Ферменттiк препараттардың халық шаруашылығындағы мәні туралы
1. Фермент түсінігі
2. Ферментердің қасиеттері
3. Ферменттік препараттарды алу
4. Ферменттердің халық шаруашылығында пайдаланылуы
5. Пайдаланылған әдебиеттер
2. Ферментердің қасиеттері
3. Ферменттік препараттарды алу
4. Ферменттердің халық шаруашылығында пайдаланылуы
5. Пайдаланылған әдебиеттер
Ферменттер жасушаларда синтезделіп, биохимиялық реакцияларға қа¬тысатын ақуыздық табиғаттағы биокатализатор болып табылады. Фермент немесе энзим (лат. fermentum – ашу; грек. en – ішінде, zim – ашытқы; 19 ғ. Ван Гельмонт ұсынған) алғашқыда ашыту үдерістерін¬де анықталған зат. Энзимология, ферментология – ферменттерді зерттейтін ғылым саласы. Ол басқа ғылымдармен: биология, генетика, фармакология, химиямен тығыз байланысты. Ферменттердің қызметі туралы алғашқы ғылыми еңбекті Кирхгофф (1814) жариялады. Кейін ашу үдерісі ашытқы жасушаларында ғана өтеді деген ұйғарым жасаған Л. Пастерге (1871), Либих фермент¬тер жасушалардың өмір сүруіндегі пайда болған өнім, ол жасушада да, олардан бөлек те қызмет атқарады деген қарсы пікір білдірді.
1) Сеитов З.С Биохимия., Алматы қаласы., - 2007.
2) Биотехнология /Жатқанбаев, Ж.Ж. - 2011
3) Иммобилизованные ферменты (под ред. И.В. Березина, В.К. Антонова,К. Мартинека) М, МГУ, 1976 г.
4) Биотехнология. Аубакиров Х.Ә., Алматы: ЖШС РПБК Дәуір, 2011 -368 б.
2) Биотехнология /Жатқанбаев, Ж.Ж. - 2011
3) Иммобилизованные ферменты (под ред. И.В. Березина, В.К. Антонова,К. Мартинека) М, МГУ, 1976 г.
4) Биотехнология. Аубакиров Х.Ә., Алматы: ЖШС РПБК Дәуір, 2011 -368 б.
Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым министрлігі
Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті
БАӨЖ №1
Тақырыбы: " Ферменттiк препараттардың халық шаруашылығындағы мәні "
Орындаған: Бейбітбек Н.Б. Группа:БТ-307
Тексерген: Мирашева Г.О.
Семей,2015
Жоспар:
1. Фермент түсінігі
2. Ферментердің қасиеттері
3. Ферменттік препараттарды алу
4. Ферменттердің халық шаруашылығында пайдаланылуы
5. Пайдаланылған әдебиеттер
Фермент түсінігі
Ферменттер жасушаларда синтезделіп, биохимиялық реакцияларға қа - тысатын ақуыздық табиғаттағы биокатализатор болып табылады. Фермент немесе энзим (лат. fermentum - ашу; грек. en - ішінде, zim - ашытқы; 19 ғ. Ван Гельмонт ұсынған) алғашқыда ашыту үдерістерін - де анықталған зат. Энзимология, ферментология - ферменттерді зерттейтін ғылым саласы. Ол басқа ғылымдармен: биология, генетика, фармакология, химиямен тығыз байланысты. Ферменттердің қызметі туралы алғашқы ғылыми еңбекті Кирхгофф (1814) жариялады. Кейін ашу үдерісі ашытқы жасушаларында ғана өтеді деген ұйғарым жасаған Л. Пастерге (1871), Либих фермент - тер жасушалардың өмір сүруіндегі пайда болған өнім, ол жасушада да, олардан бөлек те қызмет атқарады деген қарсы пікір білдірді. Либихтің ғылыми көзқарасы М. Манассейна (1871), Бухнер (1897) зерттеулерінде эксперимент жүзінде дәлелденді. Жасушаларда синтезделген ферменттер өзіне тән арнайы қызметтер - ін организмнің барлық мүшелерінде атқарады. Ферменттік қасиет, негізінен глобулалық құрылымдағы ақуыздарға тән екені белгілі. Бірақ, қазіргі кезде кей - бір фибриллалық ақуыздар да (актин, миозин) катализдік белсенділік көрсететіні анықталды.
