Концептуалды, логикалық және физикалық жобалау. деректер базасының ғылымда, техника мен бизнесте қолданылуы

Кіріспе
Қолданылған әдебиеттер

Бiрiншiден жүйелiк программалау жабдықтарын құрастыратын және жабдықтайтын техникалық мамандарды қызықтырады. Айталық, түтынушы кезектi ақпаратты лайықты формасында және уақытында ала алады ма? Керектi ақпарат лайықты формат ол ДБ-ның физикалық тұрғыда ұйымдастырылуына онша байланысты емес, Ал керектi уақыт байланысты.
Уақыт дегенiмiз ДБ-сы операциясының бастлаған жңне нәтижесiн алатын уақыт аралығы. Көп жағдайларда тұтынушыларды уақыттың ұзақтығы қанағаттандырмайды.
ДБ-ның физикалық құрылымы жақсы болса, ондағы деректердi аз уақыт арасында тез алуға толықтыруға болады.

1. Атре Ш. Структурный подход к организации баз данных. – М.: Финансы и статистика, 1983. – 320 с.
2. Бойко В.В., Савинков В.М. Проектирование баз данных информационных систем. – М.: Финансы и статистика, 1989. – 351 с.
3. Мартин Дж. Планирование развития автоматизированных систем. – М.: Финансы и статистика, 1984. – 196 с.
4. Мейер М. Теория реляционных баз данных. – М.: Мир, 1987. – 608 с.
5. Цикритизис Д., Лоховски Ф. Модели данных. – М.: Финансы и статистика, 1985. – 344.
6. Хаббард Дж. Автоматизированное проектирование баз данных. – М.: Мир, 1984. – 294.

Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

Шәкәрім атындағы Қазақстан Республикасының білім беру министрлігі
мемлекеттік университет

СӨЖ

Тақырыбы: Концептуалды, логикалық және физикалық жобалау. Деректер базасының ғылымда, техника мен бизнесте қолданылуы

Орындаған: Байгабылов Т
Группа: ИС - 403
Тексерген: Жаксыгулова Д.Д

Деректер базасын физикалық тұрғыдан ұйымдастыру:
Бiрiншiден жүйелiк программалау жабдықтарын құрастыратын және жабдықтайтын техникалық мамандарды қызықтырады. Айталық, түтынушы кезектi ақпаратты лайықты формасында және уақытында ала алады ма? Керектi ақпарат лайықты формат ол ДБ-ның физикалық тұрғыда ұйымдастырылуына онша байланысты емес, Ал керектi уақыт байланысты.
Уақыт дегенiмiз ДБ-сы операциясының бастлаған жңне нәтижесiн алатын уақыт аралығы. Көп жағдайларда тұтынушыларды уақыттың ұзақтығы қанағаттандырмайды.
ДБ-ның физикалық құрылымы жақсы болса, ондағы деректердi аз уақыт арасында тез алуға толықтыруға болады.

Деректер базасына кiру.
Деректер базасына кiру жүйесi төмендегi суретте көрсетiлген:

Стратегиялық селектор-тұтынушының талабын тиiмдi формада орындалуын түрлендiретiн программалық жабдық.
Буфер диспетчерi-деректердiң жедел жады мен дискiнiң арасында қозғалуын бақылайтын программалық жабдық.
Файл диспетчерi-деректердiң дискiде орналасун және олардың құрылымын басқаратынпрограммалық жабдық.
Деректер сөздігі(словарь данных)-тұтынушылық деректер құрылымын анықтайтын және олардың қолдану мүмкiндiктерiн анықтайтын ДББЖ-нiң физикалық бiр бөлiгi.

