Жазаны өтеуден босату

Пән: Құқық, Криминалистика
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 61 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

Кіріспе . . . 6-7

1. Жазаны өтеуден босату . . . 8

1. 1. Жазаны өтеуден босатуды құқықпен реттеу, оның түрлері мен

негіздері . . . 8-18

1. 2. Сотталғандарды жазаны өтеуден босату тәртібі . . . 19-21

2. Жазадан босатылған адамдарды әлеуметтік бейімдеу . . . 22

2. 1. Жазадан босатылған адамдарды әлеуметтік бейімдеудің негізгі мәселелері мен принциптері . . . 22-26

2. 2. Бас бостандығынан айыру орындарынан босатылған адамдар туралы ақпарат әзірлеу және осы адамдарды ішкі істер органдарына жіберуі және олардың таңдаған тұрғылықты жеріне жетуін бақылау . . . 26-29

2. 3. Сотталғандармен оларды босатуға дайындау кезіндегі тәрбие

жұмысы . . . 30-37

2. 4. Жазаны өтуден босатылған тұлғаларға көмек көрсету және оларды жұмысқа немесе еңбекке тарту мәселелері . . . 38-41

3. Әлеуметтік бейімделу Орталықтары . . . 42

3. 1. Әлеуметтік бейімдеу орталықтарының қызметі . . . 43-44

3. 2. Бас бостандығынан айыруға сотталғанның тұлғасын қалыптастыратын әлеуметтік орта және оның ролі . . . 45-55

Қорытынды . . . 56-57

Қолданылған әдебиеттер . . . 58-60

Кіріспе

Қазіргі уақытта Қазақстан Республикасының заңнамасы халықаралық нормаларды ескере отырып, азаматтардың қоғамдық еңбекті ұйымдастыру саласындағы конституциялық құқықтарын жүзеге асырудың құқықтық кепілдіктері мен әлеуметтік - экономикалық негіздерін анықтайды.

Нарықтық экономика жағдайында мемлекет жұмыспен қамтылу саясатын жаңаша айқындайды, халықты жұмыспен қамту құқықтық реттеудің жаңа критериилерін бекітеді. Осы аталған бағыттарды жүзеге асыру барысында мемлекет бірінші орынға азаматтардың конститутциялық құқықтарын қояды.

Бүгінгі Қазақстан Республикасының он мыңдаған азаматы бас бостандығынан айыру орындарында жазасын өтеуде. Бір кездері олардың әрқайсысының қылмыстық жауаптылықтан босатылатын күні де туады. Бұл күнді олар сағынышпен және үмітпен күтуде. Сонымен бірге, бостандыққа шығар алдындағы осындай куанышпен қатар олардың бойында қорқыныш сезім де пайда болады. Көпшілігін алаңдататыны алдағы күтіп тұрған болашақтарының қалай құрылатындығы. Себебі, түрмеден босап шыққан соң осы тұлғалардың көбі жұмыссыз қалады немесе жеткілікті қамтамасыз етілмеген адамдардың қасына қосылады, бірақ ешқайсының да бас бостандығынан айыру орындарына қайтып оралғысы келмейді.

Сотталғанды әлеуметтік бейімделу проблемасын қайталанба қылмыстармен күресу бағытының бірі ретінде қарау тиіс. Шынында, бас бостандығынан айыру органдарынан босатылған және әлеуметтік көмек ала алмаған адамдардың жыл сайынғы тасқыны, алдымен қаңғыбастықтың, үйсіздердің себебі бола тұра, сонымен бірге олар бостандық өмірге бейімделе алмай қайтадан құқық бұзу мен қылмыс жолына түсіп қылмыстық жағдайды өршіте түсуде.

Әлеуметтік бейімделу деп жеке адамның әлеуметтік ортаға икемделуін, оның әдет-ғұрпын, осы ортаға тән нормаларын әлеуметтік көзқарастарын, нұсқауларын ұғынып алуды, бас бостандығынан айыруды өтеген адамға еркін қоғамда тұратын азаматтардың мінез-құлықтарын, әдеттерін үйренуін айтады.