Ферментердің қасиеттері
Ферменттер өз әсерін өте аз мөлшерде катализаторға ұқсас жүргізеді. Фермент өзінің әсер етуші заты - субстратпен (S) ферменттік реакция жүргенде фермент-субстраттық кешен (аралық зат) түзеді. Бұл кешеннің қызметі өте күрделі, ол субстрат пен фермент молекулалары конформациясы мен энергиясын және химиялық байланыстарын өзгертеді. Реакция өткен соң фермент-субстраттық кешен жаңа қалыпқа ауысып, фермент-реакция өнімі кешеніне айналады. Содан кейін ол фермент және реакция өніміне (Р) жекеленіп бөлінеді: S + E -- S·E -- EP -- E + P Ферменттердің ка - та - ли - здік ерекшелігіне келесі қа - си - ет - тері жатқызылады: а) Фермент өздігінен жаңа ре - ак - ция жүргізбейді. Ол тек тер - модинамикалық мүмкін реакци - яны ғана жүргізеді. Реакция барысында активтендіру энергиясы төмендейді. 2-суретте көрсетіл - гендей, реак - ци - я - ның үлкен кедергі энергиясын сатылап бөліп, төмендету және активтендіру энергиясын жоғарлату арқылы реакция жылдамдығын жоғарлатады. б) Фермент басталған реакцияның бағытын өз бетінше өзгерте алмайды. Ол бір ғана реакция өнімі түзілуі бағытында жұмыс істейді. Мысалы, глюкокиназа глюкозадан тек глюкоза-6-фосфат түзілуін жүргізеді. в) Фермент қатысатын реакция қайтымды болса, ол реакцияны екі бағытта да жүргізе алады. Мысалы, көмірсулардың гликолиздік ыдырауына қатысатын фосфогексо-изомераза, альдолаза, фосфоглицерат-киназа, фосфоглицератлидаза және т.б.
Ферменттік препараттарды алу
Ферменттік препараттарды алу үшін микроскопиялық саңырауқұлақтарды, сондай-ақ бактериялар мен ашытқыларды пайдаланады. Кейде техникалық ферменттік препараттарды алу ферментация процесін жүргізумен аяқталады. Мысалы, спирт өнеркәсібінде крахмалды қанттандыру үшін aspergillus niger сұйық культурасын қолданады, ол крахмал(1%) мен түрлі тұздар қосу арқылы спирттік бордта тереңдік культивирлеу әдісімен өсіріледі. Кейін оны сұйық күйде 10-12% мөлшерде қанттандырылатын заторға қосады. Бірақ культуральды сұйықтықтағы ферменттердің белсенділігі тез төмендейді. Сондықтан құрғақ техникалық ферменттік препараттарды алу кең таралған. Ферменттік белсендірек препаратын культуральды сұйықтықтан амилазаны ацетонмен тұндырып, одан кейін коагулятты 27-28˚С температурада кептіру арқылы бөліп алуға болады. Ферментті тұндыру үшін аммоний сульфатын жиі қолданады. Культуралды сұйықтықты алдын ала құрғақ заттардың мөлшері 40% жеткенше 40˚С температурада кептіріп алады. Коагулятты толықтырғышпен бірге кептіреді. Японияда тағамдық қажеттіліктер үшін ерекше крахмалмен өңделген культуралды сұйықтықтан ферментті адсорбциялау арқылы алынған амилазаның техникалық препаратын пайдаланады. Содан кейін амилазаны крахмалмен бірге лиофилизациялайды. Құрамында пектиназа болатын препаратты лимон қышқылы өндірісінің қалдықтары - aspergillus niger мицелийінен алады. Ол үшін оны кептіреді немесе экстракттан мицелийдің ақуызды фракциясын коагуляциялайды. Бұл препаратты жемістер мен жидектерді өңдеген кезде шырындарды ашық түстендіру және олардың шығымын арттыру үшін қолданады.
Микробты ферменттерді алу: Микрорганизмдердің биомассасы беткейлік (мицеллалы саңырауқұлақтар) немесе тереңділік дақылдандыру (бактериялар) жолымен артады. Әдетте бөтен микрофлораның түсуіне мүмкіндік бермейтін, залалсыздандыруды сақтап оқтынды тереңділік ферментацияны қолданады. Ферментациялық үрдістің соңында ферментті тұрақтандыру, ақуыз молекулаларын бұзылуынан сақтау мақсатында ортаның рН тұрақтандырып, дақылдық сұйықтықты 5°С дейін тез салқын-датады. Одан кейін жоғары жылдамдықта центрифугалап (сепарация) немесе тангенциальды фильтрден өткізген жағдайда дақылдық сұйықтық тығыз биомассадан ажырайды. Егер клеткадан тыс фермент болса, онда әрі қарай өңдеуде дақылдық сұйықтық түседі, егер клетка ішілік фермент болса, онда бөліп алу нысанасы ретінде клетканың массасы алынады.