Деректердi сақтау құралы.
Жедел жады-деректердi сақтауға арналған жадысы бар құрылғы. Онда орындаушы программа бар. Програманы оырндау үшiн деректер керек болғандықтан оларды жедл жадыға көмекшi жадысы бар құрылғылардан аламыз. Дегенмен, жедел жады бiрнеше мегабайт деректердi сақтай алады. Бiрақ та бүкiл ДБ-сын сақтауға өте аз. Сондықтан көмекшi жадыда сақтау құрылғысы керек.
Жедел жады дегенiмiз-деректердi сақтауға қолданатын орталық процессорда орналасқан жады бар құрылғы.
Көмекшi жады бар құрылғыларға ДББЖ-де әдетте дсикi немесе магниттiк лента жатады. Көбiнесе бүкiл ДБ-сы дискiде сақталады.
Дискiде сақтау бұл деректердi сақтау формасының ең негiзгiсi. Себебi, дискiдегi жеке жазбаларға тiкелей байланыс немесе бiртiндеп байланыс жасауға болады. Бiрақ та, магниттiк лентада сақтау дискiге қарағанда арзандау. Бiрақ ондағы жазбалармен тек бiртiндепқана байланыса алады.(дискiге қарағанда жай).
Магниттiк лентаның ДБ-сындағы ролi көбiне деректердi арихивтеуге пайдаланады.
Дисковод дискiге деректердi жазатын құрылғы.

Әрбiр дисковод бiр пакет дискiден немесе томнан тұрады. Пакет дискiсi бiрнеше валдардан тiзiлген жұмыс беттерiне тұрады. Жұмыс уақытында дискiнiң валдары үлкен жылдамдықпен айналады. Деректер дорошкаларға жазылады. Бiр дискiде бiрнеше жүздеген дорошкалар болуы мүмкiн. Цилиндр - пакет дискiсiнiң жұмыс бетiндегi бiрдей дорожкалар.

1. Концептуалды жобалау. Логикалық жобалау. Физикалық жобалау.

Реляциялық Деректер базасы моделi объектiнiң барлық ерекшелiктерiн сипаттай алмайды. Ал, концептуальдық модельдер объектiнi толығырақ сипаттайды.
Концептуальды деректер моделi екiге бөлiнедi:
Объектiге бейiмделген модель (объектно-ориентированная модель)-бұл деректердi жазба түрiнде емес объектi тұрiнде суреттейтiн модель.
Семантикалық модель-бұл қатынастың мағынасын және категориясын сипаттайтын модель.
Концептуальды деректер моделiнiң негiзгi элементтерi: объект және қатынас.
Объектi дегенiмiз-тұтынушы қолданатын модельденетiн зат. Объектiге мысал ретiнде адамдарды, үйдi, заводтарды, машиналарды және т.б. алуға болады. Бұлардың барлығы нақты объектiге жатады.
Концептуальды объектiлерге компаниялар, мекемелер, құрылыстардың жобалары, жұмыс операциялары жатады.
Мыс: Бiртектес заттарды сипаттау үшiн "объектiлiк жиын" терминiнi қолданамыз. Ал, оның 1 элементiн объектiлiк элемент деп атаймыз. Объектiлiк жиынның аты үлкен әрiппен жазылады. (жекеше түрде). Кiшi әрiптермен оның элементтерi жазылады.
Объектiлiк жиын дегенiмiз бiртектес элементтер жиыны.
Ал объектiнiң элементi дегенiмiз жиынның арнайы бiр элементi.
Екi объектiлiк жиынның элементiнiң байланысын қатынас деп атаймыз.

