араластыру, сату және сою аурудың шығуына әсерін тигізеді. Жаңадан пайда болған індет тез тарап, кең етек алады. Егер оба шаруашылыққа вирус алып жүрушілермен енген болса, әуелі шошқалардың аздаған бөлігі ғана ауырып, тек 10-14 күннен кейін індет жаппай байқалуы мүмкін. Ал егер вирус жеммен әкелінген жағдайда, 2-3 күннің ішінде шошқалардың басым көпшілігі, кейде тіпті түгелдей, ауруға шалдығады. Ауруға шалдығу көрсеткіші 95-100% жетеді.

Оба вирусының сыртқы ортаға төзімділігі және анықталмаған вирус алып жүрушілердің әсерінен ауру шыққан жер бірте-бірте тұрақты індет ошғына айналады. Мұндай жағдай көбінесе індеттен айықтыру шаралары жүйелі түрде жүргізілмей, жоспарсыз вакциналаумен ғана шектелген шаруашылықтарда жиі кездеседі. Әдетте тұрақты індет ошақтарында ересек шошқалар, вакцинаның әсерінен иммунитет болғандықтан олар ауырмайды. Ауырып жазылған не вакциналанған мегежіндерден туған торайлар сүтпен антиденені алатындықтан, олар еметін кезеңде ауруға төзімді келеді, бірақ, енесінен айырылғаннан кейін ауыруы мүмкін. Сондықтан обадын тұрақты сау емес шарушылықтарда енесінайырған торайлар індеттің сақталуының негізгі себеікері болады.

Обадан сау емес шаруашылықтарда жануарлар иммунитетінің әсерінен вирустың уыттылығы төмендеп, індет сылбыр өтеді де, шошқалар көбінесе созылмалы түрде ауырады, өспей қалады. Көбінесе стресс-факторлардың азық пен күтімнің нашарлауынан, басқа да аурулар (пастереллез, гемофилез сальмонеллез, колибактериоз, т.б.) қабаттасып, індеттік ахуалды одан сайын шиеленістіреді. Обаны уыттылығы төмен В серотобының вирусы қоздырғанда мегежіндердің іш тастауы, төлдің өлі тууы немесе әлсіз болып кейіннен көп шығынға ұшырауы сияқты аурудың өзіне тән емес түрлері байқалады [4,10,12].

Вирус көбінесе шошқаның денесіне жұтқыншақтың кілегейлі кабықтары арқылы енеді де, сол маңдағы лимфоидты ағзаларда көбейіп, сөл мен қан арқылы бүкіл денеге жайылады. Қоздырушы пантропты болғанымен, негізінен лимфоидты торшаларды, қан тамырларының энодтелийін зақымдайды. Вирустың сөл түйіндерінде көбеюінен осы ағзалар серозды-геморрагиялық қабынуға ұшырап, қанталайды. Мұндай құбылыстар көк бауырда да байқалады. Лимфоидты ағзалардың зақымдануынан патологиялық құбылыстар иммунодефициттік сипат алады. Вирустың қан түзу ағзаларында көбеюінен гемопоэз тежеліп, лейкопения, нитрофильдердің ядросының солға ауытқуы байқалады. Қоздырушының қан тамырларының эндотелийінде көбеюі қан және сөл тамырлары қабырғасының босаңсып, өткізгіштігі артуы нәтижесінде ұлпаларда домбығу, қанталау құбылыстары өршіп, ұсақ тамырлардың тромбамен бітелуінен инфаркт және некроз өрбиді. Қан айналымының бұзылуынан ұлпалар мен ағзаларда оттегі жетіспей, зат алмасуы бұзылады және улы заттар көбейеді.Ауру өрши келе жүйке жүйесінің, тыныс, қан айналу, ас қорыту мүшелерінің қызметі мен құрамы терең өзгеріске ұшырап, тез арада жануарлардың өлуімен тынады. Африкалық обамен тек қана шошқа ауырады. Әсіресе, үй шошқасы және европалық жабайы қабан өте сезімтал, ал афикалық жабайы шошқалар біршама төзімді келеді де, ауру оларда жасырын симптомсыз өтіп, денесіндегі вирусты тек қана үй шошқасына биосынама қойып айқындауға болады.

Ауру қоздырушысының бастауы - ауру және ауырып жазылған шошқалар Соңғылары 2 жыл және одан артық уақыт вирус алып жүреді. Шошқа денесінен вирус барлық секреттер мен экскреттер арқылы бөлінеді. Сыртқы ортадағы заттар құрал-жабдықтар, қөлік, жем, су, көң, топырақ, т.б. аурудың жұғу факторы болады. Вирус денеге негізінен алиментарлық жолмен, соны қатар, ауамен, зақымданған тері арқылы және денесінде вирус бар кене шаққанда жұғады. Ең қауіпті ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.