Қылмыстық атқару жүйесі мекемесінің әкімшілігі қылмыстық жазаны өтеу процесіне сотталғандарды түзеудің негізгі амалдарын қолдана отырып, сотталғандарды еркін өмірде тұруға психологиялық, өнегелікке дайындау мақсатында көптеген шаралар қолданады. Бұған, болашақта әр түрлі себептермен босатылатын адамдарды құқыққа оқытуға кіреді. Бұл сотталғанның босатылғаннан кейінгі өмірді құруға ақылмен қарауға бағытталған жұмыстың ойланып істегенбір түйінді кезеңі деп ойлаймын. Сондықтан, тәрбиелеу жұмысы кезінде сотталғанмен маңызды тақырыптарға, яғни отбасында, ұжымда, қоғамдағы базарлық қатынастар, кезінде өнегелілік, іскерлік көрсету, тұрмыста кездесетін және онда мінезге қойылатын талаптар туралы әңгімелер жүргізіледі.

Бұл жұмысты жүргізгенде ол адамдардың бейімделуіне табиғи қиындата түсетін кейбір объективті жағдайлар бар. Бас бостандығынан айыру сотталғандарға да, қоғамға да көптеген әлеуметтік қиындықтар қалдырады.

Ертеңгі күні өздерінің құқықтарын қорғай алу үшін бас бостандығынан айыру орындарынан босайтын тұлғалар қазіргі уақыттағы заң нормаларын білуге міндетті. Соған орай, Қазақстан Республикасының ҚАК арнайы баптарына сәйкес бас бостандығынан айыру орындарынан босатылған тұлғалардың тұрақты мекен-жайларына келуін бақылауды қамтамас ету бойынша ҚР ІІО мен ҚР ӘдМ ҚАЖК өзара қарым-қатынасы туралы нұсқаулыққа көңіл аудару қажет. Осы аталған нұсқаулық пен заңнамаға сәйкес мекеме әкімшілігінің басты міндеті бостандыққа шығарылатын тұлғаның тұруға таңдап алған жеріндегі жергілікті атқарушы және де жұмыспен қамту органдарына босау мерзімі туралы хабарлама жіберу болып табылады.

Сотталғандардың босап шыққаннан кейінгі қалыпты еңбекке орналасуы мен тұрмыстық жайғасуы олардың әлеуметтік бейімделуін білдіреді. Осыған орай атқару мекемесінің әкімшілігі, сотталған адамның тұрғылықты жеріндегі жергілікті атқару органдары мен жұмыспен қамту органдарына, яғни сотталған адамның босатылуы мен сонымен қатар оның тұратын жерінің бар-жоғы туралы және оның еңбекке қабілеттілігі мен игерген мамандықтары туралы хабарлау керек.

Заңнамада көрсетілген түзеу мекемелерінің жергілікті атқару органдарымен, еңбек жән халықты жұмыспен қамту органдарымен және де өзге мемлекеттік, қоғамдық органдармен қарым - қатынасы механизмін тәжірибеде нақты жүзеге асыру, олардың құқықтары мен мүдделерін қорғау кезінде жән бостандыққа шыққан тұлғалардың тағдырын бақылауға көмегін тигізер еді. Бас бостандығынан айыру орындарынан босап шыққына тұлғалардың жұмысқа орналасуына және тұрмыстық жағдайына ықпал ете отырып, мемлекеттік және қоғамдық ұйымдар сотталғандардың түзелуіне, олардың жаңа қылмыс жасауына, ең бастысы бас бостандығынан айыру орындарынан босаған тұлғаларға нақты көмек көрсетеді.

Бас бостандығынан айыру орындарынан босаған тұлғалар, жұмысқа орналасуда, тұрмыстық, материалдық және психологиялық қиындықтар туындаған жағдайда жергілікті мемлекеттік органдарға көмек сұрап баруға құқылы.

Қазақстан Республикасының 2003 жылдың 23 қаңтарындағы «Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару туралы» Заңы сол аумақтағы мемлекеттің халықты жұмыспен қамтамасыз ету жөніндегі саясатын жүргізу мақсатында жергілікті атқарушы органдардың қызметін реттейді.

1. Жазаны өтеуден босату

1. 1 Жазаны өтеуден босатуды құқықтық реттеу, оның түрлері мен негіздері

Жазаны өтеуден босату - құкық саласының әр түрлі нормаларымен реттеледі: қылмыстык, кылмыстық іс жүргізу және қылмыстык-атқару құқығы.