Концептуалды модель құру жолдары

Мәліметтердің концептуалды моделі

ДБ жобалау нәтижесіндегі жүйені құру барысы, ақпарат жинақтау, талдау процесі, қолданылу кезеңі жүйенің өмір сүру циклідеп аталады. Ол процесс талап-тілекті анықтау, жүйені жобалау, тексеру, жүйе жұмысын бағалау және қолдау жасап отыру қадамдарынан тұрады.
ДБ-ның өмір сүру циклі 6 кезеңнен тұрады:
1. Алдын-ала жоспарлау;
2. Жүзеге асырылу мүмкіндігін тексеру;
3. Талаптарды анықтау;
4. Концептуалды жобалау;
5. Жүзеге асыру;
6. Жұмысты бағалау және оған қолдау жасау.
Алдын-ала жоспарлау - ДБ-ның стратегиялық жоспарын құру процесі. Мұнда пәндік облысқа сәйкес жобаланатын ДБ-ң қандай мақсатта құрылатыны, оған қандай және қанша қолданбалы программалар пайдаланылатыны, қосымшалар мен файлдар саны мен байланысы, қандай ДББЖ-сін қолдану тиімділігі анықталады.
Жүзеге асырылу мүмкіндігін тексеру кезеңінде қандай технологияларды пайдаланған тиімді, мәселені шешу мүмкіндіктері қандай, ол технологиямен жұмыс жүргізетін мамандар бар ма, ДБ-н құрудың шығыны қанша, түсетін пайда көлемі шығынды жаба ала ма сияқты сұрақтарға жауап ізделінеді.
Талаптарды анықтау кезеңі ДБ мақсатын анықтау, оның пайдаланушыларының міндеттері мен талап-тілектерін айқындау, техникалық және программалық қамсыздандыру мәселелерін шешеді.
Жүзеге асыру кезеңінде жобаланған ДБ-н таңдалған ДББЖ-не енгізу, ДБ-н құру, қолданбалы программаларды дайындау, және пайдаланушыларды ДБ-мен жұмыс жасауға үйрету жұмыстары орындалады.
Бағалау - пайдаланушылар арасында ДБ туралы пікір жинау, бұл жіберілген қателіктер мен кемшіліктерді анықтау және келешекте жетілдіру барысында аталмыш қателерді жібермеу мақсатында жүргізіледі.
Жүйені қолдау - оны жетілдіру үшін қажетті программалар, қосымшалар, мәліметтер элементтерін кірістіру жұмыстарын қамтиды.

Деректер базасын жабалауда алдымен негiзгi екi проблема шешiлуi керек:
1) Деректер базасының моделiн қандай тәсiлмен өрнектегенде оның (сипаттамасына) қайшылық келмейдi, тiптi ең қолайлы болатындай жолды қалай табу керек. Бұл проблеманы Деректер базасын жобалаудың логикалық проблемасы деп атайды.
2) Деректер базасына қойылған сұраныстың тиiмдi орындалуын қандай жолмен қамтамасыз етуге болатын, яғни арнайы Деректер базасын басқару жүйелерi ерекшеленгiн ескере отырып, сыртқы жадыға деректердi қалай орналастыруға болатынын табу керек болып табылады. Бұл проблеманы Деректер базасын жобалаудың физикалық проблемасы деп аталады.
Реляциялық Деректер базасын жобалаудың проблемалары негiзделген шешiмдердi қабылдаудан тұрады.
Олар:
- Деректер базасы қандай қатынастарын құру керек;
- бұл қатынастардың қандай атрибуттары болу керек

Деректер базасын жобалағанда тек кейбiр онша үлкен емес мекемелер деректерiн толығымен бiр интегралдық Деректер базасына сыйғыза алады. Деректер базасы администраторы мекеменiң қызметкерлерiнiң барлық ақпараттық талаптарын қамтамасыз ете алмайды.
Сондықтан да iрi мекемелердiң ақпараттық жүйелерi ондаған Деректер базасынан тұрады. (Мыс: бiр қалада бiрнеше көкөнiс қоймалары болады. Жеке Деректер базасы қандайда бiр облысқа байланысты бiр немесе бiрнеше қолданбалы есептердi шешуге қажеттi барлық деректердi бiрiктiредi. әдетте, оны 1-шi қолданбалы Деректер базасы деп атайды, ал екiншi пәндік ДБдеп аталады.
Инфологиялық мәліметтер моделi математикалық формулалармен, кестелермен, графиктермен өрнектеледi. Деректер базасын жобалайтын мұндай адамдарды инфологиялық модель құрушылар деп атайды.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.