Психосоматикалық аурулармен ауыратын пациенттердің ерекшеліктері туралы мәлімет

Пән: Психология
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі

Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті

СӨЖ

Тақырыбы: Психосоматикалық аурулармен ауыратын пациенттердің ерекшеліктері .

Орындаған: Байдолдаева Б. Б

Топ: ПХ-315

Тексерген: Тезекбаева М. Ж.

Семей-2015ж

Жоспар:

Психосоматика туралы түсінік
Психосоматикалық аурулар
Аурудың ішкі көрінісі
Науқастарды психологиялық түзетумен әлеуметтік-еңбектік реабилитациялаудың жалпы аспектілірі.
Психосоматикалық аурулармен ауыратын пациенттер
Психосоматикалық аурудың пайда болу себептері

Психосоматика - психика мен тәнді зерттеуге бағытталған пәнаралық зерттеулердің саласы. 1950 жылы Ф. Александер (F. Alexander) психосоматикалық спецификалық теориясын ұсынған. Бұл болжам үш негізгі тұжырымдамаға негізделеді:

1. Психологиялық қақтығыс ауруға деген бейімділікті негіздейтін физиологиялық және биохимиялық факторлармен байланысты болады.

2. Бейсана қақтығыс аса маңызды өмірлік жағдайлардың әсерінен белсендіріледі.

3. Тұлғаның ішкі қақтығымен ұштасатын жағымсыз эмоциялар физиологиялық деңгейде көрініп, аяғында аурудың пайда болуына әкеледі.

Қазіргі кезде психологиялықө факторлардың әсерінен пайда болатын бұзылыстардың 14 үрін көрсетеді.

“Психосоматика” терминін 1818 жылы Хайнрот енгізді. “Психосоматикалық медицина” терминін 1922 жылы Австрия психоаналитигі Хелен Дойтч енгізген. Қазіргі кездегі психосоматика психоаналитикалық бағыттағы клиницистердің жұмыстарынан бастау алады, “психосоматика” түсінігінің әртүрлі мағынасы бар, осыған байланысты бұл терминнің нақты анықтамасы жоқ. Оның мағынасы оған кіретін сөздерден (жан және дене) шығады. Әдебиеттерді талдағанда бұл термин психика мен денені қызмет арасында өзара қатынас орнататын, уайымдаулардың қандай да бір ауру туғызатынын зерттейтін ғылыми бағытты білдіреді.

Психосоматика - соматиканың аурулардың пайда болуына және өтуіне әсер ететін психикалық факторларды зерттейтін, медициналық зерттеулер бағытты болатын заттарды. (БҮМЭ, - т. 21. 253 - 1983 бет. )

Психосоматика сомактикалық аурулардың пайда болуына песихологиялық факторлардың әсерін зерттеумен айналыстатын медициналық психологиядағы бағыт.

“Психосоматика” терминімен психикалық және денелік өзара әсерлесумен байланысты феномендер қатарын, сонымен қатар патологиялық бұзылыстар қатарын түсіндіруге болады. Бұл жағдайда “психосоматика” термині психогенді этиологияның физиологиялық қызметінің бұзылыстарынынң синонимі болып табылады.

Аурудың ішкі көрінісі. Аурудың ішкі көрінісі аурудың субъективтік жағын көрсетеді. В. В. Николаеваның айтуынша науқастың аурудың бейнесінің бірнеше деңгейлері бар:

түйсінудің сезімдік деңгейі;
жекелеген симптомдарға деген жауап берудің эмоционалдық деңгейі;
ауру туралы білімдер мен түсініктердің жиынтығы болатын интеллектуалдық немес когнитивтік деңгейі;
ауру жағдайына қатысты жүріс тұрысты өзгертуді көрсететін мотивациялық деңгейі.
АІК ауруға деген реакциялардың болуымен сипатталады. А. В. Квасенко, Ю. Г. Зубарев реакциялардың төрт түрін көрсетеді:
нормосоматогнозия - науқас өз қалпын дұрыс бағалайды;
гиперсоматогнозия - жекелеген симптомдардың маңыздылығын асыра бағалау;
гипосоматогнозия - аурудың ауырлығын дұрыс бағаламау;
диссоматогнозия - ауруды жоққа шығару.