Иммобилизацияланган ферменттер.Биотехнологиялық өндірісте иммобилизацияланған ферменттердің қолданылуы экономикалық жағынан тиімді, технологиялық үрдіс жеңілдетіледі, себебі дақылдық сүйықтықтан ақырғы өнімді бөліп алу жеңіл өтеді. Иммобилизацияның мәні биологиялық активті түрде ферментті ерімейтін ұстағышқа қосу (полисахаридтер - целлюлоза, хитин, декстран, агароза; ақуыздар - коллаген, кератин; синтетикалық қосылыстар - стирол және дивинилбензол сополимері; бейорга-никалық заттар - силикагель, балшық, табиғи минералдар). Иммобилизация әдісі үстағыштар бойынша да әр түрлі: гельдер, жартылай өткізгіш мембраналар, суда ерімейтін иониттер, микрокапсулалар, қуыс талшықтар, фермент молекулаларының бір-бірімен тігу және т.б. болады. Иммобилизацияның артықшылығы ферменттің түрақты түрін және биологиялық активтігін ұзақ уақыт сақтауында. Фиксация кезінде ферменттің активтігі төмендеуі мүмкін бірақ бұл оның бос ферменттерге қарағанда, қайталанып, бірнеше рет қолдануымен компенсацияланады. Диффузиялық шектелулер бар, яғни субстрат ұстағышқа бекіген ферментке дейін жетуі керек. Иммобилизацияланған ферменттер технологиясын пайдаланып биопродукцияны алу өндірісі жолға қойылған:
- глюкоза-фруктозалық сироптар;
- рацематтарды ажырату және L-амин қышқылдарды алу;
- фумар қышқылынан L-аспарагин қышқылының синтезі;
- фумар қышқылынан L-алма қышқылының синтезі;
- диеталык лактозасы жоқ сүтті алу;
- сүт сарысуынан қантты алу (сүт сарысуында шамамен глюко-задан және галактозадан түратын 5% лактоза бар);
- пенициллиннен 6-аминопенициллан қышқылдың бөлінуі және модификациялануы.
L -аспарагин қышқылы тағамдық және кондитерлік өндірісте қолданылады (глицинмен бірге қышқыл және тәтті дәмдерді береді). Оны фумар қышқылының екі қатарлы байланысы бойынша аммиакты (NH4) байланыстыратын катализді жүргізетін гель негізіндегі иммобилизацияланған аспартаза (аспартатаммиаклиаза) көмегімен алады. Колонналық биореактор қалданады, онда иммобилизацияланған аспартазаны "шайып өтетін" фумарат аммоний ерітіндісі өтеді.
Ферменттiк препараттардың халық шаруашылығындағы мәні
Ферменттер (энзимдер синонимі) - орындау осы ерекше белоктар катализаторлардың Vivo биологиялық рөлі. Ферменттер айырмашылығы гормондар мен биостимуляторы жануарлардың денесі әрекет, мен компоненттер емес ас қорыту жолдарындағы жем, олар организмде жинақталу және өнімдер емес, құс және мал. Немесе бөлшектемей синтезирующего зат өздері өзгертілуі мүмкін емес ферменттер. Олар соңғы құрамына енгізілген жоқ реакция өнімдері процесінде және қонақ үйінде тұрғаннан ... жалғасы
Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті
БАӨЖ №1
Тақырыбы: " Ферменттiк препараттардың халық шаруашылығындағы мәні "
Орындаған: Бейбітбек Н.Б. Группа:БТ-307
Тексерген: Мирашева Г.О.