Қазақстан Республикасының қылмыстык зандарында жазадан босату бір мағынада түсіндірілмейді. Ғылыми әдебиетте бір жөнге келтіру және жазадан босатудың мүмкін жағдайларын топтастыру қорытындысында, ол үш топқа біріктірілген болатын:

а) жазаны тағайындағанша басқа шаралармен өзгертіп, сондай-ақ өзгертпей босату;

ә) жазаны тағайындағаннан бастап оны өтеуден (түгелдей немесе жарым-жартылай) босату;

б) жазаны өтеу кезінде одан (түгелдей немесе жарым-жартылай) босату немесе өтеуді кейінге калдыру.

ҚР адамгершiлiк негiздерiне сүйене отырып жаза алдына сотталушының тән азабын шегуiн немесе оның адамдық беделiн түсiрудi мақсат етiп қоймайды. Дегенмен, жаза қылмысты өтеу болып табылады, сондықтан да оның мазмұнына сотталушыға белгiлi бiр дәрежеде зардап шектеру элеметтерi кiредi.

ТМ-нiң негiзгi мiндеттерi-сотталушыларды түзеу, сол себептен оның негiзгi құралдары осы мәселелердi шешуге жұмсалады. Сотталғандарды түзеудiң негiзгi құралдары (ҚР ҚАК-7бап) ;

сотталғандарды түзеу-оның бойында құқыұстаушылық мiнез құлықты, жеке адамға, қоғамға, еңбеке, адамзат қоғамның нормаларына, ережелерiмен дәстүрлерiне оң көзқарастарды қалыптастыру.
сотталғандарды түзеудiң негiзгi құралдары мыналар: жазаны атқару мен өтеудiң белгiнген режiмi, тәрбие жұмысы, қоғамдық пайдалы еңбек, орта бiлiм алу, кәсiптiк даярлық пен қоғамдық ықпал ету.
түзеу құралдары жазаның түрiн, жасалған қылмыстың сипатын, қоғамдық қауiптiлiк дәрежесiн, кiнә нысаны мен себептерiн, сотталушылардың жеке басымен мiнез -құлқын ескере отырып қолданылады.

Еркiнiнен айыруды орындау кезенiнде қолданылатын құралдар-ТМ-нiң алдында тұрған мақсаттар мен мiндеттерi шешуде пайдаланылатын қылмыстық атқару ықпал ету шараларының элеметтерi болып табылады.

Түзеу құралдарын таңдау қылмыстылыққа қарсы күресте көзделетiн мақсаттарға байланысты қарастырылды.

ТМ-де қолданылатын құралдар сотталғандарды жазалау, түзеу және жаңа қылмыс жасаудан сақтандыру мақсатын көздейдi.

Түзеу құралдарының бiрi-режим. Режiм қылмыстық атқару құқығының реттелген нормалары, еркiнiнен айыру түрiндегi жаза өтеудiң тәртiбi мен шарттары болып табылады. Режiм сотталуының құқығын шектеу шараларының жиынтығы жүзеге асыратылындықтан ал жазаның мәнi мен мағынасын көрсетедi. Сонымен қатар режiм құқық шектеуге қатысушылардың және барлық субъектiлердiң мiнез-құлық тәртiбiн, олардың жазаны орындаумен өтеу барысында туындайытын құқықтары мен мiндеттерi белгiлейдi. Режiм нормалары құқықшектеудi жүзеге асыру тәртiбiн, жазаны өтеу мен орындауға қатысушылар мен субъектiлердiң құқықтары мен мiндеттерiн қамтамасыз етедi.

Режiммен белгiленген ықпал жасау тәртiбiнiң аумақтық көлемiнен маңызды құқықтық мәнi бар.