Психосоматикалық аурулар дегеніміз өткір және созылмалы сипаттағы психотравматикалық уайымдар: брохты астма, гипертония, стенокардия, язвенный калит және т. б. Негізгі себебі - стресс. Психикалық стресс фактор аффективті қысымға әкеледі, нейроэндокриндік және вегетивті жоғарғы жүйке мөлшерден тыс белсендіреді, ал осы белсенділік ішкі ағзалар мен қан жүйесіндегі өзгерістерге әкеледі. Алған кезде болғанмен, қайта-қайта қайталануы органикалық өзгерістереге функционалды сипатта дейін әкеледі. Конверсионды симптомдар - невротикалық дау-дамайлар екінші соматикалық жауап (амнезия, тряс) . Функционалдық симптомдар - ағзалық невроздар : симптомдар, синдромдар, жүрек-тамыр, асқазан-ішек, тыныс алу, зәр шығару және қозғлыс т. б бұзылулары.

Жүрек-тамыр жүйелері бұзылуындағы тән белгі «жүрек неврозы» немесе вегативті-тамыр дистониясы. Жүрек неврозы немесе функционалды бұзылуына жүрек қысымы бұзылуынан болатын тахикардия, жүрек жүрек соғысының жиілеуі, тартылуы, қысқа аритмиялар жатады.

Вегативті жүйке жүйесі симптоматикалық және парасимптоматикалық болып бөлінеді және симптомдары әртүрлі болады: симпатикотоникалық және вагоинсулярлық . Симпатикотоникалық түрінде адамның терісі құрғақ, бозғыл, аяқ-қолдары суық, температурасы тұрақсыз, тахикардияға бейімділік, бұлшықет дірілі, артериялық давление (қысым) жоғарлауы, жүрек айналасындағы жағымсыз жағдай байқалады. Ваготониялық түрінде - денесі суық, дымқыл, терісі бозғыл, артериялық гипертония, тыныс алу аритмиясы, естен тануға жақын, салмақ қосылу байқалады.

Себептері: қазіргі өркениеттілік, компьютеризация, автоматизация мен механизация, дұрыс тамақтанбау: синтетикалық, генно-инженерлік, химиялық құралдары бар өнімдерді пайдалану. Л. Л. Рахлин адамның ауруға қарым-қатынасын былайша топтастырған:

1. депрессивті-астеникалық

3. психоастеникалық(фобия, жабысқақ ойлар)

4. гипохондриялық (өзбетінше болжау әртүрлі мамандарға қаралу)

истериялық

5. эйфория-анозогнозиялық (ауруын мойындамау, денсаулығына зиян келтіру)

Ата-аналарының негативті қарым-қатынасы мен тәрбиенің қатаң әдістері жасөспірімдердің мінез-қылық девианттылығына реакцияларын, тұқымқуалаушылық пен байланыстылығын ғалымдар дәлелдеген.

Синдром Клайнфельтера (ХХУ) және У-хромосомасы ықпалддарын зерттеу жүргізілуде. Қылмыскерлер мен агрессивті психопаттардың көпшілігі мутациялық жағдайға ұшыраған, У-хромосомасы артық, бұл жағдайды «хроиосомы-убийцы». ХУУ - ХХУбалаларында ақыл-ой кемістігі, интеллект төмендеуі, төменгі әлеуметтік адаптациялануы (бейімделуі), агрессивті мінез-құлық байқалады.