Семей,2015
Жоспар:
1. Фермент түсінігі
2. Ферментердің қасиеттері
3. Ферменттік препараттарды алу
4. Ферменттердің халық шаруашылығында пайдаланылуы
5. Пайдаланылған әдебиеттер
Фермент түсінігі
Ферменттер жасушаларда синтезделіп, биохимиялық реакцияларға қа - тысатын ақуыздық табиғаттағы биокатализатор болып табылады. Фермент немесе энзим (лат. fermentum - ашу; грек. en - ішінде, zim - ашытқы; 19 ғ. Ван Гельмонт ұсынған) алғашқыда ашыту үдерістерін - де анықталған зат. Энзимология, ферментология - ферменттерді зерттейтін ғылым саласы. Ол басқа ғылымдармен: биология, генетика, фармакология, химиямен тығыз байланысты. Ферменттердің қызметі туралы алғашқы ғылыми еңбекті Кирхгофф (1814) жариялады. Кейін ашу үдерісі ашытқы жасушаларында ғана өтеді деген ұйғарым жасаған Л. Пастерге (1871), Либих фермент - тер жасушалардың өмір сүруіндегі пайда болған өнім, ол жасушада да, олардан бөлек те қызмет атқарады деген қарсы пікір білдірді. Либихтің ғылыми көзқарасы М. Манассейна (1871), Бухнер (1897) зерттеулерінде эксперимент жүзінде дәлелденді. Жасушаларда синтезделген ферменттер өзіне тән арнайы қызметтер - ін организмнің барлық мүшелерінде атқарады. Ферменттік қасиет, негізінен глобулалық құрылымдағы ақуыздарға тән екені белгілі. Бірақ, қазіргі кезде кей - бір фибриллалық ақуыздар да (актин, миозин) катализдік белсенділік көрсететіні анықталды.
Ферментердің қасиеттері
Ферменттер өз әсерін өте аз мөлшерде катализаторға ұқсас жүргізеді. Фермент өзінің әсер етуші заты - субстратпен (S) ферменттік реакция жүргенде фермент-субстраттық кешен (аралық зат) түзеді. Бұл кешеннің қызметі өте күрделі, ол субстрат пен фермент молекулалары конформациясы мен энергиясын және химиялық байланыстарын өзгертеді. Реакция өткен соң фермент-субстраттық кешен жаңа қалыпқа ауысып, фермент-реакция өнімі кешеніне айналады. Содан кейін ол фермент және реакция өніміне (Р) жекеленіп бөлінеді: S + E -- S·E -- EP -- E + P Ферменттердің ка - та - ли - здік ерекшелігіне келесі қа - си - ет - тері жатқызылады: а) Фермент өздігінен жаңа ре - ак - ция жүргізбейді. Ол тек тер - модинамикалық мүмкін реакци - яны ғана жүргізеді. Реакция барысында активтендіру энергиясы төмендейді. 2-суретте көрсетіл - гендей, реак - ци - я - ның үлкен кедергі энергиясын сатылап бөліп, төмендету және активтендіру энергиясын жоғарлату арқылы реакция жылдамдығын жоғарлатады. б) Фермент басталған реакцияның бағытын өз бетінше өзгерте алмайды. Ол бір ғана реакция өнімі түзілуі бағытында жұмыс істейді. Мысалы, глюкокиназа глюкозадан тек глюкоза-6-фосфат түзілуін жүргізеді. в) Фермент қатысатын реакция қайтымды болса, ол реакцияны екі бағытта да жүргізе алады. Мысалы, көмірсулардың гликолиздік ыдырауына қатысатын фосфогексо-изомераза, альдолаза, фосфоглицерат-киназа, фосфоглицератлидаза және т.б.
Ферменттік препараттарды алу
Ферменттік препараттарды алу үшін микроскопиялық саңырауқұлақтарды, сондай-ақ бактериялар мен ашытқыларды пайдаланады. Кейде техникалық ферменттік препараттарды алу ферментация процесін жүргізумен аяқталады. Мысалы, спирт өнеркәсібінде крахмалды қанттандыру үшін aspergillus niger сұйық культурасын қолданады, ол крахмал(1%) мен түрлі тұздар қосу арқылы спирттік бордта тереңдік культивирлеу әдісімен өсіріледі. Кейін оны сұйық күйде 10-12% мөлшерде қанттандырылатын заторға қосады. Бірақ культуральды сұйықтықтағы ферменттердің белсенділігі тез төмендейді. Сондықтан құрғақ техникалық ферменттік препараттарды алу кең таралған. Ферменттік белсендірек препаратын культуральды сұйықтықтан амилазаны ацетонмен тұндырып, одан кейін коагулятты 27-28˚С температурада кептіру арқылы бөліп алуға болады. Ферментті тұндыру үшін аммоний сульфатын жиі қолданады. Культуралды сұйықтықты алдын ала құрғақ заттардың мөлшері 40% жеткенше 40˚С температурада кептіріп алады. Коагулятты толықтырғышпен бірге кептіреді. Японияда тағамдық қажеттіліктер үшін ерекше крахмалмен өңделген культуралды сұйықтықтан ферментті адсорбциялау арқылы алынған амилазаның техникалық препаратын пайдаланады. Содан кейін амилазаны крахмалмен бірге лиофилизациялайды. Құрамында пектиназа болатын препаратты лимон қышқылы өндірісінің қалдықтары - aspergillus niger мицелийінен алады. Ол үшін оны кептіреді немесе экстракттан мицелийдің ақуызды фракциясын коагуляциялайды. Бұл препаратты жемістер мен жидектерді өңдеген кезде шырындарды ашық түстендіру және олардың шығымын арттыру үшін қолданады.