Қазiргi заңнамаға сәйкес, олар сотталғандар ұсталатын, жұмыс iстейтiн (колонияларда оларды табылатын жер нақты көрсетiледi) аумақтармен ғана шектелiп қоймайды. Бұл ережелердiң қызметi көрсетiлген аумақтар тыс жерлерде де қолданылады. ҚАК сотталған әйелдердiң жүктiлiгiне және тууына байланысты, сондай-ақ баласының үш жасқа толуына дейiн жұмыстан босатылған жағдайда, олардың колониядан тыс жерлерде тұруына рұқсат етiледi. Мұндай жағдайларда олар колонияға жақын жерлерге орналыстырылады және бақылауға алынады; оларға сақтауға мiндеттi белгiленген тәртiп ережелерi таратылады. Бұдан шығатын қорытынды-режiм тәртiбiн ықпал ету субъектiлерi арқылы ғана емес сондай-ақ олардың iске асу кеңiстiгi арқылы да бөлу қажет.

Еркiнiнен айыру режiмiнiң негiзгi белгiлерi тұрғысынан сотталғандарды түзеу сипатындағы қолданылатын шаралардың шарттары мен тәртiбi бойынша бөлудi қажет етедi. Оларды еңбекке тәрбиелеу шараларына, жалпы бiлiм алуға және кәсiби дайындыққа тарту. Режiм ережелерiнде, сондай-ақ, сотталғандардың материалдық-тұрмыстық және медициналық санитарлық қамтамасыз ету анықтайтын нормалар бар.

Жаза өтеу кезiнде жасалуы мүмкiн қылмыстар мен басқа да құқық бұзушылықтардың ескертiлуi мен алдын алуды көздейтiн режiм нормаларының өзiндiк маңызы зор. Олар сотталғандарды күзету және бақылаудан қауiпсiздiк шараларын қолданудан және әр түрлi сипаттағы алдын алу шараларынан тұрады.

Еркiнiнен айыру режимiнiң нормалары мазмұны жағынан олардың келесi қызметтерiн қамтамасыз етiп, жүзеге асыруға бағытталған: жазалау, тәрбиелеу, әлеуметтiк бақылауды қамтамасыздандыру.

Жазалау қызметi сотталушының жазасын өтеу барысында әр түрлi құқықтық шектеулерге тартылуы арқылы жүзеге асырылады. Олар көбiнесе сотталғандардың жеке азаматтық құқықтарын шектеуге бағытталады. ҚР ҚАК-нiң 8 бабына сйкес жаза түрiне байланысты белгiленген режiм ережелерiне сәйкес, құқығы шектелген азаматтарға белгiленген мiндеттер мен құқықтарды пайдаланады.

Жазалау қызметтерi сотталғандарды қоғамнан оқшаулау жолымен iске асырылады да, олар бақылауда болады және айдауыл арқылы қозғалады. Бiрақ сотталғандарды оқшаулау шарты түрдегi сипатта болады. Сотталғандарға кездесу және телефон арқылы сөйлесi, еркiнiнен айыру орнына қысқа мерзiмге бостандыққа шығу, хат жазысу құқықтары берiледi. Оқшаулау дәрежесi сотталғандарға үнемi рухани ықпал етумен олардың бұрыңғы өмiр сүру салтына оралуын көздейтiн БАҚ-дi пайдалану арқылы едәуiр төмендейдi. Жаза қоғаммен оның азаматтарының қорғау құралы болып табылатындықтан режiммен жазалау қызметi қоғамды қорғау мiндетiн орындайды. Шағын үлгiдегi ережелерде (58 бап) “Еркiнiнен айыру немесе жалпы түрмеге жабуды анықтау түптеп келгенде қоғамдық қорғау болып табылады” деп көрсетiледi. Бiрақ көрсетiген қызмет шектелген сипатта болуға тиiс.

Режiмнiң жазалау ықпалының өсуi белгiлi бiр дәрежеде оның тәрбиелiк қызметiнiң тиiмдi жүзеге асуына жағдай туғызады.