Көптеген психикалық бұзылулар қалыпты жағдайдан патологиялық жағдайларға өтуге әсер етеді. Қобалжу мен көңіл-күйдің бұзылуы мен депрессия психиканың эмоционалды эксремалды көрінісі. Стресс- адамда қандай да бір күшті сыртқы әсерлердің ықпалынан туындайтын қысым күйі. Стресс дегеніміз- органтзімнің өзіне қойылған кез-келген қалыпқа қайтарған спецификалық емес жауабы.

Г. Селье адамның күнделікті өмірінде стрестің екі түрін бөліп көрсетті: эустресс және дистресс; эустресс жағымды эффектілігімен үйлестік болса, ал дистресс әркез жағымсыз, ол организмге зиянды. Стрестен қашуға болмайды., бұл мүмкін де емес . Тіпті ұйқыдағы адам біршама стресс сезінеді : жүрек қанды айдап жатса, ішек иамақты қорытып, ал дем алу бұлшық еттері кеуде клеткасының қозғалысын қамтамасыз етеді . Тіпті мидың өзі түс көру кезінде толық дем алмай, жұмыс атқарып жатады.

Стрестен толық бостандық өлім деген сөз. Сельнің гипотезасы бойынша депривация (тітіркендіргіштердің жоқтығы) және шектен тыс тітіркендір бірдей мөлшерде стрестің өсуіне, тіпті дистреске жеп соғады . Сондықтан, стрестен қашудан гөрі, оны қалай жағымды пайдалануды ойлауымыз керек Сельенің айтуынша: «Өз өміріміздің мәнді болуы үшін бз өз алдымызға күрделі және ұзақ уақыттық міндет қоюымыз қажет. Біз оған жету қысымды жұмысты қажетт ететін мақсатқа ұмтылуға тиіспіз . Мұндай мақсаттың жоқтығы -асқазан жарасын, инфаркт, гипертонияны тудыратын, ең мықты стрестердің бірі. »

Қазіргі өркениетті қоғамда адамдардың белгілі бір бөлігінде стрессор мен стрессорлық реакция арасындағы қатынас бұзылған. Мұндай бұзылулар егер олар ұзақ уақыт бойы әсер ететін болса, адамның денсаулығына зор нұқсан келтіріп, ауыр науқастарға әкеп соқтығады.

Шектен тыс стресс көптеген аурулардың пайда болуы мен дамуына әкеледі . Стресс тек қана психикалық қызметтің бұзылуына емес, кез-келген аурудың себебіне айналуы мүмкін

Науқастарды психологиялық түзетумен әлеуметтік-еңбектік реабилитациялаудың жалпы аспектілірі.

Писхикалық денсаулықты қорғау тек емдік сипаттағы шараларды іздеумен сипатталмайды. Оған адамның еңбектік және әлеуметтік статусын түзетуге қатысты шараларды іздеумен аномалдық қажеттіліктердің (маскүнемдік, нашақорлық және т. б) дамуын алдын алу сияқты мақсаттарды көздейді. Медициналық психологияның ең маңызды міндеті - балалардың аномалдық дамуын түзету және алдын алу болып табылады.

Медицинская психология тек психологиялық ғылымның қолданбалы саласы болып табылмайды. Жүйелік зерттеулерді өткізген кезде кез келген құбылыстардың жекелеген жақтарын зерттеліп қала қоймай, бұл жүйенің тұтастылығын зерттеуге мүмкіндік береді.

Психосоматикалық медицинаның адамды қоршаған ортамен байланыстыратын психиканың және соматикалық процестердің өзара қатынасы туралы ғылыми және емдеу әдісі.

Психосоматикалық көзқарастың мазмұны тән ауруларының симптомдары мен патофизиологиялық процестерді жақсы түсініп және психикалық ауруларды жақсы емдеу үшін психологиялық мәліметтерді қолдану болып табылады.

