Аддиктивті жүріс-тұрыспен психологиялық жұмыс

Кіріспе

Аддиктивтік мінез-құлық - девианттық мінез-құлық түрлерінің бірі. Ғалымдар З. И. Файнбург, Т. А. Донских бұл мінез-құлықтағы адам ақиқаттан жасанды жолмен, психикалық күйін жасанды өзгертумен шығады деп түсіндіреді. Аддиктивті түрге бейім жеке адамның негізгі мотиві оларға қызықсыз, «сұр» болып көрінетін психикалық күйінің өзгеруі болып табылады. Мұндай адамға іс жүзінде оның назарын аударып, қызықтыратын қандай да бір қызмет саласын табуға мүмкіндік туады. Өмір оған қызық емес сияқты, біркелкі қараңғылық болып көрінеді.
Қоғамда қалыпты болып табылатын жайттарды, мысалы, бір нәрсе жасау қажеттілігін, қандай да бір іспен, қызметпен айналысуды, отбасында немесе қоғамда қабылданатын қандай да бір дәстүрлер мен нормаларды сақтауды жаны қаламайды, оны қабылдамайды. Аддиктивті мінез-құлқы бар индивидтің күнделікті өмірдегі белсенділігі төмендейді. Сонымен қатар, аддиктивтік сипатты таңдау адамның өміріндегі өзін қанағаттандыратын саласында әрекет етуге алып барады, нәтижесінде мақсатына жетуде күтпеген белсенділікті көрсетеді.

Пән: Психология
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі
Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті

СРС
Тақырыбы: Аддиктивті жүріс-тұрыспен психологиялық жұмыс

Тексерген: Абдуллина Г.К.
Орындаған:Сұңғатқызы А.

Семей-2

Аддиктивтік мінез-құлық - девианттық мінез-құлық түрлерінің бірі. Ғалымдар З. И. Файнбург, Т. А. Донских бұл мінез-құлықтағы адам ақиқаттан жасанды жолмен, психикалық күйін жасанды өзгертумен шығады деп түсіндіреді. Аддиктивті түрге бейім жеке адамның негізгі мотиві оларға қызықсыз, сұр болып көрінетін психикалық күйінің өзгеруі болып табылады. Мұндай адамға іс жүзінде оның назарын аударып, қызықтыратын қандай да бір қызмет саласын табуға мүмкіндік туады. Өмір оған қызық емес сияқты, біркелкі қараңғылық болып көрінеді.
Қоғамда қалыпты болып табылатын жайттарды, мысалы, бір нәрсе жасау қажеттілігін, қандай да бір іспен, қызметпен айналысуды, отбасында немесе қоғамда қабылданатын қандай да бір дәстүрлер мен нормаларды сақтауды жаны қаламайды, оны қабылдамайды. Аддиктивті мінез-құлқы бар индивидтің күнделікті өмірдегі белсенділігі төмендейді. Сонымен қатар, аддиктивтік сипатты таңдау адамның өміріндегі өзін қанағаттандыратын саласында әрекет етуге алып барады, нәтижесінде мақсатына жетуде күтпеген белсенділікті көрсетеді. Мұндай мінез-құлыққа аддиктивтік түрлерінің көрініс беруіне байланысты келесі психологиялық ерекшеліктер тән:
- Қиыншылықтарды бастан кешіруге төзімділігінің төмендігі;
- Сыртқы ортаға икемделу келбетінің толыққанды еместігі;
- Тұрақты эмоциалық жағдайда қорқыныш сезімінің басым болып, социабильдікпен үйлесетіндігі;
- Көп жағдайларда өтірік айтуы;
- Айыпты болмаса да басқаларды айыптауы;
- Шешім қабылдауда жауапкершіліктен бас тартуы;
- Жағымсыз стереотиптік мінез-құлықты қайталауы;
- Өзгелерге тәуелділігі;
- Өзінен күштілерге алаңдаушылығы.
Қылмыс - адамзат кеселінің көрінісі. Бүгінге дейін бірде-бір қоғам оны жоюға қол жеткізе алмады. Қазіргі кезде шынайы міндетке - қылмыстың өсу қарқынын төмендетуді және оны белгілі бір деңгейде ұстап тұруды әлеуметтік, - саяси шыдамдылықпен бақылауға алуға жұмылдыру қажет.
Ішімдікке салыну (алкоголизм). Бұл девианттық мінез-құлықтың келесі формасы. Ежелгі қоғамдарда ішімдік және кейбір есірткілер (мысалы, улы саңырауқұлақтар), наным-сенімдер мақсаттарында қолданылған. Ежелгі гректер мен римдіктерде тіптен шарап Құдайы (Вакх және Либер) болған. Антикада шарапты ішудің алдында оның жартысына су қосқан. Ішімдікті ішуге тек 30 жастан асқан ер адамдарға рұқсат етілген.
Орта ғасырда күшті ішімдіктер байлар - дың иелігінде болған. Шаруалар мен қолөнер - шілер негізінен мейрамдарда іше - тін еді. Этил спиртін өндіру ашылғаннан кейін (ХVІІІ ғ.) дамыған елдердің төменгі топ - тары ішімдікті жиі тұтынуға мүмкіндік алды. Осы кезден бастап ішімдікке салыну проб - лемасы қоғамдық маңыздылыққа ие болды.
Ішімдікті тұтыну деңгейінің көрсеткіші тұтыну құрылымы туралы мәліметтермен үйлестіргенде ғана мағынаға ие болады. Сондай-ақ мысалы, тұтынудың жиілігі, ұзақтығы, ас қабылдаумен байланысы сияқты бірқатар сипаттамаларды да ескеру қажет. Халық арасында ішімдіктің жалпы көлемін бөлу ерекшеліктері де: ішетіндердің, ішпейтіндердің, орынды ішетіндердің саны мен құрамы; ер адамдар мен әйел адамдардың арасында, жасына қарай және басқа да әлеуметтік-демографиялық белгілері бойынша ішімдікті тұтынуды бөлу де маңызды.
Бір дәрежеде мас болудағы мінез-құлықты және осы мінез-құлықты бағалауда социомәдени және этникалық топтарда мәнді айырмашылықтар бар. Жоғарыда айтылған барлық сипаттамалар ішімдікті тұтыну моделі ұғымына кіреді.
Қоғамның ішімдікпен күресі тарихынан оның екі бағытта жүргізілгенін байқауға болады. Біріншіден, ішімдікке қол жеткілікті шектеу, оларды сатуды және өндіруді қысқарту, бағаны арттыру, тыйым салулар мен шектеулерді бұзған үшін жазалау шараларын күшейту. Екіншіден, ішімдікті тұтынуды азайту бағытына күш салу, өмірдің әлеуметтік және экономикалық жағдайын жақсарту, жалпы мәдениет пен руханиятты арттыру, ішімдіктің зияндығы туралы байыпты, салмақты ақпарат тарату, халықта ішімдіксіз мінез-құлық стереотиптерін қалыптастыру.
Ішкіштікпен күрес тарихы кейбір елдердің аумағында (Англия, АҚШ, Финляндия, Ресей) құрғақ заңды енгізуге тырысудың болғанын да біледі. Олардың бәрі де өз мақсаттарына жетпеді, өйткені ішімдіктің болуы ішімдікке салынудың бір ғана және басты себебі ғана емес. Маскүнемдік пен ішімдікке салынуды жою проблемасы аса күрделі болып табылады, ол экономикалық, әлеуметтік, саяси, мәдени, психологиялық, демографиялық, заңдық және медициналық аспектілерді қамтиды. Тек қана барлық аспектілерді есепке алып, оны табысты шешудің мүмкіндігі бар.
Осылайша, ішімдікке салынумен күресті мемлекеттік құрылымдар, қоғам - дық және медициналық ұйымдар жүр - гізеді. Ішкіштерге олардың туыстары мен жақындары үлкен ықпал ете алады. Өзін-өзі тежеу өте маңызды. Оған ішімдіктің ден - саулық үшін зияны туралы және мас - күнемдіктің әлеуметтік салдарлары жө - ніндегі дер кезіндегі ақпаратта ықпал етеді.
Есірткі. Есірткі тұтыну девианттық мінез-құлықтың келесі бір формасы болып табылады. Наркомания термині гректің narke - естен айырылып қалушылық және mania - құтыру, есалаңдық сөзінен шыққан.
Есірткіні өсіру мен тұтыну дәстүрінің кем дегенде 2,5 мың жылға жететінін айту керек. Скифтердің шарап сияқты жемістер түтініне мас болғаны жөнінде кезінде Геродот та жазып кетті. Есірткіні тұтыну мәдениеті Шығыста - Үндістан, Қытайда, Араб елдерінде көбірек тараған. Еуропа мен Америкада есірткі заттарын тұтыну отарлық дәуірде тез тараған еді. Бұған химияның, көліктің дамуы, адамдардың көші-қоны, медицинадағы табыстар ықпал етті. Қазіргі кезде есірткі заттарын өсірудің ірі орталықтары Үндіқытайда, Колумбияда, Ауғанстанда жұмыс істейді.
Дамыған және дамушы елдердегі он миллиондаған адамдар есірткіні тұтынады. АҚШ-та, мысалы, олар 30 млн. адамнан асады. Есірткі проблемасы Ресейді де айналып өтпеді. Сарапшылардың бағалауы бойынша 2002 жылдың соңына қарай нашақорлардың саны 3-3,5 млн. адамға артқан, ал есірткінің дәмін алғаш татқандардың жас мөлшері 11 жасқа дейін төмендеген. Бұл ұлттың денсаулығы мен генофонына өте қауіпті. Есірткі проблемасы балалар өлімі, жаңа туған балалардан бас тарту, білім деңгейінің төмендеуі, есірткі саудагерлерінің енуіне мемлекеттер шекараларының ашықтығы, заңнаманың жетілдірілмеуі, полицияның, кеденнің есірткі заттарын өсіруге, тасымалдауға, сатуға, таратуға жұмысының әлсіздігі сияқты әлеуметтік және саяси проблемалармен байланысқан.
ХХ ғасырдың соңы ХХІ ғасырдың басында есірткі проблемасы Қазақстанда жалпы ұлттық масштабқа айналды. Есірткіні тұтыну нашар қамтамасыз етілген және қамтамасыз етілмеген отбасыларынан шыққан жасөспірімдерде, жұмыс істейтін және оқитын жастарда, балаларда (әсіресе үйсіз-күйсіз), жұмыссыздар мен бомждарда айтарлықтай кеңінен тарады.
Есірткіні тұтыну мен СПИД, гепатит С вирусының жұғуы, антитазалық пен қауіпсіздік шараларын сақтамау жағдайында тамыр іші инъекция арқылы берілу арасында тығыз байланыс бар.
Қазіргі кезде ғылымда есірткіні тарату мен тұтыну проблемаларын зерттеудің алуан түрлі амалдары қалыптасқан. Әлеуметтану амалы тұрғысынан әлеуметтік факторлар анықтаушы болып табылады: әлеуметтік жағдайлар (кедейшілік, жұмыссыздық), әлеуметтік орындар (мәртебесінің төмендігі, баюға тырысу), мәдени және діни дәстүрлер. Психологиялық амалды жақтаушылар индивидуалдық факторларды басты назарға алған: көңіл көтеру, ләззат алу, жан рахатына тырысу, шынайы проблемалардан кетуге ұмтылу.
Есірткінің биологиялық тұжырым - дамасы бұл құбылысты адам организмінің физиологиялық негізде және оның тұлғаның мінез-құлқына ықпалы негізде түсіндіреді.
Осылайша есірткі - бұл ең алдымен жастардың әлеуметтік-саяси проб - лемасы. Нашақорлардың айтарлықтай бөлігі, әсіресе радикальді (опийлық мак өндіретін) есірткі деп аталатын есірткіні тұтынатындардың өмірі кемел жасқа жетпейді.
Бүгінде нашақорлыққа қарсы әрекеттің басты бағыттары болып саяси шаралар (есірткіні таратуға қарсы күрестің ұлттық бағдарламасын жасау, қажетті заңдарды қабылдау, бюджеттен қаражат бөлу және т.б.), құқықтық және әкімшілік шаралар (есірткі заттарын өсірумен, өндірушімен, сатумен және солармен жалғасатын қылмыстармен күрес), денсаулық сақтау шаралары (психологиялық және медициналық ақтау, есірткіге тәуелділерді емдеу, салауатты өмір салтын насихаттау).
Суицид. Суицид (өзіне-өзінің қол салуы) - бұл өз өмірінен саналы түрде айырылатын девиантты мінез-құлықтың формасы. Бұл саналы түрде өз өмірін тоқтату, сондықтан 5 жасқа дейінгі балалардың өз өмірлерін тоқтатуы ес-түсін білмейтін күйдегі суицид деп мойындалмайды.
Өзіне-өзі қол салуды индивидуалдық әрекет ретінде, яғни нақты адамның суи - циді ретінде түсіндірумен қатар, белгілі бір қоғам өмірінде орны бар ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.