Режiм тәрбиелiк қызметтi бiршене тәсiл арқылы жүзеге асырады. Бiрiншiден, мәжбүрлеу адамды тәрбиелеп, оны тәртiпке үйреткедiктен жазалау жүзеге асыру жие пайдаланылады. Жазалау сипатындағы құқық шектеу және құқық анықтау шараларының жиынтығы тәртiптi сақтау және бұзбау дағдысын қалыптастырады. Екiншiден, тәрбиелеу қызметi табиғаты жағынан жазалауға жатпайтын тәртiп сақтау ережелерiн белгiлеумен жүзеге асыру жолдары арқылы жүргiзiледi. ТМ-нiң iшкi тәртiбi мүлiкке ұқыпты, еңбекпен оқуға ыңтамен қарауды, ТМ-нiң қызметкерлерiмен және өз ара қарым қатнаста сыпайлықты талап ететiн, жатақана және қызметтiк ғимараттарды, жұмыс орындарын, киiмдердi таза ұстаудың және гигиена ережелерiн сақтауды. Талап ететiн сотталушылардың мiнез-құлық ережелерiн белгiлейдi. Үшiншiден, тәрбиелiк қызмет ықпалды түзеу шаралары болып табылады қажеттi құқықтық құралдарды құру жолымен жүзеге асырылады.

Түзеу процессi мәжбүрлеу сипатында болғандықтан, режимнiң қамтамасыздандыру қызметi сотталғандарға тәрбие және алдын алу жұмыстары жиынтығын жүзеге асыру үшiн құқықытық негiз болып табылады, режiмдiк талаптар сотталғандарды еңбекке тарту және оны ұйымдастыру, жалпы бiлiм беру және кәсiби дайындық беру, мәдени бұқаралық және дене тәрбиесi жұмыстарын жүргiзу, шараларының тәртiбiн белгiлейдi. Режiм нормалары сотталғандарды материалдық тұрмыстық қамтамасыз ету (мысалы, ҚАК-нiң 95 п. көрсетiлгендей, бiр сотталушыға шақандағы тұрғын алаңның нормасы түзеу колонияларда - екi шаршы метрден, түрмелерде - 2, 5 шаршы метрден, әйелдердi ұстауға арналған колонияда - үш шаршы метрден тәрбиелеу колонияларында - 3, 5 шаршы метрден мәжбүрлеп түзелудi жүзеге асыратын түзеу мекемелерiнде 3 шаршы метрден кем болмауы керек), медициналық-санитарлық қызмет көрсету шараларының тәртiбiн анықтайды.

Егер режiмнiң жазалау және тәрбиелеу қызметi сотталғандарға ғана қатысты болса, қамтамасыз ету қызметi ТМ-нiң аумағы мен нысандарындағы басқа да субъектiлерге қатысты.

Әлеуметтiк бақылау қызметi (алдын алу) ТМ аумағындағы және нысандарындағы, сондай-ақ ТМ-не қарайтын жақын жерлердегi сотталғандар мен басқа да тұлғалардың қылмыс жасауы мен құқық бұзушылыққа жол бермеуiнiң алдын алуға бағытталған. Бұл көп қырлы әрi кұрделi қызмет.

Әлеуметтiк бақылау қызметi сотталғандардың еңбек ету саласын олардың қоғамдық органдардағы өмiр салтын, тұрмысын қамтиды. Бұндай бақылаудың негiзгi түрлерi-сотталғандарды мемлекеттiк бақылау, жазасын өтеу кезеңiнде оларға арнайы тәртiп белгiлеу. Әлеуметтiк бақылау сотталғандардың мiнез-құлқына жазалау шараларын қолдану негiзiнде баға бередi ҚР ҚАК 77-бабы түзеу мекемесiнiң әкiмшiлiгiне аумағындағы және оған жапсарылыс режiмдiк талаптар белгiленген аумақтардағы адамдарға, олардың заттарына, көлiк құралдарына тексеру жүргiзуге құқық бередi. Әкiмшiлiктiң бұл құқығы ТМ-нiң басқада аумақтарына қатысты болады.

Еркiнен айырудың қызметкерлерiнiң бәрi бiрге жүзеге асырылады, олар бiрiн-бiрi толықтырып, үнемi өзара байланыста болады. Олардың әр қайсысы өз бетiнше iске асырыла отырып, басқа да қызметтердiң тиiмдi жүзеге асуына ықпал етiп отырады.

Еркiнен айырудың мазмұны оның негiзгi белгiлерiмен қызметтерi арқылы анықталады және оған нақты жаза түрiнiң орындалу тәртiбi мен шартын қамтамасыз ететiн ережелер жиынтығы жаатды. Оларды шартты түрде үш негiзгi топратға бөлуге болады:

ТМ-нiң қызметтерiне қатысты ережелер
Сотталғандарға қатысты ережелер
ТМ-гi немесе соған жататын аумақтарға орналасқан басқа да азаматтарға қатысты ережелер.

Қоғамнан оқшаулау-заңды күшiне енген сот үкiмi негiзiнде (ҚР ҚАК 5-бап) сотталғандарды лайықты ТМ түрiне мәжбүрлеп орналастыру оның еркiн жүрiп-тұру құқығына және әлеуметтiк байланысына шектеу қою болып табылады. Оқшаулау дәрежесi сақтаушы жазасын өтеуге жiберiлетiн ТМ-нiң түрiне байланысты анықталады.

Сотталғандарды оқшаулау оларды сырттан күзету мен бақылау арқылы жүзеге асырылады. ТМ-де күзет ҚР IIМ-нiң iшкi әскеiмен немесе ТМ-нiң арнйы бөлiмшесi арқылы жүзеге асырылады. Сотталғандарға бақылау жасауды ТМ қауiпсiздiк қызметi (бөлiмшелердi, сотталғандарды, тұрғын және еңбек бөлiмшелерiнiң тiнту, құқықбұзушылықтың алдын алу мiндетi) жүзеге асырады.

Жазаны өтеу режимi жүзеге асыруда сотталғандардың өз құқықтарын пайдалануды және өздерiне жүктелген мiндеттердi орындауды нормативтiк қамтамсыз ету маңызда орын алады. Сондықтан да, ҚАК-нiң көптеген баптары мен “iшкi тәртiптiң барлық нормалары мен ережелерi” жүзеге асыруды анықтайды. Мұндай ережелер сотталғандардың өздерiне жүктелген мiндеттерiн орындауға да қатсты. Режим талаптарын бұзғаны үшiн солтталғандарға жазалау шаралары (ҚР ҚАК 111-б. ), ал қжет болған жағдайдазаңмен қарастырылағн қарулы күш, арнайы құралдар мен қарулар қолданылады.

Сотталғандарға бақылау жасауды ұйымдастыру ережесi сотталғандар iшiндегi қылмыс пен басқа да құқыбұзушылықтардың алдын алуға да бағытталған.

Сотталушылардың жаазсын өтеу ережесiн сотталғандардың жүрiп-тұру тәртiбi мен күн тәртiбiн реттейтiн ережелер, солотталғандардың құқықтары мен оларға жүктелген мiндеттердi iске асыруережелерi, сотталғандарды түзеу мақсатында қолданылатын iс-шаралар мен оларды әлеуметтiк қорғауды қамтамаысз етудi реттейтiн ережелердеп үшке бөлуге болады.

Құқық нормалары сотталғандардың азық-түлiкпен алғашқы керектi бұымдармен қамтаамсыз етiлуiне анықтайды. (ҚР ҚАК 83-бап) .

Сотталғандардың тәртiбi, оқуы, еңбегi ескерiле отырып, олардың посылкалар, бандероль арқылы әдебиеттер алыуна, газет-журналдарға жазылуына, жазу-сызуға керектi құралдар алуына рұқсат етiледi.

Қылмыстық-атқару заңнамасы сотталғандардың туған туысқандарымен және басқа датұлғалармен кездесу және телефон арқылы сөйлесу тәртiбiн реттейдi.

Олар сотталғандардың әлеуметтiк баланыстарын үзбей үстады, оларға пайдлы тәрбиелiк ықпал етуде бостандықтағы өмiрге тез үйренiп төселуiне оң әсер етедi.

Сотталғандардың кездесуi үш түрге бөлiнедi :

Қысқа мерзiмдi кездесу-төрт сағатқа дейiн созылуы мүмкiн
ТМ аумағындағы ұзақ кездесу
ТМ аумағынан тыс ұзақ кездесу.

Ұзақ кездесулер- жақын туыстарымен бiрге тұру құқығымен берiледi: (жұбайы, ата-анасы, ағалар, асыраушы, апай-қарындасы, әжесi, немересi) олардың ұзақтығы 3 тәулiкке дейiн болуы мүмкiн, ең қысқасы 1 тәулiк болуы мүмкiн. Кездесулер саы мен түрi ТМ түрiне байланысты белгiленедi, онда сотталғанның тәртiбiне қарайды.

Ұзақ кездесуге тағамдар, азаматтық үлгiдегi киiмдер, сондай-ақ сотталғандарға тыйым салынбайтын заттар мен бұйымдар.

Бiрiншi кездесу сотталғанға түзету мекемесiне келгенде-ақ берiледi. Егер сотталғанның ұзақ мерзiмдi және қысқа мерзiмдi кездесуге құқығы болса, ол оның түрiн өзi анықтайды.

Сотталғандарға, олардың өтiнiшi бойынша ұзақ кездесудi-қысқаға, ал қысқа кездесудi-телефонмен сөйлесуге ауыстыруға рұқсат етiледi, ал тәрбиелеу колонияларында ұзақ мекемеден кездесуге ауыстырады (ҚР ҚАК 93-бап) .

Сотталғандардың адвокатпен көрiсуi кездесуге жатпайды. Кездесу сотталғанның, оның жақын туыстарының немесе қоғамдық ұйымдардың жазбааш арызы арқылы берiледi. Адвокат немесе сотталғанның еркi бойынша олардың кездесуi жеке жерде уақытқа шектеу қойылмай өтуi мүмкiн. Бiрақ адвокатпен кехдесу жұмыстан тыс күндерде немесе жұмыстан тыс уақытта өткiзiледi.

Посылкаларды, бандеролдi алу тәртiбi ҚР ҚАК 117, 119, 121, 123, 129-бптары арқылы анықталады. Посылкалар мен бандеролдарға қойылатын талаптар пошталық ережелер арқылы анықталады.

Жiберiлген заттар ТМ келгеннен соң әкелiнедi. Жiберiлген заттың солмағы 1 посылканың белгiленген салмағынан сапауы керек. Посылкалар, жәiберiлген заттар мен банделордар тексеруден өтедi. Келген пошталық жiберiмдер сотталғанның қатысуымен ашылып тексерiледi. Рұсат етiлмеген заттар алынды және олардың сипатына байланысты сақтауға жiберiледi не актi бойынша жойылады, қалған заттар қолхат бойынша iзiммен сотталғанға берiледi.

Медициналық шешiмге байланысты ауру сотталғандар бiрншi немесе екiншi топтағы мүгедектер, сотталған жүктi әйелдер және ТМ-нiң балалар үйiнд балалары тәрбиеленiп жатқан сотталған әйелдер қосымша посылкалар мен жiберiмдер алыу мүмкiн.

Еркiнен айыруға сотталғандардың хат жазысуға (ҚР Қак 86-бап) -олардың әлеуметтiк байаныстарын қолдаудың маңызды құралы. Сондықтан олар хаттар мен телеграммаларды сан шағынан шектеусiз ала бередi. Еркiнен айыру орнына сотталғандар ме оларға туыстық қатысы жоқ тұлғалардың хат жазысуы ТМ-нiң әкiмшiлiгiнiң рұқсаты арқылыбелгiленедi.

Сотталғандардың хат алуы мен жiберуi те қана ТМ әкiмшiлiгi арқылы жүзеге асады. Құпия белiлер, шифр, немесе басқа да шартты белгiлердi қолданған, сондай-ақ балағатты сиапттағы хаттар адресатқа жiберiлмейдi. Ол турал сотталғанға хабарланып, хатты жояды.

Жазаны өтеу режимiнiң маңызды бөлiгi -сотталғандардың еркiнеен айыру органдарынан қысқа мерзiмге сыртқа жiберiлуi (ҚАК 93-бап)

Жаза өтеу режимi жүйесiнде сотталғандардың әлеуметтiк құқықтарын қаматамсыз ету ерекше орын алады. Оларға: сотталғандардың жеке қауiпсiздiгiн сақтау құқығы, арыздануға немесе шағымдану құқығы, жаза өтеу кезiнд еңбек қабiлеттiлiгiн жоғалтқан жағдайда зейнетақы алу құқығы, жекелеген санаттағы сотталғандарды белгiленген жазалау шараларынан босату құқығы, сондай-ақ қауiпсiздiк шаралары, сотталған әйедер мен кәмелетке толмағандар үшiн жаза өтеудiң неғрлым женiлденген жағдайын қалыптастыру жатады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.