Кез келген аурудың субьективті психологиялық жағын көбінесе аурудың ішкі бейнесін түсінумен түсіндіреді, ол аурудың белгілі бір сезімталдығының қалыптасу, өз ауруы туралы білімдердің қалыптасуын сипаттайды. Ауру патологиялық процесс ретінде ағзада аурудың ішкі бейнесін құруда екі жақты болады: 1) жеке және жалпы денелік түйсінулер ауру бейнсеін бейнелудің сенсорлық деңгейінің пайда болуына әкеледі, Аурудың ішкі бейнесі клиникалық көрінулердің, астения қиналу сезімдерінің ауырлығымен анықталады. 2) ауру адам үшін өмірлік мәнді психологиялық жағдайлардың қиындығына әкеледі. Бұл жағдай өзіне әртүрлі сәттерді қосады: дәрілерді қабылдау процедуралы, дәрігерлермен қарым қатынас, жұмыстағы әріптестерімен және жақындарымен қатынасының қайта құрылуы. Осы және басқа да сәттер ауру бейнесінің қалыптасуына әкеледі. Аудың ішкі бейнесінің бірнеше өзара байланысты жақтары анықталады: 1) Аудың қиналыс жағы (түйсіну деңгейі, сезімталдық деңгейі) . 2) Аурудың эмоционалдық жағы жеке симптомдарға эмоционалды әсер етудің әртүрлі түрлерімен байланысты. 3) интеллектуалдығ жағы (рационалды ақпарат деңгейі) аурудың өз ауруы туралы білімі, оның себептері және салдары жайлы ойлауымен байланысты. 4) Аурудың күресу жағы (мотивациялық деңгейі) аурудың өз ауруына қатынасын анықтаумен, іс әрекетін өзектендірумен байланысты.

Психогения - патологиялық түрлердің дамуы кезіндегі мазасызданудың қалыптасуы (саналы және санасыз деңгейде) .

Қазіргі кезде адамдарда физиологиялық зерттеулер мен бақылауларды жүргізгенге психосоматикалық әсерді байқауға болады. Мысалы; қиын өмірлік жағдай және уайым адамның асқазанның функциясын өзгертеді. Әсіресе, конфликті жағдайларды тоқ ішек тез қабылдайды. өмірге қауіп туатын шұғыл жағдайларда адамның іші өтеді. Депрессияның және көңіл-күйдің төмендеуі іштің қатуына әкеледі. Психосоматикалық іс-әрекеттер және психосоматикалық аурулар обьективті шындық болып табылады. Психосоматикалық әсер кейде адамның үйренген іс-әрекетін өзгертеді. Мысалы қайғырған кезде депресивті науқастар кейде өмірмен қоштасады. Жаңа анықталған ауруларда психикалық фактордың ролі анықталады. В. Х. Василенконың айтуынша, ауру-организм системасының әрқашан зақымдануы және психикалық қайғыру (қайғы) .

Көптеген аурулардың ішінен психосоматикалық ауруларды шартты түрде білеміз.

Психосоматикалық ауруларға спсатикалық колит, пепикалық ойық жара, бронхиальды демікпе, эссенциалді гипертония, ревмотоидты артрит, экзема т. б. жатады.

Психосоматикалық медицинаның басты мақсаты-пайда болуда психосоматикалық құбылыстар негізгі орын алатын ауруларды зерттейді. Психосоматикалық медицинаның пай”да болуын З. Фрейд жұмыстарымен байланыстырады, бірақ Зигмунд Фрейдтің өзі ешқашан “психосоматикалық медицина” терминін қолданбаған.

Психосоматикалық медицинада бірнеше бағыттарды шартты түрде бөліп көрсетеді:

1. Психоаналитикалық

2. Антропологиялық

Психоаналитикалық бағыттың көрнекі өкілдері: Ф. Александр, Ф. Донч, Ф. Динвар, Т. Френя және т. б.

Антропологиялық бағыттың өкілдері психосоматикалық құбылысты өмірге қөзқарас тұрғынан қарастырады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.