Микробты ферменттерді алу: Микрорганизмдердің биомассасы беткейлік (мицеллалы саңырауқұлақтар) немесе тереңділік дақылдандыру (бактериялар) жолымен артады. Әдетте бөтен микрофлораның түсуіне мүмкіндік бермейтін, залалсыздандыруды сақтап оқтынды тереңділік ферментацияны қолданады. Ферментациялық үрдістің соңында ферментті тұрақтандыру, ақуыз молекулаларын бұзылуынан сақтау мақсатында ортаның рН тұрақтандырып, дақылдық сұйықтықты 5°С дейін тез салқын-датады. Одан кейін жоғары жылдамдықта центрифугалап (сепарация) немесе тангенциальды фильтрден өткізген жағдайда дақылдық сұйықтық тығыз биомассадан ажырайды. Егер клеткадан тыс фермент болса, онда әрі қарай өңдеуде дақылдық сұйықтық түседі, егер клетка ішілік фермент болса, онда бөліп алу нысанасы ретінде клетканың массасы алынады.
Иммобилизацияланган ферменттер.Биотехнологиялық өндірісте иммобилизацияланған ферменттердің қолданылуы экономикалық жағынан тиімді, технологиялық үрдіс жеңілдетіледі, себебі дақылдық сүйықтықтан ақырғы өнімді бөліп алу жеңіл өтеді. Иммобилизацияның мәні биологиялық активті түрде ферментті ерімейтін ұстағышқа қосу (полисахаридтер - целлюлоза, хитин, декстран, агароза; ақуыздар - коллаген, кератин; синтетикалық қосылыстар - стирол және дивинилбензол сополимері; бейорга-никалық заттар - силикагель, балшық, табиғи минералдар). Иммобилизация әдісі үстағыштар бойынша да әр түрлі: гельдер, жартылай өткізгіш мембраналар, суда ерімейтін иониттер, микрокапсулалар, қуыс талшықтар, фермент молекулаларының бір-бірімен тігу және т.б. болады. Иммобилизацияның артықшылығы ферменттің түрақты түрін және биологиялық активтігін ұзақ уақыт сақтауында. Фиксация кезінде ферменттің активтігі төмендеуі мүмкін бірақ бұл оның бос ферменттерге қарағанда, қайталанып, бірнеше рет қолдануымен компенсацияланады. Диффузиялық шектелулер бар, яғни субстрат ұстағышқа бекіген ферментке дейін жетуі керек. Иммобилизацияланған ферменттер технологиясын пайдаланып биопродукцияны алу өндірісі жолға қойылған:
- глюкоза-фруктозалық сироптар;
- рацематтарды ажырату және L-амин қышқылдарды алу;
- фумар қышқылынан L-аспарагин қышқылының синтезі;
- фумар қышқылынан L-алма қышқылының синтезі;
- диеталык лактозасы жоқ сүтті алу;
- сүт сарысуынан қантты алу (сүт сарысуында шамамен глюко-задан және галактозадан түратын 5% лактоза бар);
- пенициллиннен 6-аминопенициллан қышқылдың бөлінуі және модификациялануы.
L -аспарагин қышқылы тағамдық және кондитерлік өндірісте қолданылады (глицинмен бірге қышқыл және тәтті дәмдерді береді). Оны фумар қышқылының екі қатарлы байланысы бойынша аммиакты (NH4) байланыстыратын катализді жүргізетін гель негізіндегі иммобилизацияланған аспартаза (аспартатаммиаклиаза) көмегімен алады. Колонналық биореактор қалданады, онда иммобилизацияланған аспартазаны "шайып өтетін" фумарат аммоний ерітіндісі өтеді.
Ферменттiк препараттардың халық шаруашылығындағы мәні
Ферменттер (энзимдер синонимі) - орындау осы ерекше белоктар катализаторлардың Vivo биологиялық рөлі. Ферменттер айырмашылығы гормондар мен биостимуляторы жануарлардың денесі әрекет, мен компоненттер емес ас қорыту жолдарындағы жем, олар организмде жинақталу және өнімдер емес, құс және мал. Немесе бөлшектемей синтезирующего зат өздері өзгертілуі мүмкін емес ферменттер. Олар соңғы құрамына енгізілген жоқ реакция өнімдері процесінде және қонақ үйінде тұрғаннан ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz